Morgunblaðið - 17.06.1992, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1992
LISTAHATIÐ I REYKJAVÍK
Svöiuleikhúsið/Þjóðieikhúsið:
Einmitt
þannig kona
__________Ballett_____________
Ólafur Ólafsson
Ertu svona kona og andinn í
rólunni.
Danshöfundur: Auður Bjarna-
dóttir.
Tónlist: Hákon Leifsson.
Leikmynd: Elín Edda Árnadótt-
ir.
Lýsing: Björn Bergsteinn Guð-
mundsson.
Aðstoð við leikstjórn: Þórunn
Magnea Magnúsdóttir.
Dansari: Auður Bjarnadóttir.
Leikari: Herdís Þorvaldsdóttir.
Þjóðleikhúsið, 14. júní 1992.
Dansviðburðir Listahátíðar
halda áfram. Auður Bjarnadóttir
sýnir eigin dansverk í Þjóðleikhús-
inu. Auður á að baki langt nám í
danslistinni og var fyrsti sólódans-
ari íslenska dansflokksins, sem
eftir var tekið. Síðan dansaði hún
erlendis í nokkur ár og vann þá
meðal annars norræn verðlaun
ungra dansara á Norðurlöndum í
keppni, sem haldin er í Finnlandi.
Hún hefur áður samið dansvek,
meðal annars Skapanornimar, sem
flutt var við opnun Kvennaráð-
stefnunnar í Osló 1988, en það
verk var síðar unnið fyrir sjónvarp.
Nú stendur Auður aftur á sviði
Þjóðleikhússins sem túlkandi eigin
dansverka. Tónlistin við sýninguna
er frumsamin a Hákoni Leifssyni
og flutt á staðnum af hljómsveit.
En hér verður ekki fjallað um tón-
listina, það er annarra.
í fyrra verkinu, Ertu svona
kona, birtist konan okkur sem
brúður á leið upp að altarinu. Þeg-
ar stundin rennur upp, skýtur efínn
upp kollinum. Samt heldur konan
grímunni og leikur sitt hlutverk.
Giftist hún draumaprinsinum, eða
birtist hann seinna? Auður veltir
upp ýmsum spurningum um vonir,
kvíða, óöryggi og ást. Einnig um
eignarhald einnar manneskju á
annarri, um þjónustulund og
þrælslund. Hún reynir þrenna skó
til að dansa á. Reynir að fínna sitt
hlutverk. Loks er öllum’kastað og
hún dansar berfætt. Ef engir skór
henta, dansar maður berfættur.
Og fyrir mér er eins og Auður sé
að segja það sama og kona ein er
látin segja í sögu eftir Halldór
Laxness: „Getur nokkur nokkurn-
tíma verið nokkrum trúr nema
sjálfum sér?“ Kóreógrafía Auðar
er skír og greinileg. Hún er alls
ekki yfirhlaðin, en kemur sínum
boðskap skilmerkilega á framfæri.
Látbragð hennar, túlkun og dans
er hnitmiðað. Þó það sé ekki mitt
að fjalla um tónlistina, þá undir-
strikaði hún hughrif verksins mjög
vel.
Andinn í rólunni er ljóðrænt og
tregablandið verk. Þetta er tvíleik-
ur fyrir leikara, dansara og hljóm-
sveit. Herdís Þorvaldsdóttir leik-
ur/dansar „hina eldri“, en Auður
„hina yngri“. Á sviðinu er strönd.
Stór róla úr himninum, sandkastali |
í forgrunni. Óravíddir himins, hafs
og vinda í baksýn. Auður veltir
fyrir sér æsku og elli, lífí og dauða ^
og því að vaxa og þroskast. Hún
dregur upp mynd sína með fáum
en skírum dráttum. Samband móð- (
ur og dóttur er sterkt og einstakt
og útfrá því er ort. Herdís flytur
verkið með Auði og gerir það vel.
Dansverkið Andann í rólunni til-
einkar Auður móður sinni í minn-
ingu BimU systur sinnar. Þá að
dansstíllin sé nokkuð knappur og
Bente Hansen: Vasi.
KERAMIK
OG SILFUR
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
í Norræna húsinu í Vatnsmýrinni
eru aðalsýningarsalir fyrir myndlist
í kjallaranum eins og listunnendur
vita. En oft er boðið upp á áhuga-
verða hluti á smærri sýningum í
anddyri hússins, og svo er einnig á
þessari Listahátíð. Norrænt hand-
bragð eins og það gerist best ræður
nú ríkjum þar í verkum dönsku lista-
mannanna Bente Hansen og Jan
Lohmann, sem sýna saman
keramíkverk og skartgripi.
Bente Hansen stundaði nám við
Listiðnaðarskólann í Kaupmanna-
höfn og starfaði um tíma að námi
loknu sem hönnuður hjá Bing og
Gröndahl, og síðar fyrir Konunglegu
postulínssmiðjupa. Lengst af hefur
hún hins vegar starfað sem kennari
og jafnframt unnið að eigin listsköp-
un. Allt frá 1969 hefur hún tekið
þátt í sýningum víða um heim, og
hún hefur hlotið ýmis verðlaun fyrir
verk sín, sem er að finna í söfnum
í Danmörku og víðar.
