Morgunblaðið - 29.02.1992, Qupperneq 35

35
í líÁ'JÍÍSC'N .68 ílfíOAOÍIAD'IÁ.I möA,iflHU;WIÖM
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 1992
Gífurlegt tap á gróðurlendi
Undir miðlunar- og inntakslónin
fór gífurlegt flæmi af vel grónu landi
— eða um 60 ferkílómetrar (km 2).
Gróið land á íslandi minnkaði þar
með um 60 km2. Það munar um
minna. Uppgræðslan, sem skapa
átti beitiland í staðinn, þekur langt-
um minna landsvæði, — verður aldr-
ei líkt graslendi og það sem eyðilagt
var. — Þarf mikla og árlega áburð-
argjöf um mjög langa framtíð og
bregst sennilega alveg í þurrkatíð.
Það nefnilega vantar moldarlagið á
jörðina. — Það fauk burt þegar land-
ið blés upp. Hins vegar skapar upp-
græðslan, sem er í 500-600 metra
hæð yfir sjávarmáli, væntanlega
reynslu sem menn læra af og er sjálf-
sagt að viðhalda henni — bæði
reynslunnar vegna og vegna beitar-
innar. Árangur er reyndar nokkuð
góður eftir ástæðum.
Halda skal áfram að eyða
graslendi?
Niðurstöður með hliðsjón af gróð-
urvernd:
a) Óþarft var að ráðast í að virkja
Blöndu enda enginn markaður fyrir
afurðina.
b) Hægt var að hafa lónin langt-
um víðáttuminni.
c) Trúlega var hægt að þrepa-
virkja ána, — komast af með um-
málslítið lón og fá samt eins hag-
kvæmt orkuverð.
d) Eðlilegt hefði verið að reyna
að rækta upp jafnstórt land eins og
undir lónin fór.
Hér bætist það við að allar líkur
eru til að þama ónýtist uppeldis-
stöðvar bæði laxa og silunga og að
sérstökum laxastofni, sem gengur í
ár á hálendinu, verði útrýmt. Einnig
spillast gjöful silungsveiðivötn.
Verði samið um álver á Keilisnesi
eða annað hliðstætt, þarf að byggja
20.30. Ræðumaður Guðni Gunn-
arsson. Sunnudagaskóli á sama
stað kl. 11. Næstkomandi mánudag
kl. 17.30 bænastund á Holtavegi.
FÆR. sjómannaheimilið: Sam-
koma kl. 17. Ræðumaður Louisa
Nicklasen. Organisti Eiríkur Skala.
MOSFELLSPRESTAKALL: Fjöl-
skylduguðsþjónusta í Lágafells-
kirkju kl. 14. Barnakór Varmárskóla
syngur. Fermingarbörn og börn úr
TTT-starfi aðstoða kirkjukaffi í safn-
aðarheimilinu eftir messu. Sr. Jón
Þorsteinsson. Barnastarf í safnað-
arheimilinu kl. 11. Sr. Jón Þorsteins-
son.
GARÐASÓKN: Biblíukynning í um-
sjá dr. Sigurðar Arnar Steingríms-
sonar í Kirkjuhvoli í dag kl. 13.00.
Fjölskylduguðsþjónústa í Kirkju-
hvoli kl. 13.00. Lilja Kristín Þor-
steinsdóttir guðfræðinemi flytur
hugleiðingu. Sr. Bjarni Þór Bjarna-
son þjónar fyrir altari. Æskufólk
aðstoðar. Fundur í æskulýðsfélag-
inu nk. þriðjudag kl. 20.00 í Kirkju-
hvoli.
KAPELLA St. Jósefssystra: Þýsk
messa.
BESSASTAÐASÓKN: Sunnudaga-
skóli kl. 11. Sóknarprestur.
VÍÐISTAÐAKIRKJA: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Æskulýðsguðsþjón-
usta kl. 14. Ungmenni aðstoða. Sr.
Sigurður Helgi Guðmundsson.
HAFNARFJARÐARKIRKJA: Sunnu-
dagaskóli kl. 11. Munið skólabílinn.
Guðsþjónusta kl. 14. Fermingar-
börn aðstoða, barnakórinn syngur.
