Morgunblaðið - 17.06.1992, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1992
Tillögur Hafrannsóknastofnunar um hámarksafla helztu nytjafiska
Einar Oddur
Kristjánsson fram-
kvæmdastjóri
Hjálms hf.:
Engin trygg-
ing fyrir
því að stofn-
inn vaxi
„FISKIFRÆÐINGARNIR trúa á
þessar aðferðir og koma með það
sem þeir telja að sé best. Ég hef
hins vegar ekki trú á aðferðum
þeirra," segir Einar Oddur í sam-
tali við Morgunblaðið. Hann seg-
ist eiga von á að stjórnvöld fari
eftir tillögunum og telur það rök-
rétt úr því stjórnvöld trúi að rétt-
um aðferðum sé beitt. Við því sé
ekkert að segja.
„Ég og fjölmargir útgerðarmenn hér
höfum hins vegar ekki trú á þessu,
hvorki að þetta sé
rétt né að nein
trygging sé fyrir
því að þetta leiði
til að stofninn
vaxi,“ segir Einar
Oddur.
„Það árar
mismunandi vel í
sjónum og ég tel
víst að mjög margir aðrir þættir
hafi áhrif á stofnstærð þorsksins
heldur en hversu mikið er veitt,“
segir hann.
„Við höfum fyrir löngu lagt til
að hér sé jafnstöðuafli. Það að veiða
250 þúsund tonn eins og við gerðum
á síðasta ári er rétt um 60% af því
sem við höfum veitt síðustu 70 árin.
Okkur finnst eðlilegt að það verði
gert áfram," segir Einar Oddur.
Tómas Þorvaldsson
í Þorbimi:
Ekkí um neitt
annað að ræða
„ÞORSKVEIÐIN hefur verið
mjög dræm og ég man aldrei
eftir henni svo léiegri á Islands-
miðum svo maður hlýtur að
álykta að eitthvað sé að,“ sagði
Tómas Þorvaldsson, forstjóri
Þorbjörns hf. í Grindavík.
„Ég held að ekki sé um neitt
annað að ræða en að skerða þorsk-
veiðiheimildir og
við verðum að
herða sultarólina
einu sinni enn.
Þetta hefði gífur-
legar afleiðingar
fyrir okkur í
Grindavík. Aðalat-
vinnan hér er salt-
fiskverkun og ann-
ar fiskur en þorskur fer tæplega í
salt,“ sagði Tómas.
„Það er ekki annað að gera en
að taka á þessu vandamáli en von-
andi á ég eftir að sjá talnalegar
forsendur fyrir því,“ sagði Tómas.
Kristján Ragnarsson:
Tekjutapið
yrðitíu
milljarðar
„ÞETTA er náttúrlega gríðarlegt
högg, sem ég sé ekki hvernig
menn geti risið undir og því hljóta
að fylgja einhveijar almennar
aðgerðir af hendi ríkisstjórnar-
innar. Skila þarf útveginum Hag-
ræðingarsjóði og nota hann til
að deyfa þessa skerðingu. Síðan
þarf að velta upp alls kyns fjár-
hagslegum atriðum til að hvetja
menn til að sameina veiðiheimild-
ir,“ segir Kristján Ragnarsson
formaður Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna.
Ljósu punktamir em hins vegar
í tillögum Hafrannsóknastofnunar
um að ýsukvótinn
verði aukinn um
10 þúsund tonn og
ufsa- og karfa-
kvótamir um 5
þúsund tonn hvor.
„Heildarnið-
urskurðurinn í
botnfiskveiðiheim-
ildunum yrði því
13,5%, ef farið yrði eftir tillögum
Hafrannsóknastofnunar, og tekj-
utapið yrði þá um 10 milljarðar
króna. Ég hlýt hins vegar að taka
viðvömnum um slaka stöðu þorsk-
stofnsins með sama hætti og ég
fagna jákvæðum niðurstöðum hvað
varðar ýsuna, ufsann og grálúðuna.
