Morgunblaðið - 05.12.1989, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1989
37’
EB-EFTA:
Strang’ari kröfur um heilsu, öryggi
og umhverfi í einu ríki en öðru
UMRÆÐU um skýrslu utanrík-
isráðherra um viðræður
Fríverzlunarsamtaka Evrópu
(EFTA) við Evrópubandalagið
(EB) var fram haldið í gær í
Sameinuðu þingi — fimmta um-
ræðudaginn - og lauk ekki.
Starfandi utanríkisráðherra,
Jón Sigurðsson, svaraði ýmsum
fyrirspurnum varðandi álita-
mál, tengd EB og EFTA. Verða
svörin rakin efhislega hér á eft-
ir.
Heilbrigði og hollusta
Einstökum EB-ríkjum er heimilt
að gera strangari kröfur um
heilsu, öryggi og umhverfi en gilda
hjá öðrum EB-ríkjum, enda sé þar
ekki um dulbúnar viðskiptahindr-
anir að ræða. Segja má því, sagði
ráðherra, að þama sé sönnunar-
byrðinni snúið við. EFTA-ríkin
hafa tekið skýrt fram, að þau geri
MMfKSI
strangari kröfur varðandi sumar
vörur, sem þau geti ekki slakað á.
Áunnin lífeyrisréttindi
Áunnin lífeyrisréttindi er hægt
að flytja milli EB-ríkja [eftirlaun
og fjölskyldubaítur]. Þetta tengizt
fijálsum búferlaflutningi milli
ríkja.
Niðurgreiðslur og
ríkisstyrkir
Stefnt er að því að niðurgreiðsl-
ur og ríkisstyrkir verði felldir nið-
ur innan evrópska efnahagssvæð-
isins að því er varðar iðnaðarvöru.
Þetta á fyrst og fremst við um
styrki sem hafa áhrif á eðlileg við-
skipti og samkeppni. Áfram verða
efalaust við lýði styrkir, sem rétt-
lættir eru með byggðajafnvægi.
Sama gildir um styrki til land-
búnaðar og sjávarútvegs sem
tengdir era byggðasjónarmiðum.
ÁTVR starfar áfram
Starfsemi ÁTVR verður eflaust
haldið áfram. Gæta verður þess
hins vegar að mismuna ekki fram-
leiðendum. Áfram yrði heimilt að
leggja svipuð ríkisgjöld á vörusölu
ÁTVR.
Undirboð
Af hálfu EB hefur verið beitt
aðgerðum gegn undirboðum með
því að leggja á sérstakan við-
bótartoll, jafnan þeirri upphæð
sem talið er að varan sé seld á
undir eðlilegu framleiðsluverði.
EFTA-ríkin hafa á hinn bóginn
taiið að EB hafi misnotað þessa
reglu.
Ábyrgð framleiðanda
Innan EB gildir sú regla að
framleiðandi vöru ber ábyrgð á
henni hvar á markaðssvæðinu sem
er. EFTA-ríkin telja nauðsynlegt
að þessi regla verði tekin upp á
öllu evrópska efnahagssvæðinu.
Samræmd tollskrá
Fyrir nokki-um árum var tekin
upp samræmd tollheitaskrá, sem
gildir í flestum ríkjum heims, m.a.
i EB og EFTA. Þetta þýðir ekki
að tollar séu hinir sömu. Slíkt
næst ekki milli ríkja nema tekið
sé upp tollabandalag líkt og Evr-
ópubandalagið er. Sá möguleika
að mynda tollabandalag EB og
EFTA er til athugunar.
Húsnæði
Á efnahagssvæði EB er ekki
heimiit með stjórnvaldsaðgerðum
að ákveða að ríkisborgarar eins
ríkis skuli njóta forgangs um leigu
eða kaup á íbúðarhúsnæði.
Samgöngur og samkeppni
Erlendum samgöngufyrirtækj-
Guðmundur H. Garðarsson um toll-
frelsi sjávarvöru í EB-ríkjum:
Leiðin liggur um Bonn
London og París
Met ráð sjávarútvegsaðila meir en
embættismannanna
JON Sigurðsson, staðgengill utanríkisráðherra, vitnaði til
Reykjavíkurbréfs Morgunblaðsins sl. sunnudag, þegar hann tíund-
aði þinginu röksemdir fyrir því, að ekki væri ráðlegt að taka strax
upp formlegar, tvíhliða viðræður við Evrópubandalagið um mál-
efiii sjávarútvegsins.
