Morgunblaðið - 02.07.1988, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1988
Cliristian Roth útvegaði Bjama Valdimarssyni vinnu í LMG Essen
fyrir átta árum.
Bjami Valdimarsson:
Aldrei heyrt neinn
kvarta undan honum
„ÞETTA ER frumlegur náungi,"
sagði dr. Christian Roth þegar
við hittum Bjarna Valdimarsson,
tæknifrœðing, i steypuskála
LMG Essen. Bjarni hafði komið
til Christians skömmu áður en
hann fór frá íslandi 1979 og
spurði hvort að hann gæti ekki
útvegað sér vinnu í Vestur-
Þýskalandi. Christian tók vel í
það og nú er Bjarai orðinn
tæknifræðingur og kominn með
tékkneska konu.
„Það hefðu ekki allir verið til-
búnir að hjálpa mér um starf hér
úti,“ sagði Bjami. „Það er ekki
hlaupið að því að fá dvalar- og
atvinnuleyfí fyrir óbreyttan verka-
mann en Christian reyndist mér
mjög vel. Ég var búinn að vera í
átta ár hjá ÍSAL og starfíð var
orðið tilbreytingarlaust. Mig lang-
aði út og það tókst. Ég dreif mig
svo í tæknifræðinám og lauk þvi í
vor.“
Bjami sagði að Christian væri
vel liðinn í LMG Essen. „Hann tal-
ar við alla og hvetur menn til að
vinna sjálfstætt. Hann reynir að
draga fram hið besta í mönnum.
Ég hef aldrei heyrt neinn kvarta
undan honum. Ef Islendingar verða
ekki ánægðir með hann þá veit ég
ekki hvað þeir vilja."
Dr. Ghristian Roth á skrifstofu sinni þjá LMG Essen. Mynd af Reykja-
nesvita hangir á veggnum fyrir aftan hann.
inn af áhugamáli forstjórans. „Það
er mikið atvinnuleysi á þessu svæði
og við vonum að Alusuisse eigi eft-
ir að veita fleiri atvinnu. Þetta er
iðnaðarsvæði og froskar skipta okk-
ur sáralitlu máli.“
Orkuverðið bætir
upp fjarlægðina
Starfsemi _ LMG er frábrugðin
firamleiðslu ÍSALs að því leyti að
þar eru 40.000 tonn framleidd úr
gömlu áli og hluti framleiðslunnar
er seldur í fljótandi formi til við-
skiptavina í nágrenninu. „Staðsetn-
ing álveranna ræður mestu um
muninn á starfsemi þeirra," sagði
Christian. „Við hér getum brugðist
hraðar við óskum viðskiptavinanna
af því að við erum nær þeim og
þess vegna afgreiðum við meira af
skyndipöntunum og seljum hráál til
verksmiðja hér í kring. Það tekur
ÍSAL sex vikur að bregðast við
pöntun vegna fjarlægðarinnar frá
mörkuðum. Það er ókostur en orku-
verðið á íslandi vegur upp á móti
mörkuðum. Ef orkuverðið á íslandi
myndi hækka verulega hyrfí þessi
kostur og framleiðslan þar yrði
ekki lengur jafn ákjósanleg. Að-
stæður á vinnumarkaði álveranna
er líka gjörólíkur hér. Hér ríkir 15%
atvinnuleysi og starfsmenpimir ótt-
ast um störf sín en á íslandi er
knappur vinnumarkaður. Starfs-
mennimir þar hafa því meiri mögu-
leika á að knýja fram kröfur sínar.
En ég vona að vinnuffiður haldist.
Ég hef mikla trú á að tala opin-
skátt við starfsmenn mína, hlusta
á hugmyndir þeirra og aðlaga mig
að þeim ef þær hljóma vel og em
raunsæjar. Eg held að þannig náist
góður og afkastasamur vinnuandi."
