Morgunblaðið - 02.07.1988, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1988
Greinargerð safnaðarslj órnar
Fríkirkjunnar í Reykjavík
— varðandi lausn séra Gunnars Björnssonar frá störfum sem prestur safnaðarins í júní 1988
Morgunblaðinu hefur borist
eftirfarandi greinargerð:
„Vegna ónákvæmrar ^ölmiðlun-
ar um ástæður þær sem liggja til
grundvallar ákvörðun safnaðar-
stjómar að segja séra Gunnari
Bjömssyni, presti við Fríkirkjuna í
Reykjavík, upp störfum telur stjóm-
in rétt að útskýra málið til hlítar í
þessari greinargerð, þótt það sé
henni óljúft. Nauðsynlegt er að
skoða þróun málsins nokkuð aftur
í tímann til að ná réttu samhengi,
en fyrst er rétt að gera grein fyrir
ákvörðun uppsagnarinnar nú.
Með bréfí dagsettu 23. júni sl.
var séra Gunnar leystur frá starfí
frá og með 1. júlí 1988. Jafnframt
var honum tilkynnt að hann héldi
launum án embættiskostnaðar fram
til 30. sept. nk. Þá var honum og
sagt upp afnotum af húsi safnaðar-
ins í Garðastræti 36 og skyldi það
rýmt fyrir 30. sept. nk. Ifyrir af-
hendingu ofangreinds bréfs, var
séra Gunnari gefínn kostur á að
segja starfí sínu lausu með sömu
skilmálum. Hann sagðist vilja íhuga
það og var hann hvattur til að
ígrunda þann kost vandlega. Séra
Gunnari var gert ljóst að ástæður
uppsagnarinnar væru þær, að hann
hefði brotið erindisbréf það, er hann
undirritaði 4. okt. 1985, þegar hann
var endurráðinn til safnaðarins.
Presturinn kaus aftur á móti að
fara með málið í fjölmiðla. Ákvörð-
un um að leysa prestinn frá störfum
var tekin á safnaðarstjómarfundi
23. júní 1988 og hún samþykkt
með fímm atkvæðum gegn tveimur.
Ákvörðun safnaðarstjómar er
byggð á 21. gr. laga Fríkirkjusafn-
aðarins í Reykjavík, sem er sjálf-
stæður söfnuður utan þjóðkirkjunn-
ar, og ennfremur á 13. lið erindis-
bréfs prestsins frá 4. okt. 1985.
Fljótlega eftir að séra Gunnar
var ráðinn til starfa við Fríkirkju-
söfnuðinn fór að bera á samskipta-
örðugleikum milli hans og safnaðar-
ins, sem smám saman hafa verið
að magnast, þar til ákveðið var að
víkja prestinum úr starfí, til þess
að koma aftur á eðlilegu kirkju- og
safnaðarstarfí. Sem dæmi um sam-
starfsörðugleika má vitna í eftirfar-
andi minnispunkta, sem einn safn-
aðarstjómarmaður sendi til þáver-
andi safnaðarformanns:
„Undanfarið hafa verið miklar
væringar við safíiaðarprest
Fríkirkjunnar í Reykjavík. Þær má
fyrst og fremst rekja til óánægju
prestsins með launakjör, húsnæðis-
mál og samstarf við safíiaðarstjóm
og starfsfólk.
Á fundi safnaðarstjómar 3. jan-
úar 1985 voru kjömir fjórir stjóm-
armeðlimir til þess að koma á sátta-
fundi með safnaðarprestinum og
var hann haldinn 17. janúar sl., þar
sem eiginkona prestsins var mætt
með honum.
Fundurinn hófst á því að formað-
ur reifaði málin og skýrði afstöðu
Safnaðarstjómar. Síðan tóku
prestshjónin orðið á víxl og héldu
því nær óslitið þar til fundi lauk.
Vom það látlaus ámæli á safnaðar-
stjóm um störf og hegðan. Beind-
ust spjótin að formanni og skulu
þau gífuryrði ekki rakin hér, en
allir stjómarmenn urðu svo hvumsa
við, að þeim ofbauð átölumar. Kom
þama berlega í ljós hvaða hug
presturinn og frú hans bera til
stjómarmanna persónulega.
Stjómarmenn vildu ekki hleypa.
