Morgunblaðið - 06.01.1988, Side 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 1988
s*
/,\/íð hofum vc-riá oj\\\, í 38 ár, 09 hann
5pyr m\9 hvemig ág v‘iL}i hafix kafPið'"
*
Ast er...
* 3

... óskastund við vaxandi
tungl.
. TM Reo. US Pal. Otl.-íll righU reserved
«1964 Lot Angeles Times Syndicate
Við byrjum þá aftur þar
sem pabbi þinn púaði á
okkur?
Með
morgunkaffínu
1146 --~ .-^pMOWSW
Tilbury:
Skemmtileg sjónvarpsmynd
Til Velvakanda
Það hefur verið heldur hljótt
um sjónvarpsmyndina Tilbury sem
sjónvarpið sýndi mánudagskvöldið
28. desember. Ég var ekki alltof
bjartsýnn þegar ég setist niður til
að horfa á Tilbury eftir að hafa
horft á þær tvær íslensku myndir
sem sjónvarpið hefur sýnt að und-
anfömu, Skammdegi og Atóm-
stöð. En þama kom þá á skjáinn
skemmtileg og vel gerð mynd,
mynd sem kom á óvart og er að
sínu leyti meistarastykki. Tilbury
er afburða vel leikin, sérstaklega
var það Karl Ágúst Úlfsson, tilber-
inn, sem stóð sig stórkostlega vel.
Ég veit að sumir telja það galla
á myndinni að erfitt er að lesa út
úr henni sérstakan boðskap. En
ég held það megi nú vanta þennan
boðskap. Sjálfur er ég búinn að
fá mig fullsaddan á boðskap í bíó-
myndum, svo miklu af alls konar
boðskap er búið að hella yfir mann
í kvikmyndum og leikhúsi að mað-
ur gæti gerst farandpredikari útá
það til æfiloka. Annars var þama
auðvitað alls konar boðskapur en
hann fór fyrir ofan garð og neðan
hjá flestum - sem betur fer.
Annars er skrítið að myndgera
hemámsliðið sem tilbera, hafi það
verið ætlunin. Allir vita hvað til-
beri er og hvemig galdrakonur
notuðu þá til að sjúga kýr ná-
granna sinna. Aðalsmaðurinn
Tilbury spjó smjöri i myndinni en
mér er hulin ráðgáta hvaða kýr
hann saug, í eiginlegri eða óeigin-
legri merkingu. Því herinn var víst
fremur veitandi en þyggjandi hér
hvað efnisleg gæði varðaði að
minnsta kosti. Ef hugsunin er aft-
ur sú að Tilbury hafi sogið íslenska
menningu úr læri frökenarinnar
fínnst mér það langsótt, það gerði
hann sér til lífsviðurværis og skýr-
ir það ekki smjörið sem hann spjó.
Enginn botnar í þessari tilbera-
samlíkingu en þó gekk þetta allt
upp.
En þetta nöldur er ekki sett
fram sem gagnrýni á myndina.
Þetta var stórfín mynd. Ég óska
leikstjóranum til hamingju með
hana og vona að hann geri fleiri
myndir þar sem íslensk þjóðsagna-
minni fá að njóta sín. Hafi allir
sem að myndinni stóðu þökk og
sóma.
Snakkur
Víkverji skrifar
HÖGNI HREKKVÍSI
— □c
l 1 ) \ '
„ ÉG,HINN íÐRANDf HÖGSll, HEITI PUÍ
HÉRMEÐ A 'AF2INU 192TA&. - - "
Alistair Maclean hefur löngum
verið metsöluhöfundur hér á
landi, en hann er nú látinn eins og
kunnugt er, þótt enn sé hann um-
svifamikill á íslenska jólabókamark-
aðnum. Víkveiji rakst á þessa
klausu um rithöfundinn í breska
tímaritinu Encounter, en hún er þar
endurbirt úr breska dagblaðinu
Daily Telegraph:
„Bókmenntalegt morð: Hæfni
Alistairs Macleans til að búa til leik-
fléttur í skáldsögum hefur verið
margrómuð að honum látnum, en
ritleikni hans hefur ekki alltaf verið
í samræmi við hana, sáust þess
ekki síst merki hin síðari ár.
Spennusagan frá 1980 Atha-
baska — sem varð fjórða söluhæsta
bók Macleans — var óbirtingarhæf
þegar hann skilaði handritinu af
henni. Söguþráðurinn var sumstað-
ar svo ruglingslegur, að útgefand-
inn, Collins, varð að kalla til
rithöfund frá útlöndum til að greiða
úr flækjunni og skrifa kafla í bók-
ina til að „brúa“ söguna og gera
úr henni heild.
Útgáfustjórinn sem ritstýrði bók-
um Macleans í fimm ár hefur sagt:
„Það átti hið sama við um hann
og flesta.aðra höfunda, að það
þurfti að snurfusa handritin hans —
en oft gerðust stórskemmtileg at-
vik. Ég sagði honum, að mér þættu
of margar konur í kringum hetjuna
í Goodbye California, og hann svar-
aði: „Dreptu þá eina þeirra."
Maclean vildi aldrei lesa síðustu
próförk af bókum sínum en eftir
að hann sá þessa bók fullbúna sagði
hann við mig: „Þú drapst vitlausa
konu.“
XXX
*
Isama tíamriti rakst Víkvetji á
þessa klaustu úr breska vikurit-
inu The Observer.
„Sjúkdómar: Þörfin fyrir að fínna
nöfn á nýja sjúkdóma er, sem betur
fer ekki mikil (ritar John Ayto).
Furðulegust er þó líklega nafn-
giftin á „sífílis". Á árinu 1530 orkti
Girolamo Fracastoro, læknir frá
Veróna, ljóð um óheppinn fjárhirði,
sem hét Sífílus og var talinn fyrsti
maðurinn, sem fékk sjúkdóminn
(sem þá var venjulega kallaður
„franska veikin", „franska bólan“
(fransós á íslensku)). Hann kallaði
ljóðið Sífílis og hefur nafnið fylgt
okkur alla tíð síðan.“
essi frásögn minnir á þær
umræður, sem orðið hafa hér
á landi um það hvað kalla eigi sjúk-
dóminni AIDS, tvö orð eru nú
einkum notuð: alnæmi og eyðni.
Enginn talar lengur um áunna
ónæmisbæklun eða ónæmistær-
ingu. AIDS sést að vísu enn notað
hér á landi; Frakkar nota skamm-
stöfunina SIDA yfír þennan
ógnvænlega sjúkdóm. Þannig er
notuð um hann skammstöfun bæði
á ensku og frönsku. Ætti að kenna
sjúkdóminn við upprunastað myndi
nafn hans líklega tengt Afríku.
Ekki erum við í sömu sporum og
'læknirinn í Veróna að geta nafn-
greint þann, sem fyrstur fékk hinn
hroðalega sjúkdóm, sem ekki hefur
enn tekist að finna ráð gegn. Veir-
an sem veldur alnæmi fannst ekki
fyrr en árið 1983, en það var í
upphafí þessa áratugar, sem læknar
í Bandaríkjunum veittu sjúkdómn-
um eftirtekt meðal homma. „Fljót-
lega varð ljóst að hér er á ferðinni
nýr smitsjúkdómur sem breiðist út
sem drepsótt," segir í bæklingi, sem
dreift var til allra íslendinga sl.
haust. Við skulum vona, að á ný-
bytjuðu ári takist læknavísindunum
að stemma stigu við útbreiðslu
þessarar drepsóttar.