Morgunblaðið - 01.03.1988, Page 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MARZ 1988
Guðrún Jóns-
dóttir - Minning
Fædd 12. febrúar 1918
Dáin 22. febrúar 1988
Guðrún var fædd á Þrándastöð-
um í Brynjudal, Kjósarsýslu, á þorr-
anum frostaveturinn mikla 1918,
þann 12. febrúar. Hennar foreldrar
voru hjónin Jón Ólafsson og Jónína
Jónsdóttir. Jón var sonur Ólafs
Jónssonar, bónda á Geitabergi í 18
ár og bónda í Katanesi í 12 ár, og
seinni konu hans, Guðrúnar Rögn-
valdsdóttur. Ólafur var fæddur í
Lambhaga í Mosfellssveit, sonur
Maríu Eyjólfsdóttur, sem var fædd
þar, og Jóns Jónssonar, sem var
fæddur í Laxnesi í sömu sveit. Þess
má geta að systkini Ólafs voru Jón
Jónsson bóndi í Breiðholti við
Reykjavík, sem nú er orðið fjöl-
mennt þéttbýli. Dóttir hans er Þóra,
sem Þórufell er nefnt eftir í Breið-
holti. Hún býr með syni sínum, er
97 ára og sér um heimilið, er óvenju
heilsugóð og minnug. Hún hefur
nýverið gefið miklar upplýsingar
um ömefni og fleira á sinni föður-
leifð, Breiðholtinu. Kom teikning
og fróðleg grein um þetta í „Heima
er bezt“, aprílblaði 1986, og einnig
viðtal við Þóm í sjónvarpi. Einnig
var systir Ólafs og Jóns í Breið-
holti María Margrét, móðir Ólafs
bónda og vegavinnuverkstjóra á
Þómstöðum í Svínadal. Ólafur dó í
Katanesi 1912, hann liggur á
Saurbæ, en Guðrún kona hans dó
1911, og liggur í gamla kirkjugarð-
inum við Suðurgötu í Reykjavík,
því hún dó á sjúkrahúsi í Reykjavík.
Guðrún Rögnvaldsdóttir var dóttir
Rögnvaldar Jónssonar útvegsbónda
og formanns í Skálatanga, hann
var fæddur á Feijubakka í Borgar-
firði og uppalinn á Hesti. Böm hans
vora 18, konur hans vom tvær,
alsystur, Guðrún og Ambjörg Jóns-
dætur, Hanssonar formanns á
Akranesi og konu hans, Sigríðar
Jónsdóttur, Ambjörg var móðir
Guðrúnar Rögnvaldsdóttur. Móðir
Guðrúnar, sem hér er minnst,
Jónína Jónsdóttir, var fædd á Hegg-
stöðum í Andakíl, dóttir búandi
hjóna þarv Jóns Hannessonar,
Hannessonar frá Elínarhöfða á
Akranesi. Hann var af Klíngin-
bergsættinni hinni fjölmennu á
Akranesi, um Borgarfjörð og víðar.
Móðir Jóns Hannessonar var Oddný
Jónsdóttir, Gíslasonar bónda á Syð-
stufossum og konu hans, Guðbjarg-
ar Jónsdóttur, Runólfssonar, bónda
á Vatnshömmm í Andakíl. Allt er
þetta rakið á blaðsíðu nr. 51 í Niðja-
tali hjónanna á Gmnd á Akranesi,
Þórðar og Emelíu, en Jónína var
skyld þeim hjónum báðum, svo
ættboginn er stór hér á Akranesi
og um Borgarfjörð. Kona Jóns
Hannessonar bónda á Heggstöðum
var Kristjana Jónsdóttir, Björnsson-
ar bónda á Skáney í Reykholtsdal
og síðar í Efri-Hrépp.
Á þessu sést að ættin er borg-
firsk, svo langt sem séð verður af
búandi bændafólki á góðbýlum
Borgarfjarðar, langt aftur í aldir.
