Morgunblaðið - 12.08.1988, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. ÁGÚST 1988
5
GRÆNLAND
Flugvél Landhelgisgæsl-
unnar, þyrla varnarliðsins
og flugvél Flugmálastjórnar
faratil móts viövélina.
FÆREYJAR
$
Rockall
Veðurskip Lima
Vélin lenti á haffletinum um 50 m
frá veðurskipinu Lima.
500 km
Sjávarutvegsráðherrar íslands og Noregs:
Síld- og hval-
veiðar aðalmál
Ósló. Frá Rune Timberlid, fréttaritara Morgunblaðsins.
Feijuflugvél nauðlenti í
hafinu suður af landinu
Hafði villst og borið 434 mílur af leið
Mönnum bjargað um borð 1 veðurskip
LÍTIL eins hreyfils feijuflugvél
nauðlenti á sjónum djúpt suður
af landinu í fyrrinótt. Tveir
Svíar voru um borð í vélinni og
var þeim báðum bjargað um
borð í veðurskip. Vélin var á
leið frá Ameríku til Evrópu og
hafði lagt upp frá Narssarssuaq
á Grænlandi. Áætlað var að
lenda í Reykjavík upp úr klukk-
an eitt í fyrrinótt. Þegar ekkert
hafði spurst til vélarinnar
hálftíma á eftir áætlun voru
kallaðar út áhafnir flugvéla
Flugmálastjórnar, TF-DCA, og
Landhelgisgæslunnar, TF-SYN,
og Varnarliðið á Keflavíkur-
flugvelli beðið um aðstoð. Nauð-
lendingin var utan íslenska flug-
stjórnarsvæðisins og var henni
sfjórnað frá stjórnstöð í Prest-
wick í Skotlandi með aðstoð
Nimrodþotu á vettvangi.
Feijuvélin var eins hreyfils og
fjögurra sæta, af gerðinni Cessna
172 og var skrásett í Bandaríkjun-
um. Hún fór frá Narssarssuaq
klukkan 17.54 á miðvikudag og
áætlaður komutími til Reykjavíkur
var klukkan 01.19. Flugmaðurinn
flaug sjónflug, þ.e. undir 5.500
feta flughæð og var því utan flug-
stjómarsvæðis. Þegar flugvélin
hafði ekki komið fram um hálftíma
eftir áætlun var ákveðið að svipast
um eftir henni. Að sögn Guðmund-
ar Matthíassonar aðstoðarflug-
málastjóra er það venja, hafí ekki
spurst til flugvéla um hálfri stundu
eftir áætlaðan tíma.
Vél Flugmálastjórnar fór í loft-
ið um klukkan tvö. Þá er vél frá
hollenska flugfélaginu KLM komin
í samband við týndu vélina og
heyrir skýrt í henni. Þá stefnir
feijuvélin í suðaustur, þ.e. í áttina
frá landinu. Verður þá ljóst að flug-
maður feijuvélarinnar hafði villst
mjög af leið og var vél Flugmála-
stjómar snúið í átt að henni. Um
sama leyti tók stjómstöð í Prest-
wick í Skotlandi við stjómun að-
gerða á vettvangi. Fokker Land-
helgisgæslunnar fór á loft klukkan
þijú og þyrla frá Vamarliðinu fór
hálftíma síðar í fylgd Herkúles
eldsneytisvélar. Strax og tókst að
miða týndu vélina út, frá flugvél
Flugmálastjórnar, varð ljóst að hún
hafði ekki eldsneyti til að ná landi.
Þó var henni snúið í átt til lands
og átti að halda henni á lofti sem
lengst og láta hana fljúga til móts
við þyrluna sem skyldi reyna að
ná mönnunum upp, eftir nauðlend-
ingu á sjónum. Það varð þó fljótt
ljóst að þetta tækist ekki. Þá var
feijuvélinni snúið til suðurs í stefnu
á veðurskipið Cumulus, sem gegn-
ir vakt á veðurathugunarstöðinni
LIMA. Flugvél Flugmálastjómar
var í stöðugu sambandi við ferju-
vélina og í sjónmáli við hana frá
klukkan 03.55. Fokkerinn var ofar
og flutti boð á milli véla og var í
sambandi við land, en í lágfluginu
náðist ekki samband. Stjórnstöðin
í Prestwick hafði sent Nimrodþotu
á vettvang og var nauðlendingunni
stjómað frá henni, enda radarbún-
aður hennar mjög fullkominn.
Cessnan lendir síðan á sjónum um
50 m frá skipinu þegar klukkan
er 04.59 í gærmorgun.