Verk Bente Hansen í Norræna
húsinu bera vitni um mikla fag-
mennsku í vinnubrögðum; þau eru
fínleg, látlaus og fagurlega mótuð.
Formin eru mjúk, þar sem efnið er
reynt til hins ítrasta í þunnum en
sterkum hliðunum. Listakonan not-
ar mest geometrískar skreytingar,
sem minna nokkuð á forna skreyti-
list, og slíkt nýtur sín vel í þeim
daufu jarðlitum, sem hún notar á
leirinn. Látleysið eykur styrk verk-
anna og dregur athyglina enn frek-
ar af þeirri vandvirkni, sem felst í
þeim. Einkum er vert að benda gest-
um á verkin „Ormurinn rauði“ (nr.
98) og „Vasi með loki“ (nr. 95), sem
bera listakonunni fagurt vitni.
Jan Lohmann dvaldi um tíma við
nám í Sviss, eftir að hann hafði lok-
ið námi í gullsmíði hjá meistara í
Danmörku. Síðar hefur hann einnig
farið í námsferðir til Suður- og Mið-
Ameríku, sem og til Miðaustur-
Ianda, og sér nokkur merki fram-
andi menningarheima í þeim grip-
um, sem hann sýnir hér. Lohmann
hefur stárfað talsvert að kennslu í
greininni jafnframt því að reka gall-
erí, auk þess sem hann hefur tekið
þátt í sýningum um allan heim.
Skartgripimir sem Jan Lohmann
sýnir hér eru flestír samsettir úr
nokkrum málmum, og má nefna
gull, silfur, títan, niubium og stál.
Hér er um að ræða nælur og arm-
bönd, spennur og hringi, svo nokkuð
sé nefnt. Þessir smágerðu hlutir
bera vitni um næmt formskyn, þar
sem úrvinnslan ræðst af eiginleikum
málmsins ekki síður en þeim skörpu
andstæðum, sem Lohmann teflir
saman í formi og lit. Mörg af þess-
um smágerðu verkum eru því ekki
síður forvitnileg sem skúlptúrar en
sem skartgripir, og má benda á nr.
81 og 92 sem dæmi um slíkt.
Það getur enginn skoðað þessa
litlu en vönduðu sýningu án þess
að velta fyrir sér mörkunum á milli
handverks og listiðnaðar annars
vegar og fijálsrar listsköpunar hins
vegar. Hér eru augljóslega á ferð-
inni verk frá hendi þroskaðra hand-
verksmanna, en um leið bera þau
vitni um úrvinnslu og formhugsun,
sem hver listamaður getur verið
stoltur af. Hér fyrr á öldinni var
reynt að þurrka þessi svokölluðu
mörk út (nafn helsta listaskóla okk-
ar, Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands, er gott vitni um þessa við-
leitni), og sameina þessi tvö svið;
gott handverk væri listaverk, og list
yrði ekki til án góðs handverks.
Hvaða skoðun sem menn hafa á
þeirri umræðu er rétt að benda á
þessa sýningu sem dæmi um hvern-
ig þessir þættir geta unnið saman
á eftirminnilegan hátt.
Sýning Bente Hansen og Jan
Lohmann í anddyri Norræna hússins
stendur til sunnudagsins 28. júní.
Björn Brusewitz: Xaniavi. (Leitin að ástinni?)
INN í NÓTTINA
Að þessu sinni kemur framlag Lista-
safns ASÍ á Listahátið frá Svíþjóð.
Björn Busewitz er ungur en vel
þekktur listamaður heima fyrir, og
hefur haldið fjölda einkasýninga,
verk eftir hann eru nú þegar í eigu
ýmissa listasafna, m.a. ríkislista-
safnsins í Stokkhólmi.
Sýningin í Listasafni ASÍ við
Grensásveg er nokkuð sérstæð. Hér
er á ferðinni heil myndasaga, sem
listamaðurinn hefur gefið nafnið
„Inn í nóttina". Þetta er táknræn
þroskasaga ungs manns, sem er
þjappað saman í einn dag, frá
morgni til kvölds. í myndunum er á
vissan hátt einnig fjallað um alla
ævi mannsins, frá æsku til ellidaga,
og þá drauma sem blunda í hvetjum
og einum, og ýmist rætast eða bresta
þegar á reynir. Sagan er sögð í tutt-
ugu og einni mynd, og skiptist hún
í sjö þætti, með jöfnun stíganda frá
upphafi til enda.
Sagan. unga mannsins og þær
aðstæður sem hann birtist í eru aðal-
atriði sýningarinnar, en ekki er hægt
að nálgast þann þátt án þess að fjalla
nokkuð um miðilinn sjálfan. Sagan
er sögð í risavöxnum blýantsteikn-
ingum, sem brjóta flestar hefðir í
stærð slíkra verka, meðalstærð
þeirra er um og yfir tveir fermetrar,