Morgunblaðið - 17.06.1992, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1992
41
Afmæliskveðja;
Kjartan Halldórs-
son frá Bæjum
Á afmælisdegi Jóns Sigurðsson-
ar forseta hinn 17. júní 1917 var
i heiminn borinn Kjartan Halldórs-
son, forstjóri frá Bæjum á Snæ-
fjallaströnd. Samkvæmt því sýna
tölur að hann sé 75 ára. Foreldrar
hans voru hjónin Halldór Halldórs-
son, bóndi í Bæjum og Þorbjörg
Brynjólfsdóttir, klæðskeri. Þor-
björg var frá Broddanesi í Stranda-
sýslu, en Halldór var fæddur á
Hamri í Nauteyrarhreppi, sonur
hjónanna Halldórs Pálmasonar og
Rannveigar Jónsdóttur. Halldór
var sonur Pálma hreppstjóra Árna-
sonar í Bæjum. Árni var Jónsson
frá Erpsstöðum í Miðdölum. Pálmi
var mikill atorku- og dugnaðar-
maður. Hann var tvíkvæntur og
átti með konum þessum 23 börn.
Eiga mjög margir Djúpmenn ættir
sínar að rekja til Pálma.
Halldór í Bæjum, en svo var
faðir Kjartans jafnan kallaður, ólst
upp á Hamri, en á uppvaxtarárum
hans var þar margbýlt og segja
manntöl að þar hafí þá búið rúm-
lega 40 manns. Halldór stundaði
alla þá vinnu er til féll á þessum
tíma, m.a. var hann í vinnu hjá
Halldóri Jónssyni búfræðingi á
Rauðamýri, afa þess er þetta skrif-
ar. Á Rauðamýri komst hann í
kynni við konu sína Þorbjörgu, sem
þar var einnig í vinnu, en hún var
náskyld Jakobínu Þorsteinsdóttur,
sem var ráðskona hjá afa mínum.
Mjög góður kunningsskapur var á
milli föður míns, Þórðar Halldórs-
sonar á Laugalandi, og Halldórs
og leit ég á þá sem nokkurs konar
fóstbræður, svo innilegar voru
kveðjur þeirra, þegar þeir hittust.
Faðir minn sagði að þau Þorbjörg
og Halldór hafi verið með afbrigð-
um dugleg, allt hafi leikið í hönd-
unum á þeim, það hafi gengið
undan þeim er þau voru við vinnu.
Þau Þorbjörg og Halldór voru
jafngömul og munu hafa verið um
þrítugt þegar þau flytja frá Hamri
að Bæjum og þá búin að eignast
sitt fyrsta barn, Rannveigu. Bæir
er kostajörð, ræktunarmöguleikar
Sam-mynd-
bönd, mynd-
bandadeild
Sambíóanna
FYRIR skömmu átti sér stað
breyting á fyrirkomulagi mynd-
bandasölu hjá Sambíóunum. Sett
var á laggirnar sérstök deild inn-
an fyrirtækisins, Sam-myndbönd,
sem mun sinna þessum þætti ein-
göngu.
Ætlunin er að vera með stöðugt
framboð myndbanda og gefa út tvo
titla á viku. Sam-myndbönd hófu
starfsemi sína með því að gefa út
gamanmyndina vinsælu, Switch,
sem naut mikilla vinsælda í Sambíó-
unum.
Ráðinn hefur verið sölustjóri
deildarinnar og er það Ólafur Jón
Jónsson. Að sögn Ólafs er nú til
staðar mikið úrval vandaðra titla hjá
Sam-myndböndum, enda hafa for-
ráðamenn Sambíóanna stefnt að því
að nýta þá þekkingu og sérhæfingu
sem þeir hafa á kvikmyndamarkaðn-
um og yfirfæra hana í myndböndin.
Sam-myndbönd verða kynnt við-
skiptavinum nánar á sérstakri for-
sýningu myndarinnar Lethal Weap-
on 3 laugardaginn 20. júní.
