Morgunblaðið - 02.07.1988, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1988
Hvað er ekki óumbreytanlegft?
Hugleiðing um leiðakerf i innanlandsf lugsins
eftir Askel Einarsson
Undanfamar vikur hefur gætt
óánægju um innanlandsflug Flug-
leiða. Sá hængur er á framkvæmd
flugáætlana í innanlandsflugi
Flugleiða, að seinkun og tafír af
ýmsum ástæðum eru daglegt
brauð. Sumar skýringamar em
lítt trúverðugar, þótt að hafa verði
þær góðar og gildar, jafnvel þótt
ástæða sé ekki til að halda að þær
séu sannar.
Nú undanfarið hefur félagið
fengið trúverðugar skýringar. Þar
sem það er viðurkennt af flug-
mönnum að þeir taki sér betri tíma
en áður til undirbúnings, til að
auka öryggi flugsins. í þetta sinn
hafa flugmenn óbeint viðurkennt,
að áður hafí þeir ekki sýnt sömu
árvekni í störfum. Sök Flugleiða
í þessum efnum er því augljós, að
þrýsta á flugmenn að eyða sem
minnstum tíma til undirbúnings
flugs hveiju sinni.
Séu menn ekki ánægðir með
þessa nýju starfshætti flugmanna
er ekki við Flugleiðir að sakast
og næst er að benda félögum að
ráða erlendar flugáhafnir, sem
sýni meiri röskleika í störfum.
Allir heilvita menn hljóta að sjá
að það er engin lausn á þessum
vanda að svifta Flugleiðir arð-
bærustu flugleiðinni, sem hingað
til hefur verið kjölfesta þess að
hægt hafí verið að halda uppi inn-
anlandsflugi án ríkisstyrkja.
Það er hægt að taka undir orð
samgönguráðherra að ekkert sé
óumbreytanlegt. Eitt er þó víst að
ólíklegt er að Hafnfírðingar þurfí
flugkost til að fara á fund herra
sinna í-Reykjavík. Hér gegnir öðru
máli um landsbyggðarmenn flesta.
Um það geta fyrrverandi sam-
gönguráðherrar upplýst þann, sem
nú situr í því ráðherraembætti.
Allir hafa þeir þurft að nota flug-
ið. Það er óvefengjanlegt að svo-
nefnd landshlutafélög hafa átt á
brattann að sækja. Það hefur kom-
ið í hlut Flugleiða að efla þessa
starfsemi með fjármagni og ekki
síst með viðskiptavild og tækniað-
stoð í rekstri. Það er mjög trúlegt
að ekkert þessara félga sinnti vax-
andi hlutverki sínu án stuðnings
þá frá Flugleiðum og Amarflugi
er varðar innanlandsdeild þess.
Hjá öllum flugfélögum landsins
stendur endumýjun flugflotans
fyrir dyrum. Hjá Amarflugi má
segja að þegar sé mörkuð stefnan
að því er varðar utanlandsflugið.
Flugleiðir hafa í megindráttum
markað flugvélakaup viðkomandi
Evrópuflug og ákvörðun um flug-
vélakost fyrir Ameríkuflug er á
næsta leiti. Ljóst er að flugvélaval
fyrir innanlandsflugið mun enn um
sinn sitja á hakanum. Sú spuming
hlýtur að leita á, hvort ekki sé
tímabært að fram fari endurmat
á hlutverki Flugleiða og lands-
hlutaflugfélaganna í rekstri innan-
landsflugsins.
Ástæður til þess að ég fór að
hugleiða þessi mál nánar var, að
ég var kallaður á fund undimefnd-
ar flugráðs, sem átti að leita leiða
um endurskipulagningu leiðakerf-
is í innanlandsflugi. Mér er ekki
kunnugt um hvort þessi nend hef-
ur skilað áliti. Hitt er mér ljóst
að hugmyndir mínar hafa ekki
fengið náð fyrir augum nefndar-
innar eða flugráðs.
Hugmyndir mínar byggðust á
þeim meginforsendum, að Flug-
leiðir og landshlutaflugfélögin
þyrftu ekki að fjárfesta í samskon-
ar flugvélakosti. Samhliða yrði
gerð sú skipulagsbreyting að flug-
vélakostur Flugleiða yrði miðaður
við stærri flugvélar sem hæfðu
flutningafrekustu leiðum innan-
lands og til skemmra millilanda-
flugs. Flugvélakostur landshluta-
