Morgunblaðið - 12.11.1988, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1988
Krap (sorbet)
OFT SÉR maður á matseðlum
veitingahúsa orðið krapís.
Er þar átt við sérstakan rétt,
sorbet, sem er búinn til úr ávöxt-
um, ávaxtasafa, víni og þeyttum
eggjahvítum. Þetta er mjúkur
krapkenndur ís. Hvers vegna er
þetta ekki bara kallað krap og
ekkert annað? ís er ís og krap
er krap. Af hveiju eru þessi heiti
tengd saman í eitt?
f matreiðslubók Þóru Andreu
Nikólínu Jónsdóttur frá 1858 er
það sem við köllum ís kallað
krapflautir. Ég rakst á grein um
flautir í gömlu tímariti frá árinu
1915. Greinin er eftir Jónadab
Guðmundsson og ber nafiiið Þyr-
ill og flautir. Líklega vita fáir í
dag hvað þyrill og flautir eru.
„Þyrillinn var svo gerður, að
bundinn var skúfur neðan á tré-
skaft, og var skaftið um U/2 alin
á lengd, og um 3A þuml. að gegn-
ummáli, en skúfurinn var úr þrinn-
uðu togbandi og var lengsta togið
valið í þráðinn. Togið var seytt vel,
svo ekki skemdi það matinn og
lykkjur einar voru í skúfnum, svo
ekki drægist hár úr honum.
Flautirnar voru gerðar af ný-
mjólk. Var hún látin standa í mjólk-
urfötunni og hleypt með kæsi að
kveldi, þegar eftir mjaltir, er hún
átti að notast morguninn eftir og
var hún látin vera yfir nóttina á
köldum stað. Rétt áður en borða
skyldi flautimar, voru þær þeyttar,
var þá þyrillinn settur í fotuna, og
honum snúið milli handanna þar til
flautimar vom full þeyttar, eða
mjólkin öll orðin að froðu. Við þeyt-
inguna óx mjólkin fimmfalt eða
meir, ef þeytt var á köldum stað.
Nú vom flautimar „þéttar" með því
að hræra í þeim hægt í kring með
þyrlinum, þar til þær vom fallnar
niður um helming og síðan vom þær
skammtaðar út á hræring í mjólkur-
stað. Ef flautir stóðu nokkuð, kom
mysa.undir þær, var það kallað
„flautavín" og var gott við þorsta.
Flautir vom einkum gerðar á vetr-
in, þegar lítil var mjólkin. Var óvön-
um mjög ropagjamt eftir flautaát."
Krap með Kívi, banönum
og- melónu
Handa 6
6 kívi
3 meðalstórir bananar
V2 lítil melóna
2 eggjahvítur
V2 dl sódavatn
V2 dl eplasafi
1. Afhýðið kívi og banana, takið
steina úr melónu og skafið aldin-
kjötið úr henni. Setjið allt í bland-
ara (kvöm) og hrærið vel sundur.
Þeir sem ekki hafa blandara, geta
marið þetta með gafli og sett síðan
í hrærivél.
2. Þeytið eggjahvítumar vel og
blandið varlega saman við með
sleikju.
3. Setjið í frysti og látið fijósa.
4. Skafið úr ísílátinu, setjið aftur
í blandarann, setjið eplasafa og
sódavatn út í. Hrærið í sundur.
5. Hellið í glös eða skálar og
berið strax á borð.
6. Skreytið með mandarínu- eða
kívisneiðum.
Tvær næstu uppskriftir em úr
bók minni 220 gómsætir ávaxta-
og beijaréttir:
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
Appelsínukrap
Handa 8
3 dl flórsykur (150 gr)
3 dl vatn
4 appelsínur + börkur af einni
safi úr 1 sítrónu + börkur af
annarri
3 pelar freyðivín
2 eggjahvítur
4 msk. Grand mamier
1. Sjóðið saman sykur og vatn
þar til það þykknar.
2. Rífið sítrónu- og appelsínu-
börkinn og setjið hann út í.
3. Skerið hveija appelsínu í
tvennt, þversum. Takið kjötið úr
þeim en gætið þess að skelin hald-
ist heil.
4. Meijið allan safa úr appelsínu-
kjötinu. Setjið hann út í sykurlög-
inn. Kælið.
5. Hellið freyðivíninu út í. Setjið
í frysti. Hrærið öðm hveiju í þessu
meðan það er að fijósa. Þetta á
ekki að harðfijósa.
