Morgunblaðið - 07.01.1988, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1988
Suður-Afríka:
Sex falla í innbyrð-
is átökum svartra
Jóhannesarborg, Reuter.
SEX til viðbótar hafa faliið í
átökum milli hópa svertingja í
grennd við Pietermaritzburg í
Natal-héraði í Suður-Afríku.
Tala látinna í átökum undan-
genginna fjögurra mánaða er nú
komin í 295.
Lögregla sagði að lík þriggja
manna hefðu fundist í Wiliow Fo-
untains, einu af landbúnaðarþorp-
unum þar sem átök hafa átt sér
stað. Þrjú morð voru framin í Piet-
ermaritzburg á þriðjudag, í öllum
höfðu fórnarlömbin látist vegna
hnífstungna.
Lögreglumönnum hefur verið
fjölgað til muna í grennd við Piet-
ermaritzburg og lokar nú stórum
svæðum í grennd við Pietermaritz-
burg. Reynt hefur verið að koma á
viðræðum milli stríðandi hópa, Ink-
hata og sameinuðu lýðræðisfylking-
arinnar. Inkhatar halda því fram
að vinstrisinnar úr röðum samein-
uðu lýðræðisfylkingarinnar séu
handbendar skæruliða, en vinstri-
menn í hópi sameinuðu lýðræðis-
fylkingarinnar segja að stjómvöld
styðji við bakið á Inkhötum.
Þrjú kommúmstaríki
tilkymia þátttöku
í Olympíuleikunum
Sofíu, Seoul. Reuter.
PÓLLAND, Búlgaría og Júgó-
slavía tilkynntu á þriðjudag að
þau hygðust taka þátt í Ólympíu-
leikunum í Seoul síðar á þessu
ári. Sovétmenn hafa enn ekki
tilkynnt þátttöku sína í leikunum
en talið er fullvíst að þeir muni
gera það í þessar: viku.
Suður-Afríka:
Sex farast
í námaslysi
Jóhannesarborg, Reuter.
SEX námumenn létu lífið og
eins er saknað eftir að náma-
göng í næststærstu gull-námu
Suður-Afriku féllu saman á
þriðjudag.
Jarðskjálfti varð til þess að
námagöngin féllu saman í Vaal
Reef námunni vestur af Jóhannes-
arborg. Níu slösuðust og sex létu
lífíð, eins manns er saknað. Félög
námaverkamanna í Suður-Afríku
hafa oft gagnrýnt öryggisbúnað í
námum í landinu en hundruðir
verkamanna láta árlega lífið í
kola- og gull-námum.
Bæði Búlgaría og Pólland, sem
nú hafa þegið boð Suður-Kóreu um
að taka þátt í Ólympíu-leikunum,
fýlgdu Sovétmönnum og tóku ekki
þátt í leikunum í Los Angeles 1984.
Á mánudag gaf talsmaður sovésku
íþróttahreyfingarinnar í skyn að
þeir myndu taka þátt í leikunum í
ár, en það hefur ekki verið formlega
staðfest. 131 land hefur formlega
tilkynnt þátttöku í leikunum í Seoul
í sumar, að sögn undirbúnings-
nefndarinnar.
Reuter
Heimsins elsta gæs
Þessi gamla ungverska kona hét því þegar sonur hennar flutti
af landi brott að gæsarunganum sem skreið úr eggi sama dag
yrði þyrmt, síðan eru liðin 32 ár og enn er „gæsarunginn“ í
fullu fjöri, þrátt fyrir einhvern hæsta aldur meðal gæsa.
Júgóslavía:
Alvarlegur
skortur á
smábamamat
Belgrad. Reuter.
SKORTUR á smábarnamat er
nú svo alvarlegur í Júgóslavíu,
að dæmi er um, að heilbrigðis-
stofnun hafi orðið að gefa
nýfæddum börnum næringu í
æð, að því er júgóslavneska
dagblaðið Politika sagði í gær.