þessum fundi upp með fúkyrðum
eða öðram munnsöfnuði á móti,
enda ekki við hæfi, þó tilefni væra
nægileg undir venjulegum kring-
umstæðum.
Presturinn gekk svo langt, að til
áherslu persónulegra ásakana sinna
á formanninn greip hann til þess
að fetta sig og bretta og að herma
eftir honum og lýsa því yfír, að
annar hvor þeirra yrði að víkja.
Þetta og annað bendir, svo ekki
verður um villst, á óvild þá sem
hann ber í bijósti til safnaðarstjóm-
ar.
Þótt reynt væri ítrekað að færa
umræður yfír á málefnalegan
grandvöll og færð væra rök fyrir
ásökunum, bar það engan árangur.
Safnaðarstjómin vildi samt sem
áður ennþá einu sinni leita sátta
og úrlausna á þessu vandamáli og
samþykkti því einróma að rita
prestinum bréf, þar sem bent er á
lög safnaðarins og hann minntur á
að fara beri eftir þeim og beðinn
að endurskoða afstöðu sína til
stjómar og starfsfólks safnaðarins.
Engin viðbrögð hafa fengist við
þessu bréfí dagsins í dag.
Hér er því mikið vandamál á ferð-
inni, en safnaðarstjóm stendur ein-
huga að baki formanns síns í því,
svo sem komið hefur fram í fundar-
gerðum safnaðarstjómarinnar."
Þrátt fyrir þessa viðleitni stjóm-
arinnar til sátta bar hún engan
árangur og neitaði presturinn að
mæta á stjómarfundi, þótt um væri
beðið. Sagðist hann hafa nóg með
tíma sinn að gera. (Þetta ástand
breyttist þó í formannstíð Gísla
ísleifssonar, því að hans mati var
ekki hægt að halda safnaðarstjóm-
arfundi nema að séra Gunnar væri
til staðar og hélst það óbreytt þann
tíma.)
Örðugleikar héldu áfram að
magnast og gjáin að breikka, þrátt
fyrir sáttavilja safnaðarstjómar.
Þessi vandamál vora ekki opinberað
fyrr en á aðalfundi Fríkirkjunnar
28. apríl 1985. í messu, á undan
aðalfundi, tekur prestur til altaris,
en tveimur þremur stundarfjórð-
ungum síðar gekk hann á dyr ásamt
eiginkonu sinni, eftir að hafa lýst
yfír áframhaldandi stríði við safnað-
arstjóm og skellti hurðum á eftir
sér.
Á aðalfundinum bar fundarstjóri,
Eyjólfur Guðmundsson, fram fyrir-
spum til séra Gunnars um hvað
hann meinti með ítrekuðum um-
mælum sínum um að Fríkirkjan
væri í andarslitranum og ætti sér
ekki viðreisnar von. Safnaðarprest-
ur sté þá í pontu og lýsti yfír að
hann þyrfti hvorki að standa Eyj-
ólfí né nokkram öðram skil eða
skýringu á ummælum sínum eða
ræðum. Að sögn séra Gunnars eiga
alla tíð að hafa ríkt eriðleikar milli
presta safnaðarins og stjómarinnar.
Þetta kannast kunnugir ekki við,
enda hefur starfstími flestallra
presta safnaðarins verið langur. Á
aðalfundinum var samþykkt sam-
hljóða tillaga þess efnis, að fundur-
inn treysti stjóm safnaðarins fylli-
léga til þess að fara með málefni
safnaðarins og þar á meðal að leysa
ríkjandi ágreining við prest safnað-
arins, sem þá var öllum ljós.
Allar sáttatilraunir reyndust ár-
angurslausar, og lyktaði með þvf
að prestinum var sagt upp starfi.
Fyrir milligöngu vina hans, átti
biskup þjóðkirkjunnar fund með
prestinum og þáverandi safnaðar-
formanni. Niðurstaða þess fundar
varð-sú, að prestur sendi safnaðar-
stjóm bréf, þar sem hann baðst
afsökunar á framkomu sinni og hét
því að vinna heils hugar að /róðu
safnaðarsamstarfí í framtíðinni. í
framhaldi af afsökunarbeiðninni
var gert erindisbréf við hann og
haft samráð við biskup um innihald
þess. Hér á eftir er umrætt erindis-
bréf (fylgiskjal nr. 1) og afsökun-
arbéiðni (fylgiskjal nr. 2) séra
Gunnars:
Fylgiskjal nr. 1:
„Fríkirkjusöfnuðurinn
í Reylqavík
Stjóm Fríkirkjusafnaðarins í
Reykjavík samþykkir að beiðni sr.
