Morgunblaðið - 05.08.1992, Blaðsíða 49

amma marga góða vini sem henni
var tíðrætt um, einnig leitaði hún
mikið til AA-bænarinnar og ræddi
oft við mig um mátt þeirrar bæn-
ar. Amma var ekki rík af veraldleg-
um auði og bjó oft þröngt, en rík
var hún í sinni trú og bjartsýni
enda naut ég alltaf þeirra stunda
þegar ég heimsótti hana á Lauga:
veginn og seinna í Hátún 10 A. í
Hátúninu eignaðist amma einnig
góða vini og líklega hefur amma
orðið svo vinamörg sem hún var
vegna þess að hún talaði aldrei illa
um aðra og ræddi yfirleitt ekki um
fólk ef það var ekki til staðar. Það
voru aldrei skylduheimsóknir í
mínum huga að fara til Ömmu
Bergþóru, þar réð löngunin ein að
hitta hana sjálfa. Að leiðarlokum
vil ég þakka ömmu samfylgdina
og fyrir það lífsmat sem hún
kenndi mér. Hvíl hún í friði.
Dóra.
Hún amma mín er látin. Með
henni er gengin persóna, sem ég
af veikum mætti þakka forsjóninni
fyrir að hafa fengið að kynnast.
Við amma áttum eins og margir
af hennar yngri aðdáendum marg-
ar góðar stundir saman og ófáar
enduðu í hlátrasköllum svo undir
tók.
Einkum eru mér minnisstæðar
þær stundir sem við áttum, er ég
stundaði nám við Verslunarskóla
íslands. Það voru heldur fleiri en
færri dagar vikunnar sem ekið var
niður í Hátún, þar knúð dyra, upp
lokið og tal tekið. Oft og einatt
fórum við í bíltúr, ísbíltúr jafnan
og gjaman keyptur súrmatur ef
þannig áraði. Þessir dagar og þess-
ar stundir eru sem meitluð í huga
manns og ásamt minningunni um
ömmu verða þeir eitt það dásam-
legasta sem hún gat gefið mér.
Hún amma átti að eigin sögn
góða æsku. Heimili hennar var
algjört regluheimili og fór amma
þaðan ríkulega nestuð sem gerði
henni kleift að takast á við lífið
frá báðum hliðum, en þær þekkti
hún af eigin raun. Heilbrigð skap-
gerð og sterkur persónuleiki ömmu
ásamt fábreytni og hreinlyndi vom
höfuð mannkostir hennar. Þessir
mannkostir gerðu að verkum að
hún varð mjög eftirsóttur og vin-
sæll félagi sem leiddi meðal annars
til þess að hún gegndi trúnaðar-
störfum fyrir félagsskap hér í borg
þar sem til þess var tekið hversu
glæsileg rithönd hennar var. Aldrei
hallmælti amma nokkrum manni.
Yfirveguð skaphöfn hennar, bros-
mildi og hjartagæska voru og kost-
ir sem gerðu það að verkum að
hún hafði svo góða nálægð. Ætíð
var stutt í fallega brosið hennar.
Hún benti jafnan á það að unga
fólkinu í dag væru allir vegir fær-
ir ef vilji og góð heilsa væru fyrir
hendi. Amma sagði mér stolt frá
því þegar hún fór í Menntaskólann
í Reykjavík en í þá daga var ekki
algengt að stúlkur gerðu slíkt.
Stolt var hún líka þegar hún sagði
mér frá kennslu sinni á ísafirði en
þar kenndi hún einn vetur ensku
og dönsku. Hún amma bjó síðustu
árin sín á Hrafnistu og átti þar
dansmeistaratitil að veija en auðn-
aðist það ekki.
Leiðir skiljast að sinni. Kærar
eru þakkir mínar fyrir að hafa
fengið að þekkja ömmu og elska.
