Morgunblaðið - 26.04.1990, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRIL 1990
5
Loðdýraræktin:
Þetta er komið á
síðasta snúning
Margir á barmi örvæntingar
Selfossi.
„ÞETTA ERU óþverradagar að lifa og tilgangsleysi í því að fá
frestað afborgunun, uppboðum, lokunum á rafmagn og þesshátt-
ar. Það fer mikil orka í þetta sem ekki skilar neinu,“ sagði loð-
dýrabóndi á Suðurlandi um afkomuna. Loðdýrabændur héldu
nýiega fund með alþingismönnum þar sem þung orð féllu um
stöðu mála í loðdýrabúskapnum.
Staðan er verst hjá þeim bænd-
um sem ekki hafa möguleika á
að komast í aðra vinnu til þess
að afla fyrir nauðþurftum heimil-
isins. Bændur sem rætt er við
geta allir sagt frá erfiðri stöðu
manna í þessari grein, svo erfiðri
að fólk sem fæst við loðdýrarækt
er á barmi örvæntingar.
Við verðum eignalausir
„Maður einblínir á það að Dan-
ir vonast til þess að ástandið batni
og verðið fari að þokast upp eftir
ár,“ sagði Gunnar Baldursson
bóndi á Kvíarhóli. Hann er með
1.294 paraðar minkalæður en var
áður með 1.600 læður.
Það sem leikur okkur grimmt
er íslenski ljármálamarkaðurinn.
Við verðum eignalausir á meðan
við bíðum eftir batanum. Menn
hafa tapað öllu sem þeir áttu þeg-
ar þeir byijuðu en það var mismik-
ið eins og gengur.
Við erum hér með tvöfalt fjöl-
skyldubú sem við sjáum um sjálf
og staðan er þannig að við fáum
ekkert upp í vinnulaun. Það er
algengt að ijölskyldubú með 700
læður skuldi 12 milljónir og það
stendur enginn venjulegur launa-
maður undir slíku. Og þeir sem
eru eingöngu í þessari búgrein
eiga ekki gott með að komast í
vinnu annars staðar.
Ef Framleiðnisjóður yfirtekur
skinnin og lánin sem á þeim hvíla,
eins og gælt er við núna, getur
það komið í veg fyrir að menn
verði dæmdir til ævilangrar fá-
tæktar,“ sagði Gunnar Baldurs-
son.
Áhuginn er horfinn
„Loforðin sem gefin hafa verið
skila sér ekki til bænda,“ sagði
Kristinn Gamalíelsson bóndi á
Þórustöðum. Hann er með 13.60
minkalæður og 50 refalæður.
„Það sem hjálpar mér er að ég
er líka með kjúklingaræktina, þó
ekki sé allt dans á rósum þar.
Það sem þarf að gera svo þeir
peningar glatist ekki sem sjóðir
hafa sett í þessa grein er að koma
mönnum á núllpunkt. Menn eru
alltaf að tapa og missa áhugann
á því að beijast áfram og afkom-
an verður verri. Það leggur sig
enginn fram við ræktunina þegar
allur krafturinn fer í að halda lífi.
Það er ekki nóg fyrir ríkið að
lofa og lofa, því þegar loforðin
koma út í kerfið er allt stopp.
Ástandið er orðið svo slæmt að
menn hafa varla í sig og á og það
endar með því að þetta stoppar
og þá hefur þetta fólk ekki neitt.
Búgreinin mun aldrei geta
greitt niður það sem til hennar
hefur verið lagt nema menn geti
stækkað búin. Eina vonin er að
verðið fari að hækka næsta
haust,“ sagði Kristinn Gamalíels-
son bóndi.
Gat I velferðarkerfinu
„Maður heyrir tölur og ráðstaf-
anir, en reynslan hefur verið sú
að ráðstafanirnar hafa verið lengi
í framkvæmd," sagði Ragnar
Böðvarsson bóndi á Kvistum.
„Staðan hefur svo orðið miklu
verri við þennan drátt og ráðstaf-
anirnar hafa farið í að greiða
uppsafnaðan vanda.
Það er engu líkara en stjórn-
málamenn og starfsmenn kerfis-
ins geri sér enga grein fyrir því
hvernig vaxtastefnan verkar. Þeir
virðast aldrei skilja að það skipti
máli að bíða eftir peningum. Hins
vegar virðast aðrir í þjóðfélaginu
hafa áttað sig á þessu, því banki
allra landsmanna greiddi fyrir-
tæki í Iandinu peninga fyrir að
það dróst að^ganga frá málum.
Ég bíð eftir slíku frá stjórnvöld-
um.
Maður reynir að bjarga sér á
öðru, en mér finnst það vanti í
velferðarkerfið hjá okkur stuðn-
ing við þá sem þurfa að hætta
búskap. Fólk stendur ráðþrota
uppi ef það þarf að draga saman.
