Morgunblaðið - 09.10.1990, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 1990
íþróttir barna og unglinga
eftir Gunnar
Einarsson
Hér á landi hefur lítið werið rætt
á opinberum vettvangi um það
hvernig íþróttastarfi barna og ungl-
inga verði best háttað með- aukinn
þroska barnsins að aðalmarkmiði.
Nauðsyn ber nú til að íþróttasam-
band Islands móti skýra stefnu í'
þessum efnum og vinni henni fylgi.
Óðru hvoru heyrast gagnrýnisraddir
sem benda á að rangt sé staðið að
íþróttastarfi barna, t.d. hvað snertir
keppnisfyrirkomulag, sérhæfingu
o.fl. A undanförnum árum hefur í
nágrannalöndum okkar mikið verið
rætt um íþróttir barna og ítarlegar
rannsóknir verið gerðar á íþrótta-
starfí þeirra. Þessar rannsóknir hafa
leitt til þess að menn hafa öðlast
annan og dýpri skilning á því hvern-
ig þjálfun bama verði best háttað
með aukinn þroska barnsins að leið-
arljósi og hagsmuni íþróttahreyfíng-
arinnar allrar í huga. Það fyrirkomu-
lag sem talið er heppilegt er íþrótta-
skóli fyrir 5—12 ára nemendur þar
sem áhersla væri lögð á fjölþætta
þjálfun og kennslu í mörgum ólíkum
íþróttagreinum og forðast að fara
of snemma út í sérhæfíngu.
þingsins 1987 um íþróttir
barna og unglinga
Eftirfarandi samþykkt var gerð á
norska íþróttaþinginu 1987.
1. Með barnaíþróttum er átt við
-íþróttir fyrir börn 12 ára og yngri.
2. Bamaíþróttir skulu skipulagðar
sem fjölþætt íþróttakennsla þar
sem áhersla er lögð á -að auka
líkamlegan, andlegan og félags-
legan þroska og veita innsýn og
kennslu í margar greinar íþrótta.
3. fþróttakennsla fyrir börn skal
fylgja eftirfarandi þróunaráætl-
un:
A. 5-7 ára: Leikur og alhliða
hreyfing til að auka hreyfiþroska
barnsins og örva þá færni sem
hægt er að þjálfa miðað við aldur.
B. 8-10 ára: Alhliða hreyfing
með áherslu á að kenna og kynna
margar mismunandi íþrótta-
greinar.
C. 10-12 ára: Alhliða hreyfing,
kennsla og fyrstu stig sérþjálfun-
ar í einni eða fleiri íþróttum.
4. íþróttasamþandið útbúi rammaá-
ætlun með innihaldi íþrótta-
kennslunnar samanber 3. gr. Slík
áætlun sé unnin í samvinnu við
sérsamböndin.
í íþróttafélögum sem iðka fleiri
greinar en eina ber stjórn félags-
ins ábyrgð á kennslunni (3. gr.).
Fyrir forskólabörn og börn í 1.,
2., 3. bekk grunnskóla verði
stofnuð sérstök barnaíþrótta-
deild. Stjórn slíkrar deildar er
skipuð af aðalstjóm og formaður
hennar á sæti í aðalstjórn.
6. Keppni í barnaíþróttum má skip-
uleggja sem hluta í kennslunni
með ákveðnum stíganda og þró-
un, sem hæfir henni. Keppni skal
nota sem hvatningu í kennslunni
og skal þess gætt að barnið hafi
möguleika á þátttöku. Barn und-
ir 10 ára aldri getur eingöngu
tekið þátt í keppni í sínu íþrótta-
félagi eða bæjarfélagi.
Þessi samþykkt inniheidur í raun
viðurkenningu á að íþróttaskóli fýrir
böm er heppilegt form fyrir íþrótta-
iðkun barna.
íþróttaskóli fyrir börn
I dag keppa íþróttadeildir um
hylli foreldra og barna. í hverri
grein er gert ráð fyrir æfingum 2—5
sinnum í viku. Sérhæfíngin byijar
því oft snemma. Hver íþróttadeild
keppir að sem flestum titlum til að
„Undirritaður vill með
þessari grein leggja sitt
af mörkum í umræð-
unni um barnaíþróttir,
og hvetja um leið alla
þá aðila sem bera
ábyrgð á skipulögðu
íþróttastarfi barna að
hefja markvissa um-
ræðu um þessi mál.“
treysta stöðu sína og standast sam-
keppnina.