Verði hún skilgreind eftir þeirri
mannúð sem innra með henni bjó
þá hlýtur hún að vera engill á
himnum í dag.
. Hvíli amma mín í friði.
Oskar Kjartan Guðmundsson.
Móðursystir mín Bergþóra
Skarphéðinsdóttir lést á Hrafnistu
í Reykjavík 24. júlí sl. eftir nokk-
urra ára dvöl þar og góða
umönnunar. Mig langar að minn-
ast hennar með nokkrum orðum.
Foreldrar hennar voru Skarphéð-
inn Hinrik Elíasson, f. 11. júlí 1861
í Vigur, ísafjarðardjúpi, d. 1. maí
1947 og seinni kona hans, Pálína
Árnadóttir, f. 31. okt. 1866 í
Hænuvík, Sauðlauksdal, Barða-
ÍVÍORGUfteLAÐlÖ MlÓVÍktíDÁÖÚR' 't'. ÁtíÚS'T TÖ92
4$
Jóhanna Fríðriks-
dóttir - Kveðjuorð
strandarsýslu d. 21. des. 1924.
Bergþóra fæddist á Gunnarseyri
í Skötufírði við ísafjarðardjúp 2.
september 1910, hún ólst upp
fyrstu árin þar og í Hnífsdal, þar
til foreldrar hennar fluttu til
Reykjavíkur en það mun hafa ver-
ið 1917 eða 1918. Hún missti bróð-
ur sinn Sigmund 1918 úr spönsku
veikinni, þá er hún 8 ára og 14
ára gömul missir hún móður sína
svo geta má nærri að mikill harm-
ur hefur það verið fyrir hana svo
unga.
Skarphéðinn var tvíkvæntur,
fyrri kona hans var Petrína Ás-
geirsdóttir frá Látrum í Vatnsfirði
við ísafjarðardjúp, f. 3. des. 1864,
d. 9. nóv. 1890. Þau áttu þrjár
dætur, Friðgerði, f. 15. apríl 1888;
Önnu, f. 15. apríl 1888 og Karít-
as, f. 20. 1890 sem allar fæddust
í Æðey. Með seinni konu sinni
eignaðist hann fjögur börn, þau
eru: Petrína Sigrún, f. 24. nóv.
1892; Sigmundur Viktor, f. 5. maí
1898; Siguijón, f. 27. júlí 1901,
þau voru fædd í Ögursveit, yngst
var Bergþóra.
Þegar ég rifja upp minningar
um Beggu frænku, en svo kölluð-
um við hana, frændfólkið og vinirn-
ir, kemur margt í hugann. Það
helsta er hvað hún var alltaf þægi-
leg og viðmótsgóð og hún kvartaði
aldrei þótt lífíð færi ekki mjúkum
höndum um hana. Faðir hennar
vildi að hún menntaðist eitthvað
og var hún byijuð í menntaskóla
þegar hún veiktist af bijósthimnu-
bólgu sem var byijun á berklaveiki
og allir hræddir við í þá daga, svo
ekkert varð meira úr skólagöngu.
Þegar hún var 16 ára var hún send
til góðrá hjóna vestur á ísaijörð í
vist. Hún sagði mér að þau hjón,
Páll Hannesson og Ásta Kristjáns-
dóttir, hefðu átt að hafa gætur á
henni, sennilega til þess að hún
væri ekki á neinu „útstáelsi" eins
og hún orðaði það, en henni þótti
svo gaman að dansa og dansaði
mikið þegar hún fékk tækifæri,
það var hennar yndi, sagði hún.
Hún talaði ensku og dönsku, hafði
sérlega fallegan málróm og var
afbragðsgóð í íslensku, utan þess
skrifaði hún listavel. Sonur hjón-
anna Páls og Ástu sagði mér að
hún hefði kennt sér að lesa, sonur-
inn varð mikilsmetinn skipstjóri.
