Morgunblaðið - 12.09.1989, Qupperneq 50

50
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1989
KAUP LANDSBANKAISLANDS A SAMVINNUBANKANUM
Lúðvík Jósepsson:
Þetta eru fráleit vinnu-
brögð sem ég mótmæli
„AÐEINS einn af bankastjórunum var staddur í borginni þegar
samkomulagið var gert og hinir voru í burtu,“ segir Lúðvík Jóseps-
son, fiilltrúi Alþýðubandalagsins í bankaráði Landsbankans. „Þegar
óskað er eftir smáfresti, sem alltaf er veittur í öllum málum, þá er
því neitað. Þá er eitthvað sem ýtir svo fast á, að það er ekki hægt
að veita frest heldur skal bankaráðið kloft»a.“
„Þarna verða deilur sem standa eru fráleit vinnubrögð sem ég
Landsbankinn við Austurstræti
um það að búið er að hálfbinda
bankann með samkomulagi og til-
kynningu til fréttamiðla um kaup
á tilteknum banka fyrir nærri 1600
milljónir króna. Tilboð er gert og
undirskrifað samkomulag -án þess
að bera það undir bankaráð. Þetta
mótmæli," sagði Lúðvík ennfrem-
ur.
„Þá kemur deilan um það hvort
nokkurt vit sé í þvi að kaupa Sam-
vinnubankann á 1600 milljónir sem
eftir bókfærðu verði er svona rúm-
lega 500 milljóna virði. Sambandið
Bókanir minnihluta bankaráðs
Hér fara á eftir bókanir minni-
hluta bankaráðs Landsbankans á
fundi ráðsins á sunnudag þar sem
afstaða var tekin til kaupa á hluta-
bréfum Sambandsins í Samvinnu-
bankanum.
Bókun um vinnubrögð
„Þar sem mál það sem hér er til
umræðu um kaup Landsbankans á
hlutabréfum Sambands íslenskra
samvinnufélaga í Samvinnubankan-
um hf. hefur borið að með vægast
^sagt sérkennilegum hætti viljum við
■ ^veir bankaráðsmenn óska eftirfar-
andi bókað:
Við mótmælum þeim vinnubrögð-
um að einn af þremur aðalbanka-
stjórum bankans skuli semja um
kaup á hlutabréfum í Samvinnubank-
anum fyrir 828 milljónir króna sem
jafngildir að heildarkaupverð á bank-
anum sé um 1.600 milljónir króna
án þess að tillaga um kaupverð hafí
nokkru sinni verið rædd í bankaráði
Landsbankans. Samkvæmt skýrum
ákvæðum í lögum um viðskiptabanka
er það verksvið bankaráðs en ekki
bankastjóra að ákveða kaup og sölu
á eignum og þar með talið á hluta-
bréfum. Þá eru þau ákvæði skýr í
lögum að ríkisviðskiptabanka er ekki
i ^eimilt að yfírtaka starfsemi annarra
' innlánsstofnana án þess að fyrir liggi
heimild bankamálaráðherra. Bankar-
áð Landsbankans, sem samkvæmt
lögum á að hafa með mál sem þetta
að gera, hefír ekki óskað eftir heim-
ild ráðherra og hann hefír ekkert
slíkt leyfí veitt.
Þrátt fyrir þessi ótvíræðu laga-
ákvæði hefir einn bankastjóri Lands-
bankans undirritað samkomulag um
kaup á 52% hlutafjár í Samvinnu-
bankanum og birt fréttatilkynningu
þar um, þó að tveir af aðalbanka-
stjórum bankans hafi sannanlega
verið utanbæjar þegar samkomulag-
ið var gert; og ekkert formlegt sam-
ráð hafi verið haft við bankaráð.
Afsökunar sem fram hefir komið
um að rætt hafí verið við 3 banka-
ráðsmenn á óformlegum fundi dag-
inn áður en samkomulagið var undir-
ritað, gerir vinnubrögð bankans síst
betri þar sem annar okkar, Lúðvík
Jósepsson var sannanlega í banka-
húsinu þennan dag, en var ekki boð-
aður, en hinn Eyjólfur K. Sigurjóns-
son var staddur þar sem auðvelt var
að ná til hans og gera honum grein
fyrir málinu enda hafði hann verið í
símasambandi við bankann á þessum
tíma.
