Morgunblaðið - 21.12.1988, Blaðsíða 49

7
í rijti Flugleiða, Atlantica, haust-
heftið 1988, er óskipulega fram
sett en meinlítið, ef frá eru skildar
eftirfarandi staðhæfíngar, sem í
lauslegri þýðingu hljóða svo:
„Árangur matfiskeldis (á íslandi)
er fiskur í hæsta gæðaflokki og
mjög eftirsóttur af neytendum.
Framleiðslukostnaður er lægri en í
fremstu framleiðslulöndum eldis-
lax, svo sem í Noregi, írlandi og
Skotlandi..„Það er þegar ljóst,
að matfískframleiðsla er auðveld
hvarvetna með ströndum fram
nema á Austurlandi, þar sem jarð-
hiti fyrirfínnst ekki." Staðhæfíngin
um gæði og lágan framleiðslukostn-
að er tilhæfulaus og algert öfug-
mæli. Reykvískir neytendur hafa
t.d. kynnst því að, með fáum undan-
tekningum, mikið af þeim eldislaxi
sem verið hefur til sölu í matvöru-
verslunum er svo lélegt hráefni, að
naumast getur talist söluhæft, enda
jafnan selt á miklu lægra verði en
lax genginn af hafí. Staðhæfmgin
um eldisaðstæður með ströndum
landsins byggist og á staðreynda-
fölsun. Hver hagnast á svona fölsk-
um fréttaflutningi á alþjóðavett-
vangi? •
2. Grein Guðmundar G. Þórar-
inssonar: „Fiskeldi — framtíðar-
grein.“
Grein þessi birtist í fréttablaðinu
Verktækni, 25. sept. 1988. Ég
neyðist tii að gefa grein Guðmund-
ar þá einkunn, að hún sé örvænting-
arfullur hugarburður, byggður á
staðleysum. Til stuðnings þessari
ályktun skulu tilfærð fáein dæmi.
a. Guðmundur segir: Starfsskil-
yrðane&id fiskeldis áætlar að um
10 milljónir seiða verði alin til
slátrunar hér í landinu vegna
þeirrar óvæntu stöðu, að engin
seiði eru flutt úr. (Leturbr. B.J.)
Nefndin áætlar útflutningsverð-
mæti þessarar framleiðslu um
5.000 milljónir kr. á ári eða um 10%
af útflutningsverðmætum ársins
1987.“ Nú má spytja: Hvers vegna
var þessi staða „óvænt" og á hvaða
grundvelli áætlar nefndin, að 10
milljónir seiða skuli alin í slátur-
stærð? Hvers vegna voru þessi seiði
framleidd með miklum kostnaði án
þess að fyrirsjáanlegur markaður
væri fyrir þau? Hvers vegna voru
íslenskir laxasérfræðingar svo
glámskyggnir, eins og dæmin sýna,
um ráðgjöf varðandi seiðaeidi, sbr.
fyrrnefnda Noregsför? Hvarflaði
ekki að nefndinni, að frameldi seið-
anna í kaldsjó við íslands strendur
kynni að verða óarðbært í meira
lagi? Var ekki hugsaniegt að fara
eins með þessi umframseiði og gert
er um þessar mundir í Norður-
Noregi, nefnilega að farga þeim í
88er aaaMaaaa .is HUOAauarvaiM .aioAjavwoHOM _ ____________________________öí
-----MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1988 ' 49
gúanó? Á hvaða grundveli áætlar
starfsskilyrðanefndin að útflutn-
ingsverðmæti umræddrar umfram-
framleiðslu verði 5.000 milljónir
króna? Hvað veit nefndin um magn,
um gæði umframfisksins og um
heimsmarkaðsverð fyrir hann að
liðnum um það bil tveim árum?
Raunar geri ég ekki ráð fyrir, að
marktæk eða viðhlítandi svör fáist
við þessum og öðrum skyldum
spumingum. Enda mun tilgangur
þessara stórfurðulegu „áætlana" sá
að blekkja íslensk stjómvöld, láns-
fjárstofnanir og tryggingafélög og
greiða þannig fyrir aukinni fyár-
mögnunar- og lánafyrirgreiðslu til
handa hinum máttvana laxeldisiðn-
aði (matfískeldi).
b. Á grundvelli „áætlana" starfs-
skilyrðanefndar fer Guðmundur svo
að reikna: Honum telst til, að „þessi
aukna laxaframleiðsla" muni sam-
svara hvorki meira né minna en um
40% aukningu á þeim þorskafla sem
Hafrannsóknastofnun leggur til að
veiddur verði!! Og er þá nema von,
að Guðmundur áiykti: „Er nokkur
atvinnugein, sem getur boðið upp
á slíka aukningu þjóðartekna á IV2
ári?.“ (Ekki er þess getið hve mikil
hin „aukna laxaframleiðsla" verður,
en væntanlega er hér miðað við
nefnda 5.000 milljóna króna auka-
framleiðslu á ári, sem samkvæmt
forsendum Guðmundar má ætla að
yrði nálægt 19.000 tonnum af laxi!!
Til samanburðar má geta þess, að
heildarlaxveiði á íslandi hefur oft
verið um eða rúmlega 200 tonn á
ári, og að heildarverðmæti lax- og
silungsframleiðslu á árinu 1987
hafí verið talið um 550 milljónir
króna.)
c. Samanburður við aðrar at-
vinnugreinar.
Ennfremur — að því er ætla má
á grundvelli áætlunar starfsskil-
yrðanefndar — gerir Guðmundur
samanburð á framleiðsluverðmæti
matfiskeldis annars vegar og frysti-
togurum og álframleiðslu hins veg-
ar. Mun ætlunin að sýna fram á,
að matfiskeldi sé arðvænlegri at-
vinnugrein-en vinnsla í frystitogur-
um eða álframleiðsla. í fyrsta lagi
er slíkur samanburður í öllum tilvik-
um út í hött, því að arðsemi fiskeld-
is er augljóslega óháð frystitogur-
um eða álframleiðslu. Hefði í þessu
sambandi eins mátt taka til saman-
burðar framleiðslu barnafatnaðar
eða sultugerð. Auk þess eru í sam-
anburðinum tilgreindar aðeins tvær
hagfræðistærðir — og má Guð vita
hversu áreiðanlegar þær eru —
nefnilega fjárfesting og árleg fram-
leiðsluverðmæti.
Ég sé ekki ástæðu til að gera
fleiri atriði í grein Guðmundar að
umræðuefni. Inntak hennar er með
ólíkindum, sem mér gengur brösu-
lega að skilja eða skýra. Svo virðist
sem örvæntingarfálm laxeldisiðn-
aðar birtist stundum í fjölmiðla-
skrumi og blekkingum, sem eru þó
sjaldan svo fjarstæðukennd og efn-
isatriðin í grein Guðmundar.
Lokaathugasemdir
Naumast verður Guðmundur G.
Þórarinsson afsakaður með því að
hann sé skyni skroppinn, með því
hann er verkfræðingur og alþingis- '
maður. Hann nýtur bersýnilega
trausts ríkisstjómarinnar, sem hef-
ur skipað hann í 3ja manna starfs-
hóp með það verkefni að gera tillög-
ur um hvernig leyst verði úr vanda
fískeldisstöðva. Ef dæma má af
efni umræddrar greinar Guðmund-
ar í Verktækni er veganesti hans
til þess starfs næsta fátæklegt.
Áð lokum þetta: Megi forsjónin
vemda íslenska skattborgara gegn
afleiðingum þeirra „úrlausna", sem
Guðmundur G. & Co. kunna að
uppgötva í þeirri viðleitni að halda
líftómnni í íslenskum laxa-matfisk-
iðnaði. ,
Höfundur er efn&verkfrædingur
ogjarðvegsfræðingur. Hann
starfaði um árabil hjá Þróunar-
stofnun SÞiNew York.
Jólabók sjómannsins
Bókin fjallar um sjómenn og sjómennsku og segir líka
frá afreki sjómanna í landi, sem mun eindæma og ekki
þekkjast með sjómannastéttum annarra landa.
„Sjómannadagurinn" hefur byggt yfir 630 gamalmenni
og veitir þeim skjól í ellinni.
Bók þessi er seld til ágóða fyrir „Minnisvarða óþekkta
sjómannsins" og fæst hjá sjómannafélögunum í
Reykjavík og Hafnarfirði og hjá happadrætti DAS.
Úti á landi fæst hún hjá kvennadeildum Slysavarna-
félagsins.
ÍSLENSK FRAMLEIÐSLA,
SEM ER BETRIEN ÞAÐ BESTA FRÁ
ERLENDUM KEPPINAUTUM
Islensku pottarnir og pönnurnar em nú á
yfir 15 þúsund heimilum. Look-pönnurn-
ar og pottarnir era framleiddir úr áli með
sérstakri fargsteypuaðferð. Pannan hefur óvið-
jafnanlega hitaleiðni. Botninn er þykkur og
verpist aldrei. Pottarnir og pönnurnar era
húðuð með níðsterkri húð sem ekki festist
við. Húðin er styrkt með ryðfríu stálneti, sem
hindrar slit og margfaldar endingu.