Einmitt meðan hún dvaldi hjá þess-
um heiðurshjónum á ísafirði hitti
hún ungan mann sem hún felldi
ástarhug til. Hann hét Kjartan
Guðjónsson, fæddur á Svarfhóli,
Geiradalshrepi, Austur Barða-
strandarsýslu 24. nóv. 1907, d. 12.
maí 1953. Foreldrar hans voru
Guðjón Sigurðsson og kona hans
Guðmundína S. Jónsdóttir, þau
bjuggu á ísafirði og minnist ég
þeirra með þakklæti í huga fyrir
góðmennsku í minn garð.
Bergþóra og Kjartan giftu sig á
ísafírði 9. júní 1930 en bjuggu í
Reykjavík alla tíð utan eitt ár.
Hann var matsveinn, oftast á tog-
urum en á stríðsárunum starfaði
hann hjá hernum um tíma. Þótt
þau myndu eftir mér sem lítilli
hnátu, þá man ég ekki eftir þeim
fyrr en ég var sjö ára gömul. Þá
áttu þau heima á Öldugötunni og
ég var eða átti að heita bamapía
hjá systur minni Aðalheiði en hún
átti heima í sömu götu. Ég kom
að sjálfsögðu oft til þeirra. Ég man
hvað mér þótti Begga fín frú, allt-
af svo flott klædd, og dóttir henn-
ar Pálína (ína) sem þá var þriggja
ára var eins og prinsessa í mínum
augum.
Begga og Heiða urðu miklar
vinkonur upp frá þessu. Á þessum
tíma minnir mig að hann hafí ver-
ið í siglingum. Á stríðsárunum áttu
þau heima á Egilsgötu 12 en þá
var mikill gestagangur hjá þeim.
Það var eins og miðstöð fyrir
frændfólk og vini, stöðugur
straumur. Einstaklega gott sam-
band var milli móður minnar Karít-
asar og hennar, þær voru systur
og vinkonur í raun og nefndu það
báðar hvað þeim þótti vænt hvor
um aðra. Það var á allra orði hvað
Begga var einstaklega skapgóð og
eðallynd kona. Lát Kjartans bar
snöggt að og er alltaf mikil við-
brigði þegar slíkt skeður og mikill
harmur fyrir eftirlifandi. Eftir lát
hans vann Begga í kexverksmiðj-
unni Frón og Borgarbókasafninu
en síðast starfaði hún við skúring-
ar í Ritfangaverslun VBK á Vest-
urgötu 4 í mörg ár eða meðan
heilsan leyfði.
Bergþóra og Kjartan eignuðust
fjórar dætur, þær eru: Pálína, f.
12. mars 1931, gift Haraldi Her-
mannssyni röntgenraffræðingi,
þeirra börn eru Halldóra, Sigrún,
Bergþóra, Herdís og Kjartan.
Rannveig Edda, f. 29. okt. 1936,
gift Jónasi Hólmsteinssyni aðal-
bókara, börn þeirra eru: Kjartan,
Guðrún Soffía, Arndís, Hólmsteinn
og Jónas Þór. Sjöfn, f. 8. sept.
1938, gift Guðmundi J. Óskarssyni
forstjóra; börn þeirra eru: Óskar
Kjartan, Guðný, Birgir, Edda Björk
og Anna Rut. Guðmundína Hrönn,
f. 30. mars 1940, hún var gift
Friðleifi Jacobsen, þau skildu, böm
þeirra eru: Rut Alexandra, Kjartan
Þór og Gunnar. Barnabamabömin
era orðin 27 að tölu. Þá telst mér
til að afkomendur þeirra séu núna
47.
Einn vin eignaðist Begga á síð-
ari árum, hét hann Sigurlaugur
Guðmundsson frá Flateyri. Hann
var mikil stoð hennar áður en hún
fór á Hrafnistu. Hann átti bíl og
gat farið með hana í bíltúra, jafn-
vel vestur á fírði en mest um vert
var þó félagsskapurinn sem var
henni ómetanlegur. En hann
andaðist í okt. 1988 úr hjartaslagi
og var það mikið áfall fyrir Beggu.
