Morgunblaðið - 30.01.1991, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 1991
„lánnrótoirTg'órig?jpu Laebjrm'ig borga.
-Fyrir Ermasundscjöngin,. "
Ast er...
VC?
1-16
.. .að sýna listir sínar.
TM Reg. U.S. Pat Off.—all rights reserved
® 1991 Los Angeles Times Syndicate
Ég hef þó skapað atvinnu-
möguleika í þjóðfélaginu.
Ég væri hér ekki. Ég er
hér vegna þess ...
Með
morgunkafftnu
Ertu slæm í bakinu? Þú
ferð í apótekið eftir
verkjapillum, á eftir.
MENNTAHROKI
Ágæti Velvakandi.
Auk hefðbundinnar rangnýtingar
styrjaldar gegn iífríkjum jarðar, er
það aðal Evrópumenningar að hafa
rangt við í sérhveijum starfa eða
leik, þar sem því verður við komið.
Þess vegna þarf svo umfangsmikil
eftirlitskerfi og dómgæslu á öllum
sviðum, og dugir ekki til.
Til Velvakanda.
Þeir, sem hafa viljað gera sér
dagamun í mat á þorranum og
kaupa sér súrmeti að gömlum og
góðum sið, hafa orðið að bíta á jaxl-
inn, því verðlagning á þessari vöru
er með þeim hætti að ekki verður
orða bundist.
Ég rölti inn í verzlunina Austur-
stræti 17 sem er gjaldþrota og rek-
in af þrotabúinu og verðið á hrúts-
pungunum er þar á 1.289 krónur
kílóið. Verð á svokölluðum eistna-
vefjum er 998 krónur og súrri lifrar-
pylsu 953 krónur. Til samanburðar
má geta þess að í sömu verzlun er
vérð á lambahrygg 667 krónur kíló-
Einn lögreglumaður nægði til að
halda regiu í þúsund manna Súa-
þorpi, gátu þó Súar skemmt sér
ótæpilega, því þeir voru gleðimenn
miklir á meðan að þjóð þeirra var
fijáls. Embættistíð viðkomandi lög-
reglustjóra var einn sólarhringur.
Að honum liðnum tók jafnan þessi
eini lögregluþjónn sér lausn frá
ið og verð á súpukjöti 498 krónur.
Ofangreint verð er líklega eitt
það hæsta í bænum en það breytir
ekki þeirri staðreynd að verðið á
þessari vöru er komið úr böndunum.
Auðséð ér að kaupmenn nota sér
þorrann til að bæta sér lélega álagn-
ingu í smásölunni og moka inn
aurum á kjöti sem þess á milli selst
afar illa eins og t.d. slögin. Þegar
slögunum hefír verið rúllað upp og
þau súrsuð kallast þau lundabaggar
og eru þá seld á 764 kr. í ofan-
greindri verzlun.
Hver er skýringin á þessari óhóf-
legu álagningu?
Arnór Ragnarsson
embætti og skilaði því til hins
næsta.
Á veggnum fyrir framan mig
hangir fallegt viðurkenningarskjal
frá Hvaleyri hf., dagsett 12.janúar
1990, og undirritað af sex mönnum
starfsfræðslunefndar fiskiðnaðar-
ins, og veitir mér „menntunar“-titil-
inn sérhæfður fiskvinnslumaður, í
þessari undirstöðugrein gjaldeyris-
öflunar þjóðarbúsins.
Mér hlotnuðust fjöiutíu fræðslu-
klukkustundir á námskeiði í tíu
greinum, í fyrirlestrarformi (svona
líkt og í Háskólanum). Fyrirlestr-
arnir voru mjög fróðlegir, en hefð-
bundin aulapróf menntuðustu fyrir-
lesaranna, sem eiga að sýna yfir-
burði menntaðra yfir ómenntaða,
voru hvimleið. Samviskusamt fisk-
vinnslufólk sem vant er að gjöra
það sem því er sagt, var þá haft
að háði og spotti. Það voru þó ekki
nema þeir „menntuðustu“ af fyrir-
lesurunum sem buðu nemendum
sínum upp á slíkt í byijun. Ath.:
Framkoma „eldri“ nemenda við
nýliða í flestum framhaldsskólum
landsins er til háborinnar skammar
á fyrsta degi haustannar.
En fyrirlestrarnir íjörutíu eru
ekki nema þriðjungur þeirrar
menntunar, sem skráður er undan-
fari útgáfu áðurtalins skrautskjals
til starfsréttinda í fiski. Eftir eru
áttatíu tímar í verklegum greinum
á vinnustað í flestum atriðum fisk-
vinnslu, og eru skráð fyrirmæli um
að námstíma þessa skuli færa til
bókar. Reyndar hafa verið hönnuð
og prentuð sérstök eyðublöð fyrir
þá. Ég kvartaði til réttra aðila, og
lét fylgja skriflegum athugasemd-
um þau gögn sem staðfestu mál
mitt.
