Morgunblaðið - 26.07.1991, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C/D
STOFNAÐ 1913
167. tbl. 79. árg.
FOSTUDAGUR 26. JULI 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Bretland:
Hörð við-
brögð við
EB-dómi
Lúxemborg. Reuter.
DOMUR Evrópudómstólsins frá
því í gær um að bresk lög um eign-
araðild útlendinga að veiðitækjum
stangist á við EB-reglur hefur
vakið harkaleg viðbrögð í Bret-
landi einkum meðal þingmanna
íhaldsflokksins.
„Þetta eru slæmar fréttir fyrir
sjávarútveginn en þær sýna einnig
hversu mjög Bretar hafa afsalað sér
lýðræðislegum völdum og frelsi,“
sagði Teddy Taylor þingmaður
íhaldsflokksins. Anthony Beaumont-
Dark annar þingmaður flokksins
sagði það ótækt að dómstóllinn gæti
brotið á bak aftur ákvörðun breska
þingsins sem ætlað væri að vemda
lífsnauðsynlega hagsmuni þjóðarinn-
ar.
Manuel Marin, sem fer með sjávar-
útvegsmál í framkvæmdastjórn EB
fagnaði dómnum hinsvegar og sagði
að hann væri staðfesting á því að
grundvallarreglan um að ekki mætti
mismuna þegnum EB-ríkja vegna
þjóðernis næði einnig til sjávarút-
vegsins.
Sjá „Óheimilt að
skilyrða..." á bls. 20.
Reuter
Mandela á Kúbu
Nelson Mandela forseti Afríska þjóðarráðsins og Fídel Kastró for-
seti Kúbu heilsuðust innilega í Havana í gær. Þangað kom Mandela
í þriggja daga heimsókn. Nokkur hundruð manns fögnuðu Mandela
við komuna, þar á meðal suður-afrískir námsmenn í Havana, og
hrópuðu „Fídel, Mandela!“
Bandaríkjastjórn:
A
Irakar virtu loka-
frestinn að vettugi
Washington. Reuter.
TALSMAÐUR Bandaríkjastjórnar sagði í gær að Saddam Hussein
Iraksforseta hefði ekki tekist að leggja fram fullnægjandi upplýsing-
ar um kjarnorkuvinnslu í Irak áður en frestur sá er öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna (SÞ) gaf honum til þess, rann út í gær en sögðu
jafnframt að það þýddi ekki tafarlausar hernaðaraðgerðir.
Talsmaður Bandaríkjastjórnar,
Roman Popadiuk, sagði á fundi
með fréttamönnum að Saddam
Hussein „hefði ekki lagt fram þær
upplýsingar sem nauðsynlegar
væru“ um kjarnorkuvinnslu íraka
áður en lokafrestur fastafulltrúa
öryggisráðs SÞ rann út í gær.
Lokafresturinn hefur valdið
mönnum áhyggjum víða um heim
því Bandaríkjamenn höfðu lýst því
yfir að þeir myndu gera árásir á
kjamorkuvinnslustöðvar í írak ef
lokafresturinn yrði ekki virtur.
„Lokafresturinn hefur aðeins þá
þýðingu að öryggisráðið getur nú
dæmt um hvort einlægur vilji ír-
aksforseta og ríkisstjómar lands-
ins er fyrir því að framfylgja
vopnahlésskilmálum SÞ,“ sagði
Popadiuk. „Því miður virðist það
ekki vera raunin. Saddam hefur
ekki lagt fram fullnægjandi upp-
lýsingar."
Fráhvarf frá marxisma rætt í miðstjórn sovéska kommúnistaflokksins:
Ræðumenn almennt fylgj-
andi tillögum Gorbatsjovs
Mnskvn Rpufpr.
Moskvu. Reuter.
TILLÖGUR Míkhaíls S. Gorba-
tsjovs, forseta Sovétríkjanna, um
breytta stefnuskrá kommúnista-
Noregur:
• •
Andrés Ond
þjónn kölska
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
Teiknimyndapersónan
Andrés Önd hefur gengið til
liðs við sjálfan djöfulinn, að
því er hinn trúaði norski blað-
amaður Lars Toralf Stor-
strand heldur fram.
í nýjasta hefti kristilegs
fréttabréfs sem Storstrand gefur
út ráðleggur hann öllum kristn-
um foreldrum að fletta vandlega
í gegnum hvert Andrésar Andar-
blað áður enjjað kemst í hendur
barnanna. „I mörgum sögum í
Andrésarblöðunum má greina
undirtón djöfuldóms og dul-
rænna efna. Það vekur ugg að
sjá að einn Bjarnabófanna ber
töluna 666 - tölu dýrsins, djöf-
ulsins.“ í einni sögunni um
Mikka mús skýtur upp styttu
af „austurlenska músaguðnum
Kraa“ og þar sjást þekkt tákn
úr döflatrú, segir hann stór-
hneykslaður við fréttamann
Dagbladet.
flokksins virðast hafa hlotið
brautargengi á fyrri degi mið-
stjórnarfundar flokksins. Tak-
markaðar fréttir berast af gangi
mála á fundinum en þó sagði tals-
maður flokksins að allir þeir 27
miðstjórnarmenn sem tekið hefðu
til máls í gær hefðu í grundvallar-
atriðum tekið undir sjónarmið
aðalritarans, Gorbatsjovs. Fyrir-
fram hafði verið búist við mikilli
andstöðu harðlinumanna við
stefnuskrárdrög Gorbatsjovs
enda miða þau að því að breyta
flokknum úr kommúnistaflokki í
„lýðræðislegan sósíalistaflokk“.