6. Þeytið eggjahvítumar og
hrærið varlega saman við ísinn.
7. Setjið krapið í appelsínuskelj-
amar.
8. Hellið Grand Marnier yfir með
skeið.
9. Berið strax á borð.
Sítrónukrap
Handa 5
5 stórar hnöttóttar sítrónur
100 g flórsykur
2 eggjahvítur
2 msk. flórsykur saman við
eggjahvítumar
1. Þvoið sítrónumar, skerið væna
sneið ofan af þeim. Pressið síðan
allan safa úr þeim. Hreinsið himnur
innan úr. Gætið þess að skemma
ekki börkinn. Hann þarf að vera
heill svo hægt sé að bera krapið
fram í honum.
2. Síið sítrónusafann, setjið síðan
flórsykur út í og þeytið vel saman.
3. Setjið sítrónusafa/flórsykurs-
blönduna í skál í frysti í IV2 klst.
Þá ætti blandan að vera hálffrosin.
4. Þeytið eggjahvítumar með
flórsykrinum þar til það er orðið
mjög vel stíft.
5. Hrærið hálffrosna sítrónu-
blönduna í hrærivél, blandið síðan
stífþeyttum hvítunum í og jafnið
saman með tveimur göfflum.
6. Setjið blönduna í sítrónuskelj-
amar. Setjið sneiðamar sem þið
skámð ofan af sem lok á sítrónum-
ar.
7. Athugið hvort sítrónurnar
standi vel. Ef ekki, skerið þá smá-
sneið neðan af og berið fram.
Aðalftindur Nátt-
úruverndarfélags
Suðvesturlands
Náttúruverndarfélag Suðvest-
urlands heldur aðalfund laugar-
daginn 19. nóvember kl. 14 í
Flensborgarskóla í Hafiiarfirði.
Dagskrá fundarins verður þannig
að Jóhann Siguijónsson sjávarlíf-
fræðingur flytur erindi um stöðu
hvalarannsókna. Síðan verða venju-
leg aðalfundarstörf.
(Fréttatilkynning)
Leiðrétting
Þau leiðu mistök urðu í viðtali
Morgunblaðsins í gær við Hafstein
Austmann um sýningu Septem hóps-
ins á Kjarvalsstöðum að mynd af
málverki Valtýs Péturssonar, Mál-
verk“ 1947 snéri ekki rétt. Myndin
var sýnd lárétt en rétt er að málverk-
ið standi lóðrétt. Biður Morgunblaðið
hlutaðeigandi velvirðingar á þessum
mistökum.
Svava SigTÍður Gestsdóttir. í baksýn er Ölfusárbrú og Hótel Sel-
foss.
Svava Sigríður sýnir
olíumyndir á Selfossi
Selfossi.
SVAVA Sigríður Gestsdóttir
opnar sýningu á myndum
sínum í dag, laugardag, í Hótel
Selfoss.
Á sýningunni em olíumyndir
og vatnslitamyndir, unnar á
síðastliðnum tveimur ámm og við-
fangsefnið er áhrif frá veðri, íjöm,
fjalli, lyngi og mosa.
Svava Sigríður hefur haldið 10
einkasýningar og tekið þátt í sam-
sýningum. Sýningunni lýkur 27.
nóvember.
— Sig. Jóns.
Norrænt einleikaratvíár
„Herra ritstjóri. Mér þætti
vænt um, að þér gætuð komið
þessum orðum minum að í blaði
yðar.
Fyrsta flokks skipu-
lag og firamkvæmd
tónlistarhátíðarinnar
Sem þátttakanda á Norræna ein-
leikaratvíárinu í Reykjavík langar
mig að þakka hinum íslensku skipu-
leggjendunum hátíðarinnar frábært
starf. íslendingar geta verið stoltir
af því marga atorkufólki, sem legg-
ur fram krafta sína í tónlistarlífi
landsmanna.
Sérstaklega langar mig til að
færa þeim einstaklingum, sem
skipulögðu þessa hátíð, alúðar-
þakkir: Jóni Nordal, Rut Magnús-
son og Vilborgu Gunnarsdóttur,
ásamt tónlistarfólkinu í Sinfóníu-
hljómsveit íslands og stjómandán-
um, Petri Sakari.
Það er erfítt að gera sér í hugar-
lund, hversu ótalmörgum smáatrið-
um þarf að sinna, svo að hátíð eins
og þessi gangi hnökralaust.