Frá Fokker Landhelgisgæslunn-
ar náðist samband við skipið og
gat áhöfn þess undirbúið björgun.
Sjálf nauðlendingin tóks mjög vel.
Erfíðlega gekk að koma björgunar-
báti frá skipinu og brá áhöfn þess
því á það ráð að sjósetja gúmbát.
Strax tókst að ná öðmm mann-
anna, en hinn hafði verið í sjónum
um 20 mínútur þegar hann fannst.
Hann var nokkuð þrekaður, en að
öðru leyti amaði ekkert að honum.
Þegar feijuvélin sást frá flugvél
Flugmálastjómar var hún stödd
434 mílur suður af áfangastaðn-
um, Reykjavík. Það em tæpir 900
kílómetrar. Kristján Þ. Jónsson
stýrimaður, sem var í flugvél Land-
helgisgæslunnar sagði aðspurður
um hugsanlegar skýringar á villu
Svíanna, að vart væri um annað
að ræða en ótrúleg siglingafræði-
leg afglöp. Hjá Flugþjónustunni i
Reykjavík, sem átti að annast fyr-
irgreiðslu áhafnarinnar, fengust
þær upplýsingar að ekki væri vitað
til þess að Svíamir hefðu áður flog-
ið á þessari flugleið.
SKIPTING á síldarafla og mögu-
leikar á hvalveiðum í hagnaðar-
skyni í framtíðinni voru aðalmál-
in í viðræðum sjávarútvegsráð-
herra íslands og Noregs i vik-
unni. Þetta kom fram á blaða-
mannafundi sem Halldór Ás-
grímsson sjávarútvegsráðherra
og Bjarne Mark Eidem, sjávarút-
vegsráðherra Noregs, gengust
fyrir i Ósló í gær en þá lauk fimm
daga opinberri heimsókn Hall-
dórs Ásgrimssonar til Noregs.
Islendingar hafa óskað eftir við-
ræðum við Norðmenn um skiptingu
síldarkvóta á milli þjóðanna en
Norðmenn em hins vegar ekki
reiðubúnir til hefja þær viðræður
fyrr en síldarstofninn gengur frá
Noregsströndum á ný. „Á meðan
síldin er við strendur Noregs er hún
norsk," sagði Bjame Mork Eidem.
Halldór Ásgrímsson sagði að hætta
væri á að sfldin yrði ofveidd þegar
hún færi að ganga aftur frá strönd-
um Noregs. „Það munum við ræða
við íslendinga þegar þar að kemur
og það vandamál snertir einnig
Færeyinga og Sovétmenn," sagði
Bjame Merk Eidem.
Ráðherramir sögðust hafa mikla
trú á að hvalveiðar í hagnaðarskyni
yrðu teknar upp að nýju innan fárra
ára. Bjame Mork Eidem sagði að
hvalatalningar íslendinga og Norð-
manna hefðu sýnt að hvalastofn-
amir væm í ömm vexti. „Ef við
lítum á sjávarspendýr sem skyn-
heilög og hættum veiðum á þeim
skapar það ójafnvægi í vistkerfí
hafsins,“ sagði Halldór Ásgrímsson.
„íslendingar em staðráðnir í að
hætta í Alþjóðahvalveiðiráðinu ef
það breytir ekki afstöðu sinni varð-
andi hvalveiðar. Við viljum veiða
þær tegundir sem ekki em í hættu
og munum ekki láta undan hótun-
um um efnahagslegar þvinganir af
hendi Bandaríkjamanna og um-
hverfísvemdarsinna,“ sagði Halldór
Ásgrímsson.
Loðnuveiðar bar einnig á góma
í viðræðum ráðherranna og sögðu
þeir að ekki væri tímabært að ræða
skiptingu loðnukvótans fyrr en
Grænlendingar lýstu sig reiðubúna
að hefja viðræður um skiptingu
hans.
Seðlabankinn:
Staða samkeppn-
isgreina er 6-7%
lakari en árið 1979
SEÐLABANKINN telur að sam-
keppnisstaða sjávarútvegs sé
5,8% lakari og að staða sam-
keppnisiðnaðar sé 6,7% lakari en
var árið 1979 en það ár er talið
sýna vel jafnvægisskilyrði þjóð-
arbúsins. Samsvarandi gengis-
breytingu þyrfti til að eyða þessu
fráviki. Bankinn spáir að raun-
gengi hækki talsvert á þessu ári
miðað við síðasta ár en hækkandi
raungengi sýnir versnandi sam-
Morgunblaðið/PPJ
Flugvélin sem nauðlenti i hafinu suður af landinu i fyrrinótt var
af gerðinni Cessna 172. Myndin sýnir slika vél á Reykjavíkurflug-
velli. Cessna 172 er fjögurra sæta.
