Morgunblaðið - 05.12.1989, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1989
29
Einstæður blaðamamiafiindur:
Tímabil friðar og
samvinnu er hafíð
- var boðskapur leiðtoganna eftir viðræður þeirra
Valletta. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
GEORGE Bush og Míkhaíl Gorbatsjov sögðu að tímabil friðar og
samvinnu væri hafið á fyrsta sameiginlega blaðamannafundi leiðtoga
stórveldanna í sögunni síðdegis á sunnudag. Fundurinn var haldinn
i danssal skemmtiferðaskipsins Maxím Gorkíj á Möltu. „Við sögðum
báðir að tímabil kalda stríðsins væri að líða undir lok,“ sagði leið-
togi Sovétríkjanna, Bandaríkjaforseti sagðist vera bjartsýnn á að
aukin samvinna Vesturlanda og Sovétrikjanna myndi hafa varanleg-
an frið í för með sér. „Það er framtíðin sem Gorbatsjov formaður og
ég ýttum úr vör hér á Möltu,“ sagði hann.
Leiðtogamir sögðust hafa átt
víðtækar og gagnlegar viðræður.
„Við skiljum nú betur afstöðu hvor
annars til mikilvægra málefna,“
sagði Bush. Hann átti hugmyndina
að Möltu-fundinum, sem ekki er
talinn fullgildur leiðtogafundur
frekar en Reykjavíkurfundurinn
1986. Hvassviðrið sem gekk yfir
Möltu um helgina setti strik í reikn-
inginn. Sovétmenn töldu ekki ráð-
legt að halda fundina um borð í
herskipunum Belknap og Slava eins
og fyrirhugað var svo að þeir fóm
fram um borð í Gorkíj. Fundur sem
átti að vera sídegis á laugardag
féll niður þar sem Bush var veður-
tepptur um borð í Belknap. En leið-
togarnir ræddust þó við í samtals
átta klukkustundir.
Ýmis ágreiningsmál
Bush dró ekki dul á að þá grein-
ir á um ýmis málefni. Takmörkun
vígbúnaðar á höfunum er meðal
þeirra. Gorbatsjov vill að afvopnun-
arviðræður stórveldanna nái einnig
til úthafanna en Bush sagði að ár-
angurs væri ekki að vænta á þeim
vettvangi á næstunni. „Við vitum
það báðir,“ sagði Bandaríkjaforseti.
Bush sagði að þeir væm ekki á einu
máli um vopnaflutninga frá Nic-
aragua til E1 Salvador en sagði
friðammleitanir Sovétmanna fyrir
botni Miðjarðarhafs mjög gagnleg-
ar. Gorbatsjov sagðist eiga von á
að veruleg hreyfing kæmist á af-
vopnunarviðræður stórveldanna í
framhaldi af fundinum á Möltu og
samningur um 50% fækkun lang-
drægra kjarnorkuvopna, sem rætt
er um í START-viðræðunum, yrði
kominn á lokastig þegar þeir hitt-
ast formlega í Washington í júní.
Bush sagði að Atlantshafsbanda-
lagið og Varsjárbandalagið ættu að
þróast úr vamarbandalögum yfir í
stjórnmálabandalög. „Þau ættu að
breytast í samræmi við breyting-
arnar á meginlandi Evrópu,“ sagði
hann. Bush sagðist fagna atburðun-
um í Austur-Evrópu. Þegar hann
ræddi sameiningu Þýskalands sagði
Reuter
George Bush Bandaríkjaforseti fer úr bandaríska beitiskipinu
Belknap í bát, sem flutti hann í skemmtiferðaskipið Maxím Gorky í
rokinu á sunnudag.
Kalda stríð-
inu í viðskipt-
um að ljúka?
^ Valetta. Washington. Genf. Reuter.
A FYRRA degi leiðtogafundarins
við Möltu bauð George Bush
Míkhail Gorbatsjov aðstoð í efiia-
hagsmálum. Samvinnutilboðið var
þó bundið því skilyrði að Sovétrík-
in afléttu hömlum á brottflutnings-
leyfúm.
Sovétn'kin hafa sóst eftir að ger-
ast áheyrnarfulltrúar að GATT, Al-
þjóðlegum samningum um tolla og
viðskiptamál. Bush tilkynnti Gorb-
atsjov á laugardag að hann væri
reiðubúinn að aðstoða Sovétríkin'við
að samlagast því kerfi sem einkenn-
ir alþjóðaverslun vestrænna ríkja.
Bush sagði einnig á laugardag að
Bandaríkjamenn væru reiðubúnir að
lækka tolla á innfluttum vörum frá
Sovétríkjunum, veita þeim bestu-
kjara viðskipti, ef Sovétmenn breyttu
lögum sínum á þann veg að mönnum
væri fijálst að flytja úr landi.
