Morgunblaðið - 05.08.1992, Blaðsíða 26

26
MÖRGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. ÁGÚST 1992
FJjórða kjör-
tímabil for-
seta hefst
FRÚ Vigdís Finnbogadóttir var
sett í embætti forseta Islands sl.
iaugardag, fjórða kjörtímabilið í
röð. Athöfnin fór fram í salar-
kynnum Alþingis, að viðstöddum
handhöfum forsetavalds, ríkis-
stjórn ásamt fleiri gestum.
Fyrir athöfnina hlýddu gestir á
guðþjónustu í Dómkirkjunni. þar
sem biskup íslands, séra Ólafur
Skúlason, prédikaði. Að henni lok-
inni var gengið fylktu liði yfir í Al-
þingishúsið, undir forystu forsetans
og handhafa forsetavaldsins.
Þetta var í fyrsta sinn við slíka
athöfn að tveir af þremur handhöf-
um forsetavalds eru konur, Guðrún
Erlendsdóttir, forseti Hæstaréttar,
og Salóme Þorkelsdóttir, forseti Al-
þingis. Það var forseti Hæstaréttar
sem mælti fram eiðstaf til undirrit-
unar forseta íslands til næstu fjög-
urra ára, og lýsti kjöri Vigdísar til
embættisins.
Að embættistöku lokinni gekk
forsetinn fram á svalir Alþingis-
hússins og bað fólk að minnast fóst-
uijarðarinnar, en nokkur mannfjöldi
hafði safnast saman á Austurvelli í
tilefni að athöfninni. Því næst flutti
forsetinn ávarp sitt í Alþingishúsinu.
Gengið frá Dómkirkjunni til Alþingishússins.
Innsetningarávarp forseta íslands, frú Vigdísar Finnbogadóttur, í Alþingishúsinu:
Auðlindir eru ekki einungis
í djúpi hafs og víðáttu lands
Hér sést Guðrún Erlendsdóttir, forseti Hæstaréttar, mæla fram eiðstaf, sem forseti íslands undirritaði
við athöfnina. Að baki Guðrúnar sitja Davíð Oddsson, forsætisráðherra, og Saióme Þorkelsdóttir, for-
seti Alþingis.
Hér fer á eftir ávarp forseta
íslands, frú Vigdísar Finnboga-
dóttur, eftir að hún hafði verið
sett inn í embætti fjórða sinni:
Góðir íslendingar.
Ein dýrmætasta gjöf sem hægt
er að hljóta er traust þjóðar. Sá sem
þiggur á að vera í senn auðmjúkur
og þakklátur og honum ber að eiga
þá ósk heitasta að geta endurgoldið
slíka gjöf. Mér hefur nú verið færð
sú gjöf í fjórða sinn og bið forsjón-
ina um styrk til að endurgjaida
hana eftir mætti.
Hver örfleyg stund er áður en
varir horfín í tímanna safn. Þegar
skyggnst er fram á við virðist eitt
ár óralangur tími. Sé litið um öxl
er sem árin hafi flogið hjá á ógnar-
hraða, — inn í tímann, sem aldrei
lætur á sér standa. Tímann sem
ögrar til afreka því hann endist
skammt og hegnir án miskunnar
fyrir hangs og tómlæti.
Við erum ein þjóð, íslendingar,
— ein fjölskylda. Til þess fmnum
við á stundum sorgar og gleði; ann-
ars vegar er eitthvað bjátar á, hins
vegar á dögum sigra og velgengni.
Fjölmörgum hefur okkur verið falið
að fara með umboð þjóðarinnar í
margvíslegum málefnum er varða
hana miklu. Og skylda okkar hlýtur
það ætíð að vera að líta framhjá
einkahagsmunum, en gæta að
hagsmunum heildarinnar, — íslend-
inga sem þjóðar. Starf okkar er þó
til lítils ef sérhver þegn þessa lands
leggur ekki sitt af mörkum til þess
að þjóðinni þoki fram á við. Það sem
við hvert og eitt gerum í þágu heild-
arinnar kemur okkur sjálfum að
gagni.
Við Islendingar erum frjáls þjóð
í góðu landi. Sú kynslóð sem nú
vex úr grasi telur frelsið sjálft jafn
sjálfsagt og loftið sem við öndum
að okkur. Frelsisbarátta þjóða í
heimshluta okkar hefur engu að
síður minnt alla á að ekkert sem
íslensk þjóð hefur öðlast er sjálfgef-
ið né heldur víst að við höfum það
í hendi er fram líða stundir. Enginn
veit á hvern veg forlagahjól okkar
snýst né hvemig okkur vegnar á
þjóðlífsins braut.
íslenskt lýðveldi hefur aðeins lif-
að tæpa hálfa öld. Mælt á kvarða
heimssögunnar er það því eins og
komabam. Það þarf alúð og aðgát.
Það þarf stoð og það þarf styrk.
Að því þarf að hlynna af dómgreind
og styðja það af ástúð. Það er fjör-
egg okkar.