Guðmundur H. Garðarsson (S-Rv) vitnað hins vegar til forsíðu-
fréttar Morgunblaðsins þennan sama dag, þess efiiis, að norska
ríkisstjórnin hafí fallizt á að halda opnum möguleikum á tollabanda-
lagi EFTA og EB. Stórþingið norska hafi fyrir sitt leyti rutt öllum
hindrunum úr vegi fyrir formlegum samningaviðræðum. Þannig
hafi norska þingið, sem og það finnska, fjallað um stefiiumörkun
í þessu mikilvæga máli eins og sljórnarandstaðan hér hafi lagt til.
um er nú heimilt að stunda fólks-
og vöruflutninga til og frá ís-
landi, t.d. er gagnkvæmni í öllum
loftferðasamningum við önnur
lönd. Það sem við viljum forðast
er að frekari samruni rikja EB
leiði til þess að siglingar og flug
til fleiri en eins ríkja innan EB i
sömu ferð flokkist undir innan-
landssiglingar eða innanlandsflug
þar og mæti hömlum sem ekki eru
til staðar í dag.
Ökukennsla og lögfræði
Erlendir lögfræðingar og öku-
kennarar gætu fengið rétt til
starfa hér á landi, ef gagnkvæmir
samningar gengu eftir, þótt málið
verði efalítið nokkur hindrun. Með
gagnkvæmri viðurkenningu prófa
er að því stefnt að auðvelda fólki
Jón Sigurðsson
að notfæra sér menntun sína í
öðrum löndum. Erlendur lögfræð-
ingur yrði þó að taka próf í íslenzk-
um lögum og réttarfari og íslenzk-
ur lögfræðingur sömuleiðis að
taka próf erlends til starfsréttinda
þar. Slíkar takmarkanir á gagn-
kvæmum vinnurétti koma þó ekki
til þegar verkfræðingar, tækni-
teiknarar o.s.frv. ættu hlut að
máli.
Hjörleifur Guttormsson um EFTA-
EB-viðræður:
Málsskjal ekki sent
utanríkismálanefiid
HJÖRLEIFUR Guttormsson (Abl-Al) kvaddi sér hljóðs um þingsköp
á fimdi Sameinaðs þings í gær og vakti athygli á því að skýrsla frá
framkvæmdanefiid EB til ráðherranefiidar EB, þar sem m.a væri^
lagt mat á samningsstöðu EB gagnvart EFTA, hafi verið send ríkis-
stjórnum EFTA-ríkja og frá þeim til utanríkismálanefnda þjóðþinga
EFTA-ríkja - með einni undantekningu: utanríkismálanefnd Al-
þingis hafi ekki séð skýrsluna. Hún hafi þó borizt utanríkisráðuneyt-
inu 22. nóvember sl., daginn áður en utanríkisráðherra flutti Al-
þingi skýrslu um viðræður EFTA við EB.
Guðmundur H. Garðarsson
að standa vörð um fullveldi og
auðlindir þjóðarinnar. Ekki mætti
rasa um ráð fram í þeim viðræðum
sem yfir stæðu og fram undan
væru.
Hjörleifur Guttormsson
krafðizt þess að utanríkismálanefnd
fengi skýrsluna þegar í hendur og
fundaði um hana áður en umræðu
um skýrslu utanríkisráðherra yrði
fram haldið. Hann sagði að skýrslan
hefði vakið athygli í norska stór-
þinginu og í norskum fjölmiðlum.
Jón Sigurðsson staðgengill
utanríkisráðherra sagði hér rætt
um innanhússskjal hjá Evrópu-
bandalaginu. Það yrði sent utanrík-
ismálanefnd Alþingis sem trúnað-
arplagg. Það þyrfti hinsvegar ekki
að tefja þá umræðu, sem hér færi
fram.
Guðmundur H. Garðarsson (S-
Rv) sagði það sýna stöðu mála hjá
ríkisstjórninni að jafnvel fulltrúi
eins stjómárflokksins í utanríkis-
málanefnd hefði ekki aðgang að
mikilvægum skjölum sem tengizt
einu stærsta umfjöllunarefni þings-
ins. Þetta sýndi og virðingu stjórn-
arherranna fyrir þingræðinu.
Eyjólftir Konráð Jónsson (S-
Rv) benti á að utanríkismálanefnd
hefði oft fundað eftir 22. nóvember
svo ekki hafi skort tækifærin til að
kynna henni plagg þetta. Hann
sagði að nefndin gæti fundað um
plaggið í kvöld [þ.e. í gærkvöld],
svo umræðu mætti halda áfram á
morgun [þ.e. í dag]. 4
Þorsteinn Pálsson (S-Sl) sagði
Alþingi misboðið með vinnubrögð-
um sem þessum. Erfitt væri og að
ljúka umræðunni að utanríkisráð-
herra fjarstöddum og ýmsum atrið-
um ekki nægilega upplýstum.
Halldór Asgrímsson sjávar-
útvegsráðherra sagði utanríkis-
ráðherra ekki mæta til starfa hér
heima fyrr en um miðjan þennan
mánuð. Ljúka þyrfti umræðunni
fyrir þann tíma.
