Morgunblaðið - 30.01.1991, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
24. tbl. 79. árg.
MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Loftárásir bandamanna valda æ meiri usla:
Skriðdrekasveit eytt og
kveikt í olíuhreinsistöð
Leifar þriggja bíla sem brunnu
í sprengjutilræði sem gert var
gegn skrifstofu franska ræðis-
mannsins í Izmir í Tyrklandi í
gær. Skýrt var frá tveim spreng-
ingum í viðbót, annarri við
bandaríska menningarmiðstöð
og hinni við vörugeymslu, einnig
bandariska. Einn maður siasað-
ist. Samtök vinstrisinnaðra öfga-
manna hafa lýst verkunum, sem
talin eru tengjast Persaflóastríð-
inu, á hendur sér.
Nikosiu, Dhahran, Riyadh, Brussel, London, Washington. Reuter, Daily Telegraph.
HÖRÐUM loftárásum var haldið áfram á stöðvar íraka í gær. Skýrt
var frá því að bandamenn hefðu ráðist á lest 24 skriðdreka, bryn-
vagna og vörubíla í Kúveit á mánudagskvöld og eytt henni. „Þeir eru
að brenna ... Ovarkárni kom Irökum í koll,“ sagði einn af liðsforingj-
um bandamanna. Við árásina voru m.a. notaðar Harrier-þotur í eigu
landgönguliða Bandaríkjaflota. Ráðist var m.a. á borgina Basra í
gær, kveikt þar í olíuhreinsistöð og stöðvar SAM-loftvarnaflauga í
Kúveit skaddaðar. Gerð var mikil árás á fjarskiptamiðstöðvar og sam-
gönguleiðir í olíuborginni Kirkuk í norðurhluta Iraks. Flotaflugvélar
af gerðinni Intruder munu einnig hafa eytt tveim skotpöllum fyrir
kínversk-smíðaðar eldflaugar af tegundinni Silkiormur. Saudi-Arabar
segjast hafa gert óvænta árás á skotpall fyrir Frog-flaugar Iraka í
Kúveit og eyðilagt hann með vígvallareldflaugum. Þyrlur bandamanna
gerðu sameiginlega árás á 17 íraska vélbyssubáta norðarlega á Persa-
flóa í gærkvöldi og hröktu þá á brott.
Reuter
Georgía setur á
stofn eig’in her
Sljórri Rússlands mótmælir þátttöku hersins í löggæslu
írakar sögðu að menn úr liði
þeirra í Kúveit hefðu gert herhlaup
í norðvesturhluta Saudi-Arabíu á
mánudagskvöld og komist allt að
20 km inn í landið. Margir óvinaher-
menn hefðu verið felldir og skemmd-
ir unnar á herbúnaði. Fulltrúi Banda-
ríkjahers sagði að tylft íraskra her-
manna hefði setið fyrir nokkrum
landamæravörðum og sært þtjá. Ír-
askur liðsforingi hefði fallið í átök-
unum, sennilega af slysni fyrir vopn-
um eigin manna. Breskir talsmenn
segja að loftvarnir úrvalssveita
íraska Lýðveldisvarðarins, sem voru
taldar gífurlega fullkomnar, hafi
mjög látið á sjá eftir stanslausar
loftárásir undanfarna sólarhringa er
einnig hafa það markmið að gera
hermennina önnagna af þreytu.
Bresk og bandarísk yfirvöld mót-
mæltu harkalega í.gær meðferð ír-
aka á stríðsföngum en stjórnin í
Bagdad segja að flugmaður úr liði
bandamanna, sem var í haldi í borg-
inni, hafi farist í loftárás banda-
manna á mánudagskvöld. írakar
koma föngunum fyrir á hernaðar-
lega mikilvægum stöðum.
Fastafloti Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) á Norður-Atlantshafi
verður sendur til Miðjarðarhafs
snemma í næsta mánuði og er þessi
ráðstöfun sögð þáttur í viðbúnaði
bandalagsins vegna Persaflóa-
átakanna. Bandarískar flugvélar
með bækistöðvar í NATO-ríkinu
Tyrklandi héldu í gær áfram loft-
árásum á írak. Utanríkisráðherra
ítala, Gianni de Michelis, segist álíta
að NATO hljóti að koma Tyrkjum
til hjálpar geri íraski landherinn árás
á þá, annað væri óhugsandi. De
Michelis hvatti þó Tyrki til að svara
ekki með gagnárás ef Irakar skytu
Scud-flaugum á landið. Þjóðveijar
hyggjást senda 600 manna lið úr
flughernum og loftvarnaflaugar til
styrktar vörnum Tyrkja.
Fréttamaður spænska dagblaðs-
ins E1 Mundo, Alfonso Rojo, er enn
í írak. Yfirvöld hafa sýnt honum
helga staði shíta-múslima í Najaf í
Suður-írak er þau segja að hafi
skemmst í loftárásum bandamanna.