Í frétt blaðsins sagði, að stærsti
framleiðandi landsins á þessu sviði,
Pliva, hefði átt við langvarandi
erfiðleika að stríða og gæti ekki
flutt inn nauðsynleg hráefni til
framleiðslunnar. Meðal annars
varð fyrirtækið fyrir miklum
skakkaföllum af völdum verðstöðv-
unar stjórnvalda og gengislækkun-
ar í nóvembermánuði síðastliðnum.
Skorturinn hefur komið illa nið-
ur á ýmsum heilbrigðisstofnunum,
þar sem nýfædd börn eru til með-
höndlunar. Fæðingarheimili í
borginni Vrsac í austurhluta lands-
ins var svo illa sett, að grípa varð
til þess ráðs að gefa börnum nær-
ingu í æð, að sögn blaðsins.
Opinberar heimildir herma, að
bamadauði hafi orðið langmestur
í Júgóslavíu í fyrra af öllum Evr-
ópuríkjum, en þar dóu 11.000 börn
á fyrsta aldursári.
Alþjóða heilbrigðisstofnunin
(WHO) áminnti júgóslavnesk
stjómvöld um, að þar í landi hefði
verið farið fram úr marktölu stofn-
unarinnar, sem er 30 dauðsföll á
hveija 1000 nýbura.
Sovétmenn fordæma leysigeislatilraunir Bandaríkjamanna:
Getum þróað geimvarnir á
undan Bandaríkjamönnum
segir sovéskur vígbúnaðarsérfræðingur
Moskvu, Reuter.
PRA VDA, málgagn sovéska
kommúnistaflokksins, sagði i
gær að tilraunir starfsmanna
bandaríska flughersins nú nýver-
ið með leysitæki bæru þess
glöggt vitni að Bandaríkjastjórn
hygðist grafa undan ABM-sátt-
málanum um takmarkanir
Pólland:
Staða Samstöðu óljós þrátt
fyrir boð um viðræður
Varsjá, Rcuter.
VESTRÆNIR stjórnarerindrek-
ar í Varsjá telja boð pólskra
stjómvalda um viðræður við hin
ólöglegu verkalýðssamtök, Sam-
stöðu, ekki marka vatnaskil í
baráttu hreyfingarinnar fyrir
viðurkenningu stjómvalda. Sam-
staða er ennþá ólögleg og
hlutverk hennar við lausn erfið-
leika Póllands, jafnt pólitískra
sem efnahagslegra, er mjög
óljóst.
Boðið, sem talið er bera vott um
sáttfýsi stjórnvalda þó takmörkuð
kunni að vera, kom fram í yfirlýs-
ingu talsmanns stjórnarinnar, Jerzy
Urbans á blaðamannafundi á
þriðjudag.
Háttsettur maður innan Sam-
stöðu fagnaði yfirlýsingunni, en
Lech Walesa, leiðtogi samtakanna,
vísaði henni á bug sem áróðurs-
bragði. Sagði hann afstöðu stjóm-
valda hina sömu og fyrr, nema
Jerzy Urban, talsmaður komm-
únistastjórnarinnar í Póllandi.
hvað að nú vildu þeir notfæra sér
einstaklinga innan Samstöðu, án
þess að hnika nokkru til í samræmi
við óskir hreyfingarinnar. „Ég er
tilbúinn til þess að ræða við hvem
sem er án nokkurra skilyrða . . .
en kröfur stjómvalda eru gamlar.
Það eina sem þau biðja mig ekki
um að gera er að skipta um nafn.“
„f raun og vem breytir hún
engu,“ sagði vestrænn stjórnarer-
indreki í Varsjá. „Stjómin setur
sömu skilyrði og áður og Samstaða
leitar enn sömu viðurkenningar og
fyrr.“
„Það er er til pólskt máltæki, sem
segir frá því þegar boðin er ólívuvið-
argrein í hauksgoggi," sagði annar
sendimaður vestræns ríkis, sem
hafði efasemdir um ágæti þessarar
yfirlýsingar Urbans.