Gunnars Bjömssonar, að draga til
baka uppsögn hans og endurráða
hann prest safnaðarins með þeim
skilmálum sem fram koma í eftir-
farandi erindisbréfí:
Erindisbréf fyrir sr. Gunnar
Bjömsson, prest Fríkirkjusafnaðar-
ins í Reykjavík.
1. Prestur safnaðarins hefur
sömu skyldur gagnvart söfnuðinum
og prestar hinnar íslensku þjóð-
kirlqu almennt hafa.
2. Presturinn og safnaðarstjómin
era í störfum sínum bundin af lög-
um fríkirkjusafnaðarins og fer
verkaskipting þeirra eftir því sem
þar er ákveðið. Báðir aðilar skulu
leitast við að hafa með sér gott
samstarf og vinna að heill kirkjunn-
ar og safnaðarins á grandvelli frið-
semdar og kristilegs hugarfars.
3. Kaup og kjör prestsins skulu
á hveijum tíma vera hin sömu og
era í kjarasamningi Prestafélags
íslands við Qármálaráðuneytið.
4. Meðan sr. Gunnar Bjömsson
gegnir störfum prests Fríkirkju-
safnaðarins í Reykjávík, skal hann
eiga kost á að búa í embættis-
bústað safnaðarins í Garðastræti
36. Ifyrir afnot sín af bústaðnum
skal presturinn greiða leigu sam-
kvæmt gildandi reglum um emb-
ættisbústaði rikisins. Presturinn
greiðir sjálfur kostnað við ljós og
hita bústaðarins og daglegt viðhald,
þann tíma sem hann kýs að búa í
honum, en söfnuðurinn kostnað við
allar stærri viðgerðir og viðhald
bústaðarins, enda liggi fyrir sam-
þykki safnaðarstjómar, áður en í
þær er ráðist.
5. Annan kostnað, sem ekki er
innifalinn í greiddum embættis-
kostnaði til prestsins, verður safn-
aðarstjóm að samþykkja, áður en
til hans er stofnað.
6. Presturinn skal sitja fundi
safnaðarstjómar, sé þess óskað, og
hafa þar málfrelsi og tillögurétt,
en ekki atkvæðisrétt.
7. Organisti og söngstjóri kirkj-
unnar hefur stjóm og umsjón með
orgeli og söngmálum þar, í umboði
safnaðarstjómar, samkvæmt erind-
isbréfi um störf hans, sem safnaðar-
stjóm mun setja honum. Hann ræð-
ur söngfólk til að syngja við athafn-
ir, sem fram fara á vegum kirkjunn-
ar. Presturinn hafí samband og
samráð við organistann um athafn-
ir, sem fara fram í kirkjunni, eða
á hennar vegum. Við athafnir, sem
snerta sérstaklega einstaklinga, svo
sem útfarir og giftingar, skal virða
óskir viðkomandi um söngfólk og
hljómlistarmenn.
8. Kirlq'uvörður, sem safnaðar-
stjóm ræður, hefur umsjón með
kirkjunni og annast þar dagleg störf
samkvæmt nánari ákvörðun safn-
aðarstjómar.
9. Safnaðarstjóm annast fjármál
safnaðarins og fer með annað er
viðkemur rekstri hans, sbr. 9. gr.
laga safnaðarins. Stjómin mun leit-
ast við að velja sér ráðunaut, til
þess að hafa eftirlit með húseignum
safnaðarins og gera tillögur um
úrbætur til hennar á hveijum tíma.
10. Útlán kirlqunnar til sam-
komuhalds 'utanaðkomandi aðila
era 'háð vitund og samþykki safnað-
arstjómar að höfðu samráði við
safnaðarprest, enda sé til staðar
kirlquvörður. Gjöld fyrir slík útlán
skulu ákveðin með tilliti til kostnað-
ar.