Skrifstofur Sam-myndbanda eru
til húsa þar sem gengið var inn í
skemmtistaðinn Breiðvang, Álfa-
bakka 8.
miklir og slægjur voru þar einnig
góðar. Sjór var þaðan og stundað-
ur eins og títt var á mörgum jörð-
um við Djúp í þá daga.
Heimili þeirra Þorbjargar og
Halldórs í Bæjum var mikið mynd-
arheimili, allt snyrtilegt bæði utan
húss og innan, enda skorti hús-
bændurna hvorki vit né burði til
framkvæmda og dáða. Halldór
byggði upp á jörðinni og ræktaði
mikið þó tækjakosturinn byggðist
aðallega á hestaverkfærum, en þau
voru líka notuð eins og kostur var.
Við þessar aðstæður ólst Kjart-
an upp og hefur það eflaust verið
honum góður skóli, enda dugnaður
og kjarkur í stráknum. 21 árs gam-
all lauk Kjartan búfræðinámi við
bændaskólann á Hvanneyri. Ári
síðar eða 1939 var hann við nám
í íþróttaskólanum í Haukadal. Að
loknu námi vann Kjartan mikið að
jarðabótum bæði við Djúp og á
Hornströndum. Lét hann sig ekki
muna um það að skjótast þama
yfír fjallgarðana eftir því sem þörf
krafði hverju sinni, enda maðurinn
með afbrigðum þrekmikill og léttur
til gangs og í öllum hreyfingum.
Á þessum árum vann Kjartan um
tíma við skipasmíðar hjá Bárði
Tómassyni skipasmið á ísafirði, en
þá smíðuðu íslendingar mikið af
sínum fískiskipaflota.
Á árunum 1945-1947 var gert
mikið átak í samgöngumálum við
ísafjarðardjúp, þá voru byggðar
feijubryggjur fyrir Djúpbátinn til
að leggjast við. Var þetta mikill
munur frá því sem var, því nú
þurfti ekki lengur að notast við
uppskipunarbátana sem fram að
þessu voru notaðir við afgreiðslu
Djúpbátsins. Það kom í hlut Kjart-
ans að byggja nokkrar af þessum
■ fetjubryggjum og þá m.a. í Bæjum.
Kjartan var ekki ráðalaus við það
verk frekar en önnur er hann tók
að sér að vinna. Hann steypti ker
uppi á landi í Bæjum, sem voru
nokkrir tugir tonna að þyngd og
setti þau síðan í sjóinn, sem hluta
af bryggjunum, en ker þessi voru
síðan fyllt af grjóti. Hvemig Kjart-
an fór að því að koma kerum þess-
um á flot ofan af landi án þess
að hafa nokkurt vélarafl veit ég
ekki, en eitt er víst að ekki heyrð-
ist á mönnum að þeim þætti þetta
nokkuð vandamál vegna þess að
þeir litu þannig á Kjartan að hann
gæti allt. Eflaust hefur Kjartan
notað svipaðar aðferðir og fom
Egyptar er þeir hlóðu píramídana
miklu fimm þúsund ámm áður,
þær aðferðir sem píramídasmiðirn-
ir notuðu hafa víst ekki verið kunn-
gerðar. Kjartan notaði bara sitt
eigið hyggjuvit. Það var ekki fyrr
en löngu síðar sem Kjartan fór í
hnattreisu með viðkomu í Austur-
löndum og hefur þá eflaust skoðað
píramídana.
Mér finnst eins.og þessi bryggju-
smíði Kjartans, þegar litið er til
baka, lýsi honum og hans lund
vel, hann var áræðinn og dugleg-
ur, útsjónarsamur og laginn og
hikaði ekki við að ráðast á verk-
efni, sem aðrir töldu útilokað að
vinna. Kjartan sagði: „ég skal“ og
hann gat ráðið við viðfangsefnið.