Til þess að varðveita þetta fjör-
egg er okkur falin sú skylda að
kenna sem best þeirri kynslóð sem
mun erfa landið. Sem siðmenntaðri
þjóð ber okkur þar að leggja áherslu
á varðveislu og vemdun umhverfís
og virðingu og rækt við sögu og
menningu. Á okkar tímum, þegar
ijarlægðir nálgast fyrir tilverknað
margs konar tækni, og erlendar
tungur ferðast skilríkjalaust yfír
landamæri og álfur, verður það
keppikefli sérhverrar sjálfstæðrar
þjóðar að varðveita og hlúa að
móðurmáli sínu og menningu.
Menntun barna okkar og þroska
má aldrei fóma fyrir hagsmni hrað-
fleygrar stundar. Þeirra er framtíð-
in, þeirra vegna eigum við í amstri
dagsins og þeirra vegna ber okkur
að ávaxta menningu hugar og
handa.
Við erum á það minnt nú, þegar
afla brestur, hversu djúptæk áhnf
sveiflur í náttúrunni hafa á líf Is-
lendinga og hve vandamikið reynist
að taka ákvarðanir um nýtingu
auðlinda okkar. En auðlindir eru
ekki einungis í djúpi hafs og víðátt-
um iands. Fá verðmæti munu skipta
jafn miklum sköpum þegar fram
líða stundir og mannvit okkar,
menntun og kunnátta.
Samastaður okkar í félagi þjóð-
anna er breytingum undirorpinn en
engin þjóð fær yfirgefið fjölskyldu
mannkyns. Við munum þó einungis
njóta virðingar í samskiptum við
þjóðir heims, ef við höldum á loft
menningu okkar okkar og sögu af
einurð og hógværð í senn. Evrópu-
þjóðir hafa nú lengi alið þann draum
að efla samvinnu sína og samstöðu
og hafa þegar stigið stór skref í
þá átt. Senn verðum við íslendingar
að marka afstöðu okkar til efna-
hagssambands þjóðríkja Evrópu.
Við þurfum að skyggnast vel um á
næstu vikum og mánuðum, líta til
austurs og vesturs, suðurs og norð-
urs og leita svara við þeim spurn-
ingum sem svara þarf, fullvissa
okkur um að við öll, hvert okkar
og eitt, skiljum til hlítar hvað felast
muni í þessari samfylkingu þjóða.
Við brýnum fyrir börnum okkar
að gaumgæfa námsefni sitt áður
en gengið er að prófborði. Þá muni
þeim famast vel. Nú stendur íslensk
þjóð frammi fyrir prófraun sem mun
ekki einungis skipa okkur á reit í
nánustu framtíð heldur einnig um
ókomin ár. Mikið er því í húfi að
við göngum til prófs á sama hátt
og við kennum þeim ungu sem enn
eiga ýmislegt ólært, — fullviss um
að við skiljum í þaula hvað í ákvörð-
un okkar felst og hvar og hvernig
við ætlum að skipa sæti okkar í
byggingu heims.
Eins og stundum áður hvet ég
enn til þess að landsmenn láti ekki
stundaráföll hrekja sig af leið. Við
vitum að sífellt skiptast á skin og
skúrir. En minnumst þess að sá er
eingöngu beinir sjónum niður fyrir
fætur sér kemur ekki auga á það
sem framundan er. Og verum þess
líka minnug að það andstreymi er
við búum við nú um stundir kann
að vera hjóm eitt hjá alvariegum
þrengingum forfeðra okkar og
mæðra. Æska þessa lands á það
síst skilið að alast upp við úrtölur
og barlóm.
íslenskt þjóðlíf breytist frá ári
til árs, frá öld til aldar. Sagt er að
tímamir breytist og mennimir með,
en gleymum ekki að tímamir breyt-
ast fyrir tilverknað mannanna. Á
íslandi býr dugmikil þjóð. Hún hef-
ur harðnað í frosti og fönnum og
eflst í glímu við að rækta og eija
akurlendi okkar, haf og harðbýlt
land.
Nú er þessari þjóð brýnt að virkja
afl handanna og auðlegð andans
og tryggja þannig að hér komi betri
tíð með blóm í haga — öflugt at-
vinnulíf og hagsæld á heimilum
landsins.
Ekkert fæst fyrir ekkert. Engu
verður áorkað með úrtölum og doða
og eftirsjá eftir glingri. Ekkert ætti
að vera íslendingum jafn fjarri og
Iáta sér fallast hendur. Aldrei má
það gerast. Aldrei mun það eiga
sér stað.
Megi íslensk þjóð marka sér
framtíð með festu og seiglu og
minningu um upphaf sitt.
Megi hún alla tíð hafa fegurð og
einurð, auðmýkt og mannúð visk-
unnar í för með sér.
Megi henni farnast vel á öllum
stundum framtíðar.
Guð blessi ísland og íslenska
þjóð.