Morgunblaðið - 07.01.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1988
ísrael: Óeirðir á hernumdu svæðunum
0 30
~W~
Belrút/ lIbanön
Miöjariarhaf
HÆDIH|
V Gallleu^ /
r
/
/ WESTUR-
/ Æ/
/ VH<
Tel Aviy^ vvvX!
/
/ í<Xvv /DaUí5a
BAKKINN
Hernuminn yi
istaei^ Amman
vlem "
> hafið
GAZA
SVÆÐIÐ
Hernumiö
al Israel
ÍSRAEL /
/JÓRDANIA
Knighi-Rjdder Graphcs NeiworK
Reuter
ísraelskir hermenn yfirgefa flóttamannabúðimar í Kalandia eftir að hafa leyst upp óeirðir með
táragasi. Gamall Palestinuarabi fylgist stóískur með.
A • •
Alyktun Oryggisráðsms
fagnað af nágrönnum Israela
Kaíró og Amman, Reuter.
JÓRDANIR og Egyptar fögn-
uðu í gær ályktun Oryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna, þar sem
skorað var á ísraelsstjórn að
reka enga Palestínumenn á
brott af hernumdu svæðunum.
Kýpursljórn:
Villekkitaka
við brottflutt-
um Palestínu-
mönnum
Nikósíu, Reuter.
KÝPUR mun ekki taka við þeim
níu Palestínuaröbum, sem Isra-
elsríki hyggst vísa úr landi
vegna meints þáttar þeirra í
óeirðum á hernumdu svæðun-
Kom þetta fram í tilkynningu
stjórnvalda þar í gær:
„Kýgurstjóm hefur gert ríkis-
stjóm ísraels það ljóst að brott-
reknir aðilar fá ekki að koma til
Kýpur.“
I yfirlýsingunni fordæmdi Kýp-
urstjóm mannréttindabrot á
hemumdu svæðunum á vestur-
bakka Jórdanár og Gaza og
sérstaklega brottreksti Palestínu-
arabanna frá foðurlandi sínu.
Hvöttu Egyptar ísraela til þess
að endurskoða afstöðu sína til
Palestínuaraba um leið og þeir
mótmæltu enn á ný hvernig
ísraelar meðhöndla ofbeldis-
fulla mótmælendur á herteknu
svæðunum. Jórdanir fögnuðu
sérstaklega stuðningi Banda-
ríkjastjórnar við ályktunina, en
þetta er í fyrsta skipti í sex ár,
sem Bandaríkjamenn kjósa
gegn hagsmunum ísraels í Ör-
yggisráðinu.
PLO, Frelsissamtök Palestínu,
fagnaði einnig ályktuninni. „Hún
sýnir að heimurinn er fullur sam-
úðar vegna hinna miklu þjáninga
og hörmunga, sem dunið hafa á
palestínsku þjóðinni undir oki
hemáms Zíonista," sagði Sheikh
Abdul-Hamid al-Sayeh, talsmaður
palestínska þjóðarráðsins, sem
hlotið hefur viðurkenningu nokk-
urra ríkja sem útlægt þjóðþing
Palestínuaraba.
Utanríkisráðherra Egypta-
lands, Esmat Abdel-Maguid,
hefur ítrekað mótmælt aðförum
ísraela á hemumdu svæðunum
og sagði eftir að ljóst var að álykt-
unin hefði verið samþykkt
samhljóða: „Egyptar hafa. verið
fyrstir þjóða til þess að vara við
alvarlegum afleiðingum þess að
reka almenna borgara úr
landi . . . og hinir fyrstu til þess
að lýsa því yfír að slík stefna bryti
í bága við alþjóðalög."
Stjómarandstaðan í Egypta-
landi hefur að undanfömu krafíst
þess að stjómmálasambandi við
Israel verði slitið, en Hosni Mu-
barak, forseti landsins, hefur tekið
Álykturi Öryggisráðs SÞ:
Fyrri afstaða til
Palestínu ítrekuð
New York-borg, Reuter.
HÉR Á eftir fer samhljóða
ályktun Öryggisráðsins, sem
samþykkt var á þriðjudag, en
í henni er skorað á Israela að
reka enga Palestínuaraba af
hernumdu svæðunum úr landi
og fyrri afstaða ráðsins til
málefna Palestinumanna ítrek-
uð.
