Morgunblaðið - 01.03.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MARZ 1988
Fjölmenni á 125
ára afmælishátíð
Þj óðminj asafnsins
í HÁSKÓLBÍÓI sl. sunnudag var
hátíðardagskrá í tUefni af 125
ára afmæli Þjóðminjasafnsins 24.
febrúar sl. Musica Antiqua lék í
upphafi dagskrárinnar og Þór
Magnússon, þjóðmiqjavörður,
bauð gesti velkomna. Arni
Bjömsson, þjóðháttafræðingur,
var kynnir á samkomunni og
flutt var m.a. ágrip hans af sögu
safnsins í máli og myndum. Frú
Vigdís Finnbogadóttir, forseti
íslands, og Birgir ísleifur Gunn-
arsson, menntamálaráðherra,
fluttu ávörp. Sjónvarpað var
beint frá samkomunni, sem var
fjölmenn.
Kristinn Sigmundsson söng m.a.
við undirleik Jónasar Ingimundar-
sonar, píanóleikara, kvæði
Steingríms Thorsteinssonar, sem
samið var í tilefni af 25 ára af-
mæli Þjóðminjasafnsins. Sigurður
Rúnar Jónsson (Diddi fíðla) lék á
fíðlu sem smíðuð var af ólærðum
íslenskum manni og er að ölium
líkindum a.m.k. 200 ára gömul.
Sýnd var stutt kvikmynd sem Ós-
valdur Knudsen gerði um fomleifa-
uppgröft í Skálholti sumarið 1954
en höfundur textans og þulur var
dr. Kristján Eldjám fyrrverandi
þjóðminjavörður.
Elsa E. Guðjónsson, deildarstjóri
textíl- og búningadeildar Þjóð-
minjasafnsins, sýndi myndir af
klæðnaði íslendinga frá miðri 16.
öld til loka 18. aldar og lýsti hon-
um. Félagar úr Þjóðdansafélagi
Reykjavíkur sýndu úrval af íslensk-
um þjóðbúningum undir stjóm Elsu
og lýsti hún þeim búningum einnig.
Búningamir spönnuðu tímabilið frá
lokum 18. aldar fram til okkar daga
og vom unnir af félagsmönnum
eftir fyrirmyndum og upplýsingum
sem þeir hafa aðallega fengið á
Þjóðminjasafninu undanfarinn ald-
aifyórðung. Þá spilaði Gunnar Eg-
ilsson m.a. á flautu langafa síns,
Sveinbjamar Egilssonar rektors,
lagið Heims um ból.
Morgunblaðið/
Morgi
Birgir ísleifur Gunnarsson, menntamálaráðherra, frú Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands, og Þór
Magnússon, þjóðmiqjavörður, i Háskólabfói sl. sunnudag.
Hlutverk og skylda Þjóðminjasafnsins
að velja og varðveita þjóðargersemar
Ræða forseta íslands, Vigdísar Finnbogadóttur, á 125 ára afmælishátíð
Þjóðminjasafnsins í Háskólabíói sl. sunnudag
Kirkjuklukkan frá Tröllatungu í
Háskólabiói sl. sunnudag. Klukk-
an er nú til sýnis í anddyri Þjóð-
minjaaafnHÍns.
Góðir hátíðargestir.
Hvert sem litið er til þjóða heims
og spurt: Hvað skrifa menn nú um
stundir? verður fyrir bók sem heitir
Upphafíð, Rætumar eða eitthvað í
þá áttina og reynist fialla um sögu
þjóðarinnar eða bókmenntaarf og
vitna um leit hennar að uppmna
sínum og rótum. Einkar brýn virð-
ist þessi leit hafa orðið nú á tímum
einnotanna þegar hiutum er hent
að lokinni einni notkun.
Við íslendingar höfum lengi
stært okkur af að eiga betri heimild-
ir en aðrar þjóðir um „rætur" fnenn-
ingar okkar, sjálfan þann jarðveg
sem við, nútímafólkið, emm úr
sprottin. Þessar rætur megum við
aldrei vanmeta en okkur er samt
hollt að minnast þess að þær em
flestar varðveittar í orðum; þær em
sögur og sagnir, kvæði og kviðling-
ar.