Þessum vinnubrögðum hljótum við
að mótmæla.
Við vekjum athygli á því að 7
sólarhringar liðu frá því að opin-
berlega var tilkynnt um samkomu-
lagið þar til við fengum svonefnd
„minnisatriði vegna samnings um
kaupin" í okkar hendur. Þá hafði
hinn samningsaðilinn haldið fjöl-
mennan stjómar- og trúnaðar-
mannafund um samkomulagið og
samþykkt það fyrir sitt leyti.
Lögin um viðskiptabanka hafa að
okkar dómi verið margbrotin og
áskilnaður um að málið verði lagt
fyrir bankaráð til endanlegrar af-
greiðslu aðeins formsatriði.
Með þessari bókun mótmælum við
vinnubrögðunum, en þegar kemur til
efnislegrar afgreiðslu málsins mun-
um við gera grein fyrir afstöðu okk-
ar til efnisákvæða samkomulagsins.“
10/9 - 1989
Lúðvík Jósepsson
Eyjólfur K. Siguijónsson
Bókun um afgreiðslu
málsins
„Við afgreiðslu málsins í banka-
ráði óskuðum við eftir nokkurra daga
fresti til þess að afla nauðsynlegra
upplýsinga sem málið varða. Þær
upplýsingar var ekki hægt að veita
á fundinum. Ósk okkar um frest var
neitað og samkomulagið síðan sam-
þykkt með atkvæðum þriggja bank-
aráðsmanna gegn atkvæðum okkar
tveggja. Afstaða okkar til efnisatriða
málsins er í aðalatriðum þessi: Við
erum ekki á móti því að Lands-
bankinn kaupi yfirráðarétt yfir Sam-
vinnubankanum og sameini rekstur
beggja undir merkjum Landsbank-
ans. En skilyrði okkar er, að kaup-
verð og greiðslukjör séu í samræmi
við raunverulegt verðmæti og fjár-
hagslega stöðu þeirra aðila sem selja
Landsbankanum. Við teljum kaup-
verð Samvinnubankans um 1.600
milljónir króna alltof hátt og fráleitt
að Landsbankinn eigi að greiða þeim
eigendum bankans út peninga, sem
þegar skulda bankanum stórfé.
Við teljum algjörlega fráleitt að
skuldbinda Landsbankann næstu 15
ár til að veita Sambandi íslenskra
samvinnufélaga jafn mikil lán og
með sama hætti og nú er, og um
það að auka þau lán, ef umsvif Sam-
bandsins aukast.
A sama hátt teljum við fráleitt að
skuldbinda Landsbankann um ókom-
inn tíma til að veita óskerta lánafyrir-
greiðslu „kaupfélögum og dóttur- og
samstarfsfyrirtækjum þeirra í eigu
samvinnuhreyfíngarinnar.“
Slík loforð og skuldbindingar eru
fráleit og fá varla staðist samkvæmt
lögum.
Samvinnuhreyfíngin og fyrirtæki
á hennar vegum eiga að sjálfsögðu
að fá lánafyrirgreiðslu í Landsbank-
anum, en auðvitað eftir sömu reglum
og aðrir.
