Morgunblaðið - 07.01.1988, Qupperneq 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1988
CATERPILLAR
SA1_A S tUÚÍSJUSTA
C«t«fptllar, C«t og CB *ru •ktéamtt vörumortil
Eigendur og vélstjórar
Caterpillar bátavéla
Látið skrá ykkur
strax í dag
á námskeið 13.-15. janúar 1988
HF
Laugavegi 170-172 S. 695500
Bretland:
Mikið úrval í
fallegum vetrar
kápum
KAPÍISALAN
BORGARTÚNI 22 AKCJREYRI HAFMARSTRÆTI 88
SÍMI 23509 Mæg bílastæð.i SÍMI 96-25250
Póstsendum um land allt i E
Þriðjungur verksmiðju-
bruna af völdum rafmagns
VERKSMIÐJUBRUNAR út frá
rafmagni voru um 6.000 árið
1984 í Bretlandi. Tjónið vegna
þessara bruna var metið á nær
26 milljónir sterlingspunda, eða
sem svarar rúmlega hálfum
milljarði króna. Vanræksla eft-
irlits og viðhalds er talin helsta
orsökin. Þriðjungur allra verk-
smiðjubruna í Bretlandi er af
völdum rafmagns. Vanþekking
og iélegt eftirlit ráða ferðinni.
Þetta kemur fram í tímaritinu
Electrical Review í september ’86.
Þar er skýrt frá nýlegu atviki, sem
dæmi um vanrækt viðhald í verk-
smiðju sem kostaði 5 milíjónir
sterlingspunda eða 300 milljónir
króna. Peruhalda í flúrlampa hafði
losnað og við þetta fór ljósið að
blikka. Þetta gekk svo í nokkrar
vikur, án þess að þetta væri til-
kynnt eða lagfært. Stöðug neista-
myndun milli flúrperunnar og
peruhöldunnar kveikti að lokum í
olíusoðnum loftplötum með fyrr-
greindum afleiðingum. Ný pera
og nokkurra mínútna fyrirhöfn
hefðu komið í veg fyrir þetta tjón.
En reglulegt eftirlit og viðhald
raflninaðar var ekki fyrir hendi.
Flestir rafmagnsbrunar í Bret-
landi tengjast raflögnunum á
einhvem hátt.
/
Níðsterkarog
hentugar stálhillur.
-fj— Auðveld
uppsetning.
Margarog
stillanlegar stærðir.
Hentarnánast
allsstaðar.
Ávallt fyrirliggjandi.
Leitið upplýsinga
UMBOÐS OG HEILDVEfíSL UN
Neistamyndun verður vegna
þess að lagnir eða taugar-skadd-
ast, eða eru höggnar eða slitnar
í sundur, of mikið álag er á tilte-
kinni grein, eða lélegt samband
er við tengingar, sem leiðir af sér
hitamyndun eða útleiðslu.
Brunar frá ljósabúnaði verða
með þeim hætti, að heitar glóperur
eru of nálægt eða snerta brennan-
legt efni, og að álagsfestur („ball-
ast“) í flúrljósum hitna um of
vegna flökts í perum, eða þá að
ekki kviknar á þeim. Slæmt sam-
band í peruhöldu, eins og áður var
nefnt, er einnig dæmigerður
íkveikjuvaldur.
í greininni kemur fram að þeg-
ar fjárhagsörðugleikar geri vart
við sig í verksmiðjum, sé oftast
byijað að spara með því að leggja
niður reglulegt viðhald.
Stjómendur hafa horfið frá
þeirri stefnu að halda uppi skipu-
legu viðhaldi og endurbótum, en
meta í þess stað þörfína fyrir lag-
færingar hverju sinni. En þegar
kviknar í hjá þéim út frá raf-
magni, átta þeir sig fljótt á því,
að einmitt þessi spamaður var
þeim dýrastur.
Það fer ekki eftir stærð fyrir-
BiLDSHÖFDA 16 SIMI 6724 44
Fer inn á lang
flest
heimili landsins!
tækjanna, hversu vanræktar
endurbætur em í rafkerfinu. Sum
stærstu iðnfyrirtækin eru með
mjög gömul rafkerfi. Sumstaðar
stranda endurbætur á sparnaði og
áhugaleysi, en annars staðar á
hreinni vanþekkingu.
Spyija má, hvernig þetta megi
vera, þar sem breskir öryggisstaðl-
ar em jafnstrangir og raun ber
vitni, svo og kröfur um öryggiseft-
irlit.
En vandinn virðist ekki koma í
ljós, fyrr en eftirlitsmenn hafa
gert sínar athugasemdir. Þá kem-
ur í ljós að fjölmörg rafkerfi í
iðnaðarhúsnæði hafa verið
skemmd og búnaður notaður á
rangan hátt. Mikill og sérstakur
vandi skapast við það að ófaglært
fólk breytir hlutum rafkerfisins til
þess að mæta sínum eigin, nýju
þörfum. Þetta veldur oftar en ekki
yfírálagi á tilteknum hlutum lagn-
anna.
Dæmigerðar breytingar af þess-
um toga em þegar skipt er um
'vör á rangan hátt, tengdar
straumrásir til bráðabirgða, eða
kaplar klæddir af eða einangraðir
á einhvem hátt og hindmð með
því nauðsynieg kæling.
Margt af þessu kæmi strax í
ljós, ef hæfur eftirlitsmaður gengi
reglulega um garða. En annað er
uppi á teningnum. Oft er það svo,
að ráði tiltekin verksmiðja fag-
mann til þeirra hluta, virðist sem
þeir sitji í sínum fílabeinstumi
áratugum saman, án þess að líta
á fagtímarit (eða Reglugerð um
raforkuvirki — innsk. þýð.), eða
hafí upp nokkra burði til að fylgj-
ast með í faginu. Þekkingarskort-
ur, jafnvel á grundvallar-öryggis-
atriðum, virðist alvarlega
útbreiddur.
(Frá Rafmagnseft-
irliti ríkisins. Lausl.
þýðing: GG.)
ÚTSALAN
HOFST I MORGUN