Tillaga til þingsályktunar:
Beinar samningaviðræður
við Evrópubandalagið
Viðauki við bókun 6 frá 1972
EYJÓLFUR Konráð Jónsson (S-Rv), Kristín Einarsdóttir (SK-Rv)
og Ragnhildur Helgadóttir (S-Rv) hafa lagt fram tillögu til þings-
ályktunar, sem felur forsætisráðherra og utanríkisráðherra, verði
hún samþykkt, „að undirbúa nú þegar í samráði við utanríkismála-
neftid beinar samningaviðræður við Evrópubandalagið um viðauka
við bókun 6 frá 1972.“
Jón Sigurðsson, staðgengill
utanríksráðherra, sagði nokkurs
misskilnings gæta um eðli og
möguleika tvíhliða viðræðna við
EB og aðildarríki þess um málefni
sjávarútvegsins sérstaklega. Hann
sagði slíkar umræður í gangi og
að þeim yrði fram haldið, en það
væri hinsvegar hyggilegra að láta
á það reyna í heildarsamningum
EFTA við EB, hvort við náum
fram þeim undanþágum, sem að
er keppt, fremur en að taka strax
upp formlegar, tvíhliða viðræður.
Las ráðherra upp kafla úr
Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins
máli sínu til stuðnings. „Eg tel að
það mat sem fram kemur í þess-
ari tilvitnun sé bæði raunsætt og
skynsamlegt", sagði ráðherrann.
Guðmundur H. Garðarsson
(S-Rv) vitnaði einnig til Morgun-
blaðsins: forsíðufréttar um afstöðu
norsku ríkisstjórnarinnar, sem
hann taldi sýna, að norska stór-
þingið hafi, eins og það finnska,
fjallað um stefnumörkun í viðræð-
um EFTA við EB, sem séu rétt
og þingræðisleg vinnubrögð. Guð-
mundur vitnaði og til SAS [Sam-
taka atvinnulífsins í sjávarútvegi],
sem hefði innanborðs hagsmuna-
áðila í veiðum og vinnslu, en þau
legðu áherzlu á tvíhliða viðræður
nú þegar, enda hefðum við ekki
efni á bíða eftir niðurstöðum
blokkaviðræðnanna.
Ríkisstjórnin hefur ekki afstöðu
stjórnmálamannsins til viðræðna
af þessu tagi - og þaðan af síður
afstöðu Samtaka atvinnulífsins í
sjávarútvegi - hennar afstaða er
afstaða embættismannsins, sagði
þingmaðurinn.
Embættismennirnir hafa unnið
mikið og gott starf, en sameiginleg
afstaða hagsmunaaðila í sjávarút-
vegi, sem gerzt þekkja málavexti,
- og hagsmunir þessarar undir-
stöðugreinar í þjóðarbúskapnum,
vega þyngra.
Leiðin að því marki, sem við
höfum sett okkur, að tryggja
hindrunarlausan aðgang íslenzkr-
ar sjávarvöru að Evrópumarkaði,
liggur um Bonn, London og París,
sagði þingmaðurinn, ekki Brussel.
Anna Olafsdóttir Björnsson
(SK-Rv) sagði Evrópumálin flókin
og vandmeðfarin. Meginmál væri
í greinargerð segir að bókun 6
um sjávarafurðir hafi verið og sé
íslendingum mikilvæg. Saltfiskur
falli hinsvegar ekki undir þessa
bókun. Innganga Spánveija,
Portúgala og Grikkja í EB valdi
því að stærstur hluti saltfiskút-
flutnings njóti ekki tollfrelsis nema
að hluta. Heildartollgreiðslur til
EB-ríkja séu því verulega hærri
hlutfallslega en áður en þessi ríki
gengu í bandalagið. Þar segir orð-
rétt:
„í samskiptum okkar við Evr-
ópubandalagið hlýtur að teljast
eðlilegt að meginútflutningsvara
okkar, fiskur og fiskafurðir, njóti
svipaðra viðskiptakjara á mörkuð-
um bandalagsins og það nýtur við
innflutning iðnaðai-vara tjl íslands.
í þessu sambandi þarf að athuga
hvort íslendingar geti fellt niður
tolla á vörur frá Evrópubandalag-
inu í enn ríkari mæli en orðið er -
með það að markmiði að tollfijáls
viðskipti verið milli íslands og
bandalagsins.
Flutningsmenn telja enga
ástæðu til að ætla annað en að
ráðamenn Evrópubandalagsins
muni vera fúsir til að taka tillit
til breyttra aðstæðna og því sjálf-
gefið að hefja beri viðræður við
þá um málið nú þegar.“