Morgunblaðið - 03.04.1991, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3..APRÍL 1.991
21
Átak gegn krabbameini
af. Síðan koma dýrin til sögnnnar
og á lokastigi er varan prófuð á
sjálfboðaliðum.
Mörg fyrirtæki nota ekki ný
hráefni sem gera þarf prófanir á
heldur aðeins efni sem talin eru
skaðlaus og prófa vöruna fyrst in
vitro og síðan á sjálfboðaliðum.
Það eru þessi fýrirtæki sem löglega
merkja vörar sínar „ekki prófað á
dýrum“ (not tested on animals) eða
„án þjáningar" (cruelty free) sem
þýðir:
— hvorki hráefnin eða varan í
heild hafa verið prófuð á dýram
af framleiðendum.
— varan inniheldur ekki dýraaf-
urðir.
Hér er m.a. annars átt við col-
lagen og elastin í hrukkukremum,
moskus (musk) frá moskuskarldýr-
um, en fyrir hvert kíló sem fæst
láta um hundrað dýr lífið. Sum
fyrirtæki nota þó lanolín (unnið
úr ullarfitu), býflugnavax (úr hun-
angskökum) og mjólkurafurðir.
Eg hvet lesendur til að gefa
þessum málum gaum því hér er
um að ræða mikinn fjölda dýra sem
þjást að ástæðulausu. Með því að
velja snyrtivörur frá fyrirtækjum
sem ekki prófa á dýrum erum við
á okkar hátt að leiða til þess að
þjáningar þessara dýra verði úr
sögunni samkvæmt lögmálinu um
framboð og eftirspurn.
Höfundur er læknanemi og
áhugnmaður um dýravernd.
eftir Guðmund
Björgólfsson
Ráðgert hefur verið sérstakt
átak gegn krabbameini og er þar
m.a. gert ráð fyrir aðstandendum
sjúklinga og þeim erfiðleikum sem
þeir standa frammi fyrir þegar
þeir vegalausir þurfa að verða sér
úti um húsnæði í höfuðborginni.
Framtakið er lofsvert svo langt
sem það nær. Ævinlega skulu þó
þarfir sjúklinganna sjálfra sitja í
fyrirrúmi og meðan svo er ekki
er aðstandendum vorkunnarlaust
að búa áfram um sinn við sitt hlut-
skipti.
Eitt brýnasta verkefni sem fyrir
liggur er bætt aðstaða sjúkiing-
anna sjálfra á þeim stofnunum
sem þeir éru lagðir inn á. Allt það
íjármagn sem stendur tii að safna
saman og öll sú orka sem stendur
til að leysa úr læðingi til aðstoðar
við aðstandendur er skrípaleikur
eins þegar höfð er í huga hin
hraksmánarlega aðstaða sjúkling-
anna sjálfra á þeim stofnunum
sem eiga að heita til þess útbúnar
að veita viðhlítandi aðbúnað sem
oftsinnis er jafnframt sá síðast'i
er sjúklingur fær.
Landspítalinn, nánar tiltekið
deild 13, krabbameinsdeild, er sú
deild sem fjölmargir gista en í
fæstum tilfellum lengi. Úrbóta er
þar þörf og víðar. Skal ég nú nefna
þau atriði sem nærtækust era: 1.
Þær sjúkrastofur er vita í átt að
k-álmu eru allar þannig að ekkert
opnanlegt fag fyrirfinnst, — öU sú
hiið er snýr að þessari álmu er
með öðrum orðum gluggalaus. Hér
er' um að ræða öryggisatriði ef til
þess kæmi að geislavirk efni bær-
ust út í andrúmsloftið frá k-álmu.
Til að gera sjúklingum veruna sem
þægilegasta innan þessara marka
hefur verið komið fyrir viftum sem
sinna eiga eðlilegri loftræstingu á
þessum sjúkrastofum. Þetta kerfi
er svo fullkomið að það kæmi jafn-
vel alheilbrigðum manni í gröfina
á innan við þremur vikum. Ég
skora á alla er að þessum málum
vinna að sjá til þess að þessum
sjúkrastofum verði lokað þegar í
stað.
Ég legg til við aðstandendur
krabbameinssj.úklinga að þeir setji
tímamörk fyrir yfirstjérn Lands-
pítalans til að framkvæma fyra-
nefnda aðgerð. Að öðrum kosti
grípi þeir til sinna ráða til þess
„Ég- legg til við að-
standendur krabba-
meinssjúklinga að þeir
setji tímamörk fyrir
yfirstjórn Landspítal-
ans til að framkvæma
fyrrnefnda aðgerð að
öðrum kosti grípi þeir
til sinna ráða til þess
að ósvinna þessi verði
stöðvuð.“
að ósvinna þessi verði stöðvuð.
I auglýsingu frá Krabbameins-
félagi Islands þar sem konur era
hvattar til að koma til skoðunar
segir að margir treysti á þær og
þær varaðar við að bregðast ekki
þeim sem að þeim standa. Allt er
það góðra gjalda vert og ekki að
efa frómheitin sem að baki liggja.
En hafíð þið konur góðar gætt að
því að ef til vill er það sú stofnun
er síst skyldi bregðast ykkur! í
auglýsingu þessari er gefið ein-
dregið til kynna að skoðun þessi
sé svo markviss og örugg að hún
sé hafin yfir efa. Staðreyndin er
allt önnur. Að visu er það vitað
að þessar skuggamyndatökur skila
árangi’i, en marg oft er það svo
að þær hleypa fram hjá sér ill-
kynja breytingum sem jafnvel hafa
verið að þróast í 5-10 ár. Ágæti
þeirra má því ráða af þeirri stað-
reynd. Hér er það sem oft áður
að það era peningarnir sem ráða
hvaða aðferð er valin við krabba-
meinsleit en ekki skynsemin. Eitt-
hvert áreiðanlegusta tæki sem nú
er völ á er sónar og hið nákvæma
tæki hefur Landspítalinn einn yfir
að ráða í þessu skyni. Það ber að
umbylta núverandi kerfi og taka
þessa tækni hvarvetna inn í heil-
brigðiskerfið til heilla fyrir lands-
lýð allan þannig að við getum
horft til ársins 2000 og sagt með
réttu að eitthvað hafí verið gert
og eitthvað áunnist, í stað þess
sem nú er að um „framfarir“ flest-
. ar á sviði krabbameinslækninga
má lesa af bókum um og yfir 1960.
Höfundur er einn af
aðstandendum.

P eugeot 309 er einhver albesti kosturinn í
vali á hagkvæmum fjölskyldubíl. Hagkvæmur,
bæöi hvaö varöar verö og rekstur. Bíllinn er
einstaklega rúmgóöur og þægilegur fyrir far-
þega, fimm dyra meö farangursrými sem
opnast vel og aftursætum sem leggja má niöur.
Aksturseiginleikar eru frábærir; góö fjöörun,
sem einkennir allar Peugeot bíla, framhjóladrif-
■y
inn og sérlega léttur í stýri.
Peugeot 309 er öruggur feröabíll á misgóöum
vegum utanbæjar og lipur innanbæjarbíll; fimm
gíra meö aflmikilli, sparneytinni vél og einstak-
lega þægilegum sætum.
• RÚMGOÐUR
• FRÁBÆR FJÖÐRUN
• LÉTTUR í STÝRI
• KRAFTMIKILL
Verö Irá kr.
799.800,-
__kraftur, hagkvæmni,
fjöðrun, öryggi og...