Það em ekki hættumerki í öðmm
stofnum en þorskstofninum. Hann
er eini stofninn, sem við höfum
syndgað á og við verðum að gjalda
fyrir það núna.
Menn verða að fínna ráð til að
lifa við þetta, því við megum ekki
fara neðar með þorskstofninn.
Hrygningarstofn þorsks var jafnstór
og hann er núna árin 1983 og 1984
en þá fengum við metárganga. Eft-
ir það hafa allir þorskárgangar ver-
ið lélegir. Við verðum að gera allt,
sem hugsanlegt er, til að reyna að
byggja þorskstofninn upp aftur, því
við emm komin niður fyrir helming
af eðlilegri nýtingu á þessum stofni.
Það er óskhyggja að tala um aðrar
vannýttar tegundir en úthafskarfa
og þar eram við í mikilli sókn. Hins
vegar er ekki hægt að byggja út-
gerð á því að veiða físk í stykkja-
tali.“
Óskar Vigfússon for-
maður Sjómanna
sambandsins:
Sjómenn
funda um til-
lögurnar
„ALLAR Iíkur leiða til þess að
ákvörðun um þorskveiðar á
næsta fiskveiðiári verði teknar í
samræmi við þær tillögur, sem
nú eru komnar fram hjá Hafrann-
sóknastofnun. í framhaldi af
þessum tillögum höfum við
ákveðið að boða til sambands-
stjórnarfundar Sjómannasam-
bandsins öðru hvoru megin við
næstu helgi og með tilliti til al-
vöru málsins teljum við rétt að
þar komi að allir þeir aðilar, sem
að mínum samtökum standa vítt
og breitt um landið," segir Óskar
Vigfússon formaður Sjómanna-
sambands íslands.
Óskar Vigfússon segir að skerð-
ing á þorskkvótanum nú bitni á öll-
um, þegar fram líði
stundir. Skerðing-
in bitni þó aðallega
á Vestfírðingum,
Norðlendingum og
Austfirðingum,
þar sem þeir séu
með hlutfallslega
meiri þorskkvóta
en aðrir. „Við ger-
um okkur ljóst að við stöndum
frammi fyrir skerðingu á þorskkvót-
anum og ég kann enga „patent"
lausn til að fá skútuna til að fara
fyrir vind í þeim efnum.
Af orðum sjávarútvegsráðherra á
sjómannadaginn má ráða að hann
fari að tillögum Hafrannsóknastofn-
unar og persónulega er ég nokkuð
sammála ráðherranum í því. Ég
held að í fyrra hafí Sjómannasam-
bandið verið einu samtökin innan
sjávarútvegsins, sem fóra að ráðum
sjávarútvegsráðherra varðandi
þorskveiðamar, en þá lögðu menn
til allt að 50 þúsund tonna meiri
þorskafla."
Róbert Guðfinnsson
framkvæmdastjóri
Þormóðs ramma:
Ekki hægt að
mótmæla
„EKKI ER HÆGT annað en að
taka mark á tillögum Hafrann-
sóknastofnunar á meðan menn
vita ekki betur en þeir um ástand
þorskstofnsins," segir Róbert
Guðfinnsson framkvæmdastjóri
Þormóðs ramma á Siglufirði. „Ég
get ekki rökstutt hvers vegna
veiðar ættu að vera meiri en tillög-
ur Hafrannsóknastofnunar ganga
út á og því er ekki hægt að mót-
mæla þeim. Það hefur verið treg-
ur afli og því mátti búast við
skerðingu."
„Tillögur Hafrannsóknastofnunar
fela í sér 850 tonna skerðingu á
þorskkvóta hjá ^
Þormóði ramma á
næsta kvótaári. mh
Það felur í sér að
tekjur fyrirtæksins ' '
minnka um 10%. y *•' ^
Við rnunum endur-
skipuleggja starf- ^
semina með hlið- JÍBisL—údtá
sjón af þessu. Auk-
in veiði t.d. á ýsu og ufsa vegur að
einhverju leyti upp á móti skerðing-
unni og ég reikna ekki með að við
þurfum að segja upp starfsfólki,"
segir Róbert Guðfínnsson.
