Morgunblaðið - 02.07.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐE), LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1988
Verðbólguótti talinn
valda hækkun dollars
New York, Reuter.
FJÁRMÁLASÉRFRÆÐINGA greinir á um hvort hækkun Bandaríkja-
dollars að undanförnu marki þáttaskil en svo sem alkunna er hefur
verðgildi hans rýraað mjög á undanföraum þremur árum. Almennt
er litið svo á að ieiðtogar sjö helstu iðnríkja heims hafi samþykkt
á fundi sínum i Toronto á dögunum að leyfa dollaraum að hækka í
þvi skyni að slá á ótta manna við vaxandi verðbólgu vegna þurrka
í miðvesturríkjum Bandaríkjanna að undanförau.
Verðgildi Bandaríkjadollars náði
hámarki í febrúarmánuði árið 1985
en þá tók að halla undan fæti. í
janúar á þessu ári var verðgildi
hans gagnvart japönsku jeni og
vestur-þýsku marki aðeins tæpur
helmingur þess sem var þremur
árum áður. Dollarinn hefur hækkað
um fimm jen og sjö mörk frá því
leiðtogafundinum lauk ( Toronto
fyrir hálfum mánuði. Velta menn
því nú mjög fyrir sér hvort hér sé
um varanlega umbreytingu að ræða
eða hvort búast megi við áfram-
haldandi lækkun. Á þriðrjudag og
miðvikudag tóku bankar í Evrópu
að selja dollara til að draga úr
hækkun gjaldmiðilsins og hið sama
gerði Seðlabanki Bandaríkjanna.
Dollarasalan var þó takmörkuð og
kváðust sérfræðingar líta svo á að
tilgangur væri fyrst og fremst sá
að hægja á verðhækkuninni frekar
en að ná fram raunverulegri lækk-
un.
Sumir sérfræðingar telja að verð-
lækkunarskeiðinu sé nú lokið en
þeir eru fieiri sem hallast að hinu
gagnstæða. Nefna menn einkum
að enn hafi ekki tekist að uppræta
tvær helstu meinsemdir bandarísks
efnahagslífs; flárlaga- og viðskipta-
hallann. Þótt leiðtogar iðnríkjana
hafi ákveðið að leyfa gjaldmiðlinum
að hækka geti það vart talist tíma-
mótaákvörðun.
Þurrkamir í Bandaríkjunum að
undanfömu hafa orðið til þess að
ýta mjög undir ótta manna um vax-
andi verðbólgu þar eð sýnt þykir
að ákveðnar nauðsynjavömr muni
hækka í verði af þeim sökum. Þá
nefna menn einnig að sterkari staða
gjaldmiðilsins gefí stjóm Ronalds
Reagans Bandaríkjaforseta og
Seðlabanka Bandaríkjanna aukið
svigrúm við mörkun nýrrar fjár-
málastefnu. Á fjármálamörkuðum
heims er almennt litið svo á að
skýra megi ákvörðun leiðtoga iðnr-
(kjanna sjö með tilvísun til þessa.
Kína:
Stritast bara við
að sitja í vinnumii
Reuter
Myndin er frá Vestur-Berlín og að baki konunum og krakkanum (og
öndunargrimunum) er minningarkirkja Vilhjálms keisara. Hún fór
illa í loftárásum síðari heimsstyrjaldar en hefur verið látin óhreyfð
til að minna á hörmungarnar. Þær eru þó liklega barnaleikur hjá
þeim óförum, sem mengunin getur valdið öllu mannkyni.
ERLENT
Umhverfismálaráðstefnan í Toronto:
Reuter
Tekið til fótanna
Flutningamönnum, sem tekið höfðu að sér það sérkennilega starf að flytja fjögurra metra langan
krókódil milli borga i Ástraliu, þótti vissara að taka til fótanna er farmur þeirra komst til meðvit-
undar fyrr en ætlað hafði verið. Þessa dagana stendur yfir mikil sýning á hafnarsvæði Sydney-
borgar og var skepnan flutt þangað frá borginni Darwin gestum til skemmtunar og augnayndis.
Flutningamennirair tóku á rás upp úr gryfjunni er krókódillinn tók að láta ófriðlega og bráði
deyfingin svo snögglega af skepnunni að þeim gafst ekki tóm til að fjarlægja múlinn um ginið eins
og myndin sýnir.
Suður-Afríka:
Formaður Framfara-
flokksins segir af sér
Cape Town. Reuter.
FORMAÐUR suðurafriska fram-
faraflokksins, sem barist hefur
gegn aðskilnaðarstefnunni i
landinu, kvaðst á fimmtudag
ekki myndi bjóða sig fram til
endurkjörs á næsta þingi flokks-
ins sem haldið verður i ágúst.
Formaðurínn, Colin Eglin, mun
eftir sem áður sitja á þingi fyrir
flokkinn.