Samvera á Álfafelli eftir guðsþjón-
ustuna. Kaffi borið fram. Vænst er
þátttöku fermingarbarna og for-
eldra þeirra. Organisti Helgi Braga-
son. Sr. Gunnþór Ingason.
FRÍKIRKJAN í Hafnarfirði: Barna-
samkoma kl. 11. Fjölskylduguðs-
þjónusta kl. 14. Fermingarbörn að-
stoða og barnakór leiðir söng. Org-
anisti Kristjana Ásgeirsdóttir. Sr.
Einar Eyjólfsson.
KAPELLAN St. Jósefsspítala:
Messa kl. 10.30. Rúmhelga daga
messa kl. 18.
KARMELKLAUSTUR: Messa kl.
8.30. Rúmhelga daga messa kl. 8.
NJARÐVÍKURPRESTAKALL:
Messa í Ytri-Njarðvíkurkirkju kl. 14.
Sr. Bragi Friðriksson prófastur set-
ur í embættið nýjan sóknarprest,
sr. Baldur Rafn Sigurðsson, sem
jafnframt prédikar. Sr. Þorvaldur
Karl Helgason þjónar fyrir altari
ásamt þeim. Að lokinni messu
bjóða sóknarnefndir í kaffi í safnað-
fleiri virkjanir og þá er enn ráðgert
að sökkva stórum gróðursvæðum
undir vatn. Þannig heldur eyðilegg-
ingarstarfið áfram. Á sama tíma er
miklum' fjármunum og enn meira
vinnuafli varið til að stækka gróður-
klæði landsins. Má gott þykja ef það
nægir til mótvægis hinni yfírgengi-
legu eyðileggingu í sambandi við
virkjanirnar.
Horft á gróðann en ekki hvað
landið þolir
2. Við íslendingar höfum gert
talsvert til að lokka erlenda ferða-
menn til landsins og nú kemur ár-
lega mikill fjöldi fólks með mikinn
fjölda bíla, sem bruna hér um vegi
og vegleysur. Fyrst lengi var nánast
ekkert gert til vamar landinu, svo
ekki hlytist af tjón á gróðri o.fl.
Verið er nú að bæta eitthvað úr
þessu fyrirhyggjuleysi. En áfram er
haldið á þeirri braut að sjúga ferða-
menn til landsins og stefnir í að álag-
ið á vinsæla staði verði um of.
3. Nú er mikið unnið að skógrækt
og virðist gjaman talað um hana sem
aðferð til að stækka gróðurlendið. —
eins og landgræðsla og skógrækt
sé eitt og hið sama. En ég fæ ekki
betur séð, en að tijáplöngur séu jafn-
an settar í meira eða minna gróið
land og gróðursvæðin stækki nánast
ekkert við alla þessa skógrækt. Að
vísu má segja að græna klæðningin
er tvöföld í skógum, sem er mjög
jákvætt fyrir lífið á jörðinni. Skóg-
rækt er góð, en æskilegt er að skyn-
semi ráði þar ferð.
Nýlega hafin skógrækt á héraði
(Héraðsskógar) munu hafa þann til-
gang, að rækta nytjaskóga, sem
fara að skila arði (timbri) eftir ca
40 ár. — Og einnig þann tilgang að
viðhalda búsetu í viðkomandi sveit-
um þótt sauðfé fækki eða hverfi.
Slíkt mætti gjaman koma víðar, en
arheimili Innri-Njarðvíkurkirkju.
Kirkjukórar sóknanna syngja undir
stjórn organistanna Gróu Hreins-
dóttur og Steins Guðmundssonar.
Sóknarnefndirnar.
KEFLAVÍKURKIRKJA: Kirkjudagur
Tónlistarskólans í Keflavík. Æsku-
lýðsmessa kl. 14. Tónlistarskólinn
sér um hljómlistina. Barnakór og
fermingarbarnakór kirkjunnar
syngja. Organisti Einar Örn Einars-
son. Vænst þátttöku fermingar-
barna. Sr. Helga Soffía Konráðs-
dóttir.
KAÞÓLSKA kapellan, Keflavík:
Messa kl. 16.