Því aðeins reyndist unnt að falsa
skrautskjal til starfsréttinda að
tveimur þriðju hlutum, að vinnuveit-
andi og verkalýðsfélag lögðust á
eitt. Afskiptaleysi starfsfólks er
sætti sig við gerviréttindi fyrir
kaupauka smáan hjálpaði einnig
upp á.
Yfirleitt er mér létt um mál og
stama eigi, nema ég sé að biðja
mér konu, vandræðalegur get ég
þó átt eftir að verða í framtíðinni,
að ganga milli verkstjóra hinna
ýms'u fiskvinnsiustöðva í atvinnuleit
með glerplötuþakið skrautskjal í
annam hendinni, og tjá þeim jafn-
framt að á flestum störfum viðkom-
andi vinnustaðar hafi ég aldrei
snert.
Bjarni Valdimarsson
Dýr mundi Hafliði allur:
Kílóið af hrútspung-
um á 1.289 krónur
HÖGNI HREKKVlSI
Víkverji skrifar
Fyrir nokkru hringdi áhugamað-
ur um íslenskt mál í Víkveija
og spurði hann eftir hvaða reglum
væri farið á Morgunblaðinu við
umritun á landaheitum. Vísaði hann
til þess að í blaðinu er oft ritað
Tæland en ekki Thailand, eins og
á ensku, Tævan en ekki Taiwan,
Kúveit en ekki Kuwait og svo fram-
vegis.
Víkveiji svaraði á þann veg, að
þessi nýbreytni hefði verið tekin
upp, þar sem menn hefðu talið eðli-
legt að laga ritháttinn að íslenskum
framburði og hætta að nota enska
umritun á þessum landanöfnum.
Þarna gætti einnig áhrifa frá átaki
íslenskrar málnefndar, sem á sínum
tíma beitti sér fyrir því að settar
voru umritunarreglur úr rússnesku
en í fréttum hefur Morgunblaðið
leitast við að fylgja þeim reglum
síðan. Var mun auðveldara fyrir
blaðamenn að tileinka sér umritun-
arreglurnar en menn ætluðu upp-
haflega.
XXX
ftir að Víkveiji og viðmælandi
hans höfðu rætt þetta kom
að spurningu um það, hvort í Morg-
unblaðinu væri breytt stafsetningu
á heiti landa eins og Uruguay í
Úrúgvæ og Nicaragua í Níkaragva.
Víkveiji sagði, að það væri ekki
gert. Taldi viðmælandinn það rétt,
því að þá væri unnt að fóta sig á
þeirri reglu, að menn íslenskuðu
landaheiti, ef um væri að ræða
umritun úr öðru stafrófi en hinu
latneska.
Fallist menn á þessa reglu hnekk-
ir hún því, sem Árni Böðvarsson
segir í hinni ágætu bók sinni Mál-
far í fjölmiðlum en þar stendur
meðal annars: „Þar er gott að styðj-
ast við þá reglu að virða sjálfstæð
ríki svo mikils að stafsetja nöfn
þeirra eftir íslenskum framburði (og
beygja þau í samræmi við það), svo
sem Úrúgvæ, Malasía."
Víkveiji hallast að fyrri reglunni.
í henni felst einnig að menn halda
sig almennt við upprunalegan rit-
hátt ef um latneskt stafróf er að
ræða; skrifa til dæmis Sky en ekki
Skæ, þegar sagt er frá sjónvarps-
stöðinni bresku sem nú er orðin
gestur á hveiju íslensku heimili.
Borgin Vilnius, höfuðborg Lithá-
ens, hefur verið mikið í frétt
um. Margir hafa efalaust tekið eft-
ir því, að í sumum fjölmiðlum er
borgin kölluð Vilna. Þetta er rúss-
nesk útgáfa á heiti borgarinnar að
því er sérfræðingar segja Víkveija,
og telja þeir réttilega ekki fara vel
á því áð nota hana nú þegar rætt
er um hetjulega sjálfstæðisbaráttu
Litháa.
Sumir standa í þeirri trú að Vilna
sé fornt norrænt heiti á þessari
borg í Lithaugalandi. Þeir sem
Víkveiji leitaði til vegna málsins
sögðu honum, að í fornum íslensk-
um ritum hefðu þeir hvorki séð
minnst á Vilnu né Vilnius. Mælir
Víkverji eindregið með því að menn
noti Viinius en ekki Vilna. Þá finnst
honum ástæða til að íhuga hvort
beygja eigi nafn höfuðborgar Lett-
lands, Riga. Var ekki alltaf sagt í
skipafréttum á árum áður, að skip-
ið væri á leið til Riga , í Riga eða
á leið frá Riga?