Móðir Guðrúnar, Jónína, fæðist
sama veturinn og faðir hennar deyr,
hann dó 18. desember 1893, hún
fæðist 14. apríl 1894, og er látin
heita nafninu hans. Henni var strax
komið í fóstur til hamlausra hjóna,
sem ættuð vom úr Skorradalnum,
Jóns Bjamasonar frá Vatnsenda og
Guðlaugar Gísladóttur frá Stálpa-
stöðum. Þau bjuggu á Ánabrekku
á Mýmm og síðar á Þrándastöðum
í Brynjudal. Þau byggðu sér síðar
stórt steinhús á Þórsgötu 10 í
Reykjavík, þar áttu þau heima
síðast.
Vorið 1918 fluttu ungu hjónin
frá Þrándastöðum með böm sín tvö
til Reykjavíkur og fengu leigt á
Gmndarstígnum. Þar fæðist þeim
þriðja bamið, Aðalbjörn, þann 25.
nóvember 1919. Fljótlega kaupir
Jón verslunina Ásbyrgi við Grettis-
götu og fer að’ versla. Reyndar
verslaði hann með margt, t.d. hesta.
Eitt sinn keypti hann 10 vagn-
hesta. Sömuleiðis 10 hestvagna og
kermbúninga. Á þessum ámm var
næg vinna við að keyra vömm,
kolum og fleim um bæinn á hest-
vögnum, en síðar tóku bílamir við
þessu hlutverki.
Hann hafði vinnumann og stund-
um fleiri í vinnu. Þau hjón bjuggu
ekki lengi í leiguhúsnæði, þau
keyptu gott hús á Brekkustíg 8.
Þar gerðist sá sorglegi atburður
þann 17. desember 1920, að Jónína,
húsmóðirin, lést af bamsfararsótt.
Þetta haust hafði þjónustustúlka
verið ráðin á heimilið til aðstoðar.
Stúlkan hét Ólöf Jónsdóttir frá
Bolholti á Rangárvöllum. Þeim Ól-
öfu og Jónínu féll vel hvor við aðra,
svo vinátta og traust myndaðist
þeirra í milli, það svo að hin dauð-
vona húsmóðir mun hafa beðið
Ólöfu fyrir böm sín og bú, þegar
hún sá að hverju stefndi. Ólöf bar
þessari húsmóður sinni alla tíð lof-
samlegan vitnisburð, reyndar var
Jónína þekkt gæðakona glaðlynd
og kærleiksrík á allan hátt.
Ólöf brást heldur ekki þessum
trúnaði, því hún fómaði þessu heim-
ili.lífí sínu og kröftum. Vorið eftir,
1921, fer Aðalbjöm, yngsta barnið,
að Bolholti til fólks Ólafar og þar
elst hann upp hjá því sómafólki.
Sumarið 1921 vom Jón og Ólöf
með bömin Valgarð og Guðrúnu
við útileguheyskap á Klafastaða-
flóa, heyið var flutt á Gmndartang-
ann og þaðan sjóleiðis til Reykjavík-
ur. En vorið 1922 flytja þau að
Katanesi. Þá hafði Jón skipt á hús-
eigninni á Brekkustíg 8 og jörðinni
Katanesi. í Katanesi bjuggu þau í
tæpa fjóra áratugi. Þau gengu í
hjónaband 14. október 1923. Þau
eignuðust tvö böm, Ólaf, fæddan
10. júní 1922, og Jónínu Bryndísi,
fædda 29. maí 1923. Guðrún átti
heima í Katanesi í fjórtán og hálft
ár.
Hún réðst í vist haustið 1936 til
Guðnýjar föðursystur og Jóns
Snorra bakara í Hafnarfírði. Næst
fer hún til Katrínar og Ólafs H.