Það hefur ekki að neinu að
hverfa," sagði Ragnar Böðvarsson
bóndi.
Kerfið tefur
„Staðan er hörmuleg eins og
er. Það er lágt verð á skinnum
og engir peningar í reksturinn,"
sagði Guðmundur Baldursson
bóndi á Kirkjufeiju, sem er með
1.400 minkalæður og 75 refalæð-
ur. Svo hafa afurðalán ekki feng-
ist í öllum tilfellum vegna þess
að það skortir veð fyrir þeim. Það
er ekki látið duga að taka veð í
skinnunum og það er erfitt að
reka fyrirtæki ef rekstrarfé skort-
ir.
Það er verið að lofa aðgerðum
og þetta veltur áfram, en það
gerir það ekki endalaust. Annað-
hvort verður að fara að gera eitt-
hvað raunhæft eða hætta þessu
Guðmundur Baldursson á Ragnar Böðvarsson á Kvistum.
Kirkjuferju.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Gunnar Baldursson á Kvíarhóli.
Kristinn Gamalíelsson á Þóru-
stöðum.
alveg. Ég trúi því nú enn að mað-
ur geti þraukað áfram, það er að
segja ef þetta er ekki bara orða-
leikur með Framleiðnisjóð, að
hann kaupi skinnin.
Það þarf að liðka fyrir nýjum
afurðalánum svo þau fari ekki í
að greiða þau gömlu. Ég vona að
menn fari að draga lúkurnar upp
úr vösunum og taka á þessu máli.
Það hefur ekki verið unnið að
þessum málum af neinu kappi og
maður fær það á tilfinninguna að
það sé verið að bíða eftir því að
menn gefist upp svo það þurfi
ekki að hjálpa þeim. Það hafa
ekki verið full heilindi í að fram-
fylgja því sem hefur verið sam-
þykkt. Svo virðist sem það sé
kerfið sem tefur, en maður vill
ekki gefast upp þó þetta sé kom-
ið á síðasta snúning, ég hef trú
á að það verði tekið á þessu,“
sagði Guðmundur Baldursson
bóndi.
— Sig. Jóns.
Samviskufangar :§:
Mannréttindasamtökin Amnesty
International vilja vekja athygli
almennings á máli þessara sam-
viskufanga. Amnesty vonar að
fólk sjái sér fært að skrifa bréf
til hjálpar þessum mönnum og
skipi sér á bekk með þeim, sem
berjast gegn mannréttindabrot-
um á borð við þau, sem hér eru
virt að vettugi. íslandsdeild
/ Amnesty gefúr einnig út póst-
kort til stuðnings föngum mán-
aðarins. Hægt. er að gerast
áskrifandi að þessum kortum
með því að hringja til skrifstof-
unnar, Hafnarstræti 15, virka
daga frá kl. 15-18 í síma 16940.
Júgóslavía:
Milaim Ziberi, 25 ára námsmað-
ur, dæmdur í 6 ára fangelsi fyrir
að vera meðlimur í „óvinveittum“
samtökum.
Milaim Ziberi var handtekinn í
, . júní 1987 ásamt sjö öðrum ungum
mönnum af aibönskum uppruna.
Þeir höfðu allir verið bekkjarfélag-
ar í gagnfræðaskóla í Kicevo í
Makedóníu. Árið 1982 tóku þeir
þátt í mótmælum nemenda gegn
brottrekstri sex kennara af alb-
önsku þjóðarbroti. Yfirvöld töldu
kennarana „pólitískt óhæfa“. Fé-
* lagarnir sniðgengu einnig tíma
sem fram fóru á makedónísku.
Flestir féiaganna fóru síðan í há-
skóla annars staðar í Júgóslavíu.
Ástæður fyrir handtökunni eru
ekki Ijósar. Amnesty telur að yfir-
völd í Makedóníu hafi viljað gefa
fordæmi á tímurh mikillar ólgu
milli þjóðarbrota.
Félagarnir voru sakaðir um að
hafa tekið þátt í íjandsamlegri
starfsemi árið 1983 í þeim tilgangi
að gera Kosovo-hérað að lýðveldi
(en Kósóvó et' hluti af lýðveldinu
Serbíu). Samkvæmt ákærunni
höfðu þeir haldið leynilega fundi
og gefið út „óvinveitt“ tímarit.
Við réttarhöldin í Skopje í sept-
ember 1987 neituðu þeir þessum
ásökunum og sögðust eingöngu
hafa stofnað hljómsveit. Vitni, sem
áður höfðu staðhæft um grun-
semdir í garð þeirra félaga, drógu
þær til baka og sögðust hafa verið
beitt þvingunum. Ákæruvaldið gat
ekki lagt fram eintak af tímariti
þvi sem fuilyrt var að þeir hefðu
gefið út. Þrátt fyrir það voru allir
dæmdir sekir og fangelsaðir.