ísland á vinninsrinn
Valletta. Frá Önnu Bjaniadóttur, fréttantara Morgunblaðsins. *
SÓLIN skein á nýjan leik á Möltu
á mánudagsmorgun. Leiðtoga-
fundinum var þá lokið og leiðinda-
veðrið sem fylgdi honum rokið út
í veður og vind. Hvassviðrið setti
neikvæðan svip á fúndinn og hljóp
í skapið á rúmlega 2.000 frétta-
mönnum sem voru komnir til Mið-
jarðarhafseyjarinnar til að fylgj-
ast með honum. Nokkrir blaða-
menn höfðu orð á ágæti leiðtoga-
fúndarins á Islandi og óskuðu þess
að þeir væru frekar á eyjunni í
Norður-Atlantshafi. „Það voru all-
ir svo almennilegir þar,“ sagði
einn þeirra.
Skipulag þjónustunnar við frétta-
menn var mjög svipað og á Islandi.
Möltubúar hafa örugglega lært meira
af Jóni Hákoni Magnússyni en ferða-
málaráðherra landsins vildi viður-
kenna fyrir Morgunblaðinu fyrir
helgina. En þjónustan fór úr skorðum
og starfsliðið kvartaði um svefnleysi
þegar á reyndi.
Það var til dæmis ekki vitað fyrr
en alveg á síðustu stundu hvaða
fréttamenn fengju að sækja blaða-
mannafund Gorbatsjovs sem Bush
tók þátt í um borð í skemmtiferða-
skipinu Maxím Gorkíj á sunnudag.
Þegar það var loks afgreitt tók góða
stund að útvega rútubíla. Þeir sem
voru með þeim síðustu fengu ekki
almennileg sæti því einkennisklædd
og orðum hlaðin áhöfn Gorkíjs og
herskipsins Slava hafði krækt sér í
stóla — en það var ekki Möltubúum
að kenna. Ætli forstjóri Háskólabíós
og starfslið hans hafi tekið sæti frá
blaðamönnum á fundi Gorbatsjovs í
Reykjavík?
Nóg var um hótelherbergi fyrir
alla en sumir bjuggu klukkutímaferð
frá fréttamiðstöðinni. Leigubílar eru
dýrir. Einn bílstjóranna var ekki bet-
I Washington Ieita menn nú
að þeim manni sem fyrstum datt
í hug að halda leiðtogafúndinn á
skipsfjöl við Möltu
Böndin berast að bróður Banda-
ríkjaforseta, Bucky Bush, sem
ur að sér en svo að hann vissi ekki
að leiðtogarnir væru á Möltu, hvað
þá hvar herskipin lægju. Þau fann
hann þó að lokum en vildi ekki bíða
á meðan blaðamenn virtu þau fyrir
sér heldur skildi þá eftir í reiðileysi
í rokinu.
Ráðamenn Möltu binda miklar
vonir við að þjóðin eigi eftir að njóta
góðs af athyglinni sem leiðtogafund-
urinn vakti. Það á eftir að koma í
ljós en tónninn í fréttamönnum var
neikvæður um helgina og frétta-
myndir af ölduganginum og veðu-
rofsanum á eyjunni ekki beint lokk-
andi fyrir ferðamenn. En eyjar-
skeggjar bölva ekki veðrinu enda
hver regndropi kærkominn.
sagður er hafa verið á Möltu í sept-
ember síðastliðnum þegar haldið
var upp á 25 ára sjálfstæði lands-
ins. George Bush viðurkenndi þurr-
lega á sunnudag að hann talaði nú
ennþá við bróður sinn.
Hver ber sökina?
Daily Telegraph.
Reuter
George Bush Bandaríkjaforseti og Míkhaíl Gorbatsjov Sovétforseti
ræða við blaðamenn áður en fiindur þeirra hófst á sunnudag.
hann að það væri ekki hlutverk
Bandaríkjanna að ráða hraða breyt-
inga í nokkru landi heldur þegna
þjóðanna sjálfra.
Bush lét Gorbatsjov vita þegar
blaðamannafundurinn háfði staðið
í rúma klukkustund að það væri
tími til kominn fyrir sig að halda
til Brussel. Gorbatsjov formaður,
eins og Bandaríkjamenn segja að
hann vilji vera ávarpaður, sleit
fundinum og fylgdi Bush til dyra.
Bandaríkjaforseti heilsaði Raisu
Gorbatsjovu á leiðinni út. Svo virt-
ist sem það færi vel á með leið-
togunum. Þeir voru sjálfsöryggir
og rólegir í návist hvor annars.
Fundurinn í rokinu á Miðjarðarhafi
sýndi að þeir geta rætt saman í
hreinskilni ogjafnvel unnið saman.