Morgunblaðið - 12.11.1988, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1988
NORRÆNT TÆKIMIÁR1988
SIGURÐUR H. RICHTER
V erkfræðistofinun
háskólans — opið hús
í tilefni af Norrænu tækniári
1988 verður Verkfræðistofnun
Háskóla íslands með opið hús í
rannsóknahúsi verkfræðideildar
VR-III, á horni Suðurgötu og
Hjarðarhaga. Opna húsið verður
sunnudaginn 13. nóvember, milli
klukkan 13 og 17. Fólki er boðið
að koma á stofnunina og kynna
sér þá starfsemi sem þar fer fram.
Verkfræðistofnun er rannsókn-
arvettvangur verkfræðideildar
Háskóla Islands. Þar eru stundað-
ar grundvallarrannsóknir á sviði
verkfræði samhliða því sem unnið
er að samningsbundnum þjónustu-
rannsóknum og þróunarverkefn-
um. Stofnunin tók til starfa 1977
og er því 11 ára. Fyrstu árin voru
umsvif hennar lítil, en hafa aukist
jafnt og þétt einkum hin síðari ár.
nýjum aðferðum við að leysa við-
fangsefni íslenskra atvinnuvega.
— Að byggja upp aðstöðu fyrir
rannsóknir og verklegar æfingar
til þess að styrkja kennslu í verk-
fræði.
— Að vera til ráðuneytis og
vinna að lausn ýmissa vandamála,
er krefjast þeirrar sérþekkingar
og rannsóknaraðstöðu sem fyrir
hendi er innan stofnunarinnar.
— Að gangast fyrir fyrirlestr-
um, námskeiðum og ráðstefnum,
sem geta stuðlað að aukinni tækni-
þekkingu í landinu og þjálfun
vísindalegra starfskrafta og rann-
sóknarmanna.
Heistu rannsóknarsvið
Á Verkfræðistofnun er unnið
að rannsóknum á hinum ýmsu
Kristalgrind skínandi demants eða kolsvarts kísils. Svarta kúlan
er veila í kristalnum. Ljósmælingar með leysigeislum geta greint
innstu gerð efna, eins og sýnt verður á opnu húsi hjá eðlis- og
eðlise&iafræðingum á sunnudag.
Unnið er að fjarkönnunarrann-
sóknum á Upplýsinga- og
merkjafræðistofú Verkfræði-
stofnunar. Þetta er gervihnattar-
mynd af ísiandi tekin í júní úr
620 km hæð, og sýnir varmageisl-
un frá yfirborði jarðar. Rauði
liturinn er hæsta hitastigið, og
eru það einkum ógrónir sandar
og hraun sem hafa hitnað i sól-
inni. Dökkblái liturinn er köld-
ustu svæðin, sem eru jöklarnir.
merkjafræðistofu. Þessu til við-
bótar vinna við stofnunina ýmsir
úr hópi fastra kennara verkfræði-
deildar, sem starfa sjálfstætt inn-
an hennar að umfangsminni verk-
efnum sem ekki gefa tilefni til
stofnunar sérstakrar rannsóknar-
stofu.
Rannsóknir fyrir
atvinnulífið
Sjálfvirkt tilkynninga- og gagnaflutningskerfi fyrir skip, þróað af
Kerfísverkfræðistofú Verkfræðistofiiunar háskólans. Kerfið verður
kynnt á opnu húsi.
Á sunnudaginn munu starfs-
menn Verkfræðistofnunar taka á
móti gestum í nýbyggingu verk-
fræði- og raunvísindadeildar VR
III, sýna tæki og kynna rannsókn-
ir stofnunarinnar.
Rannsóknarhúsnæði verkfræðideildar Háskólans VR-III, stundum
kallað „Happaþrennan". Húsið stendur á horni Suðurgötu og Hjarðar-
haga, en á morgun verður gengið inn í það frá bílastæðunum við
Háskólabíó.
Nú er svo komið að Verkfræði-
stofnun er orðin ein af stærstu
rannsóknarstofnunum háskólans.