Sigurður Einarsson
forstjóri ísfélags
Vestmannaeyja:
Allt annað
væri ábyrgð-
arleysi
„ÞETTA er náttúrulega mjög al-
varlegt en þó heldur skárra en
tillögur Alþjóðahafrannsókna-
ráðsins voru,“ sagði Sigfurður
Einarsson forsljóri Isfélags Vest-
mannaeyja.
„Það er verið að auka veiðiheim-
ildir eitthvað í sumum tegundum
og mér líst ágæt-
lega á það. Hjá
mínu fyrirtæki
emm við með veiði
og vinnslu á mörg-
um tegundum og
það munar um
það. En við áttum
okkur ekki á því
hve miklu það
(nemur, enda em þetta meira vanga-
veltur þar til sjávarútvegsráðherra
hefur ákveðið sig,“ sagði Sigurður.
Hann sagði það alveg ljóst að það
yrði samdráttur í Vestmannaeyjum
ef þessi niðurstaða yrði ofan á.
„Menn skulu ekki gleyma því að
þorskveiðar vom skertar um 20% í
fyrra og 10% í hitteðfyrra og svo
hafa veiðamar gengið mjög illa það
sem af er árinu.“
Sigurður kvaðst hlynntur því að
þorskveiðar yrðu skertar. „Ég tel
að allt annað sé ábyrgðarleysi. Við
getum ekki leyft okkur að taka
áhættu. Ég hef líka þá trú að með
hraustlegu átaki í friðun hrygning-
arsvæða og uppeldisstöðva sé stofn-
inn ótrúlega fljótur að jafna sig.“
Halldór Ásgrímsson
fv. sjávarútvegs
ráðherra:
Veiðiheim-
ildir útlend
inga verði
endur
skoðaðar
HALLDÓR Ásgrímsson, vara-
formaður Framsóknarflokksins
og fyrrverandi sjávarútvegsráð-
herra, segir að taka beri tillögur
frá Hafrannsóknastofnun alvar-
lega og hann hafi gert það í sinni
ráðherratíð. Hins vegar þurfi
ríkisstjórnin að grípa til aðgerða
til að bregðast við því áfalli, sem
fyrirsjáanlegt sé vegna sam-
dráttar í þorskafla. Meðal ann-
ars vill Halldór að veiðiheimildir
útlendinga verði endurskoðaðar.
„Nú virðist hrygningarstofninn
vera kominn í al-
gjört lágmark og
þá er ekki hægt
að taka mikla
áhættu að mínu
mati,“ sagði Hall-
dór er Morgun-
blaðið ræddi við
hann í gær. „Ég
vil hins vegar sjá
hvernig ríkisstjómin vill bregðast
við þessu að öðm leyti, til dæmis
með því að jafna áfallið á milli
byggðarlaga.“
Halldór sagðist hafa gagnrýnt
það mjög á sínum tíma þegar ríkis-
stjómin hefði ákveðið að taka Hag-
ræðingarsjóð til að fjármagna halla
ríkissjóðs. Allir hefðu mátt sjá að
á sjóðnum þyrfti að halda til að
mæta áföllum. Halldór vill einnig
endurskoða veiðiheimildir erlendra
aðila. „Ég hefði haldið að hægt
væri að fá skilning hjá samningsað-
ilum okkar í Evrópubandalaginu
að við getum ekki látið neitt í ís-
lenzkri landhelgi," sagði hann.
Halldór minnti á að á alþingi síðast-
liðinn vetur hefði hann sagt raun-
gengið vera of hátt. Ríkisstjórnin
yrði að leita leiða til að lækka raun-
gengið, annað hvort með gengis-
fellingu eða kostnaðarlækkun
innanlands, sem Halldór sagðist
telja fysilegri kost.
