Morgunblaðið - 02.07.1988, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1988
21
Eplakaka frá Skáni
Girnilegir
eftirréttir
HEIMILISHORM
Bergljót Ingólfsdóttir
Stöku sinnum kemur það fyrir
að löngun er til að búa til gómsæta
eftirrétti og reyna þá eitthvað nýtt.
Fyrir bömin er vart hægt að bera
fram neitt vinsælla en ísinn, hvort
heldur er aðkeyptur eða heima-
lagaður. Ávaxtahlaup sem selt er í
duftformi er einnig góður eftirrétt-
ur fyrir böm. Hlaupið er búið til
eins og segir á pakka, þegar það
er hálf-stíft er hrært saman við það
pela af þeyttum ijóma og svo látið
stífna alveg á köldum stað. Borið
fram í einni skál eða eins skammta
glösum.
En ef verið er að hugsa um full-
orðna em hér hugmyndir að eftir-
rétti.
Eplakaka frá Skáni
6 epli afhýdd og skorin í báta,
soðin með V2 dl sykri og 1 dl vatni
þar til næstum er komið í mauk.
6 dl af muldum tvíbökum bmgð-
ið í ea. 4 matsk. smjörs á pönnu.
í smurt ofnfast fat er lagt í lög
tvíbökumylsna, sem sett er neðst
og efst, og eplamauk. Kakan bökuð
í ca. 30 mín. við 225°C.
Borin fram volg eða köld, þeyttur
rjómi hafður með.
Norskur eftirréttur
Eggjahræra og súkkulaði sett í
lög í eins skammta skálar, skreytt
með þeyttum ijóma ef vill. Ætlað
fyrir 4—6.
Fljótlegur peruábætir
1 stór dós niðursoðnar pemr,
piparmyntusúkkulaði, 1—2 plöt-
ur á pemhelming, eða tilbúin
súkkulaðisósa.
Hægt er að hafa perumar heitar
eða kaidar.
Heitar perur:
Pemraar settar í ofnfast fat með
skomu hliðina upp. Ofan á hvem
helming er sett piparmyntusúkku-
laði, t.d. „After Eight", 1—2 plötur
á hvem. Stett í ofn 225°C og súkk-
ulaðið látið bráðna.
Borið fram með kældum og
þeyttum ijóma.
Kaldar perur:
Peruhelmingamir settir á fat með
brúnum, yfír er hellt súkkulaðisósu,
skreytt með þeyttum ijóma og
brytjuðum möndlum.
Til era góðar tilbúnar súkkulaði-
sósur í verslunum en hægt er að
Iaga hana heima.
Súkkulaðisósa:
1 dl vatn,
IV4 dl sykur,
1V4 dl kakó.
Látið sjóða saman í potti í nokkr-
ar mín., borin fram heit eða köld.
1 plata suðusúkkulaði (100 gr).
5 blöð matarlím,
5 eggjarauður
5 mats. sykur,
5 dl ijómi,
V2 dl portvín.
Súkkulaðið er rifíð, matarlímið
lagt í bleyti í kalt vatn. Eggjarauð-
ur og sykur þeytt vel, ijóminn
stífþeyttur og blandað varlega sam-
an. Matarlímið kreist og brætt í V2
vatns. Portvíni blandað saman við
og síðan sett út í eggjahræmna.
Fljótlegur peru-ábætir
Norskur
eftirréttur
AF ERLENDUM VETTVANGI
Eftir ÁSGEIR SVERRISSON
Byltingarkeimdar tillög-
ur Míkhaíls Gorbatsjovs
ÞÆR ÖLDUNGIS byltingarkenndu hugmyndir sem Míkhaíl S.