Markmið og starfssvið
Starfsmarkmið Verkfræðistofn-
unar eru:
— Að stunda grundvallarrann-
sóknir og þróunarstarfsemi á sviði
tækni- og verkvísinda og byggja
upp þekkingu og fæmi til að beita
sviðum verkfræðinnar. Sem dæmi
má nefna hagnýta aflfræði, burð-
arþolsfræði, vindverkfræði, jarð-
skjálftaverkfræði, kerfisverkfræði
og upplýsinga- og merkjafræði.
Auk þess er verið að byggja upp
starfsemi á sviði lýsingartækni.
Megin hluti starfseminnar fer
fram á þremur rannsóknarstofum,
það er Aflfræðistofu, Kerfisverk-
fræðistofu og Upplýsinga- og
Verkfræðistofnun hefur frá
upphafi tekið að sér verkefni fyrir
einkafyrirtæki svo og stofnanir og
fyrirtæki hins opinbera, og er sýnt
að stofnunin ræður nú yfír þekk-
ingu, sme gæti nýst til að leggja
grunn að nýjum atvinnugreinum
og til að aðhæfa ný svið þekking-
ar í íslensku þjóðlífí. Verkfræði-
stofnun leggur áherslu á að byggja
upp færni og þekkingu sem teng-
ist sérkennum íslensks atvinnulífs,
auðlindum landsins og umhverfi
þess með framtíðarþarfír í huga.
Opið hús
Til að sinna hinni fjölbreytilegu
starfsemi vinna nú á Verkfræði-
stofnun um 25 sérfræðingar í fullu
starfí auk megin hluta kennara
verkfræðideildar sem nú eru 19
talsins.
Eðlis-efiiafræði — Opið hús
í nýbyggingu VR III við Suðurgötu er til húsa rannsóltnaað-
staða í eðlisfræði þéttefnis og eðlisefnafræði. í tilefni af Norr-
ænu tækniári 1988, er almenningi boðið að koma, skoða aðstöð-
una og kynna sér þær rannsóknir er þar fara fram.
Eðiisfræði þéttefnis er ein meg-
ingrein eðlisfræðinnar. Hátækni
nútímans er að miklu leyti afurð
rannsókna í þeirri grein. Þar má
nefna samrásir í tölvutækjum,
geisladiska, ofursterk melmi og
keramíkefni.
Eðlisefnafraeði brúar bilið milli
efnafræði og eðlisfræði. Þar er
þekking á sameindum notuð til
að skýra eiginleika efna.
Undanfarið hefur uppbygging
í þessum greinum við Háskóla
íslands verið mjög hröð og er nú
sameinuð í VRIII, þar sem tækja-
búnaður og rannsóknir verða
kynntar í opna húsinu á sunnu-
dag. Við rannsóknir sem þessar
þarf flókinn og sérhæfðan tækja-
kost, sem ekki á sinn líka hérlend-
is.
Meðal annars verður sýnt lokað
helín kælikerfí, hið fyrsta sinnar
tegundar hér á landi. Með því eru
kristallar kældir niður í mínus 27Ó
gráður Celsíus. í aðstöðunni er
einnig unnt að framkalla segul-
svið sem er allt að hundrað þús-
und sinnum sterkara en segulsvið
jarðar. Margvísleg efni em rann-
sökuð, málmar, hálfleiðarar og
einangrarar.
Rík áhersla er lögð á ljósmælingar
á margvíslegum fyrirbærum í loft-
tegundum og föstum efnum.
Aflmiklir leysar af ýmsu tagi eru
þungamiðja ljósmælinganna.
Sýndur verður leysir, er sendir
út 10 megawatta ljóspúlsa, sem
þó vara aðeins einn hundrað millj-
ónasta úr sekúndu.
Rannsóknahópurinn er í sam-
starfí við erlenda jafnt sem inn-
lenda aðila. Það á bæði við um
grunnrannsóknir og hagnýtari
verkefni. Nemendum við Háskóla
íslands gefst kostur á að stunda
rannsóknarVerkefni á þessum
sviðum, og munu þeir greina frá
námi sínu og rannsóknum á opna
húsinu.