Morgunblaðið - 12.11.1988, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1988
Hamlet í nýjum fötum frá
saumastofu Kjartans
eftirHalldór
Þorsteinsson
Að dómi leikstjórans virðast ný
föt ekki aðeins krefjast nýrrar um-
gjörðar og nýrrar leikmyndar held-
ur líka algjörrar umbyltingar á leik-
sviði. í því skyni er pallur lagður út
í miðjan sal og áhorfendur sitja
ýmist sitt hvoru megin við hann eða
við enda hans eða þá uppi á svöl-
um. Hásætið er á norðurvegg undir
rjáfur og má með sanni segja að
það sé meiriháttar hásæti, en gall-
inn er bara sá að áhorfendur, sem
sitja undir því, eiga engan kost á
að fylgjast með svipbrigðum kon-
ungshjónanna og látbragði, og er
þetta einkum bagalegt á leiksýn-
ingu farandleikaranna. Sjónarhom
„norðanmanna", þ.e.a.s. þeirra leik-
húsgesta sem eru svo óheppnir að
sitja undir norðurveggnum, er því
ákaflega skert. Hér sitja menn því
ekki við sama borð. Eiga ekki allir
heimtingu að sjá það sem fram fer
á leiksviði? Þetta er bara eitt lítið
dæmi um árangurinn af þessu

ÁRA ÁBYRG
jyx
4HKLIG4RDUR
„frumlega" brambolti.
Kjartan Ragnarsson hyggst ryðja
nýja braut í túlkun sinni á Hamlet
og uppfærslu á þeirri hæpnu for-
sendu, að íslenzkir áhorfendur séu
fyrir löngu búnir að fá sig fullsadda
á því að borða alltaf sama grautinn
í sömu skál eða með öðrum orðum,
að þramma stöðugt áfram eftir of-
troðnum slóðum._ Hvemig getum
við hér norður á íslandi verið orðin
hundleið á „hefðbundnum" og
„steinrunnum" leikmáta eða flutn-
ingi á verkum Williams Shakespear-
es, ef miðað er við þau fáu, já allt-
of fáu skipti,_ sem þau hafa verið
sviðsett hér. Óþarft er því með öllu
að þurrka rykið af þessum „safn-
gripum", sem Hallmari Sigurðssyni
er svo tíðrætt um og sem skoðana-
bróðir minn, Helgi Hálfdanarson,
hefur þegar réttilega bent á í skeyti
sínu til leikhússtjórans.
Hér skal fúslega játað að ég ber
litla sem enga virðingu fyrir þessum
hrokafullu leikstjómm, sem telja
nauðsynlegt að endurbæta verk
Shakespeares og „færa þau til nú-
tímans", en hvers vegna var skrefið
þá ekki stigið.til fulls? Hefði ekki
verið nútímalegra og eðlilegra að
nota önnur vopn en gamaldags
sverð? í beinu framhaldi af þessu
væri ef til vill ekki úr vegi að vitna
í orð Helga Hálfdanarsonar, eins
og þau birtust í orðsendingu hans
til Hallmars Sigurðssonar: „Sum
skáldverk em kölluð sígild; en það
merkir, að þau séu á hveijum tíma
jafn-góð, jafn-ný og jafn-fersk og
þau vom þann dag, sem þau urðu
til. Verk Shakespeares hafa til
skamms tíma verið kölluð sígild."
Tilvitnun lýkur. William Shake-
speare þarf því hvorki yngingar né
endurhæfingar við. Hitt er svo ann-
að mál hvort ekki sé fyrir löngu
tímabært að yngja, aga og skóla
til þessa „frumlegu" leikstjóra, sem
ganga með þá grillu að þeir séu
jafningjar Shakespeares, ef ekki
betmngar hans.
Sjálfstraust er hveijum lista-
manni nauðsynlegt, það efast eng-
inn um, en blint sjálfstraust getur
hins vegar leitt menn út í gönur, út
í fen óhæfu og smekkleysis og
nægir í því sambandi að benda á
drykkjusvall konungshjónanna, bað
þeirra og gusugang, leiksýningu
farandleikaranna, klámtungur
Hamlets og konungsins og síðast
en ekki sízt fikt Ófelíu í skauti sínu.