Það er ekki íjan-i lagi að láta sér
detta í hug í framhaldi af þessu
og ef mál hefðu þróast þannig að
Kjartan hefði búið áfram í Bæjum
að hann hefði komið þar upp skipa-
smíðastöð.
Kjartan tók mikinn þátt í félags-
málum á meðan hann var í Bæjum
og síðar. Hann var einn af stöfn-
endum ungmennafélagsins ísa-
foldar á Snæfjallaströnd og Íengst
af gjaldkeri þess. Hann byggði
ásamt félögum sínum félagsheimil-
ið Ásgarð en það var að megin-
hluta byggt úr rekaviði sem sóttur
var norður á Strandir. Hann var
og einn af þeim sem drýgstan þátt
tóku í því að byggja félagsheimilið
Dalbæ, sem bygt var fyrir nokkr-
um árum á þeim stað sem gamla
félagsheimilið stóð. í nágrenni við
Dalbæ hefur Kjartan byggt sumar-
bústað og nú hefur hann keypt
jörðina Tyrðilsmýri. Þarna dvelur
Kjartan og hans fólk öllum þeim
stundum sem því verður við kom-
ið. Þannig hefur Kjartan sýnt í
verki að hann er bundinn sínum
átthögum sterkum böndum.
Kjartan flytur frá Bæjum 1947
og þá til ísafjarðar. Fyrstu fimm
árin á ísafirði er hann verkstjóri
hjá ísafjarðarkaupstað. Síðan stóð
hann fyrir byggingu húsa í Hnífs-
dal og á ísafirði samtímis því að
reka samkomuhúsið Uppsali á
ísafirði. Á sama tíma fór hann í
Iðnskólann á ísafírði og lauk þaðan
sveinsprófí á húsasmíðum 1956.
Af þessu sést að Kjartan var
ekki maðurinn sem hafði aðeins
eitt jám í eldinum, hann hafði held-
ur ekki bara tvö, hann vildi hafa
þau mörg, annað samræmdist ekki
hans skapgerð og dugnaði.
Því má þó ekki gleyma að Kjart-
an var ekki einn eftir að hann flutti
frá Bæjum, við hlið hans stóð
dugnaðar- og myndarkona, Kristín
Þorsteinsdóttir frá Áreyrum í
Reyðarfirði, en þau gengu í hjú-
skap 11. júlí 1947.
Þau Kristín og Kjartan fluttu til
Reykjavíkur 1958 og þar stofnuðu
þau smurbrauðstofuna Brauðborg,
sem þau ráku í tæpa tvo áratugi.
Þau keyptu og veitingastaðinn Is-
borg við Austurstræti, sem þau
ráku í rúman áratug. Þau stofnuðu
veitingastaðinn Ingólfsbrunn, sem
þau ráku þar til fyrir fáum árum.
Óll þessi starfsemi fórst þeim hjón-
um mjög vel úr hendi, enda ekki
við öðru að búast, þegar slíkt dugn-
aðarfólk og útsjónarsamt situr við
stjórnvölinn.
Eftir að Kjartan flutti hingað
til Reykjavíkur komst hann ekki
hjá því að vera virkur félagi í Félagi
Djúpmanna í Reykjavík, þar sat
henn lengi í stjórn og þá oftast sem
gjaldkeri, enda Kjartani best
treystandi tiþað fara með fé sitt
og annarra. Ég held að við Djúp-
menn hér í Reykjavík gleymum
aldrei Kjartani hvað hann var góð-
ur og virkur félagi. Hann var hrók-
ur alls fagnaðar á skemmtunum
félagsins og kom margsinnis með
skemmtiefni, sem hann hafði sam-
ið sjálfur. Flutti hann efnið mjög
vel og af mikilli innlifun ásamt því
fólki, sem hann hafði valið til að
flytja skemmtiefnið með sér.