Öryggisráðið,
með hliðsjón af ályktun nr. 605
frá 22. desember 1987,
með miklum áhyggjum af
ástandi mála á hemumdum svæð-
um Palestínu,
eftir að hafa verið tilkynnt sú
ákvörðun ísraels, hemámsveldis-
ins, að „halda áfram brottflutn-
ingi" á palestínskum borgurum á
hemámssvæðinu,
með hliðsjón af ákvæðum Genf-
arsáttmálans um vernd almennra
borgara á stríðstímum frá 12.
ágúst 1949 og sérstaklega grein-
um 47 og 49 sama sáttmála,
1. Staðfestir enn að ákvæði
Genfarsáttmálans frá 12. ágúst
1949 um vemd almennra borg-
ara, taka til svæða í Palestínu sem
og annara arabískra svæða, sem
ísrael hefur hemumið síðan frá
1967, þar með talin Jerúsalem;
2. Skorar á ísrael að forðast
brottflutning nokkurra Palestínu-
araba frá hemumdu svæðunum;
3. Fer þess sterklega á leit við
ísrael, hemámsveldið, að gegna
þeim skyldum, sem sáttmálinn
kveður á um;
4. Ákvarðar að hafa ástandið
á þeim svæðum Palestínu og ann-
arra arabaríkja, sem hemumin
hafa verið af lsrael frá 1967, þar
með talin Jerúsalem, til athugun-
ar.
Reuter
Palestínskir drengir halda á
lofti sigurmerkinu, en sem sjá
má er steinninn ekki langt und-
an.
því fjarri og ítrekað að friðar-
samningarnir frá 1977 verði
virtir.
Holkeri þakkar stuðning Leníns
Helsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara Mor^unblaðsins.
HARRI Holkeri forsætisráðherra Finnlands var síðustu daga árs-
ins 1987 í Leníngrad í Sovétríkjunum. Var þetta fyrsta ferð hans
til Sovétríkjanna síðan hann tók við forsætisráðherraembættinu
sl. vor. Heimsóknin var formlega til þess að minnast þess að
byltingarsljórn bolsévikka í Rússlandi viðurkenndi sjálfstæði Finn-
lands á síðustu klukkustundum ársins 1917. Förin var einnig liður
í kosningabaráttu Holkeris, en hann er forsetaefni Hægri flokks-
ins í forsetakosningunum um mánaðamótin janúar/febrúar.
Holkeri er fyrsti forsætisráðherra
úr Hægri flokknum Kokoomus, sem
hefur heimsótt Sovétríkin frá
stríðslokum. Hægri menn hafa
sjaldan setið í ríkisstjóm Finnlands
á þessum árum. Forsætisráðherra
Finnlands sem tók við sjálfstæðis-
viðurkenningunni frá Lenín fýrir
70 árum var hinsvegar einnig úr
Hægri flokknum en hann hét P.E.
Svinhufvud og var siðar kosinn for-
seti landsins.
Þótt engum detti lengur í hug
að fullyrða, að það séu Sovétmenn
sem kjósi Finnlandsforseta, eru per-
sónuleg tengsl forsetans við
ráðamenn í Kreml mikils virði þar
eð forsetinn hefur síðasta orðið um
utanríkismál Finnlands. Allir fram-
bjóðendur til forseta verða að
minnsta kosti að geta sýnt kjósend-
um, að Kremlveijum sé ekki illa við
þá. Þegar Holkeri hefur nú skropp-
ið til Sovétríkjanna hafa allir
forsetaframbjóðendumir fímm gert
sér erindi til nágrannans í austri á
þessum vetri.