Vikuritið Vísbending:
Útgerð frystitogara og1 ferskfiskút-
flutningur gegn kvótaskerðingn
HRAÐA ber hagræðingu í sjáv-
arútvegi í stað þess að bregðast
við samdrætti og atvinnuleysi á
svipaðan hátt og mörg lönd
gerðu í kreppunnni upp úr 1930,
að því er segir í nýjasta tölu-
blaði Vísbendingar, vikurits um
viðskipti og efnahagsmál. Stuðla
beri að útgerð frystitogara, sem
skili miklu meiri hagnaði en út-
gerð annarra skipa. Einnig beri
að draga úr höftum á útflutning
á ferskfiski og veitingu veiði-
leyfa til slíks útflutnings í stað
þess að auka þau. Þá kemur
fram að skerðingin muni flýta
fyrir hagræðingu í sjávarútvegi.
Vikuritið telur að veiting veiði-
leyfa vegna ferskfiskútflutnings og
útflutningshöft komi í veg fyrir að
aflinn sé nýttur á sem hagkvæm-
astan hátt, sem rýri lífskjör þegar
til lengri tíma sé litið, þótt það
kynni að auka atvinnu í landi í
nokkum tíma. Svipað megi segja
um lög um frystitogara, sem stuðli
að minni fjölgun þessarra togara,
svo og kröfur um að takmarka enn
Áhrif kvótaskeröingar á afla og atvinnu
Vestma^'iaeyiar
Þorlókshöfn
Gríndavík
<eflavík
hafna^f jörður
' Reykjavik
A-<ranes
Olcfsvik
GrLndarfjö^ÖJr
Stykkishólmjr
Pafreksf jö^öjr
Bo ungarvík
Isaf|órður
Skagaströnd
SaLÖarkrókur
Siglufjö'Öjr----
5lafsf|örÖLr____
Dalvík .
Akurey'i------
Húsavík .
Seyöisfjöröur .
_NeskaLOstaður.
- óskrúösfjö'öjr _
Hornaf örÓLr___
-30% -25% -20% -'5% -10% -5%
0%
5%
Áh'if ú aflaverör
| Bein óhr. ó alvinnu
Hcimildir: SjávarútvegsráÖuneyti, HagtíÖindi og fleira. Gögn vantar til þess aö reikna áhrif á
atvinnu á nokkrum stöðum.
þessa útgerð. Hún skili miklu meiri
arði en útgerð annarra skipa, og
hömlur á henni hljóti að skerða
kjör landsmanna.
í Vísbendingu segir að sum við-
brögð íslenskra stjórnvalda við
samdrætti og atvinnuleysi nú,
minni á aðgerðir landa í kreppunni
á flórða áratugnum. Þá hafi verið
bmgðist við með hækkunum tolla
og innflutningshöftum, sem hafí
leitt til þess að kreppan dróst á
langinn og dýpkaði.
Einnig kemur fram í vikuritinu
að skerðing þorskkvóta yrði til þess
að hraða hagræðingu í sjávarút-
vegi. Yrði því samdrátturinn líklega
meiri í litlum sjávarþorpum en
meðfylgjandi mynd gæfí til kynna,
en stærri byggðakjamar myndu
eflast. Á myndinni kemur fram að
aflaverðmæti skerðist um yfir 25%
á Seyðisfirði, Patreksfirði og í
Stykkishólmi, verði farið að tillög-
um Alþjóðahafrannsóknaráðsins
um 40% skerðingu á þorskkvóta.
Einnig er gerð áætlun um áhrif
skerðingarinnar á atvinnuástand,
og er þá gengið út frá hlutfalli sjáv-
arútvegs í ársverkum árið 1989.
Að mati Vísbendingar mun
Landsbankinn tapa miklu vegna
gjaldþrota sjávarútvegsfyrirtækja
og talið er ólíklegt að sparisjóðir
myndu standa af sér slík gjaldþrot
helstu fyrirtækja á starfssvæði
sínu. Fasteignaverð muni auk þess
lækka og þar með hyrfu trygging-
ar fyrir lánum.