Það var enn fremur ákaflega
gleðilegt, að tónleikasalimir fylltust
af áheyrendum. Ekki gladdi það
mig minna að sjá, að þar var ungt
fólk í miklum meirihluta.
Þátttakendur voru yfirleitt mikið
hæfíieikafólk og sýndu, að við Norð-
urlandabúar höfum á að skipa ung-
um einleikurum á heimsmæli-
kvarða.
Þar erum við að skera upp það,
sem til hefur verið sáð með starfi
tónlistarskólanna á Norðurlöndum.
Starfsemi þeirra á eftir að vega enn
þyngra fyrir álit landa okkar
smárra í samfélagi þjóðanna. Þess
vegna ber að styrkja hana með öll-
um ráðum.
Það er enn fremur mikilvægt,
að unga fólkið eigi þess kost að
njóta listar jafnaldra sinna, sem
skara fram úr og geta orðið öðrum
til eftirbreytni.
Þökk fyrir eftirminnilega hátíð!
Kjell Wernee umboðsmaður,
Björgvin."
Metsöltun á fimmtudag’
SÍLDARSÖLTUN varð meiri
síðastliðinn fimmtudag en áður
á þessari vertíð. Þá var saltað í
14.072 tunnur. Söltun gengur vel
á svæðinu frá Vopnafirði suður
um til Akraness, en bræla hefur
hamlað veiðum síðustu daga.
Á fímmtudagskvöld hafði verið
saltað í 145.620 tunnur. Ekki var
reiknað með mikilli söltun í gær,
bæði vegna brælu og þess að kvóti
hefur nú verið settur á sérhveija
söltunarstöð. Er það ætíð gert er
lokið er söltun upp í tvo þriðju hluta
samningsins við Sovétmenn. Með
tilkomu kvótans getur dregið úr
hraðanum og haga menn þá vinnsl-
unni í samræmi við hann, í stað
þess að keppast um af fítons krafti
til að ná sem mestri hlutdeild áður
en kvótinn kemur á. Á fímmtudags-
kvöld var eftir að salta í rúmlega
50.000 tunnur fyrir Sovétmenn og
20.000 á Skandinavíu, þar af um
10.000 tunnur af flökum.
Mest hefur til þessa verið saltað
á Eskifírði 25.400 tunnur á 6 plön-
um, Hornafirði 23.380 á tveimur
plönum, Seyðisfírði 19.310 á tveim-
ur plönum og Reyðarfirði 16.14.8 á
flórum plönum. Hæstu einstöku
plönin eru Fiskimjölsverksmiðja
Homafjarðar með 14.230 tunnur,
Pólarsíld á Fáskrúðsfírði með
11.251 og Strandarsíld á Seyðis-
firði með 10.916.
Lögregla í Reykjavík:
Utköllin 4119 í október
LÖGREGLAN í Reykjavík sinnti
4119 útköllum vegna ýmissa
mála í októbermánuði. Þá eru
ótalin Qöldi mála vegna brota á
umferðarlögum sem upp komu
við eftirlit lögreglumanna. Meira
en Qórða hvert verkefiii lögregl-
unnar var tilkomið vegna ölvun-
ar, þar af voru 80 manns teknir
vegna ölvunar við akstur.
134 sinnum hafði lögregla af-
skipti af drukknu fólki á skemmti-
stöðum. 10 menn voru kærðir fyrir
JNNLENT
ölvun í strætisvögnum og 320 fyrir
ölvun annars staðar á almanna-
færi. 41 slys varð annars staðar en
í umferðinni og 18 sinnum átti ölv-
un þar hlut að máli.
455 umferðaróhöpp voru tilkynnt
til lögreglu í október, þar af meidd-
ist fólk í 24 tilfellum. 85 skemmdar-
verk voru kærð og 36 sinnum að-
stoðaði lögregla slökkvilið vegna
eldsvoða. 71 rúða voru brotnar, 79
innbrot voru framin eðpa reynd, 11
kærur bárust vegna svika, 6 sinnum
leitaði fólk til lögreglu þar sem því
hafði verið hótað líkamsmeiðingum
og 19 árásir voru kærðar. 15 sinn-
um stöðvaði lögregla slagsmál öl-
vaðra manna. 4 sinnum veittist öl-
vað fólk að leigubílstjórum.
451 borgari naut aðstoðar lög-
reglu í vandræðum sínum. 273 bílar
voru opnaðir og 41 íbúð fyrir fólk
sem hafði glatað lyklum sínum.