Vinsamlegast sendið kurteisleg
bréf og farið fram á að Milaim
Ziberi verði látinn laus tafarlaust.
Skrifið til:
His Excellency Janez
Dmovsek
President of the SRFJ
Bulevar Leninja 2
Beograd
Yugoslavia/Júgósjavía
Filippseyjar:
Zosimo Alpino er einn af 25
bændum sem eru í haldi í Bagong
Buhay „endurhæfingarmiðstöð-
inni“ í borginni Cebu í Leyte-hér-
aði. Þeir eru allir sakaðii' um aðild
að Nýja Alþýðuhernum, en það er
vopnaðui' armur hins ólöglega
kommúnistaflokks.
Bændumir voru handteknir í
nóvember 1987, sakaðir um upp-
reisn og ofbeldi. Amnesty telur að
þeir hafi verið handteknir fyrir að
vekja athygli á mannréttindabrot-
um sem framin eru af sjálfskipuð-
um hersveitum, en þær starfa með
samþykki yfirvalda. Lögfræðingar
bændanna segja að fölsuð sönnun-
argögn hafi verið notuð við réttar-
höldin, en þeim lauk í febrúar
1989. Dómsúrskurður hefur ekki
enn verið birtur.
Bændurnir voru meðal 150
karla, kvenna og barna, sem flúðu
heimili sín í Leyte-héraði í júní-okt-
óber 1987 og leituðu hælis í Tækni-
háskóla Filippseyja í Santa Mesa.
1. nóvember 1987 fór lögreglan inn
á háskólasvæðið og handtók 39
manns, þ.á m. Zosimo Alpino og
hina bændurna. Þeim var sleppt
3. nóvember, eingöngu til að vera
teknir aftur 10 dögum síðar,
ákærðir fyrir rán og morð sem
rakin voru til Nýja Alþýðuhersins
í Leyte.
Zosimo Alpino þjáist af holds-
veiki og er hafður ásamt hinum
föngunum í klefa við ónóga loft-
ræstingu.
Vinsamlegast skrifið kurteisleg
bréf og farið fram á tafarlausa
lausn Zosimo Alpino. Skrifið til:
President Corazon Aquino
President’s Office
Malacanang Palace
Manila
Philippines/Filippseyj ar
Egyptaland:
Mubarak ’Abdu Fadhl, 61 árs
blaðamaður, afplánar nú 3 ára dóm
í Mazra ’at Tora-fangelsinu.
Hann var sakfelldur í maí 1986
þegar öryggisréttur í Kairó felldi
dóm í tveimur málum, annað frá
1979 og hitt frá 1981, sem tengd-
ust meintum meðlimum í hinum
ólöglega Egypska kommúnista-
flokki. Allir sakborningarnir voru
sýknaðir af ákæru um að stofna
eða tilheyra ólöglegum kommún-
istaflokki. Hins vegar voru 34 aðil-
ar, þ.á m. Mubarak ’Abdu Fadl,
sakfelldir fyrir að framleiða, hafa
undir höndum og dreifa ritum í
þeim tilgangi að grafa undan
egypsku stjórnskipulagi og stjórn-
arskrá.
Áfrýjunardómstóll ógilti sakfell-
ingu þeirra sem tengdust málinu
frá 1979 á þeirri forsendu að um-
rædd rit væru ekki ólögleg. Málið
frá 1981 fékk aðra málsmeðferð
þótt af svipuðum toga væri, því
það var tekið upp aftur eftir að
neyðarlögum hafði verið lýst yfir
árið 1981. Samkvæmt neyðarlög-
unum áttu sakborningarnir, 22 að
tölu, ekki rétt á að áfrýja málinu.
Dómsúrskurðurinn var lagður fyrir
yfirmann hersins og hann sam-
þykktur í september 1989 og til-'
skipanir um handtöku voru gefnar
út. Fram til þessa hafa 14 aðilar
verið handteknir og fangelsaðir,
þ.á m. Mubarak ’Abdu Fadhl.
Mubarak ’Abdu Fahl er mennta-
maður sem hefur verið virkur á
vinstri væng stjórnmálanna í ára-
tugi. Amnesty telur hann hafa
verið handtekinn vegna friðsam-
legi'a mótmæla gegn stefnu Sadats
fv. forseta og tengsla við róttækan
málstað.
Mubarak ’Abdu Fadhl var hand-
tekinn 27. september 1989, tíu
dögum eftir að hann hafði verið
útskrifaður af sjúkrahúsi þar sem
blóðkökkur var fjarlægður úr heila
hans. Heilsa hans er viðkvæm og
óttast er að fangavist gæti stofnað
lífi hans í hættu.
Vinsamlegast skrifið kurteisleg
bréf og farið fram á að hann verði
tafarlaust látinn laus. Skrifið til:
His Excellency President
Mohammad Husni Mubarak
’Uruba Palace
’Uruba Street
Cairo
Arab Republic of Egypt/
Egyptaland