Hugmyndin að baki íþróttaskólaa
tekur mið af heildarsýn á þroska
barnsins. Leitast er við að þroska
jafnt andlega, líkamlega og félags-
lega hæfni. Eins og áður segir er
fjölþætt þjálfun áhersluatriði þar
sem kennsla og kynning á mörgum
íþróttagreinum fer fram. Margar
íþróttagreinar geta myndað kennslu-
grunn í íþróttaskóianum með sam-
vinnu sín á milli. íþróttaskólinn er
ákveðið mótvægi við ársíþrótt og
kröfu um að barnið velji íþrótt strax
á unga aldri. Dregið er úr keppnis-
Flj ótsdalsvirkj un
eftir Jónas Pétursson
Ég ætla að ýmsir hafí fylgst með
skrifum mínum um orkumál um
langt skeið, a.m.k. frá því að ég
flutti á Alþingi frv. um sjálfstætt
raforkufyrirtæki, eða orkubú Aust-
urlands. Ymsir litu víst á það sem
eins konar strákapör af mér. Viðtök-
umar voru þær að liðssafnaður var
til að kveða þetta niður. í máli
þessu setti ég fram bjargfasta skoð-
un mína á því hvað lífsspurning
væri til að grunntryggja framtíð
stijálbýlisins um allar byggðir. í
stuttu máli: Vald heimabyggðanna
yfír raforkunni, sem afla má í hveij-
um fjórðungi eða viðlíka heildum.
Ég hefi um árafjöld ritað margar
greinar um orkumál, allar til þess
að reyna að vekja skilning á ótví-
ræðu samhengi orku- og byggða-
mála. Slysagötur ráðherra og ráða-
manna um orkuslóðir rek ég ekki,
mér sýnast þær of augljósár öllum,
sem vilja sjá. Fljótsdalsvirkjun var
a.m.k. um áratug leiksoppur orku-
stofnunar og atvinnubótavinna á
teikniborðum, — þá var sýnt hvernig
dæmisagan um nýju fötin keisarans
kom að liði að sætta heimafólk. í lok
allra þessara hvirfilvinda og sjón-
hverfínga man ég að ég setti ein-
hvers staðar grein út af þessu öllu,
sem endaði með óvissu um hvenær
virkjað yrði í Fljótsdal. Niðurlags-
orðin voru um tíma nálægt aldamót-
unum og lauk með þessum orðum:
Þar verður virkjað þegar orkuna
vantar að Faxaflóa!
Hvað blasir við núna? Að ég tali
nú ekki um hið sorglega niðurlag
Halldórs Ásgrímssonar í síðustu for-
ystugrein Austra. Mín tilfinning er
sú að þeir sem ekki segja nei við
flutningi orkunnar úr Fljótsdal vest-
ur á Keilisnes, Faxaflóasvæðið, þeir
eru þegar að stíga fyrsta skrefið í
flóttanum á Faxaflóasvæðið!
Verði orkan flutt á Faxaflóasvæð-
ið er hún eilíflega töpuð Austurl-
andi. Þijár eru meginundirstöður
blómlegra byggða á Austurlandi:
Sjávarafli, landbúnaður og orka fall-
vatna svæðisins — og Fljótsdals-
virkjun þar mikilvægust. Ég sé fyrir
mér framtíðar ísland, sem byggir
lífsstíl sinn og hamingju á tengslum
fólks og náttúru, byggir á „lífbeltun-
um tveim“ sem Kristján Eldjárn for-
seti skýrði svo meistaralega í ný-
ársávarpi, þar sem fólk og land í
mennskri þekkingu nútímans byggir
landið allt. Fimm hundruð þúsund
íslendingar um allt land, þar sem
svipaður fjöldi og nú verður í Faxaf-
lóabyggðunum. Hin dýrmæta ra-
forka fallvatnanna ekki síst tryggi
mannvistir, sterkur þáttur í bjarg-
ræði.
Á þessari stundu er kjarni málsins
að orka Fljótsdalsvirkjunar fari ekki
vestur á Keilisnes.
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
Gunnar Einarsson
þættinum, en vellíðan og ánægja
situr í fyrirrúmi. Mikilvægt er að
börn og unglingar fái jákvæða við-
kynningu af íþróttaiðkun, með því
móti er betur ti’yggt að varanlegur
áhugi á íþróttum og heilsurækt
skapist. Uppbygging og markmið
íþróttaskóla er í engu frábrugðin
uppbyggingu og markmiðum grunn-
skóla.
Ávinningur
Helstu rök fyrir hinu nýja viðhorfi
til barna og unglingaíþrótta sem er
að ryðja sér til rúms á Norðurlöndun-
um eru:
Minna fráhvarf. Of mikið frá-
hvarf er hjá uríglingum í íþróttum.
Helstu ástæður sem danskir ungl-
ingar gefa fyrir því eru: Lítil án-
ægja og áhugaleysi, minnimáttar-
kennd gagnvart þeim sem eru dug-
legri, krafa félagsins og leiðbeinenda
um sigra og lítið um samverustund-
ir eftir æfingar, þeir bestu fá athyg-
lina og tilsögnina, ekki hægt að
komast í besta liðið.
