Morgunblaðið - 12.08.1988, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. ÁGÚST 1988
Fyrirhugaðar viðræður um afvopnun í Evrópu:
NATO reiðubúið að
undanskilja ekki
Keflavíkurstöðina
-segir í grein í tíma-
ritinu The Economist
FLESTIR embættismenn í höfuð-
stöðvum Atlantshafsbandalags-
ins í Brussel eru reiðubúnir til
að samþykkja að nýjar viðræður
milli austurs og vesturs um fækk-
un hefðbundinna vopna frá Atl-
antshafi til Úralfjalla taki jafn-
framt til varnarstöðva NATO á
íslandi og á Azor-eyjum, að því
er segir í grein í breska vikurit-
inu Tbe Economist nú nýverið.
Greinin flallar um fyrirhugaðar
viðræður milli aðildarríkja Atlants-
hafsbandalagsins og Varsjárbanda-
lagsins um „stöðugleika á sviði
hefðbundins vígbúnaðar frá Atl-
antshafi til Úralflalla" sem ætlað
er að koma í stað MBFR-viðræðn-
anna svonefndu um jafna og gagn-
kvæma fækkun herja, er staðið
hafa í tæp 15 ár en litlum sem
engum árangri skilað. í greininni
segir að Míkhail S. Gorbatsjov Sov-
étleiðtogi hafi tekið frumkvæðið á
áróðurssviðinu en ríki NATO eru
gagmýnd fyrir að hafa ekki tekið
af skarið til að koma þessum við-
ræðum á.
f greininni í The Economist er
vikið að því að erindisbréf nýju við-
ræðnanna liggi ekki fyrir vegna
þeirrar kröfu aðildarríkja Atlants-
hafsbandalagsins að ríkin austan
járntjaldsins skuldbindi sig til að
fallast á ákveðnar tilslakanir á sviði
mannréttindamála. Af þessum sök-
um hefur reynst nauðsynlegt að
framlengja Ráðstefnu um öiyggi
og samvinnu í Evrópu (ROSE,
CSCE), sem fram fer í Vínarborg
því að enn hefur ekki tekist að
ganga frá erindsbréfinu, einkum
vegna afstöðu Rúmena sem neita
að ræða ástand mannréttindamála
f landinu á sama hátt og önnur ríki
austurblokkarinnar.
Greinarhöfundur segir að það séu
einkum tvö atriði sem enn séu óleyst
varðandi nýju viðræðumar um stöð-
ugleika á sviði hefðbundins vígbún-
aðar. Annars vegar sé deilt um
fækkun vopna sem bæði geti hýst
hefðbundnar sprengjuhleðslur og
lqamorkuhleðslur og hins vegar
hafi krafa Tyrkja um að hluti hers
þeirra, 65.000 manns, verði undan-
skilinn f viðræðunum vakið litla
Tugþúsundir manna heimilis-
lausar eftir flóðin í fyrri viku
Nairobi, Genf, Daily Telegraph, Reuter.
MEIRA en s/i hlutar Khartoum,
höfuðborgar Súdans, eru undir
vatni og þúsundir manna eru á
flæðiskeri i rústum heimila
sinna, að þvi er súdanska sendi-
ráðið í Nairobi skýrði frá á mið-
vikudag. Sex dagar eru nú liðnir
frá* mestu rigningum i manna
minnum, en vatnselgurinn hefur
enn ekki dvínað i Khartoum og
öðrum helstu þéttbýlissvæðum
landsins. Tugþúsundir hafa verið
fluttar upp á hæðir þar sem flóð-
anna gætir ekki og hefst fólkið
við á iþróttaleikvöngum, i auðum
húsum og úti á viðavangi. Um
785.000 dölum hefur verið heitið
til hjálpar fórnarlömbum flóð-
anna og flugvélar hafa þegar
lagt af stað til Khartoum með
neyðarbirgðir, að því er tals-
menn Rauða krossins og Rauða
hálfmánans sögðu i gær.
Stjómvöld vöruðu við því að
vatnavextir væm í Bláu Níl og hefði
yfirborð uppistöðulóna Sennar- og
Rosseires-stíflanna hækkað svo að
bregða þurfti á það ráð að opna
flóðgáttir stíflanna. Þetta mun
óhjákvæmilega hafa í för með sér
frekari flóð fýrir neðan stfflumar,
en einnig er talið að flóðin í Khart-
oum muni aukast að nýju.