Stuttu síðar fór hún á Dvalarheim-
ilið Hrafnistu í Reykjavík. Hún
dásamaði konurnar sem hugsuðu
um hana og hjúkranarliðið og vil
ég þakka fyrir þá góðu umönnun
sem hún fékk þar.
Um leið og ég sendi dætrum,
tengdasonum, barnabörnum og
barnabamabörnum hugheilar sam-
úðarkveðjur kveð ég góða frænku
mína.
Oss héðan klukkur kalla,
svo kallar Guð oss alla
til sín úr heimi hér,
þá söfnuð hans vér sjáum
og saman vera fáum
í húsi því, sem eilíft er.
(V. Briem)
Pálína Magnúsdóttir.
Fæddur 14. nóvember 1941
Dáinn 23. júlí 1992
Söknuður. Hvað er söknuður.
Það er sterk tilfínning, djúp og
oft sársaukafull, sem kemur yfir
mann þegar hafnað er kröfu um
að hafa eitthvað áfram sem maður
hefír, svo lengi sem maður vill. Sé
þessari kröfu hafnað kemur sökn-
uðurinn.
Nú er hann Björn Einarsson,
Bessastöðum, dáinn, farinn frá
okkur. Við vildum hafa hann leng-
ur hjá okkur en fengum það ekki,
þess vegna kemur söknuðurinn.
Söknuður er líka tómleikatilfinn-
ing. Það vantar einhvern í hópinn.
Rödd er hljóðnuð. Rödd sem áður
hljómaði, jafnvel hæst, er hljóðnuð,
heyrist ekki lengur. Við söknum
þessarar raddar, tómleikatilfínn-
ingin leggst yfir.
Það er dauft yfir hópnum, eitt-
hvað vantar, röddin ætti að heyr-
ast. Við lítum í kringum okkur.
Hvern vantar? Jú, Björn vantar í
hópinn.
Nú gerum við okkur grein fyrir
lögmáli lífs og dauða. Hann Björn
mætir ekki framar. Hann er dáinn.
Við höfum reyndar vitað að
Björn var veikur, en vonin lifði.
Hann sem var hraustastur okkar
allra.
Við gerum okkur grein fyrir því
að framundan eru breyttir tímar.
Við munum ekki lengur heyra
röddina djúpu, við munum ekki
lengur heyra hláturinn hressilega,
Fædd 2. apríl 1923
Dáin 27. júlí 1992
Það var mikil gæfa Listasafni
Einars Jónssonar þegar Jóhanna
Friðriksdóttir réðst þar til starfa
fyrir rúmum tíu áram. í lífi hennar
virðist hafa ræst það sem flestar
konur dreymir um, að fá að njóta
hamingjuríks fjölskyldulífs og
koma börnum sínum til manns. Þar
við bættist að Jóhanna skapaði sér
tækifæri til að mennta sig og
þroska hæfíleika sína eftir því sem
hugur hennar stóð til. Enda er
hver sinnar gæfu smiður. Er ég
kom til starfa við Listasafn Einars
Jónssonar naut Jóhönnu því miður
ekki lengur við, sökum heilsu-
brests, en ég fann glöggt fyrir
nærveru hennar meðal starfsfólks-
ins sem hún var hugstæð og kær.
Það sama fann ég líka meðal gesta
sem spurðu eftir henni og söknuðu
hennar.
Sjóndeildarhringur Jóhönnu var
víður og hún talaði fleiri tungumál
sem var ómetanlegt við leiðsögn
hennar í safninu. Yfír henni var
andblær fágaðrar heimsmann-
eskju. Allt starf henanr vitnaði um
óvenjulega trúmennsku heil-
steyptrar konu. Hennar er því sárt
saknað í þessari stofnun.