Gefur meiri möguleika á að
velja rétta íþrótt. í fyrstu bekkjum
grunnskóla veljá nemendur sér ekki
fög. Erfitt er að meta hvaða íþrótt
hentar barninu seinna meir því barn-
ið hefur hvorki líkamlegan né and-
iegan þroska til að velja.
Skapar meiri breidd — fleiri
afreksmenn. Hugmyndin er að fá
fleiri til að byija iðkun íþrótta og
minnka fráhvarfíð. íþróttaskólinn er
uppbyggður á jákvæðan hátt þar
sem íþróttaiðkunin er skipulögð út
frá þörfum barnsins en ekki fullorð-
inna. Kröfurnar eru miðaðar við
getu hvers og eins. Foreldrar eru
hvattir til virkrar þátttöku, þeir
þurfa ekki að vera sérfræðingar í
Sam viskufangar
Mannréttindasam-
tökin Amnesty Intem-
ational vilja vekja at-
hygli almennings á
máli þessara samvisku-
fanga. Amnesty vonar
að fóik sjái sér fært að
skrifa bréf til hjálpar þessum mönn-
um og skipi sér á bekk með þeim,
sem beijast gegn mannréttindabrot-
um á borð við þau, sem hér em virt
aðvettugi.
íslandsdeild Amnesty gefur einnig
út póstkort til stuðnings föngum
mánaðarins. Hægt er að gerast
áskrifandi að þessum kortum með
því að hringja til skrifstofunnar,
Hafnarstræti 15, virka daga frá kl.
16-18 í sfma 16940.
Irak: Zikri Nafkbosh Mustafa,
Nabi Muhammad Shukr, Jabbar
Rashid Shifki og Ja’Far Tamar
Mahmud, eru á aldrinum 19-22 ára
og vom í hópi 315 kúrdverskra
drengja á aldrinum 8-15 ára sem
„hurfu“ í ágúst 1983. Drengimir
vora í hópi 8.000 kúrdverskra karl-
manna sem talið er að hafí verið
handteknir eingöngu vegna þess að
þeir tilheyra Barzani-ættflokknum.
Börn og unglingar í írak hafa orð-
ið saklaus fórnarlömb pólitískrar
kúgunar og hafa „horfíð" svo hundr-
uðum skiptir. Hinir 8.000 Barzani
Kúrdar eru frá Barzan og Merga Sur
í Arbil-héraði. Á árurmm 1976. og
1977 neyddu írösk yfirvöld fjölskyld-
ur fjórmenningana ásamt öðram fjöi-
skyldum til að flytjast búferlum til
fjögurra staða í Árbil-héraði. Þessir
staðir era Quostapa, Diyana, Harir
og Bahark. Talið er að íraski herinn
hafí handtekið fjölda manna á þess-
um stöðum í ágúst 1983. Um 8.000
drengir og fullvaxta karlmenn á aldr-
inum 8-70 ára vora teknir fastir og
neyddir inn í herbíla sem hurfu síðan
á brott.
í hópi hinna handteknu vora nánir
ættingjar Mus’ud Barzani, leiðtoga
Kúrdverska lýðveldisflokksins. Hand-
tökumar komu í kjölfar bardaga
milli heija íraks og íran í júlí 1983,
en þá náði Iranir á sitt vald svæði
við Haj Omran sem áður tilheyrði
írak.
Irösk yfirvöld sökuðu Kúrdverska
lýðveldisflokkinn um að hafa aðstoð-
að íranska herinn við að ná yfírráðum
á svæðinu við Haj Omran. Margir
óttast að þessar fjöldahandtökur hafí
verið gerðar í hefndarskyni gagnvart
Kúrdverska lýðveldisflokknum og
telja að mennirnir hafi eingöngu ver-
ið handteknir vegna þess að þeir til-
heyrðu Barzani-ættflokknum.
Fram til þessa hafa írösk yfirvöld
ekki skýrt frá örlögum þeirra sem
handteknir vora. Ættingjar þeirra
óttast að margir hafi verið teknir af
lífí á iaun.
Vinsamlegast skrifið kurteisleg
bréf og farið fram á að þeir verði
tafarlaust látnir lausir og skýrt frá
dvalarstað þeirra. Skrifið til:
President Saddam Hussain,
Karadat Mariam,
Baghdad, Iraq.
Miðbaugs-Gínea: Francisco Ban-
ifaclo Mba Nguema er hermaður
sem dæmdur var í 20 ára fangelsi
fyrir tilraun til að steypa ríkisstjórn
Miðbaugs-Gíneu af stóli.