Samstaða var brotin á bak aftur
með setningu herlaga árið 1981 og
voru opinber verkalýðsfélög sett á
laggimar í hennar stað. Allt frá því
hafa leiðtogar Samstöðu hvatt til
þess að hreyfingin hljóti lagalega
viðurkenningu og að frjáls verka-
lýðsfélög verði virt eins og stjóm-
völd gengust inn á árið 1980.
gagneldflaugakerfa frá árinu
1972. Sagði í frétt blaðsins að
Bandaríkjamenn hygðust gera
tilraunir með búnað þennan, sem
bandarískir vísindamenn nefna
„Alpha“ i geimnum árið 1990.
Sovéskur herforingi sagði í við-
tali við blaðið að Sovétmenn
gætu komið upp geimvarnar-
kerfi á næstu 10 til 15 árum og
lét þess getið að Sovétmenn gætu
þróað slíkt kerfi á undan Banda-
ríkjamönnum.
Talsmenn flughers Banda-
ríkjanna staðfestu fyrr í þessari
viku að eiginlegar tilraunir með
leysibúnaðinn hefðu hafist í Banda-
ríkjunum í síðasta mánuði. í frétt
Prövdu sagði að tæki þetta gæti
leyst úr læðingi orku sem samsvar-
aði tveimur milijónum vatta. Blaðið
gekk ekki svo langt að segja að
tilraunir Bandaríkjamanna brytu
gegn ákvæðum ÁBM-sáttmálans
en bætti því við að ráðgert væri
að reyna tækið í geimnum árið
1990 og væri það augljóslega ekki
í samræmi við samninginn. „Til-
raunimar sem nú eru hafnar sýna
svo ekki verður um villst að banda-
ríska vamarmálaráðuneytið vinnur
að því að grafa undan samningnum
sem kveður á um hvemig stöðug-
leika í vígbúnaðarmálum verði
viðhaldið,11 sagði í fréttinni.
Bandaríkjamenn telja að ABM-
sáttmálinn taki ekki fyrir tilraunir
með leysivopn í geimnum svo fram-
arlega sem vopn þessi geti ekki
grandað kjarnorkueldflaugum. Sov-
étmenn hallast að svonefndri
„þrengri túlkun“ sáttmálans sem
þeir segja að banni allar tilraunir
með slíkan búnað í geimnum. Leið-
togum risaveldanna þeim Míkhaíl
S. Gorbatsjov, aðalritara sovéska
kommúnistaflokksins og Ronald
Reagan Bandaríkjaforseta tókst
ekki að leysa þetta ágreiningsefni
á fundi þeirra í Washington í síðasta
mánuði en geimvarnaráætlun
Bandaríkjastjómar og túlkun gagn-
eldflaugasamningsins var eitt
helsta deiluefni leiðtoganna á fundi
þeirra í Reykjavík árið 1986.
Áform Sovétmanna
Sovéskur herforingi, Boris Sur-
ikov að nafni, sagði í viðtali við
Prövdu að geimvarnarkerfi Sovét-
manna gæti verið fullbúið eftir 10
til 15 ár. Gorbatsjov Sovétleiðtogi
staðfesti í viðtali við bandarískan
sjónvarpsmann í síðasta mánuði að
Sovétmenn væru einnig að vinna
að tilraunum með geimvopn en því
höfðu stjómvöld í Sovétríkjunum
neitað fram að þessu. Pravda hafði
það eftir Surikov, sem blaðið sagði
vera sérfræðing í þróun nýrra
vopnategunda, að Sovétmenn gætu
þróað eigin geimvamarkerfi á und-
an Bandaríkjamönnum. Bætti hann
við að þetta yrði gert ef Bandaríkja-
menn féllust ekki á að hætta við
geimvamaráætlunina, sem Surikov
sagði miða að því að smíða nýja
tegund „árásarvopna". Bandaríkja-
stjóm hefur þráfaldlega lýst yfir
því að þessi sé ekki raunin heldur
sé tilgangurinn með áætluninni sá
að smíða vamarkerfi gegn lang-
drægum kjamorkueldflaugum til
að draga úr hættunni á gjöreyðinu
af völdum kjamorkuvopna.