Jónssonar kaupmanns í Hafnarfirði
og þjónar þar við góðan orðstír, sem
skapaði vináttu. Haustið 1939 tekur
hún að sér heimili á Akranesi í
veikindaforföllum húsmóður. Þetta
haust kynnist hún tilvonandi manni
sínum, Þorgeiri Jónssyni vélstjóra
frá Bimhöfða á Akranesi.
Vorið 1940 opinbera þau heitorð
sitt. Þetta sumar er Guðrún ráðs-
kona hjá vinnuflokki úr Reykjavík,
sem vann við móskurð undir stjórn
Ásgeirs Þorsteinssonar verkfræð-
ings í Kataneslandi. Mórinn var að
hausti fluttur á skipi til Reykjavíkur
og seldur sem eldiviður.
Um haustið og veturinn 1941
vinnur Guðrún á saumastofu Þór-
unnar á Akri á Akranesi. Þetta
vor, 1941, em þau Guðrún og Þor-
geir gefín saman í hjónaband af sr.
Jóni Auðuns, þá presti í Hafnar-
fírði. Hann átti heima í næsta ná-
grenni við Guðnýju frænku og
Snorra bakara mann hennar. Þau
munu hafa útvegað prestinn til
þessa verks og haldið þeim nýgiftu
kaffíboð ^á eftir. Allt án tilstands.
Guðrún og Þorgeir fengu nú leigða
íbúð á ioftinu í Nesi, við Kirkju-
braut 30 núna, en var þá Óðinsgata
30. Þann 15. september 1941 fæð-
ist þeim hjónum sonur þarna á loft-
inu, sem hlaut nafnið Óskar Rafn.
Þorgeir var um langt árabil vél-
stjóri á Akranesbátum við góðan
orðstír, vinsæll vinnufélagi, vandað-
ur drengskaparmaður, sem var all-
staðar eftirsóttur til verka. Hann
hafði tekið meirapróf á vélar. Slíka
menn vantaði til að sigla út til
Englands með físk á stríðsámnum.
Því var það að Þorgeir réðst á skip
í Reykjavík í slíkar siglingar.
Þau hjón höfðu hugleitt að
byggja sér íbúðarhús og fengið lóð
á Akranesi. En þegar hér var kom-
ið sögu sáu þau að betur lá við að
búa á Reykjavíkursvæðinu. Þeim
var Hafnarfjörður kær og keyptu
því einbýlishús þar á Urðarstíg 10.
I það fluttu þau vorið 1944, alfarin
frá Akranesi. Árið 1949 selja þau
þetta hús og kaupa sér íbúð á Rauð-
arárstíg 32 í Reykjavík. Þar búa
þau til 1956, að þau kaupa íbúð á
Blómvallagötu 11. Um þetta leyti
kemur snurða á þráð hjónabands-
ins. Það er búið að ferma Óskar
og hann að heíja framhaldsnám og
þau ákveða að skilja. Þorgeir vill
að sonurinn taki við sínum eignar-
hlut og þau mæðginin búi áfram
saman, og það verður, Óskar býr
með móður sinni. Þau búa stutt á
Blómvallagötunni en kaupa næst á
Snorrabraut 24, all stóra íbúð sem
þau selja eftir fá ár og kaupa nú
nýja, stóra og fallega íbúð í sambýl-
ishúsi á Háaleitisbraut 39. Reyndar
eignast Óskar þar einnig minni íbúð
og þau skipta með sér eignum. Þá
íbúð selur hann og byggir stórt ein-
býlishús uppí Mosfellsbæ. Óskar
stundaði nám í vélsmíði og vélfræði
og gerðist vélamaður á skipum Eim-
skipafélags íslands. Á þeim sigldi
hanri samfleytt í 10 ár, þar af 6 ár
á Brúarfossi.
Þegar Guðrún var orðin ein í
þessari stóm íbúð, taldi hún hyggi-
legt að minnka við sig. Hún seldi
á Háaleitisbrautinni og keypti minni
íbúð með bílgeymslu, en hún átti
og keyrði sinn bfl. Sú íbúð stendur
við Safamýri 44. Þar átti hún heima
til lokadags.