Francisco Banifacio Mba Nguema
var handtekinn ásamt u.þ.b. 40 öðr-
um mönnum í ágúst 1988 eftir að
formaður Framfaraflokksins (Partido
del Progreso) hafði átt stutta viðdvöl
í landinu í þeim tilgangi að sækja
um leyfi fyrir starfsemi flokksins. I
Miðbaugs-Gíneu er aðeins. einn
stjórnmálaflokkur leyfður og starfar
því Framfaraflokkurinn utan lands-
ins. Þeir sem handteknir voru hafa
verið granaðir um að vera félagar í
Framfaraflokknum eða styðja flokk-
inn. Francisco og margir samfangar
hans vora pyntaðir af hermönnum
og mönnum úr varðsveit forsetans.
Francisco Nguema var leiddur fyr-
ir herrétt í september 1988 og virðist
rétturinn hafa byggt sannanir sínar
á játningum sem fram komu við pynt-
ingar og á þeirri staðreynd að Franc-
isco hafi lesið bókina „The Dogs of
War“ eftir Frederic Forsyth. Bókin
fjallar um ímyndaða uppreisn í byijun
áttunda áratugarins í landi sem flest-
ir telja Miðbaugs-Gíneu. Enn eitt
sönnunargagnið í máli Francisco var
vitnisburður eins vitnis af hálfu sækj-
anda, en þann vitnisburð úrskurðaði
rétturinn falskan. Störf réttarins vora
öll í. styttra lagi sem skerti mjög rétt
varnarliða. Francisco og annar her-
maður voru upphaflega dæmdir til
dauða, en sjö aðrir dæmdir í 12-30
ára fangelsi. Þeir fengu ekki að
áfrýja dómnum.
Skömmu eftir réttarhöldin var
dauðarefsingunni breytt í lífstíðar-
fangelsi og í ágúst 1989, á 10 ára
afmæli ríkisstjómarinnar, var lífstíð-
ardómnum breytt í 20 ára fangelsi
og fangavist fjögurra annarra stytt
um helming. Þeir eru í haldi í Bata-
fangelsinu í Rio Muni-héraði.
Vinsamlegast skrifið kurteisleg
bréf og farið fram á að hann verði
tafarlaust látinn laus. Skrifíð til:
Su Exceiencia
Coronel Teodoro Obiang Ngu-
ema Mbasogo,
Presidente de la República,
Gabinete del Presidente de la
República,
Malabo,
República de Guinea Equator-
ial / Miðbaug Gínea.
Tíbet: Ngawang Buchung er
munkur frá Drepung-klaustrinu í útj-
aðri Lhasa. Hann var dæmdur í 19
ára fangelsi fyrir að ,koma á fót
„flokki andbyltingarsinna", fyrir að
útbreiða „andbyltingaráróður" og
fyrir „njósnir".
30. nóvember 1989 hélt Alþýðu-
dómstöllinn í Lhasa „fjöldafund" til
að dæma 10 munka frá Drepung-
klaustrinu fyrir stuðning við sjálf-
stæði Tíbet. Munkarnir voru hand-
teknir 15. janúar 1989.
Ngawang Buchung var öpinber-
lega lýstur leiðtogi „afturhaldssamra
samtaka" sem höfðu prentað og
dreift bæklingum til stuðnings sjálf-
stæðis Tíbets. Tvö þessara rita voru
Mannréttindayfirlýsing Sameinuðu
þjóðanna á tíbetsku og opinber yfír-
lýsing til stuðnings stjórnarskrár-
bundnu lýðræði í Tíbet eftir brottför
Kínveija.
Hann var einnig í hópi þriggja
munka sem taldir vora stunda njósn-
ir fyrir ríkisstjóm Tíbets sem er í
útlegð á Indlandi, og þar með „grafa
undan þjóðaröryggi".
Fangelsisdómurinn er hinn lengsti
sem baráttumenn fyrir sjálfstæði
landsins hafa fengið og var dómurinn
kveðinn upp skömmu eftir að Dalai
Lama fékk friðarverðlaun Nóbels árið
1989. Kínveijar fordæmdu Dalai
Lama og þátt hinnar útlægu ríkis-
stjómar í að hvetja til mótmæla í
Lhasa.
Munkar frá Deprung klaustrinu
hafa verið í forystu mótmælenda í
Lhasa. Ngawang Buchung var í hópi
21 munks sem leiddi friðsæla mót-
mæiagöngu til borgarstjórnarskrif-
stofanna 27. septmber 1987. Þessi
atburður markaði upphaf nýrrar
mótmælaöldu fyrir sjálfstæði iands-
ins og voru nunnur og munkar aðal-
hvatamenn hennar. Ngawang Buc-
hung var þá hafður í haldi í fjóra
mánuði án ákæru.
Vinsamlegast skrifíð kurteisleg
bréf og farið fram á að hann verði
tafarlaust látinn iaus og án skilyrða.
Skrifið til:
Li Peng Zongli,
Guowuyuan,
Beijingshi, Zhonghua Renmin
Gongheguo,
China.