oa :ookwar

Yfir 80 útsölustaðir um allt land.
Framleittaf Alpan hf,, Eyrarbakka.
Heildsöludreifing Amaro hf., Akureyri, s. 96-22831.
10 FRÁBÆRIR
EIGINLEIKAR
HancJtang poUf JolnNta
aMað?80*C
Pannan
fMnarhran
ogjafnt
TEGUNDIR
Steikarpönnur
Pottréttapönnur
Pottréttapönnur
Pottar með loki
Skaftpottar með loki
Glerlok
Glerlok
Kína panna (WOK)
STÆRÐIR
20, 24, 26, 28, 32 cm
24, 26, 28 cm
27, 28 cm
3, 4, 4.5, 5 lítrar
1.4, 2.1,2.8lítrar
16, 18, 20, 24, 26 ,28 ,32 cm
27 cm
30 cm
að þegar við kaupum leðursófa-
sett veljum við alltaf gegnumlit-
að leður og alltaf anilínsútuð
(krómsútuð) leður og leðurhúðir
af dýrum frá norðlægum slóð-
um eða fjallalöndum — og
yfírleitt óslípaðar húðir (sem
eru endingabestar).
Ef þú ert í einhverjum vafa um
hvort þú ert að kaupa góða
vöru eða ekki skaltu bara biðja
okkur um 5 ára ábyrgrð.