GRINDAVÍKURKIRKJA: Æskulýðs-
messa. Ath. sunnudagaskólinn er
ekki kl. 11 heldur eru börn og full-
orðnir hvött til að fjölmenna í æsk-
ulýðsmessu kl. 14. Barnakórar
kirkjunnar og fermingarbörn leiða
safnaðarsöng, jafnframt lesa þau
úr ritninguni, lesa bænir og flytja
helgileik. Eftir messu eru kaffiveit-
ingar í safnaðarheimilinu er ferm-
ingarbörn og foreldrar þeirra ann-
ast. Sóknarprestur.
HVALSNESKIRKJA: Fjölskyldu-
messa kl. 11. Sr. Hjörtur Magni
Jóhannsson.
ÚTSKÁLAKIRKJA: Fjölskyldu-
messa kl. 14. Sr. Hjörtur Magni
Jóhannsson.
EYRARBAKKAKIRKJA: Barna-
guðsþjónusta kl. 11.
STOKKSEYRARKIRKJA: Messa kl.
14.
SELFOSSKIRKJA: Barnaguðsþjón-
usta kl. 11. Æskulýðsguðsþjónusta
kl. 14. Ungmenni leiða söng undir
stjórn Glúms Gylfasonar organista.
Kolbrún Grétarsdóttir við kirkju-
orgelið. Sóknarprestur.
AKRANESKIRKJA: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Fluttur helgileikur.
Fjölskylduguðsþjónusta kl. 14.
Vænst þátttöku fermingarbarna og
foreldra þeirra, fermingarbörn að-
stoða. Láufey Geirsdóttir syngur
stólvers. Kvöldvaka æskulýðs-
dagsins kl. 20.30 í safnaðarheimil-
inu: margþætt tónlist og söngur,
fluttur' þáttur fermingarbarna.
Ræðumaður Elís Þór Sigurðsson
æskulýðsfulltrúi. Fyrirbænaguðs-
þjónusta nk. fimmtudag kl. 18.30.
Beðið fyrir sjúkum og biblíulestur
kl. 20. Organisti Jón Ól. Sigurðs-
son. Sr. Björn Jónsson.
BORGARPRESTAKALL: Fjölskyld-
uguðsþjónusta í Borgarneskirkju
kl. 20. Helgistund í kirkjunrii kl.
18.30 þriðjudag. Sóknarprestur.
það takmarkast eflaust af framlög-
um ríkisins.
En því ekki að leggja aðaláhersl-
una á að stækka gróðurbelti lands-
ins, fremur en að breyta graslendi
í skóga?
Stofnanir í fjársvelti
4. Á vegum ríkisins höfum við
Landgræðslu ríkisins og Skógrækt
ríkisins. (Einnig má nefna Skóg-
ræktarfélag íslands o.fl.) En þær
ágætu stofnanir nýtast ekki sem
skyldi vegna fjárskorts. A.m.k.
Landgræðslan er í fjársvelti ár eftir
ár þótt raunar sé búið að ákveða sem
markmið að stöðva alla gróðureyð-
ingu fyrir aldamót, en það er útilok-
að nema með stórauknum aðgerð-
um. Illa sæmir allsnægtarkynslóðum
nútímans að láta landið enn vera
að blása upp, þrátt fyrir næga tækni
og kunnáttu til að stöðva eyðinguna.
5. Flest svið náttúruvemdar önnur
en gróðurvemd hafa verið alveg
vanrækt, enda vantar skilning
margra ráðamanna á þeim þáttum.
Mikil umræða um uppgræðslu og
skóggræðslu hefur e.t.v. orðið til
þess, að önnur og kannski enn þýð-
ingarmeiri svið náttúruvemdar hafa
að vemlegu leyti gleymst og þótt
nú sé dálítil umræða um þá hluti
vantar mikið á að menn almennt séu
nægilega vel meðvitaðir um alvöru,
t.d. mengunar í andrúmsloftinu, eyð-
ingu ósonlagsins o.s.frv.
Þótt álverið á Keilisnesi sé úr sög-
unni a.m.k. í bili þá þarf eigi að síð-
ur að koma til veruleg vakning og
fræðsla um þessi mál. Nú hefur
ráðuneyti umhverfismála verið
stofnað og er þess að vænta að skrið-
ur komist á alhliða umhverfísvemd.