11. Dagbók, sem skráðar era í
fyrirhugaðar athafnir í kirkjunni,
skal liggja frammi á aðgengilegum
stað, til upplýsinga fyrir starfsfólk
kirkjunnar. Prestur aðstoðar við
útgáfu „Fríkirkjunnar".
12. Vilji presturinn hætta störf-
um fyrir söftiuðinn, skal hann bréf-
lega kynna formanni safnaðar-
stjómar það með þriggja mánaða
fyrirvara sbr. 20 gr. laga safnaðar-
ins.
13. Vilji safnaðarstjómin segja
prestinum upp störfum, verða 2/3
safnaðarstjómarmanna að sam-
þykkja það. Uppsagnarfrestur er
þrír mánuðir. Þó getur prestur og
safnaðarstjóm komið sér saman um
annan uppsagnarfrest, ef sérstakar
aðstæður era fyrir hendi, sbr. 21.
gr. laga safnaðarins.
Til staðfestu framanrituðu rita
prestur og safnaðarstjómarmenn
nöfn sín hér undir í viðurvist votta.
Reykjavík, 4. október 1985,
(Sign.) allra stjómarmanna.
Samþykkur framanrituðu erind-
isbréfí sem prestur Fríkirkjusafnað-
arins í Reykjavík, sr. Gunnar
Bjömsson (sign.).“
Fylgiskjal nr. 2
„Reykjavík, 28. sept. 1985.
Safnaðarstjóm Fríkirkjunn-
ar,
c/o Ragnar Bemburg,
R.
Ég undirritaður fer þess innilega
á leit við safnaðarstjóm Fríkirkj-
unnar, að hún endurskoði afstöðu
sína að því er varðar uppsögn mína
úr starfí safnaðarprests.
Um leið og ég heiti því að vinna
heils hugar að því, að samstarfsörð-
ugleikum milli mín og hennar linni,
bið ég stjómina í heild og hvem
einstakan stjómarmann, svo og
aðra þá, er málið varðar, afsökunar
á því, er misfarist hefur í samskipt-
um okkar í milli.
Virðingarfyllst,
Gunnar Bjömsson (sign.)“
Séra Gunnar hefur ekki haft í
heiðri þessi tvö bréf, eins og ffarn
kemur t.d. í meðfylgjandi bréfí
(fylgiskjal nr. 3) frá Guðmundi
Gunnlaugssyni, sem hann skrifaði
stjóm Fríkirkjusafnaðarins:
Fylgiskjal nr. 3
„Reykjavík, 20. jan. 1988.
Til stjómar Fríkirkjusafnað-
arins í Reykjavík.
Ég undirritaður, Guðmundur
Gunnlaugsson, arkitekt sem frá sl.
aðalfundi hef setið í stjóm
Fríkirkjusafnaðarins í Reykjavík,
sé mig hér með tilneyddan til að
skrifa þetta bréf og; segja af mér
störfum í stjóminni frá og með
þessum degi. Þá hef ég sömuleiðis
gengið frá úrsögn minni og konu
minnar úr söfnuðinum á Hagstofu
íslands. Þá mun ég gera kröfu um
að bréf þetta verði lesið upp á
næsta aðalfundi.
Ástæður þessa örþrifáráðs era
fyrst og fremst óþolandi framkoma
safnaðarprests í minn garð í símtali
þ. 19. jan. auk vísvitandi rangra
upplýsinga hans á safnaðarfundi
þ. 8. des. sl.
Forsögu málsins þekkjum við öll.
Til að halda frið innan safnaðar-
stjómarinnar og vinna skipulega
að viðgerð Garðastrætis 36, hafði
ég 4 sinnum, bæði persónulega og
með boðum beðið sr. Gunnar um
að koma með óskalista þeirra hjóna
um í hvaða forgangsröð þau vildu
láta gera við húsið. Leggja þann
lista ffarn á fundi til samþykktar
og bókunar með áætlun um kostn-
að. Þessu var ekki svarað. Þegar
ég spyr síðan sr. Gunnar á fundi
þ. 8. des. í viðurvist stjómarmanna,
hvað sé að frétta af viðgerðarmál-
um, svarar hann orðrétt: „Þar sem
svo miklar framkvæmdir standa
fyrir dyram í kirkjunni sjálfri, höf-
um við hjónin ákveðið að fara mjög
hófsamt í viðgerðir Garðastrætis