Gorbatsjov Sovétleiðtogi kynnti i ræðu sinni við upphaf 19.
flokksráðstefnu sovéskra kommúnista f Moskvu komu nánast
sem þruma úr heiðskiru lofti. Aldrei fyrr i rúmlega 70 ára sorg-
arsögu kommúnismans í Sovétríkjunum hefur leiðtogi ríkisins
lýst yfir því með svo afdráttarlausum hætti að sjálft stjómkerf-
ið sé dragbítur á allar framfarir í landinu. Þrátt fyrir að sov-
éskir embættismenn hafi loks fengið málið á undanfömum þrem-
ur árum í anda „glasnost“-stefnunnar og fréttir berist þaðan í
striðum straumum er engan veginn ljóst hvort tillögur aðalritar-
ans endurspegla óskoruð völd hans eða örvæntingu vegna fram-
gangs umbótastefnunnar, sem eftir þvi sem best verður séð
hefur skilað litlum sem engum árangri. Eitt er þó öruggt; með
því að kynna hugmyndir, sem eftir því sem fréttir herma miða
flestar að þvi að skerða völd flokksins, hefur Gorbatsjov sýnt
nánst lygilegt hugrekki og ógerlegt er að segja til um afleiðing-
arnar. Það að hugmyndirnar skuli vera ræddar, að þvi er best
verður séð á opinskáan hátt á ráðstefnunni, sýnir ljóslega þau
áhrif sem „glasnost" stefnan hefur haft.
Nú nýverið sagði Ottó Latsís,
aðstoðarritstjóri flokks-
tímaritsins Kommúnist í samtali
við dagblaðið Prövdu að líf fólks
í Sovétríkjunum hefði ekki breyst
til batnaðar frá því Gorbatsjov
tók við embætti aðalritara og að
rangt væri að gera ráð fyrir því
að flokksráðstefnan myndi verða
til þess að breytingamar yrðu
merlq'anlegar í daglegu lífí Sovét-
borgara. Sjálfur hefur Gorbatsjov
margoft sagt að umbótaáætlunin
sem kennd er við „perestrojku"
hafí skilað of litlum árangri eink-
um vegna andstöðu harðlínu-
manna af gamla skólanum, sem
fyrst og fremst hugsi um eigin
hag og þau forréttindi sem þeir
njóta. I setningarræðu sinni sagði
aðalritarinn að framtíð ríkisins
myndi ráðast á næstu fímm
ámm. Ástandið á öllum sviðum
samfélagsins hefði verið mun
verra en menn óraði fyrir er hann
tók við völdum og of hægt hefði
miðað í umbótaátt.
Raunsæi í anda „glasnost“
Því verður tæpast á móti
mælt að með tillögum sínum, sem
með réttu má kalla byltingar-
kenndar, er Gorbatsjov að skil-
greina rót vandans; þá einkenni-
legu sérhyggju og frumkvæðis-
leysi sem einkennir stjómkerfí
kommúnismans, spillingu og
dugleysi miðstýringarinnar,
skortinn, pukrið, leyndarhyggj-
una og eymdina. Hinir nöpm
vindar „glasnost" sem leikið hafa
um sögu Sovétríkjanna á undan-
fömum ámm em einnig teknir
að blása innan Kremlarmúra. Orð
Gorbatsjovs lýsa ef til vill ísköldu
raunsæi leiðtoga sem sér að þjóð-
in er á heljarþröm og gerir sér
ljóst að nauðsyn brýtur lög.
„Perestrojka?"
Hver sá sem gengur um götur
Moskvu-borgar og sér með eigin
augum dapurlegt hlutskipti þessa
stolta fólks hlýtur að sannfærast
um nauðsyn þess að gerðar verði
algerar grundvallarbreytingar á
samfélaginu. Sá hinn sami hlýtur
og að virða viðleitni Gorbatsjovs
til að koma þessum breytingum
á. En hver sá sem kynnist „kerf-
inu“ í víðtækustu merkingu þess
orðs, frumkvæðisleysinu og hin-
um einkennilega lokaða hug-
myndaheimi hlýtur að ala með
sér efasemdir um að það sé
mögulegt. Flestir þeir erlendu
blaðamenn sem rætt var við í
Moskvu, og margir em réttnefnd-
ir „Sovétsérfræðingar", vom á
einu máli um að „perestrojka"
hefði ekki haft nein sýnileg áhrif
á líf almennings. Sovéskir blaða-
menn tóku margir hveijir í sama
streng og sögðu alltjent ljóst að
það myndi taka mjög langan tíma
að breyta samfélaginu því eitt
væri að breyta lögum og reglum
og annað að breyta hugarfari
fólksins. Raunar var engin þörf
á sérfræðilegum vitnisburði í
þessa vem. Hróplegur skortur-
inn, öryggisgæslan, bfldmslumar
og biðraðimar var því miður ekki
ímyndun heldur blákaldur vem-
leiki.