Við teljum óhjákvæmilegt að fyrir
liggi, áður en kaup eru gerð um
Samvinnubankann, hvernig lánveit-
ingum hans er háttað og hvað telja
má vafasöm útlán. Sambandið sem
hér er að selja sinn hlut í Samvinnu-
bankanum er stærsti skuldunautur
Landsbankans. Það mun einnig vera
langstærsti skuldunautur Samvinnu-
bankans. Ljóst er að eftir yfirtöku
Landsbankans á Samvinnubankan-
um verður skuld Sambandsins og
kaupfélaganna við bankann langt
umfram það sem ráð er fyrir gert í
útlánareglum bankans. Afstaða okk-
ar er því: Við greiðum atkvæði gegn
þessu samkomulagi, en mælum með
að bankaráð velji sérstaka trúnaðar-
menn til að kanna allt málið ítarlega
og til að gera tillögur um hugsanlegt
tilboð Landsbankans í Samvinnuban-
kann.“
10/9 - 1989
Lúðvík Jósepsson
Eyjólfur K. Siguijónsson
þarf að selja eignir og er í miklum
erfiðleikum. Það kemur fram að
erlendir aðilar eru að segja upp
lánum við Sambandið og það er
vitað að það hefur snaraukið lán
sín í Samvinnubankann.“ Luðvík
sagði m.a. að það væri einn vandi
Sambandsins að Citibank hefði
nýlega sagt upp 300 milljón króna
láni Sambandsins.
„Sambandið sem stendur svona
gagnvart Landsbankanum heimtar
525 milljónir borgaðar út. Þegar
þessi staða var komin upp þá varð
mönnum ljóst að Sambandinu ligg-
ur á. Þá segi ég og fleiri að sé
vandamálið svona mikið þá neita
ég því að það sé Landsbankans
að leysa þetta allt út. Það verður
þá að vera þjóðfélagið í heild ef
þetta er svona mikill þjóðfélagsleg-
ur háski. Við erum ekki á móti því
að Landsbankinn og Samvinnu-
bankinn sameinist. Við erum held-
ur ekki á móti því að Samvinnu-
hreyfingin fái venjulega lánameð-
ferð en við getum ekki séð að það
eigi að semja um sérréttindi.“
Lúðvík sagði ennfremur að bank-
aráð hefði engin gögn fengið í
hendur um stöðu Samvinnubank-
ans. Vitað væri að hann ætti stór
lán úti hjá kaupfélögum sem væru
komin að fótum fram.
SÍS skuldar 1.900
m.kr. í Landsbanka
SKULDIR Sambands íslenskra samvinnufélaga við Landsbankann eru
nú um 1.900 milljónir samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins. Þá eru
skuldir Sambandsins við Samvinnubankann taldar vera á bilinu 1-1,5
miiyarðar króna. Bankaráð Landsbankans gaf bankastjórn umboð til
að ljúka við samningsgerð um kaupin en báðir samningsaðilar hafa
fyrirvara um ýmis atriði málsins að því er segir í fréttatilkynningu frá
Landsbankanum.
Af hálfu Landsbankans lúta fyrir-
varar m.a. að greiðslukjörum,
greiðslutilhögun og aðstoð stjórn-
valda, einkum Seðlabanka við kaup-
in. Gert er ráð fyrir að endanlegur
samningur verði lagður fyrir bankar-
áð eigi síðar en 1. nóvember nk.
Eigið fé Samvinnubankans var um
síðustu áramót 587 milljónir króna
en samkvæmt heimildum blaðsins
mun hafa orðið 64 milljón króna tap
af rekstri bankans það sem af er
árinu. Heildarkaupverð verður sam-
tals 1592,3 milljónir króna sam-
kvæmt samkomulaginu sem bankar-
áð staðfesti á sunnudag. Talið er að
fækka megi útibúum um 12-14 við
sameiningu Landsbanka og Sam-
vinnubanka og fækka starfsfólki um
allt að 200 manns. Innlán Lands-
bankans voru þann 30. júní tæplega
32.493 milljónir og innlán Samvinnu-
bankans 6.670 milljónir. Heildarinnl-
án viðskiptabankanna voru þá
81.984 milljónir og er því samanlagð-
ur hlutur þessarra tveggja banka um
47,8% af innlánum banka. Stöðugildi
í Landsbankanum voru um síðustu
áramót 1.050 talsins og hjá Sam-
vinnubankanum voru þau 224. Þann-
ig voru stöðugildi bankanna samtals
1274.