Og allt kvað þetta vera gert til að
gera sýninguna áhrifameiri, áhrifa-
meiri en hvað með leyfí? Em verk
Shakespears ekki nógu áhrifamikil
í sjálfu sér? Er áhrifamáttur þeirra
ef til vill farinn að dvína? Sjást
menn ekki fyrir í frumleikafálmi
sínu? Á nú að svipta áhorfendur
þeirri ánægju að lesa á milli
línanna? Þetta gerir reyndar hver
maður á sinn hátt. Ég frábið mér
allan lestur leikstjórans á milli lína.
Ætlar hann sér virkilega þá dul að
vera betur læs en allir aðrir og að
hvaða marki er hann réttlæs?
Það er ekkert við því að segja,
að Kjartan Ragnarsson saumi föt á
afkvæmi sín svo ög annarra höf-
unda sem hann ræður við (leikgerð
Ofvitans hans Þórbergs Þórðarson-
ar var t.d. hreint afbragð), en hitt
er auðsætt að það er hvorki á hans
færi að sníða né sauma búninga á
leikpersónur á borð við Hamlet,
Óþelló, Makbeð eða Lé konung. Til
þess skortir hann bæði fágun, mér
liggur við að segja siðfágun, og
Halldór Þorsteinsson
„Hvernig-getum við hér
norður á Islandi verið
orðin hundleið á „hefð-
bundnum“ og „stein-
runnum“ leikmáta eða
flutningi á verkum
Williams Shakespeares,
ef miðað er við þau fáu,
já alltof fáu skipti, sem
þau hafa verið sviðsett
hér. Óþarft er því með
öllu að þurrka rykið af
þessum „safhgripum*1,
sem Hallmari Sigurðs-
syni er svo tíðrætt um
og sem skoðanabróðir
minn, Helgi Hálfdanar-
son, hefiir þegar rétti-
lega bent á í skeyti sínu
til leikhússtjórans."
ÞAB ER ALVEG SAMA HVE OFT ÞÚ OPNAR
OSBY KÆLISKÁPANA FRÁ JOHAN RÖNNING,
TURBO KERFIÐ SVIPTIR ÞEIM Á RÉTT
KULDASTIG Á SVIPSTUNDU!
Osby Turbo kælikerfin eru með því besta sem fyrirfinnst á markaðinum, enda eru Osby frysti
og kæliskáparnir þekktir fyrir hina svokölluðu Turbo kælingu, sem á sér fáa líka. Þegar hurð-
in hefur verið opin á kæliskápnum eru venjulegir skápar lengi að ná réttu stigi aftur. Þetta
getur verið vandamál þar sem kæliskápurinn er opnaður oft á dag, t.d. hjá barnmörgum fjöl-
skyldum.
Turbo kælikerfið í Osby skápunum er sérstaklega hannað til þess að sjá viö þessum vanda.
Osby Turbo kælikerfið er þrisvar sinnum fljótara að ná kuldastiginu í rétt horí en venjulegur
kæliskápur, hve oft og mikið þú þarft að opna skápinn. Osby Turbo er, þar að auki með sjál-
fvirka afþýðingu, myndar ekki klaka og heldur rafmagnseiðslunni í lágmarki. Betra getur það
varla verið.
Osby Turbo KNF 305-170 I.
kælirými og 135 I. frystirými.
Osby Turbo
NF 305-305 I. frystirými.
Osby Turbo FNF 2101-305 I.
frystirými, en aðeins
140 cm hár.
•I
//á/r RONNING
•//f// i
heimilistæki
KRINGLUNNI8-12/103 REYKJAVlK/SlMI (91 >685868
OsazísíA
fagmennsku. Þess vegna myndi ég
ráðleggja leikhússtjóra Leikfélags
Reykjavíkur, Hallmari Sigurðssyni,
að leita til annarrar saumastofu
hyggist hann á frekari kynningu á
verkum Shakespeares.
Um frammistöðu leikenda skal
ég vera fáorður. Leikur flestra er
sléttur og felldur og má í því sam-
bandi nefna Steindór Hjörleifsson,
Eyvind Erlendsson og reyndar fleiri.