írösk stjórnvöld segja bandamenn
hafa ráðist á íbúðarhverfi og hóta
grimmilegum hefndum.
Sjá ennfremur bls. 20-23.
Moskvu. Reuter.
ÞING Sovétlýðveldisins Georgíu
samþykkti í gær að stofna eigin
her til að taka við af sovéska
hernum í landinu. Þingmenn í
Georgíu tóku í gær undir með
ráðamönnum í Eystrasaltsríkjun-
um og sögðust ekki geta fallist á
tilskipun varnarmála- og inn-
anríkisráðuneyta Sovétríkjanna
um að hermenn sinntu löggæslu
í stærstu borgum Sovétríkjanna.
Ríkisstjórn Rússlands með Borís
Jeltsin forseta landsins í broddi
fylkingar hefur einnig fordæmt
tilskipunina og segir að hún brjóti
gegn fullveldi Rússlands.
Þing Georgíu samþykkti sam-
hljóða ályktun þar sem ungir menn
á herskyldualdri eru skyldaðir til að
þjóna í „þjóðvarðliði" á millibils-
skeiði uns lýðveldið hefur að fullu
sagt skilið við Sovétríkin. Míkhaíl
Gorbatsjov Sovétforseti hefur hing-
að til fordæmt svipaðar tillögur sem
önnur lýðveldi Sovétríkjanna hafa
viðrað. Blaðamenn í Tíflis, höfuð-
borg Georgíu, sem Reuters-frétta-
stofan ræddi við, segja að ekki sé
minnst berum orðum á Sovétherinn
í ályktuninni. Hins vegar megi af
henni ráða að ætlast sé til að Georg-
íumenn sem nú eru í Rauða hernum
ljúki herskyldu sinni þar.
Tilskipun Borís Púgó innanríkis-
ráðherra og Dímítrís Jazovs varnaV-
málaráðherra um aukið hlutverk
hersins í löggæslu hefur vakið geysi-
sterk viðbrögð meðal lýðræðissinna
í Sovétríkjunum; Hermt er að ráð-
herrarnir hafi tekið þessa ákvörðun
29. desember sl. en hún var ekki
gjörð opinber fyrr en á föstudag í
síðustu viku. Samkvæmt henni eiga
þrír hermenn eða sjóliðar að aðstoða
hvern lögreglumann í stærri borgum
landsins á kvöldin, um helgar og á
frídögum og þegar mótmælafundir
eru í aðsigi. Markmiðið _er sagt að
halda glæpum í skefjum. ívan Sjílov,
aðstoðarinnanríkisráðherra Sov-
étríkjanna, sagði á fréttamanna-
fundi í gær að ekki stæði til að'skrið-
drekar yrðu notaðir við þessa hertu
löggæslu en hermenn kynnú að
verða vopnaðir byssustingjum.
Gorbatsjov hefur ekki tjáð sig
opinberlega um téða tilskipun. En i
gær kom hann á fót nefnd sem heyr-
ir beint undir forsetann og á að sam-
ræma baráttuna gegn efnahagsleg-
um skemmdarverkum, hnupli, spill-
ingu og árásum sem beinast gegn
lífi manna, æru, heilsu og eignum.
Formaður nefndarinnar er Júrí Go-
lik, sem situr í Æðsta ráði Sovétríkj-
anna. Jafnframt vakti það athygli í
gær að Pravda, málgagn sovéska
kommúnistaflokksins, birti hat-
ramma árás á Jeltsín þar sém hann
er sakaður um að reyna að efna til
borgarastyijaldar í Sovétríkjunum.
Sovéskir hermenn í Litháen særðu
í gær alvarlega tvítugan mann, Jon-
as Tautkus að nafni, sem grunaður
var um að neita að gegna herþjón-
ustu i Rauða hernum. Herinn hefur
fengið skipun um að leita unga Lit-
háa uppi sem svo er ástatt um.
Suður-Afríku-
leiðtogar
hvetja til friðar
Nelson Mandela (t.v.), varaforseti
Afríska þjóðarráðsins (ANC) í
Suður-Afríku, og Mangosuthu
Buthelezi, forystumaður Ink-
atha-hreyfingarinnar, takast í
hepdur. Blökkumannaleiðtogarnir
ræddust við í borginni Durban í
gær til að reyna að binda enda á
blóðugar deilur fólks af xhosa-
þjóðerni, er fylgir Mandela, og
zúlumanna en Buthelezi er leið-
togi þeirra. Þúsundir manna hafa
fallið í átökunum síðustu árin.
Hvöttu leiðtogamir liðsmenn sína
til að leita friðar og samstöðu í
baráttunni fyrir mannréttindum
blökkufólks. Mandela hefur áður
neitað að ræða við Buthelezi sem
ýmsir úr röðum ANC álíta of hall-
an undir sjónarmið ríkisstjórnar
hvíta minnihlutans.
Reuter