Þetta kemur okkur stundum í
hug á erlendum fomminjasöfnum
þegar við lítum þann menningararf
sem þar er saman kominn — elleg-
ar þegar við ökum um grónar
byggðir meginlands Evrópu og
lítum kastala og stórbrotnar kirkjur
sem reistar vom meðan Snorri
Sturluson lék sér að stráum. Þá
sýnist fátækleg fomminjasaga
þeirrar þjóðar sem á sér Viðeyjar-
stofu að einna elstu húsi.
Hvar sem ég hef komið á undan-
fömum misserum, og verið sýnt það
besta í eigu þjóða, hefur á ein-
hverri stundu verið kveðið svo að
orði að þessi eða hinn hiuturinn eða
byggingin sé „þjóðargersemi" — og
þess vegna sé mönnum kappsmál
að varðveita hana.
Hváð er það þá í eigu þjóðar sem
verður að þjóðargersemi? Þeirri
spumingu er fljótsvarað: Hvaðeina
það sem tengist sögu eða minnis-
■
...og malið er leyst!
Jö.ju-20.
7* og 8. mars.
30.og 20.40-22.40
waiska
mSKA
SsSKA “apSka
^Pplýsingar og innrituii í - ^"Oendlnga
8 mnntun i sima 10004/21655
afslátt svo og «m
ellilífeyrisþegar - oc 't' Öryrkíar °S
sinna
nmis.

NANAUSTUM1S
niou
stæðum atburðum liðinnar tíðar.
Hvaðeina það sem getur orðið fólki
á tímum einnotanna til upprifjunar
á sögunni og leiðarvísir til rótanna
í fortíð. Allt slíkt getur orðið að
þjóðargersemum og kallað nútíma-
manninn til þeirrar skyldu að leggja
rækt við minningar og söguna. Þar
er einmitt hlutverk og skylda
Þjóðminjasafnsins: að velja og varð-
veita þjóðargersemar okkar.
Um aldir bjuggu íslendingar við
fátækt sem naumast verður með
orðum lýst. Um aldir urðu þeir að
láta sér nægja húsakynni sem illa
voru til þess fallin að varðveita
nokkum hlut. Því er ekki að undra
að við eigum ekki á íslandi viðlíka
fomminjasafn og aðrar þjóðir. En
við megum vera og emm hreykin
af því sem við eigum og mikla þökk
ber að gjalda þeim mönnum sem
fyrir 125 ámm lögðu gmndvöllinn
að þjóðminjasafni okkar íslendinga,
— sem og þeim sem æ síðan hafa
léð því metnað sinn og liðsinni.
Fyrir þeirra tilstyrk getum við í dag
gláðst við að eiga ekki aðeins orðs-
ins minjar heldur einnig glæsilegt
safn hluta sem um ókomna tíð geta
orðið okkur að leiðarhnoða við leit
okkar að rótunum.
í þjóðfélagi hinna öm breytinga,
þegar merkingarmið orðanna
hverfa hratt úr notkun, er Þjóð-
minjasafnið einnig mikilvægur
styrkur fyrir tunguna, staðurinn
þar sem böm okkar og bamaböm,
þau sem taka við arfinum af okk-
ur, geta fundið hlutina sem hin fjöl-
mörgu orð hafa átt við um aldir.
Þannig er og verður safnið á ótal
mörgum sviðum gleðileg upp-
sprettulind þekkingar.
Traustar rætur tiyggja grósku
laufkrónunnar. Því er það skylda
okkar sem nú lifum að leggja rækt
við og varðveita allt sem hönd verð-
ur á fest og kemur að gagni til
varðveislu sögunnar og rótanna, því
einungis með þeim hætti mun okk-
ur takast að sætta fortíð, nútíð og
framtfð. Þá munú komandi kynslóð-
ir geta kveðið með skáldinu Einari
Benediktssyni og sagt:
Það fagra, sem var, skal ei lastað og lýtt,
en lyft upp i framför, hafið og prýtt.
Að fortíð skal hyggja, ef fmmlegt skal byggja,
án fræðslu þess liðna sést ei, hvað er nýtt.
Ég óska okkur íslendingum öll-
um til hamingju með merkilegt af-
mælisbam og bið Þjóðminjasafni
íslands gæfu og blessunar framfara
um ókomna tíð.