Mannkynið gengur veginn glötunar,
svo hér er þarft verk að vinna.
ísland höfum við erft
ísland höfum við erft. Nútíma-
maðurinn ber meiri ábyrgð gagnvart
landinu en forfeðumir, enda hefur
hann (við) yfir að ráða þekkingu,
sem þeir höfðu ekki og tilbúnum
áburði og tækjum sem þeir höfðu
ekki. Þessu geta menn beitt bæði
til góðs og ills og gera það. Ábyrgð
nútímamannsins er því sériega mikii.
Eigfi verður um það deilt að gróð-
urtorfa landsins (græna beltið) hefur
minnkað mikið síðan landið byggð-
ist. Til þess munu vera nokkrar
ástæður og er þáttur veðurfars
stærstur. Sumir kenna sauðkindinni
mikið um gróðureyðinguna (að mínu
viti er þáttur hennar stórlega ofmet-
inn) og m.a. þess vegna hefur síð-
asta áratuginn verið viðhafður mik-
ill áróður gegn sauðfjárrækt og það
og aðrar fækkunaraðgerðir haf^
gífurleg áhrif. En menn láta sér qást
yfir, að öðmm grasbítum fjölgar í
staðinn, — jafnvel meira en sem
nemur fækkun sauðfjárins, svo að
beitarálag vex frekar en hitt í sum-
um heimalöndum.
Svona vinnubrögð ganga ekki.
Þau valda grisjun og eyðingu byggða
en em, eins og fleira, jafnvel nei-
kvæð gagnvart landinu og vistkerf-
inu. Flestir bændur vilja fara vel
með land og margir þeirra hafa
grætt upp mela og moldarflög í landi
sínu. Eyðing byggða er vanhugsuð
stefna og röng.
Við fengum landið í arf og okkur
ber að varðveita það vel og skila því
til næstu kynslóðar, a.m.k. eigi lak-
ara en við tókum við því. Enda ætl-
umst við til að þjóðin búi hér áfram
í góðu gengi. Göngum því vel um
lífbeltin tvö, fiskimiðin og gróður-
lendið.
Höfundur er bóndi.
BÓKLEG NÁMSKEIÐ
SIGLINGASKÓLINNlagmuu. 7
- medlimur i Alþjódasambandi siglingaskóla, ISSA.
Námskeið til 30 TONNA RÉTTINDA
hefst 9. mars. Kennt mánudags-
og miðvikudagskvöld kl. 19-23.
Kennt er skv. námsskrá menntamálaráðuneytisins.
Innifalinn er Slysavarnaskóli sjómanna.
Próf í byrjun maí. Verð kr. 20.500.
Öll kennslugögn fáanleg í skólanum.
Námskeið til
ÚTHAFSSIGLINGA
(Yachtmaster ocean) hefst 10. mars.
Kennt þriðjudags- og fimmtudagskvöld kl. 19-23.
Próf í byrjun maí. Verð kr. 18.000.
SIGLINGANÁMSKEIÐ
SUMARSINS
í Siglingaskólanum er nú byrjað að bóka á skútusiglinganámskeið sumarsins. Þau
eru fyrir fullorðna. Námskeiðin hefjast um miðjan maí 1992 og eru bæði fyrir byrjend-
ur og lengra komna. Hægt er að velja dagnámskeið eða kvöld- og helgarnámskeið.
SIGLINGASVÆÐI: Sundin við Reykjavík og
Kolla fjörður. Nágrannabæir heimsóttir.
VERÐ: Dagnámskeið.................Kr. 20.000
Kvöld- og helgarnámskeið...Kr. 22.000
Hjónaafsláttur 15%
Við bókun þarf að greiða staðfestingargjald
sem er 25% af námskeiðsgjaldi.
Upplýsingar í símum 91 - 68 98 85 og 3 10 92.
Hringið og fáið sendan upplýsingabækling um starfsemi skólans.
Innritun og greiðsla námskeiðsgjalda fer fram í Siglingaskólanum,
Lágmúla 7, alla daga til 7. mars nk. kl. 10-12 og 13-18.
ALÞJOÐLEGT SKIPSTJÓRNARSKÍRTEINI
færðu eftir námskeiÓ hjá okkur