Héraðsstjóri Khartoum sagði að
ef vatnavextir ylq’ust áfram mætti
vænta Nflarflóðs í síðustu viku
þessa mánaðar. Talsmaður sendi-
ráðs Súdans í Nairobi sagði hins
vegar að Nflarflóðið gæti hafist inn-
an nokkurra daga.
Regnið, sem féll í Súdan í lok
síðustu viku, sló öll fyrri met og
kom landsmönnum, sem liðið hafa
mikla þurrka um langan tíma, al-
gerlega í opna skjöidu. Að sögn
stjómarerindreka í Nairobi rigndi
sem nam 225 mm á 15 klukku-
stundum í Khartoum einni. Það er
átta sinnum meira heldur en rigndi
í höfuðborginni allt árið 1987 og
helmingi meira heldur en á nokkru
öðm ári undanfarin 30 ár.
Mikil ringulreið ríkir í Khartoum
og á 'stórum svæðum í norður- og
austurhluta landsins. 'Að minnsta
kostil,5 milljón manna hefur orðið
fyrir barðinu á flóðunum og þrátt
fyrir vatnselginn er víða hvorki
vatn né rafmagn að fá. Vatnsafls-
virkjanir hafa flestar skemmst af
völdum flóðanna — mismikið þó —
og fær Khartoum aðeins um 15%
þess rafmagns, sem borgin nýtur
vanalega.
Þar sem vatnsveita Khartoum
notar rafmagnsdælur er mestur
hluti borgarinnar án dryklqarvatns
og óttast menn n\jög að sjúkdómar
á borð við kóleru, taugaveiki og lifr-
arbólgu kunni að bijótast út Rfkis-
stjóm Súdans hefur lýst yfir neyð-
arástandi og hefur beðið vestræn
ríki um aðstoð vegna flóðanna.
Sadeq al-Mahdi, forsætisráð-
herra Súdans, sagði eftir könnunar-
ferð um Khartoum á miðvikudags-
kvöld að fómarlömbum flóðanna
hefði ekki borist nægjanleg hjálp,
skortur væri á skýlum og læknisað-
stoð væri ónóg. „Mér til mikillar
skelfingar komst ég að því að áætl-
un stjómarinnar varð aldrei að
veraleika," sagði Mahdi.
Talsmenn Rauða krossins og
Rauða hálfmánans sögðu í gær að
flugvélar muni flytja 80 tonn af
teppum, tjöldum og öðram búnaði
til Khartoum, þar sem Rauði hálf-
máninn í Súdan mun sjá um dreif-
ingu. Ríkisstjómir Noregs og
Kanada, auk Rauðakrossfélaga í
níu löndum, hafa heitið 785.000
dala til hjálparstarfsins.
hrifningu meðal ráðamanna í
ríkjum Austur-Evrópu. Tyrkir telja
herafla þennan nauðsynlegan til að
halda uppi vömum gegn hugsan-
legri árás frá Sýrlandi og íran og
segja ráðamenn þessar sveitir með
öllu ótengdar vamarviðbúnaði
NATO í landinu.
Segir höfundur þetta hafa komið
nokkuð á óvart því er fyrst var tek-
ið að ræða um að heija nýjar við-
ræður um fækkun vopna í Evrópu
hafi verið litið svo á að þær skyldu
taka til alls herafla NATO og Var-
sjárbandalagsins f álfunni. Höfund-
urinn getur þess innan sviga að
menn hafi að vísu haft áhvggjur
af vamarstöðvum NATO á Islandi
og á Azor-eyjum en flestir embætt-
ismenn NATO hafi lýst sig sam-
þykka því að viðræðumar taki einn-
ig til þessara þátta í vömum aðild-
arríkja bandalagsins.
Súdan:
Reuter
Súdanskur maður og sonur hans leita að einhveiju heillegu í rústum heimilis síns, en það eyðilagðist
í flóðunum í lok síðustu viku.
Sovéskir geðlæknar:
Verður Freud talinn
góðra gjalda verður?
Bandariska dagblaðið The New
York Times birti nýlega gTein
eftir fréttaritarann Felicity
Barringer þar sem hún segir
frá breyttu mati á einum helsta
frumkvöðli sálfræðinnar, Aust-
urrikismanninum Sigmund
Freud, í Sovétríkjunum. Kenn-
ingar Freuds hafa verið hafðar
að háði og spotti meðal sov-
éskra geðlækna og marxiskir
hugmyndafræðingar hafa for-
dæmt þær út frá sinum kenni-
setningum. Litill hópur sov-
éskra geðlækna hrósar nú
Freud fyrir glöggskyggni og
reynir að miðia þjóðfélagi á
hverfanda hveli nýjum aðferð-
um til að skyggnast i eigin
barm og skilja hvað er að ger-
ast.