„Betra er að sjá einu sinni en
heyra hundrað sinnum," sagði
Gorbatsjov er hann tók á móti
Ronald Reagan BEuidaríkjafor-
seta í Moskvu og víst er að flest-
ir þeir erlendu blaðamenn, sem
rætt var við og vom að sjá í
fyrsta skipti, vom þessu öldungis
sammála.
Áhrif „glasnost"
Þessi heldur nöturlega lýsing
á þó einungis við „perestrojku"
því það er yfír allan vafa hafíð
að „glasnost“-stefnan, sem kveð-
ur á um aukið upplýsingastreymi
og opinskáar umræður, hefur nú
þegar haft töluverð áhrif. Þessa
verður í raun alls staðar vart en
ef til vill em áhrifín mest sláandi
í blöðum og tímaritum. Áróður-
inn er ennþá gegndarlaus og því
verður tæpast breytt í nánustu
framtíð en almenningi er jafn-
framt boðið upp á greinar, sem
flestar hveijar em hreint ótrú-
lega langar, þar sem fjallað er
um vanda ríkisins í fortíð og
nútíð, oft af allmiklu raunsæi.
Erlendir blaðamenn, búsettir í
Moskvu, sögðu breytingamar á
þessu sviði bæði miklar og mikil-
vægar. Margir kváðust telja þær
varanlegar þó svo vitað væri að
harðlínumenn innan kommún-
istaflokksins hefðu greinilega af
þeim miklar áhyggjur. Gagnrýnin
virtist á stundum takmarkalaus.
Nefnt var sem dæmi að utanríkis-
steftiu Sovétríkjanna á valda-
skeiði Leoníds Brezhnevs, sem
taldi hemaðaríhlutun erlendis
réttlætanlega væri kommúnism-
anum ógnað, hefði verið hall-
mælt. Vandinn væri hins vegar
fólginn í því að „glasnost"- stefn-
an hefði í raun hvorki verið skýrð
né skilgreind og því væri eifitt
að átta sig á því hvað væri leyfí-
legt og hvað ekki. Var í þessu
samhengi einkum nefnt mál Bor-
is Jeltsíns, sem vikið var úr emb-
ætti formanns Moskvudeildar
kommúnistaflokksins, eftir að
hafa gagnrýnt slælega fram-
kvæmd „perestrojku" og mót-
mæli hinna ýmsu þjóða og þjóðar-
brota í Sovétríkjunum að undan-
fömu.
„Frelsið er gjöf frá Guði,“
sagði Reagan Bandaríkjaforseti
í sögulegu ávarpi til nemenda við
Moskvu-háskóla. Hvort Míkhafl
Gorbatsjov tekst með tillögum
sínum að innleiða lýðræði og
auka frelsi á öðmm og jarð-
bundnari forsendum í anda guð-
leysistefnu stjómvalda mun
tíminn einn leiða í ljós.
Það þykir til marks um þær breytingar sem orðið hafa I So'
étríkjunum i vaidatíð Gorbatsjovs að Moskvubúum gefst nú tæk
færi á að gæða sér á amerfskum „Astro-pizzum“. Að sög
bandarísks kaupsýslumanns sem rætt var við í Moskvu gengii
reksturinn heldur illa þótt eftirspurnin sé mikil. Þrátt fyrir gjöi
ul Iandbúnaðarhéruð i nágrenni höfuðborgarinnar þarf að flytj
allt hráefni inn með ærnum tilkostnaði þvi ekki er unnt að treyst
á að það sé fáanlegt þegar þess er þörf.