Orkusamningur LMG við raf-
veituna í Ruhr-héraði rennur út á
næsta ári. Nýjar samningaviðræður
em að hefjast og Christian sagði
að fyrirtækið vonaðist til að orku-
verðið yrði tengt alheimsmarkaðs-
verði á áli, eins og nú tíðkast á
íslandi. „Við viljum að rafveitan
njóti ágóðans af háu álverði með
okkur þegar vel gengur og hjálpi
okkur til að komast af þegar verðið
lækkar,“ sagði hann. „Ég er bjart-
sýnn á að samningar takist en ég
veit ekki hvemig þeir verða. Við
viljum vera hér áfram og héraðið
vill væntanlega halda okkur. Það
kærir sig varla um að missa at-
vinnuveitendur og bæta á atvinnu-
leysið." Meirihluti orkunnar í Ruhr
er unninn úr kolum en um 20% er
kjamorka. Christian vildi ekki
að öll aðstaða fyrir starfsmenn, eins
og matar- og hreinsiaðstaða, væri
miklu betri hjá ÍSAL. Um helming-
ur verkamanna hjá LMG Essen em
Tyrkir.
Vindurinn og fásinnið
auka ágæti Islands
Skrifstofa Christians er látlaus.
Þar hanga ljósmyndir af Reykjanes-
vita og álverinu í Straumsvík.
Christian vildi ekkert segja um
hugsanlega aukna álframleiðslu
þar. „Ég veit allt of lítið um það
til að hafa mótað mér skoðun á
því.“ Hann vildi heldur engu spá
um álverðið. „Verðið hefur hækkað
meira en nokkur þorði að vona og
komið öllum á óvairt. Eftirspum fór
langt ffarn úr framboði og birgðir
em nú í algjöru lágmarki. Það er
erfítt að segja hvenær jafnvægi
kemst aftur á markaðinn. En eins
og ástandið er núna er erfítt að
tapa fé í áliðnaðinum."
Roth-Ijölskyldan kunni öll vel við
sig á íslandi hér um árið. „Náttúr-
an, vindurinn og fásinnið áttu vel
við mig,“ sagði Christian. Hann
nefndi hvalveiðistefnu íslendinga
landinu til foráttu. „íslendingar em
of mikil menningarþjóð til að halda
þessum óþörfu veiðum áfram og
koma þannig óorði á landið." Kona
hans og yngsti sonur, sem er 11
ára, munu flytja með honum í hús
Alusuisse á Amamesi í ágúst en
miðsonurinn, sem er 17 ára, er á
leið til Ástralíu í heimsókn til hjón-
anna Leilu og Magnúsar Bjömsson-
ar, arkitekts. Florian, sem er 22
ára, hefur nám við auglýsingasölu
í Munchen í haust. „Við Magnús
vomm meðal stofnenda Pólarlax á
sínum tíma,“ sagði Christian. „Það
nýtir blávatn sem ÍSAL hefur notað
til kælingar við fískeldið. Kona mín
verður hjá mér í hálft ár en hún
mun síðan vera hér í Þýskalandi
hjá miðsyni okkar þangað til hann
lýkur stúdentsprófí." Christian veit
ekki hvað hann verður lengi á ís-
landi. „Ég- hlakka til að flytjast
aftur til landsins og takast á við
verkefnin. Ég vona bara að starfs-
mennimir taki mér vel og setji það
ekki fyrir sig að ég er útlendingur."
Texti og myndir:
Anna Bjarnadóttir
nefna orkuverðið en sagði að það
væri þó nokkuð hærra en á ís-
landi. Laun starfsmanna em hins
vegar lægri. Hann spurði einn
starfsmann hvað hann hefði í mán-
aðarlaun. Sá spurði forstjórann
stríðnislega á móti: „Hvað, vitið þér
það ekki?!“ Hann sagðist hafa 2.600
mörk, 65.000 ísl. kr., á mánuði eft-
ir skatta fyrir vaktavinnu. Dag-
vinnumenn em með tæp 2.000
mörk eða 50.000 krónur. Ómar
Guðjónsson sagði að dagvinnumenn
hjá ÍSAL væra með um 60.000
krónur á mánuði eftir skatta, án
yfírvinnu og bónusa. Hann sagði
Frá New York
til Hvalfjarðar
HÉR á landi er staddur hópur þrettán bandarískra menntaskólanema
frá Long Island í New York-fylki, ásamt tveimur kennurum og kvik-
myndatökumanni. Þau eru hér í boði íslenskra stjóravalda og hafa
undanfarna daga verið að kynna sér hValveiðar og hvalarannsóknir
íslendinga og unnið að gerð myndbands um vísindastarfsemina í
Hvalstöðinni í Hvalfirði. Hópurinn dvaldist í Hvalstöðinni í síðustu
viku.
