Morgunblaðið - 29.12.1987, Page 1

72 SIÐUR B
294. tbl. 75. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 29. DESEMBER 1987 Prentsmiðja Morgunblaðsins
mmsmmmmmemmammammKmmmmmmmBmmmmmmammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmtmmmmmmmmammmmmmmmmmammmammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmi
Gengi dollar-
ans lækkar enn
Frankfurt, Reuter.
ÞRÁTT fyrir ítrekaðar tilraunir bandaríska seðlabankans til að
styrkja stöðu dollarans féll hann enn í gœr. Er dollarinn nú kominn
niður fyrir 1,6 vestur-þýsk mörk og 123 japönsk jen. í kjölfarið
féU Dow Jones-vísitalan um 52 stig fyrsta hálftímann eftir að við-
skipti hófust í kauphöUinni í New York og aUs um 56,70 stig í gær.
Seint í gærkvöldi tiikynnti talsmaður Ronalds Reagan Bandaríkjafor-
seta í Los Angeles að það væri vilji Bandaríkjastjórnar að dollarinn
félli ekki meira í verði.
í Asíu var dollarinn lægst skráð-
ur á 1,5870 vestur-þýsk mörk. í
Evrópu féll gengi hans í 122,75
japönsk jen. Þegar gjaldeyrismark-
aðir í Evrópu lokuðu í gær hafði
tekist að hækka gengi dollarans í
1,5950 vestur-þýsk mörk og 122,95
jen. Gengi dollarans fór niður fyrir
36 íslenskar krónur í gær.
Lækkun dollarans í gær er rakin
til þess, að gjaldeyriskaupme’nn í
Asíu töldu, að Bandaríkjamenn
vildu gjaman að dollarinn félli enn
frekar, svo að staða bandarískra
fyrirtækja á erlendum mörkuðum
batnaði. Vildu kaupmennimir láta
á það reyna, hvort Bandaríkjastjóm
og seðlabanka Bandaríkjanna væri '
alvara með yfirlýsingum sínum um
að spoma yrði við frekara falli doll-
arans. Þegar hann lækkaði í verði
jókst framboðið í Asíu, því að selj-
endur vildu losa sig við dollara,
áður en viðskipti hæfust á mörkuð-
um í Evrópu.
Gengisfall dollarans gerði þriggja
vikna baráttu fyrir jól á verðbréfa-
markaðnum í New York að engu
og Dow Jones-vísitalan féll úr 1,999
f 1,947, eða um 52 stig á fyrsta
hálftímanum eftir að opnað var.
Þegar kauphöllinni í New York var
lokað síðdegis í gær hafði Dow
Jones-vísitalan lækkað um 56,70
stig.
Suður-Afríka:
Mannskæð
átök yfir
hátíðarnar
Jóhannesarborg, Reuter.
ÞRJÁTÍU og tveir blökku-
menn létu lffið yfir jólahelg-
ina í verstu róstum sem átt
hafa sér stað á þessu ári í
S-Afríku. Mest mannfall varð
í átökum á sunnudag þá létu
tíu manns lífið. Urðu þau átök
miili Súlú-manna innbyrðis.
Þrátt fyrir að Desmond Tutu
biskup haifi hvatt svarta menn í
S-Afríku til að binda enda á átök
jókst ofbeldi yfir hátíðamar. Alls
létust 32 í átökum yfir jólin.
Lögregla hefur engar skýringar
á innbyrðis átökum Súlú-manna
sem kostuðu tíu manns lífið. Að
sögn lögreglu virðast gamlar
væringar oft skjóta upp kollinum
þegar farandverkamenn koma
heim í leyfi.
Reuter
Um 1.500 manns, flestir þeirra afganskir flóttamenn, söfnuðust saman í London á sunnudag til að
minnast innrásar Sovétmanna í Afganistan. Fólkið bar mótmælaspjöld auk þess sem brúður af Gor-
batsjov Sovétleiðtoga voru bomar um götur borgarinnar.
Átta ár liðin frá því Rauði herinn réðst inn í Afganistan:
Irnirásarínnarmiruist með
mótmælum víða um heím
Islamabad, Moskvu, Peshawar, Los Angeles, Reuter.
RONALD Reagan Bandaríkjaforseti hvatti Sovétmenn á sunnudag til
að kalla sovéskar hersveitir heim frá Afganistan en þá voru átta ár
liðin frá þvi Rauði herinn réðst inn í iandið. Ríkisstjómir fjölmargra
ríkja létu í ljós þá von að innrásarliðið yrði kallað heim á næsta ári.
Afganskir útlagar minntust innrásarafmælisins með mótmælum í
nokkmm borgum i Vestur-Evrópu og i Pakistan. í Moskvu bmtu óein-
kennisklæddir öryggislögreglumenn á bak aftur mótmæii manna sem
kröfðust þess að innrásarliðið færi frá Afganistan.