Guðrún Ásmundsdóttir nýtur sín
engan veginn vegna kórvillu
mannsins síns og ákaflega hæpinna
textastyttinga. (Þær eru nú kapít-
uli út af fyrir sig.j Sigurður Karls-
son gerir margt vel, já stórvel, eins
og t.d. í bæninni. Ófelía Sigrúnar
Bjömsdóttur er sönn og heilsteypt.
Sálarkvalir þessarar ógæfumann-
eskju verða henni ákaflega innlífar.
Þröstur Leó Gunnarsson er að ýmsu
leyti álitlegur Hamlet. Framganga
hans er örugg, fas og hrejrfingar í
góðu lagi. Bezt nýtur hann sín
greinilega í háðsglósum og kerskni.
Þótt hann fari býsna vel með ein-
ræðuna frægu: Áð vera eða ekki
vera, finnst mér hann engu að síður
skorta þar dýpri skilning, innri glóð
og sálarskjálfta, ef svo má að orði
kveða. (Hér væri ef til vill forvitni-
legt að skjóta því inn í, að aðalleik-
arinn, Þröstur Leó Gunnarsson,
lýsti því yfír í blaðaviðtali, að hann
hefði ekki lesið snilldarverkið um
Danaprins fyrr en hann fór að æfa
það. Dálaglegur vitnisburður það
um kennsluna í Leiklistarskóla
ríkisins og svo um bókmenntaáhuga
leikarans.)
í einu dagblaðanna var haft eftir
ónafngreindum leikhúsgesti eftir-
farandi orð: „Ég hefði aldrei getað
trúað því, að Shakespeare gæti
verið svona spennandi." (Ekki skal
ég ábyrgjast að þetta sé hundrað
prósent orðrétt, en merkingu orð-
anna hika ég ekki við að ábyrgj-
ast.) Þeir sem þekkja Shakespeare
vel vita betur. Þeir vita nefnilega
að verk Shakespeares þurfa ekki á
neinum „spennumögnurum" að
halda á borð við Kjartan Ragnars-
son.
í fjórða atriði þriðja þáttar segir
drottningin við Hamlet: „Sonur, þú
hefur hneykslað föður þinn“ og
hann svarar: „Móðir, þér hafið
hneykslað föður minn.“ Nú vil ég
gera þessi orð að mínum: „Kjartan,
þú hefur hneykslað vini þína.“
Þar sem umræðumar og ritdeil-
umar um sýninguna á Hamlet hafa
farið fram á mjög vinsamlegan
hátt, vil ég ekki verða til þess að
víkja frá þeirri hefð og segi því að
lokum við Kjartan: „Vinur er sá sem
til vamms segir."
Höfundur er forstöðumaður Mála-
skóla Halldórs og fyrrverandi
leikdómari.
Sláturúrgangnr-
inn í Sauúlauksdal:
Ekkert at-
hugavert
-segir lramkvæmda-
stjóri sauðfj árveikivarna
KJARTAN Blöndal fram-
kvæmdastjóri sauðfjárveiki-
varna segir að af þeirra hálfu
sé ekkert athugavert við að slát-
urúrgangurinn frá sláturhúsinu
á Patreksfirði hafi verið urðaður
í Sauðlauksdal. Morgunblaðið
greindi frá því í síðustu viku að
úrgangurinn hefði verið fluttur
yfir sauðQárveikivarnargirðingu
og urðaður f landi Landgræðsl-
unnar í Sauðlauksdal. Þetta var
gert án vitundar Landgræðsl-
unnar.
Kjartan Blöndal segir að á þeim
stað sem úrgangurinn var urðaður
sé ekki fé og því í lagi af þeirra
hálfu að grafa hann á þessum stað.
Hvað það varðar að úrgangurinn
hafí verið fluttur yfír sauðfjárveiki-
vamargirðingu segir Kjartan að
mjög vel hafi verið gengið frá hon-
um í alla staði og því sjái sauð-
fjárveikivarnir ekki ástæðu til að
gera athugasemd við þetta atriði.