í setningarræðu sinni í gær neit-
aði Gorbatsjov því að stefnuskrár-
drögin þýddu fráhvarf frá sósíal-
isma. Þar væri tekið mið af öllu ríki-
dæmi sovéskra kenninga og kenn-
inga heimsins um sósíalisma og lýð-
ræði. Hins vegar væri þar snúið baki
við hinum hráa marx-lenínisma for-
tíðarinnar.
Pjotr Lutsjinskíj, talsmaður
kommúnistaflokksins, sem jafnframt
á sæti í stjórnmálaráði hans, sagði
að Gorbatsjov hefði alls ekki sætt
árásum á miðstjómarfundinum.
„Spár um að flokkurinn myndi klofna
á þessum fundi reyndust ekki á rök-
um reistar," sagði hann.
Harðlínukommúnistinn Alexander
Búzgalín sagði að kommúnisminn
fengi þá meðferð í drögunum að líkja
mætti við grafskrift: „Þú varst fagur
og við munum varðveita minninguna
um þig í hjörtum okkar alla tíð.“
Reuter
Þýskur sjónvarpsfréttamaður reynir að ná tali af miðsljórnarmanni
í sovéska kommúnistaflokknum að afloknum fundi í Kreml í gær.
Míkhaíl Súrkov, hershöfðingi gagn-
rýndi sum atriði í stefnuskrárdrögun-
um og sagði að þau væru óljós en
samt myndi hann greiða þeim at-
kvæði sitt.
Fréttastofan Tass hafði eftir Pavel
Búnitsj, róttækum umbótasinna:
„Svo virðist sem Gorbatsjov hafi full
tök á miðstjóminni og ég er ánægð-
ur með það. Gorbatsjov sagði skýrt
og skorinort að við værum að færast
nær jafnaðarmönnum og viðstaddir
tóku því þegjandi og hljóðalaust.“
Búist er við að samþykkt verði
tillaga Gorbatsjovs um sérstakt
flokksþing í nóvember eða desember
sem afgreiði nýja stefnuskrá. Slik
þing hafa verið haldin á fimm ára
fresti. Hinu síðasta sem haldið var
í júli í fyrra lauk með því að Borís
Jeltsín, forseti Rússlands, gekk út
og sagði sig úr flokknum.
Gorbatsjov hafði í gær þau orð
um nýlega tilskipun Jeltsíns sem
leggur bann við starfsemi flokks-
deilda á vinnustöðum í Rússlandi að
hún væri ótímabær og flækti enn
frekar flókna stöðu mála.
Sjá „Gorbatsjov verður að
hætta...“ á bls. 21.
Þegar Popadiuk var spurður
hvort hugsanlega yrði gripið til
hemaðaraðgerða, vildi hann ekki
útiloka þann möguleika en gerði
jafnframt ljóst að slíkt væri alls
ekki sjálfgefið.
Vísindamenn á vegum SÞ telja
að enn eigi eftir að upplýsa eitt
og annað um kjamorkuvinnslu ír-
aka. Hans Blix, forstjóri Alþjóða-
kjarnorkumálastofnunarinnar,
sagði að meðlimir eftirlitsnefndar
sem skoðaði kjarnorkuvinnslu-
stöðvar í írak fyrr í þessum mán-
uði teldu að íraksstjóm leyndi enn
upplýsingum um áætlun um auðg-
un úrans. Fjórða eftirlitsnefndin,
sem fer til íraks á vegum SÞ síðan
í maí, hélt þangað í gær. Aðgerð-
ir öryggisráðs SÞ munu væntan-
lega ráðast af niðurstöðum þeim
er sú nefnd kemst að.
Javier Perez de Cuellar, fram-
kvæmdastjóri SÞ, sagðist í gær
ekki trúa því að Bandaríkjamenn
myndu grípa til hernaðaraðgerða
gegn írökum, jafnvel þótt þeir
leyndu enn einhverjum upplýsing-
um um kjamorkuvinnslu sína.
Sendiherra Breta hjá SÞ, Sir David
Hannay sagði hins vegar í viðtali
í gær að Saddam Hussein íraksfor-
seti skyldi ekki halda að hann
þyrfti ekki lengur að óttast hernað-
arlegar refsigerðir.
Bandaríkin-Ísrael:
Samningur um
fulltrúa Pal-
estínumanna?
París. Reutcr.
SAMKVÆMT samkomulagi í níu
liðum milli ísraela og Bandaríkj-
amanna verða engir Palestínu-
menn frá Austur-Jerúsalem með-
al fulltrúa á fyrirhugaðri ráð-
stefnu um frið í Miðausturlönd-
um. Skýrði sendiherra ísraels í
Frakklandi frá þessu í gær.
Faisal el-Husseini, einn helsti
leiðtogi Palestínumanna, dró í efa
í gær, að Bandaríkjamenn hefðu
fallist á að útiloka Palestínumenn
frá Austur-Jerúsalem en Husseini
er í París og átti í fyrradag viðræð-
ur við Roland Dumas, utanríkisráð-
herra Frakklands.
Bandarísk stjórnvöld hafa ekki
staðfest að um samkomulag um
fulltrúa Palestínumanna sé að
ræða. Bush sagðist í gær vera þess
fullviss að Palestínumenn væru að
íhuga vandlega hvaða leiðir stæðu
þeim til boða. „Það eina sem ég fer
fram á er að þeir geri allt sem í
þeirra valdi stendur til að hagnýta
sér þetta einstæða tækifæri til að
ná lögmætum réttindum sínum og
um leið vinna að framgangi friðar.“