Eglin tók við formennsku af
Frederik van zyl Slabbert árið 1985
en þá hafði Slabber gefið upp alla
von um að barátta flokksins gegn
aðskilnaðarstefnunni myndi bera
árangur. Flokkurinn beið mikið af-
hroð í kosningum árið 1987 og eft-
ir þær sneru margir meðlimir
fiokksins við honum baki og gengu
til liðs við nýja hreyfingu fráls-
lyndra sem einnig berst gegn að-
skilnaðaretefnunni.
Eglin sagði f sjónvarpi á föstudag
að hann myndi, þrátt fyrir afsögn-
ina, verða virkur í stjórnmálum,
jafnt á þingi sem utan þess. Líkleg-
ur arftaki Eglin er talin vera Zach
de Beer sem nú gegnir formennsku
í fjármálanefnd flokksins.
Pekíngf. Reuter.
f verksmiðju nokkurri í Shanghai, sem hefur 3.000 starfsmðnnum
á að skipa, eru aðeins 600 að verki á hveijum tíma. Enn önnur,
sem framleiðir vindlingakveikjara, er betur búin tækjum en sams
konar verksmiðja i Japan en framleiðnin er 30 sinnum minni.
Kfnverska blaðið Efnahagstíð-
indi fór f gær hörðum orðum um
agaleysið og upplausnina, sem það
sagði rfkja á vinnustöðum f Shang-
hai, næststærstu borg landsins. „Ef
við bijótum ekki niður þetta úrelta
kerfi blasir ekki við okkur neitt
annað en hrun og fátækt," sagði
í blaðinu en kfnverekir flölmiðlar
segja nú hverja söguna á fætur
annarri um óstjómina á vinnu-
markaðnum. Dagblað alþýðunnar
sagði t.d. nýlega, að af 130 milljón
starfandi mönnum í borgum lands-
ins hefðu 30 miHjónir ekkert að
gera á fullum launum.
í kfnverskum verksmiðjum er
fólk launað f samræmi við stöðu
og aldur og er ungt fólk að jafnaði
hálfdrættingur á við gamla starfs-
menn. „Afieiðingin er sú, að gamla
fólkið vinnur hörðum höndum en
ungdómurinn horfir á,“ sagði í
Efnahagstfðindum.
„Hvers vegna skyldi ég vera svo
vitlaus að vinna," var haft eftir
ungum manni, sem fór í langt veik-
indafrí og notaði það til að selja
ávexti. Fýrir það fékk hann um 120
ísl. kr. á dag og 36 kr. að auki í
sjúkradagpeninga.
Þegar kommúnistar komust til
valda í Kína árið 1949 var látið svo
heita, að hver einstaklingur væri
eins og ein „skrúfa" í hinni miklu
iðnaðarvél og ætlast til, að fólk
gegndi sama starfinu ævilangt.
Sjálft réð það engu um starfið og
það gat ekki skipt um starf og
engin hætta var á vera rekinn.
Vegna þessa, sagði í Efnahagstið-
indum, sá fólk engan tilgang í að
leggja hart að sér. _____________
Hvatt tíl aukinna
skatta á eldsneyti
Mengnnin getur valdið stórkostlegum óförum um allan heim
Toronto. Reuter.
ALÞJÓÐLEG umhverfismála-
ráðstefna, sem lauk i gær í Tor-
onto í Kanada, skoraði á iðnrikin
að hækka skatta á eldsneyti, oliu
og kolum, og nota féð til að draga
verulega úr koltvísýringsmeng-
un i andrúmsloftinu.
Nærri 300 vísindamenn, um-
hverfisvemdarmenn og hagfræð-
ingar frá rúmlega 40 löndum hvetja
til þess í lokaályktuninni, að árið
2005 verði búið að minnka koltví-
sýringsútblástur um 80% frá því,
sem nú er.
„Mannkynið stendur nú fyrir eins
konar tilraunastarfsemi, sem teygir
anga sfna um allan heim, og gerir
sér ekki grein fyrir þvf, að hugsan-
lega getur aðeins kjamorkustyijöld
haft alvarlegri afleiðingar. Eins og
nú horfir mega næstu kynslóðir
búast við verulegri röskun í félags-
legu og efnahagslegu tilliti," sagði
í samþykktinni og var þar lögð
áhersla á, að öll heimsbyggðin yrði
að sameinast í baráttunni við eyð-
ingu ósonlagsins, súrt regn og
hærra hitastig andrúmsloftsins.
Vísindamenn spá því, að hitastig
andrúmsloftsins muni hækka á
næstu 50-60 árum vegna „gróður-
húsaáhrifanna" svokölluðu en þeim
veldur koltvísýringur og önnur
mengun. Loftslagsbreytingamar
geta haft veruleg áhrif á heilsufar
manna víða um heim, kynt undir
átökum þjóða í millum og útrýmt
nytjajurtum, sem stór hluti mann-
kyns byggir afkomu sína á.