Það bar vel í veiði fyrir Morgun-
blaðsmenn sem bmgðu sér í Hval-
stöðina í blíðviðrinu á föstudaginn
því á planinu var verið að „flensa"
hval og nemamir bandarísku fylgd-
ust af athygli með aðgerðinni. Þeir
hafa fylgst með starfseminni í Hval-
stöðinni og gert myndband um störf
vísindamanna við mælingar þar.
Myndbandinu ætla þeir að dreifa í
yfír 200 skólabókasöfn í New
York-fylki og falbjóða það banda-
rískum sjónvarpstöðvum. Markmið
þeirra með ferðinni er að gera heim-
ildarmynd um hvalarannsóknir Haf-
rannsóknarstofnunar ríkisins.
í greinargerð sem hópurinn sendi
Halldóri Ásgrímssyni, sjávarút-
vegsráðherra, 18. mars síðastliðinn,
segir að hópurinn skilji hve háðir
íslendingar em sjávarútvegi og að
hann styðji skynsamlega nýtingu
sjávarauðlinda.
Auk þess að taka þátt í hval-
skurði og að fylgjast með vísinda-
mönnum að störfum, hafa nemend-
umir sótt fyrirlestra um hvalarann-
sóknir á íslandi, sem váindamenn
sem þær era viðriðnir, hafa flutt.
Hópurinn fer af landi brott 8. júlí
næstkomandi.
Morgunblaðið/BAR
Mary Ann og Karen. Margt kom þeim undarlega fyrir sjónir á ís-
landi enda búa þær í milljónaborginni New York.
Rótarýhreyfingin á íslandi:
Tvö tónskáld heiðruð
Karólína Eiríksdóttir og Áskell
Másson fá 150 þús. kr. verðlaun
hvort úr Starfsgreinasjóði
í LOKAHÓFI umdæmisþings Rótarýhreyfingarinnar á tslandi, sem
haldið var í Hótel Örk í Hveragerði 24. og 25. júní sl., afhenti fráfar-
andi umdæmisstjóri rótarýs, Stefán Júlíusson, rithöfundur, tveimur
ungum tónskáldum, þeim Karólínu Eiríksdóttur og Áskeli Mássyni,
verðlaun úr Starfsgreinasjóði samtakanna, 150 þús. kr. hvora fyrir
sig.
Starfsgreinasjóður rótarýs var
stofinaður fyrir 4 ámm til minning-
ar um fímmtíu ára rótarýstarf á
landinu en fyrsti rótarýklúbburinn
var stofnaður árið 1934 í Reykjavík.
Stofnskráin mælir svo fyrir að úr
sjóðnum skuli veitt verðlaun fyrir
sérstakt framlag í tækni, verklega
hugkvæmni eða menningarstarf-
semi.
Stefán Júlíusson, umdæmisstjóri,
rakti í fáum orðum tónlistarframlag
hinna ungu tónskálda en gat sér-
staklega þess sem þau hefðu nýlok-
ið við eða væm að vinna að. Kar-
ólína var að ljúka ópem við ljóða-
flokk sænsku skáldkonunnar Marie
Louise Ramnefalk og verður óperan
frumflutt í Svíþjóð í þessum mán-
uði. Áskell er að semja ópem
byggða á Klakahöllinni eftir Teijei
Vesaas sem Hannes skáld Péturs-
son þýddi. Tónskáldið semur ópem-
textann eftir þýðingu Hannesar og
í samvinnu við hann.
Stefán Júlíusson, umdæmisstjóri,
kvað það mikla ánægju fyrir sig
að fá tækifæri til að afhenda lista-
mönnunum þessi verðlaun úr
Starfsgreinasjóði og óskaði þeim
allra heilla.
Tónskáldin vom í samkvæminu
og þökkuðu bæði með nokkram
orðum fyrir óvænta viðurkenningu
og verðlaun.
(Fréttatilkynning)
Stefán Júlíusson ávarpar tónskáldin og lýsir verðlaunaveitingunni.