félaganna þyrfti að vera af tveim
Áskell Einarsson
„Meginkostur þessara
hugmynda er sá að
hægt er að gera innan-
landsflugið arðbært
bæði fyrir Flugleiðir og
landshlutaf lugf<elögin,
en um leið bæta flug-
samgöngur með bætt-
um flugvélakosti og
aukinni tíðni flugferða
á milli staða.“
stærðum þ.e. minni vélar vegna
póstflugs og áætlanaflugs til fá-
mennari byggðalaga og stærri
vélar sem hæfðu leiðum, sem nú
eru í rekstri Flugleiða og hafa
ekki í rekstri stærri flugvélakosti.
Þetta mundi þýða í raun að Flug-
leiðir héldu 3—4 helstu Ieiðum og
gætu í því efni eftir því sem flug-
vallaskilyrði leyfa nýtt millilanda-
vélar, þegar miklar annir væru.
Öðrum flugleiðum sinni landshlu-
taflugfélögin með beinu flugi til
Reylg'avíkur og flugi til áætlana-
staða Flugleiða, þegar það er hag-
kvæmt vegna leiðakerfisins. En á
álagstoppum mundi þurfa aðstoð
Flugleiða með flugvélakost, þegar
um stærri flugvelli væri að ræða.
Meginkostur þessara hugmynda
er sá að hægt væri að gera innan-
landsflugið arðbært bæði fyrir
Flugleiðir og landshlutaflugfélög-
in, en um leið bæta flugsamgöng-
ur með bættum flugvélakosti og
aukinni tíðni flugferða á milli
staða. Það veigamesta er þó það
að komið verði í veg fyrir þá þró-
un að innanlandsflugið verði fýrir-
sjáanlegur baggi á ríkissjóði. Með
núverandi rekstrarfyrirkomulagi
getur tvennt skeð að í erfíðleikum
sínum losi Flugleiðir sig við innan-
landsflugið, með líkum hætti og
Amarflug hefur gert. í staðinn
fáum við einskonar „byggðastofn-
unarflugfélög" með þjónustumáta
náðarinnar við landsbyggðina.
Það er ekki hrist fram úr erm-
inni hjá Norðlendingum og jafnvel
þótt Áustfírðingar og Vestfírðing-
ar sameinist að taka í sínar hend-
ur stóru sérleyfín í innanlands-
fluginu. Landshlutflugfélögin
þurfa að margeflast til að annast
þetta verkefni sameiginlega eða
sitt í hvom lagi.
Eigi að síður þurfa menh að
vera við öllu búnir. Menn mega
ekki gefa Flugleiðum höggstað á
sér um að losa sig við innanlands-
flugið, því að með sölu hlutabréfa
ríkissjóðs í félaginu, hafa Flugleið-
ir ekki lengur skyldur við byggða-
hagsmuni eins og áður var, þegar
ráðherrar gátu valið tvo fulltrúa í
stjóm félagsins.
Ný viðhorf skapast með bættum
lendingarskilyrðum. Menn 'gætu
vaknað upp við vondan draum,
þegar hafíð verður reglulegt ferða-
mannaflug til Egilsstaðaflugvallar
á annatímum. Mistök Flugleiða
um áætlanaflug frá Akureyri til
Kaupmannahafnar var ekki til að
glepjast, heldur dæmi um að hug-
ur verður að fylgja hveiju máli.
Hér gætir enn tómlætis og tregðu
Flugleiðamanna, eins og með end-
urskipulagningu leiðakerfísins, en
með því yrði hlutur Akureyrar
meiri en nú er í flugsamgöngum.
Hér em miklir hagsmunir í veði,
sem er hlutur norðanmanna í
ferðamennsku. Það hefur heyrst
aðvömnarhljómur í klukkum bæj-
arstjómar Akureyrar, að vísu dál-
ítið lágur, en úr þessu getur orðið
sterkur samhljómur síðar á þeirri
stundu, þegar kalla þarf saman
ólík öfl til samstilltra átaka.
Þessu held ég að Flugleiðamenn
geri sér ekki grein fyrir. Það er
þörf stærri átaka, sem nái einnig
til millilandaflugsins.
Eg vona að þessi fróma hugleið-
ing mín skýri málin eitthvað betur.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Fjórðungssambands Norðlend-
inga.

m
fr
I

árg
Verö
1988
290
*

FE RÐALAGI
FRAMUNDAN
UTGAFU- OG KYNNINGARFYRIRTÆKI
Í FERÐAÞJÓNUSTU
BOLHOLTI 6 SIMI 68 78 68