Morgunblaðið - 12.11.1988, Page 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1988
|
Lokaþáttur tónlistardaga Dómkirkjumiar;
Saint Nicolas eftir
Benjamin Britten
eftírPéturMá
*
Olafsson
Sunnudaginn 13. nóvember verð-
ur lokaþáttur tónlistardaga Dóm-
kirkjunnar í ár. Þá verður flutt verk-
ið Saint Nicolas eftir Benjamín Britt-
en í Háteigskirkju. Saint Nicolas er
kantata fyrir einsöngvara, blandað-
an kór, bamakór, píanó, orgel og
strengja- og ásláttarsveit. Flytjend-
ur verða Sigurður Bjömsson tenór,
Dómkórinn, Skólakór Kársness und-
ir stjóm Þórunnar Bjömsdóttur,
Marteinn H. Friðriksson og félagar
úr Sinfóníuhljómsveit íslands.
Stjómandi er Belginn Johan Dujick
sem kemur hingað til lands í boði
Dómkórsins í tilefni tónlistardagana.
Hann er einn þekktasti kórstjóri
Evrópu.
Heilagur Nikulás fæddist í Patara
í Litlu-Asíu og dó á fyrri hluta 4.
aldar eftir langa biskupsþjónustu í
Myru, höfuðborg föðurlands hans,
Lyciu. Fátt er vitað með vissu um
ævi hans en margar þjóðsögur em
til af honum.
Nikulás sýndi þegar í bamæsku
merki um óvenjulegan tíguleik og
neitaði að matast á föstunni. Hann
nam fræði kirkjunnar á yngri árum
samviskusamlega. Þegar auðugir
foreldrar hans dóu í plágu sem reið
yfír landið gaf hann auðæfl þeirra
til líknarmála og fór í pílagrímsferð
til iandsins helga. Við heimkomuna
til borgarinnar Myru var hann gerð-
ur að biskupi samkvæmt opinberun
nokkru fyrir komu hans og þjónaði
því biskupsdæmi dyggilega til
dauðadags.
Rómverski keisarinn Díókletíanus
hóf ofsóknir á hendur kristnum
mönnum í veldi sínu árið 303 og
stóðu þær í átta ár. Á meðan mátti
Nikulás sitja í fangelsi. Fjórtán ámm
síðar, árið 325, var fyrsta stóra
kirkjuþingið haldið í Nicea og var
Nikulás einn -318 biskupa sem boðið
var þangað. Þar á hann að hafa
auðmýkt sig með því að slá villutrú-
armanninn Aríus en hann hélt því
fram að Kristur væri óæðri Guði þar
sem hann væri sonur hans.
Flestar goðsagnir um Nikulás
segja frá umhyggju hans fyrir fá-
tækum og kúguðum. Á styttum og
myndum ber hann þrjár kúlur og
em þær táknrænar fyrir gullpyngjur
sem hann gaf á laun til að bjarga
þrem aðalbornum stúlkum frá því
að leggjast í vændi.
Árið 1087 vom jarðneskar leifar
Nikulásar fluttar frá Mym til Bari
á Ítalíu þar sem kirkja var reist til
að varðveita þær. Hún varð sam-
komustaður pílagríma hvaðanæva
að úr Evrópu. Beinin em sögð gefa
frá sér ilmandi olíu sem geri krafta-
verk. Nikulás er þjóðardýrlingur
Rússa, vemdardýrlingur bama, sjó-
manna og ferðalanga. Við þekkjum
hann betur sem Santa-Claus eða
jólasveininn.
Kantata Benjamíns Brittens um
heilagan Nikulás var fmmflutt árið
1948. Hún skiptist í níu hluta.
Inngangur verksins fjallar um það
þegar Nikulás birtist söfnuði sem
er að halda dag hans hátíðlegan.
Fólkið blindast af helgi hans og bisk-
upsskrúða. Það langar til að sjá
manninn í dýrlingnum og biður hann
um að tala til sín. Nikulás segir
Johan Dujick.
þeim að hann sé kominn eftir 1600
ár til að taka þátt í helgiathöfnum
þeirra. Hann biður söfnuðinn að
varðveita trúna sem feður þeirra
hafi látið lífíð fyrir; fólkið biður um
styrk.
I öðmm þætti segir frá fæðingu
heilags Nikulásar. Líflegt þjóðlag
með undirspili strengja og píanós
túlkar fæðingu og skírn hans. Að
loknum hverjum þætti skímarat-
hafnarinnar syngur drengurinn
„guði sé dýrð“ en þegar nágrannarn-
ir hrópa „Nikulás verður dýrlingur"
er það Nikulás sem ungur maður,
og þá tenór, sem syngur „Guði sé
dýrð“.
I þriðja hluta kantötunnar syngur
Nikulás um það þegar honum verður
ljós eymd mannkyns. Hann biður
guð að sefa reiði sálar sinnar og
veita sér auðmýkt.
Fjórði þáttur er um ferðina til
Palestínu, — landsins helga. Nikulás
hefur spáð stormi á leiðinni en sjó-
mennimir trúa honum ekki og gera
gys að honum þar sem hann liggur
á bæn. Stormurinn, sem bamakórinn
túlkar, skellur á, sjómennirnir em
gripnir ofsahræðslu, leggjast á bæn
með Nikulási og biðja um að vindinn
lægi. Þeir em bænheyrðir, sjómenn-
8
I ■.••TOsSuj 8*11 kM
|a,!L
& J|||l f| II Ejtlí? S
Sti
IL
Dómkórinn í Reylgavík.
Skólakór Kárness.
irnir sofna en Nikulás sér ásjónur
engla. Hann er altekinn af ást á
Guði.
Fimmti þáttur fjallar um komu
Nikulásar til Mym og kosningu hans
til biskups. Hann biður Guð um náð
til að vernda hina trúuðu, hugga
ekkjur og munaðarlausa. Biskupsv-
ígslan fer fram og endar á fúgu sem
kórinn syngur en að lokum syngja
báðir kóramir og áheyrendur sálm
saman.
Sjötti kafli lýsir vem Nikulásar í
fangelsi Rómveija. Hann grátbiður
þá um að taka kristna trú.
í sjöunda hluta kantötunnar segir
frá hungursneyð. Þijár mæður gráta
syni sína sem hafa verið drepnir óg
lagðir í pækil til þess að selja hungr-
uðum til matar. Nikulás vekur þá
til lífs, drengirhir koma gangandi inn
kirkjugólfið og allir hrópa „hall-
elúja“.
Áttundi þáttur rr' >ti
hans og dásamlt u
koma fram ve. 1 4 :i.ö u.eOal
fólksins. Aðalsmaður einn á þrjár
dætur. Vegna fátæktar har.s bíður
þeirra ekkert nema .. :. Nmulás
bjargar þeim með því aö kasta þrem
skjóðum af gulli inn til þeirra og þar
er kominn heimanmundurinn.
Lokaþátturinn er falleg lýsing á
dauða Nikulásar og endar á samsöng
allra.
Höfiindur er félagi í Dómkórnum.
Einstæð sýning
Sölusýning á verkum Snorra Arinbjarnar
íHoliday Innhótelinu.
Verkin hafa aldrei áður verið sýnd.
Opið laugardag ogsunnudag
frákl. 14-23
Virkadagaíra kl. 14-22.