Reagan forseti sagði Bandaríkja-
menn fagna yfírlýsingum Sovét-
manna þess efnis að þeir væru
reiðubúnir til að kalla innrásarliðið
heim en bætti við að enn væri því
miður lítið samræmi milli orða Sov-
étmanna og athæfis. Lét forsetinn
í ljós þá von að Sovétmenn létu verða
af því að kalla herliðið frá landinu
á næsta ári. Ráðamenn í mörgum
ríkjum Vestur-Evrópu og Japan tóku
í sama streng í yfirlýsingum sínum
í tilefni innrásarafmælisins.
Mikill fjöldi afganskra útlaga
safnaðist saman í borginni Peshawar
í Pakistan til að minnast innrásar-
innár. Hrópaði fólkið vígorð gegn
Sovétstjóminni og krafðist þess að
sovéskar hersveitir hyrfu skilyrðis-
laust frá Afganistan. I sameiginlegri
yfirlýsingu leiðtoga afganskra
skæruliða sagði að frelsissveitimar
væm reiðubúnar til að eiga beinar
viðræður við fulltrúa Sovétstjómar-
innar. Hins vegar var því bætt við
að enn hefðu Sovétmenn ekki sýnt
vilja sinn til að kalla herliðið heim
í verki og hétu skæruliðar því að
beijast allt þar til það yrði gert.
Áfganskir flóttamenn efndu einn-
ig til mótmæla i fleiri borgum í
Pakistan. Víða brenndi fólkið fána
Sovétríkjanna auk þess sem eldur
var lagður í brúður af Gorbatsjov
Sovétleiðtoga.
Átta meðlimir samtaka, sem beij-
ast fyrir auknu trausti í samskiptum
austurs og vesturs voru handteknir
er þeir hugðust minnast innrásaraf-
mælisins í Moskvu. Óeinklennis-
klæddir öryggisverðir og lögreglu-
þjónar hrifsuðu spjöld af fólkinu þar
sem innrásin var fordæmd og þrír
vom handteknir.
Harðir bardagar hafa geisað und-
anfama daga í Afganistan og segja
talsmenn stjómarhersins að umsátri
skæmliða um bæinn Khost skammt
frá landamæmm Pakistans hafi ver-
ið hmndið. Skæraliðar bám fullyrð-
ingar þessar til baka í gær og sagði
talsmaður þeirra í Pakistan að frels-
issveitimar hefðu landsvæðið
umhverfis Khost enn á sinu valdi.
Skæmliðar hafa ráðið þessu land-
svæði í átta ár og setið um bæinn
undanfama þijá mánuði. Matar-
skortur er tekinn að þjaka íbúana
og hafa margir þeirra flúið af þeim
sökum.
Sjá einnig „Stórsókn gegn ...“
á bls. 30.

Strauss lendir í Moskvu
Reuter
Franz-Josef Strauss, forsætisráðherra Bæjaralands, kom til Moskvu
í gær. Flaug Strauss sjálfur einkavél sinni til Moskvu. Strauss mun
eiga viðræður um efnahagsmál við sovéska ráðamenn. Getgátur
hafa verið uppi um að hann muni ætla að fara þess á leit við sov-
ésk stjórnvöld að Mathias Rust, sem lenti flugvél sinni á Rauða
torginu, verði látinn laus.
Bandarísk sljórnvöld:
Engar vetnissprengjur
á hafsbotni við Thule
Kaupmannahöfn. Frá Níls Jörgen Bruun
BANDARÍSK stjómvöld hafa
opinberlega neitað þvi að hugs-
anlegt sé að vetnissprengjur
liggi á hafsbotninum úti fyrir
Thule þar sem bandarísk
sprengiflugvél af gerðinni B-52
hrapaði 21. janúar 1968.
Að undanfömu hafa dönsk
stjómvöld tekið upp þráðinn vegna
flugslyssins úti fyrir Thule árið
1968. Er ástæðan sú að danskur
starfsmaður f herstöðinni í Thule
sagði frá því í danska útvarpinu
að sumarið 1968 hefði hann séð
kvikmynd af því, sem fyrir augu
bar úr bandarískum kafbáti á hafs-
fréttaritara Morgunbladsins.
botni úti fyrir Thule. Daninn heyrði
bandaríska hermenn segja að á
filmunni sæjust leifar af sprengj-
um. Sjálfur sagðist Daninn viss
um að hafa séð heila sprengju.
Málið var tekið upp á græn-
lenska landsþinginu og síðar af
nefnd á vegum danska utanríkis-
ráðuneytisins, sem krafði Banda-
ríkjamenn um skýringar á
kafbátaferðum á þessum slóðum.
Einnig fór nefndin fram á að fá
að skoða umrædda mynd.
í yfirlýsingu frá bandaríska
vamarmálaráðuneytinu segir að
sprengjur séu ekki og hafi aldrei
verið við herstöðina í Thule. Full-
yrt er að það sem sést hafi á
myndinni hafi einungis verið brak
úr flugvélinni.
Bandarísk stjómvöld hafa ekki
svarað fyrirspum sem utanríkis-
ráðherra Dana, Uffe Ellemann-
Jensen, lagði fram í mars á þessu
ári um það hversu mikið geisla-
virkt plútóníum hafi dreifst um
svæðið þegar flugvélin hrapaði og
brann áirið 1968. Bandaríkjamenn
hafa einungis svarað því til að
geislavirku efnin hafi verið hreins-
uð upp.