Læknamir ögra viðurkenndum
skoðunum ’i sovéskum geðlækn-
ingum. Þær byggjast á því að
aðeins sé hægt að kanna sálarlíf-
ið með því að gjörþekkja líkamann
en læknamir segja að sovéskar
geðlækningar þarfnist þess sár-
lega að kenningar Freuds séu
notaðar sem hjálpartæki.
„Það er orðið ljóst að í undir-
meðvitundinni felst gífurlega stór
hluti af vitundarlífi mannsins,"
sagði einn af geðlæknunum, dr.
ívan Belkín, í grein í dagblaðinu
Litematúmaja Gazeta hinn 1.
júní, þar sem hann hyllti Freud
fyrir framlag hans til sálfræðinn-
ar. „Með því að forðast raunhæfar
og markvissar rannsóknir á henni
höfum við rænt þúsundir sjúkl-
inga möguleikanum á læknishjálp
og þar að auki hamlað getu heill-
ar kynslóðar af duglegum, skap-
andi starfsmönnum."
Greinin var birt sem eins konar
formáli. að köflum úr kvikmynda-
handriti, sem Jean-Paul Sartre
mun hafa samið um ævi Freuds.
Með greininni birtist mynd af
Freud, sú fyrsta sem talið er að
hafi birst af honum í sovésku blaði
í hálfa öld. Belkín hrósar Freud
fyrir kenningar hans um undir-
meðvitundina en minnist ekkert á
það sem helst hefur verið skot-
spónn sovéskra fræðimanna;
kenningar Freuds um kynhvöt
bama og Ödipusar-duldina.
Fari svo að sovéskir geðlæknar
ákveði að skipa Freud sama sess
og vestrænir starfsbræður þeirra
hafa gert verður það til að auka
virðingu umheimsins fyrir sovésk-
um geðlækningum. ímynd þeirra
hefur verið slæm, m.a. vegna fjöl-
margra dæma þess að pólitískir
andófsmenn hafi verið lokaðir inni
á geðsjúkrahúsum.
Belkín og félagar hans reyna
að vinna bug á andstöðu mennta-
manna við kenningar Freuds.
Hins vegar hefur Stojan Deli-
geríjev, sjálfmenntaður sálkönn-
uður, síðan síðastliðinn vetur haft
uppi kynningarskilti í Arbat-
göngugötunni í Moskvu og boðið
vegfarendum þjónustu sína á
Sigmund Freud
staðnum. Lögreglumenn hafa
meira en tuttugu sinnum hneppt
hann í varðhald fyrir vikið en
hann er þeim samt sem áður ekk-
ert reiður. „Þeir skilja ekkert í
þessu. Það er ekki þeirra sök að
þeir hafa ekki hundsvit á þessum
málum," segir Deligeríjev. En
hvemig gat hann öðlast kunnáttu
í fræðum Freuds sem ekki hefur
einu sinni verið hægt að nálgast
i bókasöfnum í mörg ár? „Það er
hægt að banna fólki að ganga en
það heldur samt sínu striki," svar-
ar Deligeríjev.
Ítalía:
Þýskum stríðs-
glæpamanni
vísað úr landi
Bolzano. Reuter.
ÍTALIR hafa sent Þjóðverja,
sem grunaður er um að hafa
starfað við útrýmingarbúðir
nasista á stríðsárunum, aftur
til Vestur-Þýskalands. Maður-
inn var handtekinn á Norður-
Ítalíu ( síðustu viku.
Þjóðverjinn heitir Anton Mal-
loth og er 76 ára gamall. Hann
var dæmdur til dauða fyrir mis-
þyrmingar og morð á gyðingum
í réttarhöldum sem haldin voru
yfir honum árið 1948. Malloth var
ekki viðstaddur réttarhöldin sem
fóru fram í Tékkóslóvakíu.
ítalska lögreglan handtók Mall-
oth þegar hann var á leið til eigin-
konu sinnar sem býr í bænum
Merano, norðarlega á Ítalíu. Hon-
um var strax stefnt fyrir að dvelj-
ast ólöglega í landinu.
Senda þurfti Malloth beint frá
Ítalíu til Vestur-Þýskalands því
að austurrísk yfirvöld vildu ekki
að hann færi um Austurríki.