Það var mér ánægjulegt og fróð-
legt að starfa með Kjartani í stjóm
Djúpmannafélagsins, en hann var
þar gjaldkeri þau ár sem ég var
formaður félagsins. Ég vil á þess- -
um tímamótum þakka honum sam-
starfið og fyrir allt það mikla starf
og aðstoð sem hann hefur látið
félaginu í té.
Kjartan, forfeður hans og aðrir
Djúpmenn gerðu sér grein fyrir
því að þeir yrðu að berjast til að
ná árangri. Þeir ákváðu í upphafí
að sigra og það tókst þeim á þeim
tíma. Þá höfðum við ekki ríkisvald,
sem taldi ísafjarðardjúp einskis
virði og baggi á þjóðfélaginu, þvert
á móti þá gerðu menn sér ljóst að
hér var gullkista og að Djúpi
streymdi fólk víðs vegar af landinu
til að afla verðmæta úr auðlindum
lands og sjávar. Hér voru menn
lausir við eldgos og þær hörmung-
ar sem af þeim leiddu. Á þessum
tíma voru menn fullir af frelsisþrá,
allir kepptust við í orði og verki
að losna undan erlendri áþján.
Þetta skildu forfeður Kjartans,
þeir vissu hvað ófrelsið var, sjálf-
stæðisþráin var landlæg. Kjartan
og forfeður hans voru sannir Djúp-
menn, þeir þekktu aðstæður við
Djúp og kunnu að hagnýta sér það
sem héraðið gaf með dugnaði sín-
um og útsjónarsemi. Þessir menn
og samtíðarmenn þeirra byggðu
grunninn að því þjóðfélagi sem við
höfum notið fram að þessu. Að
vísu var þá ekki kvóti til lands og
sjávar eins og nú er til heftingar
á framkvæmdum og framkvæmda-
hug manna. Náttúruöflin stjómuðu
þá, nú er það ríkisvaldið, vafí leik-
ur á hver stjómar betur að teknu
tilliti til þeirrar tækni sem við höf-
um yfír að ráða í dag. Það hefði
orðið þjóðhagslegur skaði, ef kvóti
hefði verið settur á athafnamann-
inn Kjartan Halldórsson, slíkur
maður má ekki vera í hafti.
Þótt heiðursmaðurinn Kjartan
Halldórsson sé nú 75 ára þá er
hann ungur í anda og fullur af
athafnaþrá, hann gæti því alveg
eins átt það til að ráðast í fram-
kvæmdir á Tyrðilsmýri, sem
mundu styrkja byggðina við Djúp.
Ég óska svo Kjartani allra heilla
á afmælisdaginn og vona að heill
og hamingja fylgi honum og hans
fólki á komandi ámm.
Jóhann Þórðarson.
FALLEGUR FJÖLSKYLDUBILL
Fimmta kynslóðin af Civic hefur litið
dagsins ljós. Við fyrstu kynni vekja glæsi-
legar línumar athygli, nánari kynni upplýsa
um tæknilega kosti og yfirburðahönnun.
Hönnuðir Civic hafa haft það í huga að
^ bílum er fyrst og fremst ætlað að þjóna
1 fólki. Fallegt útlit, góðar innréttingar,
| þægileg sæti, stórt farangursrými, gott rými
4; fyrir börnin, kraftmikil og sparneytin vél
eru nokkrir af kostum Civic.
Innréttingar Civic eru mun betri en
gengur og gerist í bílum í þessum
stærðarflokki. Ahersla hefur verið lögð á
þægileg sæti og gott skipulag á mælum og
stýrisbúnaði. Nútíma þægindi, afl- og
veltistýri, rafdrifnar rúður og speglar eru
staðalbúnaður í Civic.
Til sýnis núna að Vatnagörðum 24,
mánudaga til föstudaga kl. 9:00 - 18:00 og
laugardaga kl. 11:00- 15:00.
Nánari upplýsingar í síma 68 99 00
Verð frá: 1.184.000,- stgr.
Greiðslukjör við allra hæfi.
(H)

(Fréttatilkynning)