Guðrún var framúrskarandi
vinnusöm kona, dugleg og eftirsótt
vegna þes hve traust hún var og
ábyggileg, hún lagði metnað sinn í
verkið, manndóm og hæfileika.
Lengst vann hún vð afgreiðslustörf,
í Lindinni í Hafnarstræti, Mjólkur-
samsölubúð, en lengst í Versluninni
Elfur á Laugarvegi, líklega um tvo
áratugi. Þar myndaðist sönn vinátta
við það góða fólk sem vom þar
hennar vinnuveitendur, þau hafa
sýnt henni trygga vináttu. Lengi
sá Guðrún um ræstingar á Veður-
stofu íslands og víðar, t.d. vann hún
síðustu árin á Borgarspítalanum í
Reykjavík.
Guðrún var heilsugóð þartil á
árinu 1985, að hún gekkst undir
holskurð. Þá kom í ljós að um alvar-
legan sjúkdóm var að ræða, en þó
var vonast til að aðgerðin skilaði
árangri. Snemma árs 1987 veikist
hún á ný og þá verður að endur-
taka skurðaðgerðina og kom allt
neikvætt útúr því. Síðan var hvað
eftir annað verið að gera aðgerðir
og allt var reynt sem í mannlegu
valdi stóð til að hjálpa, en án árang-
urs. Það má segja að þetta veikinda-
stríð hafi staðið yfír í eitt ár, þar
til að öllu var lokið eftir miskunnar-
lausa baráttu en ótrúlegt hugarþrek
og hörku. Guðrún var svo sannar-
lega ekki tilbúin til að deyja, lífs-
þróttur, harka og dugnaður var
með eindæmum. Guðrún átti heim-
ili búið góðum og dýmm munum,
þar vom einnig öll nútíma heimilis-
tæki. Hún var greiðvikin og áhuga-
söm um velferð annarra, ekki síst
unga fólksins. Hún bjó yfir geysi-
legum áhuga og lífsþrótti, alltaf var
hún hvetjandi en aldrei letjandi.
Þegar unga frændfólkið kom til
Reykjavíkur í atvinnuleit eða skóla
opnaði hún fyrir því hús sitt og
bauð því að vera eins og heima hjá
sér. Það fékk sitt herbergi og að-
gang að eldhúsi með öllum tækjum
og öðmm þægindum, sem til staðar
vom. Guðrún var snotur kona að
vallarsýn, smekkleg í klæðaburði,
ákveðin og einörð í framkomu,
skaprík en traustur vinur og vin-
mörg. Hreinlynd og sagði meiningu
sína, hvort sem líkaði betur eða
verr, stundum var brosað að hennar
hispursleysi og tilsvömm. Að eðlis-
fari var Guðrún með heimsborgara
hugarfar, hún hafði mjög gaman
af að skemmta sér, dansaði mikið
og sótti böllin stundum stíft.
Hún ferðaðist mikið til útlanda
og kunni því vel að kynnast stór-
borgarlífinu. Hún ferðaðist til
márgra landa og oft. Þær vom ófá-
ar ferðirnar hennar til sólarlanda,
þegar hún átti frí frá störfum. Hún
naut þess ríkulega að skoða sig um
og vera þar sem mannhafið og gleð-
in ljómaði. Hún var algjör reglukona
bæði á vín og tóbak. Hún sannaði
fólki að vel er hægt að njóta gleð-
innar í ríkum mæli, laus við öll
nautnalyf.
n-----
BÍLASALAN
TOYOTA
Skeííunni 157Enaursala notaðra bíla.
T0Y0TA
Nýbýlavegi 8. Þjónusta og sala nýrra bíla.
T0Y0TA
verkstæði og umboðssölur um allt land.
VIÐ STÖNDUM Á ÞVÍ
FASTAR EN FÓTUNUM
AÐ T0Y0TA ER
AREIÐANLEGT MERKI
m