Tillaga um að flýta göngum:
Oframkvæman-
legt á þessu ári
- segir formaður Land-
sambands sauðfjárbænda
„ÉG tel með öllu óframkvæman-
legt að flýta göngum á þessu ári
meðal annars vegna þess hve
heyskapur hefur víða dregist á
langinn, og ennfremur vegna
þess að ég fæ ekki séð neinn
möguleika á því að hægt yrði að
koma fénaðinum til slátrunar
eftir hendinni, þar sem mér vit-
anlega er ekkert sláturhús til-
búið til að hefja slátrun," sagði
Johannes Kristinsson formaður
Landsambands sauðfjárbænda
þegar hann var inntur álits á til-
lögu Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins uma að göngum yrði
flýtt.
Jóhannes sagðist álita að sam-
kvæmt kenningunni fengi tillagan
þó mikið til staðist, hvort sem mið-
að væri við 20. ágúst eins og gert
er samkvæmt henni eða einhveija
aðra dagsetningu.
„Það væri vafalaust hægt að
standa að þessu einhvers staðar á
landinu, en víðast hvar er heyskap-
ur í fullum gangi og til dæmis á
Austfjörðum er hann rétt að hefj-
ast, þannig að ég veit ekki hvað
menn ættu að gera við fénaðinn.
Ekki dytti mér sjálfum í hug að
hrúga fénu heim og þurfa síðan að
bíða fram í miðjan september eða
lengur eftir að fá þvi slátrað. Það
verður nefnilega að hugleiða það í
þessu sambandi að ef menn ætla
sér á annað borð að taka fénaðinn
heim, þá verður að vera möguleiki
á að koma honum til slátrunar, og
mér er ekki kunnugt um að það sé
nokkurt sláturhús tilbúið í dag, og
menn vita ekki einu sinni enn hvar
verður slátrað í haust og hvar ekki.
Ef gera á breytingar af þessu
tagi þá verða þær að vera miklu.
víðtækari og þannig úr garði gerðar
að menn viti að hveiju gengið er,
en á þessu ári tel ég þetta vera
með öllu óframkvæmanlegt," sagði
Jóhannes.
keppnisstöðu innlendra fyrir-
tækja.
í júlíhefti Hagtalna mánaðarins,
sem Seðlabankinn gefur út, er birt
yfirlit jrfír þróun raungengis og
samkeppnisstöðu. Er þar miðað við
að gengi krónunnar verði haldið
óbreyttu, að ekki verði um frekari
hækkun að ræða á verði sjávaraf-
urða en orðið er, miðað er við kjara-
samninga aðildarfélaga ASÍ, og að
verðlag hækki um tæplega 27% á
milli ára.
Því er spáð að raungengi verði
9-10% hærra á þessu ári en árið
1980, en hækkandi raungengi sýnir
að öllu jöfnu versnandi samkeppnis-
stöðu innlendra fyrirtækja. Raun-
gengi er mælt með tveimur mæli-
kvörðum, verðlagi og launum, og
ef miðað er við 100 árið 1980, spá-
ir Seðlabankinn að raungengi á
þessu ári verði að meðaltali 109,6
á mælikvarða verðlags, en 109,2 á
mælikvarða launa. Á síðasta ári var
raungengið að meðaltali 101,8 á
mælikvarða verðlags en 103,3 á
mælikvarða launa, en á síðasta árs-
íjórðungi ársins 1987 var raun-
gengið 110,6 á mælikvarða verð-
lags og 116 á mælikvarða launa.
Seðlabankinn reiknar út sérstaka
vísitölu samkeppnisstöðu þar sem
þróun kostnaðar og framleiðni er
borin saman við afurða- og sam-
keppnisvöruverð. Seðlabankinn ber
samkeppnisstöðuna saman við árið
1979 þar sem það ár er talið sýna
vel jafnvægisskilyrði þjóðarbúsins
og þyrfti jafnháa gengisbreytingu
til að eyða frávikinu.
Fram kemur að samkeppnisstaða
sjávarútvegs er talin 5,8% verri á
þessu ári ei) 1979, og staða sam-
keppnisiðnaðar 6,7% verri. Verst
var staða sjávarútvegs á árunum
1980-1983 eða -12,9% að meðaltali
en árin 1983-1987 var staðan að
meðaltali jákvæð um 5,8%, mest
árið 1987 eða 6,9%. Staða sam-
keppnisiðnaðar var neikvæð um
8,1% á síðasta ári en jákvæð um
1% að meðaltali árin 1980-83 og
jákvæð um 9,6% að meðaltali árin
1983-1987.