Valur Arnþórsson:
Þorsteinn Pálsson:
Mjög hagkvæmt fyrir
endurskipulagningu
Upplýsa verður alla þætti málsins
„UMRÆÐA um hugsanleg kaup Landsbankans á hlutabréfúm Sam-
bandsins og annarra eignaraðila að Samvinnubankanum hefúr staðið
yfir alllanga hríð eða nánast allar götur frá því að ég kom í núver-
andi starf mitt í Landsbankanum," sagði Valur Arnþórsson, banka-
stjóri Landsbankans. „Persónulega hef ég haft áhuga á því að þessi
kaup gætu gengið fyrir sig og hef álitið þetta mjög hagkvæmt mál,
bæði sem lið í endurskipulagningu hins íslenska bankakerfis og alveg
sérstaklega fyrir Landsbanka íslands viðskiptalega séð.“
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN á
engan hlut að þessu máli,“ segir
Þorsteinn Pálsson formaður Sjálf-
stæðisflokksins um ákvörðun
bankaráðs Landsbankans. Hann
segir að fúlltrúar Sjálfstæðis-
flokksins í bankaráðinu hafi ekk-
ert samráð haft við þingflokkinn
eða aðrar stofnanir flokksins um
ákvörðunina. Þá segir Þorsteinn
að kreQast verði þess af viðskipta-
ráðherra að hann upplýsi alla
þætti málsins, þar með hver
skuldastaða Sambandsins er við
Landsbankann.
„Ég hef ekki haft af þessu aðrar
spumir en þær sem greint hefur
verið frá í fréttum," sagði Þorsteinn.
Hann kvaðst ekki vilja útiloka, að
það gæti verið skynsamlegt fyrir
Landsbankaiin að kaupa Samvinnu-
bankann, en kvaðst telja að heppi-
Iegra hefði verið að gera það, eftir
að búið væri að breyta Landsbankan-
um í hlutafélag. „En það er ekki
aðalatriðið í mínum huga. Hitt-skipt-
ir auðvitað höfuðmáli, sem er efnis-
leg niðurstaða samningsins, á hvaða
verði er verið að kaupa Samvinnu-
bankann og með hvaða kjörum og
hvaða skuldbindingar er Landsbank-
inn að taka á sig? Ég tel að eins og
málum er komið, verði að gera þær
kröfur til viðskiptaráðherra að hann
upplýsi alla þessa þætti. Þar á meðal
verði gerð sérstök athugun á skulda-
stöðu Sambandsins í Landsbankan-
um og gerð grein fyrir henni opin-
berlega. Ég tel að Alþingi eigi kröfu
á þessum upplýsingum og viðskipta-
ráðherra verði að sinna því og veita
upplýsingarnar. Égget auðvitað ekki
dæmt um efnisinnihald í samningi
sem ég hef ekki séð. Það er augljóst
að ekki er hægt að veija það, að
verið sé að færa fjármuni umfram
eðlilegt kaupverð úr Landsbanka yfir
í Sambandið."
Þorsteinn kvaðst ætlast til að vi-
skiptaráðherra bregði skjótt við og
gefi Alþingi nákvæma skýrslu um
málið og þær grundvallarspurningar
sem hann nefndi.
„Ég er því mjög hlynntur þessum
kaupum og hef stuðlað að þeim fyrir
mitt leyti. Það má að sjálfsögðu allt-
af deila um verð á hlutunum og eng-
inn getur sagt að það verð sem sam-
ið var um í bráðabirgðasamningi
Sverris Hermannssonar og forstjóra
Sambandsins sé hið eina rétta verð.
Um slíkt má alltaf deila og þar getur
hlaupið á talsverðum upphæðum til
eða frá eftir því hvaða arðsemiskröf-
ur gerðar eru og eftir því hversu
miklu hagræði menn reikna með að
geta náð fram við samruna tveggja
stofnana.“ -
Va],ur kvaðst ekki taka þátt í
málinu sem einhverri björgunarað-
gerð fyrir Samband íslenskra sam-
vinnufélaga. Það væri vissulega stór
viðskiptaaðili bankans og nyti mikils
velvilja. Bankinn vilcli út af fyrir sig
styðja við bakið á SÍS eins og öðrum
viðskitaaðilum, en kaupin væru þó
fyrst og fremst hugsuð í þágu Lands-
bankans og endurskipulagningar
bankakerfisins.