Byltingarstjóm Leníns, Trotskíjs
og Stalíns var fyrst allra ríkisstjóra
til að viðurkenna sjálfstæðisyfírlýs-
ingu Finnlands. Finnland var á
árunum 1809-1917 sjálfstjórnar-
svæði undir Rússakeisara. Eftir
byltinguna í Rússlandi öðluðust
Finnar fljótt sjálfstæði. Ástæðan
var ekki síst sú að Finnar höfðu
eigin löggjöf, þjóðþing, landsstjórn,
embættismannakerfi, jámbrautir
og fleira. Af mörgum smáríkjum
sem hlutu sjálfstæði frá Rússlandi
á ámnum eftir byltinguna er Finn-
land hið eina, sem Sovétmönnum
hefur ekki síðar tekist að ná undir
yfírráð sín. Þau skjöl sem Lenín og
félagar undirrituðu varðandi Finn-
land sýndu umheiminum að bylting-
arstjómin ætlaði ekki að gerast
erfingi keisarans, og við svo búið
gátu önnur ríki eins og Frakkland
og Þýskaland viðurkennt sjálfstæði
Finnlands.
Tékkóslóvakía:
Fallist á
eftirlits-
ákvæði af-
vopnunar-
sáttmálans
Prag, Reuter.
YFIRVÖLD í Tékkóslóvakíu
hafa samþykkt framkvæmd eft-
irlits þar í landi í samræmi við
ákvæði afvopnunarsáttmálans
sem þeir Ronald Reagan Banda-
ríkjaforseti og Míkhaíl S.
Gorbatsjov Sovétleiðtogi undir-
rituðu í Washington í síðasta
mánuði.
Ceteka, hin opinbera fréttastofa
Tékkóslóvakíu skýrði frá því í gær
að embættismenn í tékkneska ut-
anríkisráðuneytinu og bandarískir
stjórnarerindrekar hefðu skipst á
skjölum þar sem segir hvernig eftir-
liti með því að ákvæði sáttmálans
verði virt skuli hagað í Tékkósló-
vakíu. Eftirlitsákvæðin taka gildi
er sáttmálinn hefur verið formlega
staðfestur í Sovétríkjunum og
Bandaríkjunum.
Samkvæmt afvopnunarsáttmál-
anum verða meðaldrægar banda-
rískar kjarnorkueldflaugar, sem
komið hefur verið í ríkjum Vestur-
Evrópu, upprættar. Hið sama gildir
um meðaldrægar og skammdrægar
flaugar Sovétmanna, sem komið
hefur verið upp austan jámtjalds-
ins. Þann 24. desember samþykktu
Austur-Þjóðverjar að heimila
bandarískum embættismönnum að
halda uppi eftirliti þar í landi en
samkvæmt afvopnunarsamningn-
um verður fylgst með eyðingu
flauganna, sem ráðgert er að taki
þijú ár. Að þeim tíma loknum munu
eftirlitsmenn risaveldanna fylgjast
með framleiðslu kjamorkueldflauga
til að ganga úr skugga um að smíði
meðal- og skammdrægra flauga
hafi verið hætt.
Slysið í Thule
fyrir 20 árum:
Fara í mál
við Banda-
ríkjaher
Kaupmannahöfn. Frá N. J. Bruun, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
DANIR, sem störfuðu við Thule-
herstöðina í Grænlandi eftir að
bandarisk herflugvél hrapaði
þar með fjórar vetnissprengjur,
þann 21. janúar árið 1968, hafa
höfðað mál á hendur bandaríska
flugliernum. Segjast þeir hafa
skaðast af geislum frá sprengj-
unum en þær brunnu með
flugvélinni.
A fundi, sem haldinn var í Kaup-
mannahöfn, ákvað 21 fyrmm
starfsmaður í Thule að ráða
bandarískt lögfræðifyrirtæki til að
reka málið og er búist við, að fleiri
bætist við fram til 21. janúar en
þá verða liðin 20 ár frá því slysið
varð og málið fymt. Ætlar hver og
einn starfsmannanna að krefjast
allt að einni milljón dkr. (5,8 millj.
ísl. kr.) í skaðabætur.
Það var aðeins fyrir tveimur
ámm, að farið var að tengja saman
slysið í Thule og óútskýranlega
sjúkdóma í fyrrverandi starfsmönn-
um herstöðvarinnar. Sumir hafa
látist úr krabbameini og margir
fengið á sig sár, sem ekki vilja gróa.
Samt þykir ekki óvefengjanlega
sannað, að geislunin hafí valdið
þessum meinum. Krabbameinið er
aðallega lungnakrabbi og vísinda-
menn hafa hingað til ekki talið, að
hann stafaði af geislun frá plútón
eða tritíum.