Að leiðarlokum leyfí ég mér fyr-
ir hönd stjórnar Listasafns Einars
Jónssonar að bera fram þakkir og
blessa minningu hennar.
Hrafnhildur Schram.
Kveðjuorð frá vinum
Á þriðjudaginn sem leið var trú-
systir okkar, vinkona og samstarfs-
manneskja, kvödd hinstu kveðju í
kirkjunni okkar, Kristskirkju í
Landakoti. Þar höfum við hitt hana
á undanförnum áratugum, séð
hana sækja kirkju sem unga stúlku
og síðan sem húsmóður í stóram
barnahópi og loks sem roskna konu
við munum ekki framar heyra
drynjandi bassann hans þegar lagið
verður tekið á góðri stundu. Og þó.
í minningunni mun röddin hans
hljóma.
Við getum ekki framar leitað til
hans í félagsmálavafstri hins dag-
lega lífs.
Við getum ekki framar leitað til
hans um úrræði þegar vanda ber
að höndum.
Og þó. Við getum hugleitt. Hvað
hefði Björn lagt til málanna? Hans
ráð vora jafnan góð.
Við getum ekki lengur nýtt okk-
ur orku hans og atgerfi. Nú verðum
við sjálf að takast á við verkefni
þar sem þekking hans og kraftur
réði úrslitum áður. Við höfum hann
ekki lengur til að létta okkur lund-
ina á góðum stundum, eða til að
kryfja vandamál dágsins þegar al-
varan ber að dyram.
Við drúpum höfði.
Kröfu okkar um að hafa hann
áfram hjá okkur hefir verið hafn-
að. Við söknum hans. Tómleikatil-
fínning grípur hópinn.
Við lítum til baka. Hvað hefði
Björn lagt til málanna?
Jú. Niðurstaða er fengin.
Halda áfram. Rétta úr sér. Berj-
ast áfram fyrir hagsmunum byggð-
arflagsins, landsins og þjóðarinnar.
Þetta hefði Björn lagt til málanna.
Hans ráð voru jafnan góð.
Ólöf og fjölskylda, Helga og fjöl-
skylda, þið eigið öll okkar dýpstu
samúð.
Anna og Ingólfur.
með eftirbreytnisverðan æviferil að
baki, enn í hópi afkomendá sinna,
sumra fulltíða fólks en annarra á
æskualdri, alltaf glaða og ljúf-
mannlega í viðmóti, æðrulausa og
umburðarlynda og ávallt trúa og
óhvikula dóttur kirkjunnar okkar,
hinnar fornu kirkju íslands í 550
ár. Jóhanna tók ævinlega virkan
þátt í safnaðarstarfi kirkjunnar.
Til eru myndir úr sögu Maríufé-
lagsins, sem var féiagsskapur
ungra ógiftra kvenna, þar sem Jó-
hanna var ávallt í hópnum. Síðar,
þegar hún giftist og var orðin hús-
móðir, var starfsvettvangur hennar
innan kirkjunnar í Kvenfélagi
Kristskirkju, sem áður hét Para-
mentfélagið, svo og Félagi kaþól-
skra leikmanna, eftir að það var
stofnað. Þá var hún með í hópi
Samverkamanna Móður Teresu frá
upphafí og formaður þess hóps
þegar hún andaðist.
Óll þátttaka Jóhönnu í þessum
félagsskap einkenndist af sömu
trúmennskunni og ljúfmennskunni
sem var aðalsmerki hennar alla
ævi. Ég veit ekki til að neinn mað-
ur hafí séð Jóhönnu skipta skapi í
félagsskap okkar, hún átti til að
benda á sitthvað sem henni fannst
mega betur fara en það var jafnan
gert með brosi og umburðarlyndi
þess sem gerir sér ljóst að mann-
eskjurnar era mismunandi og að
fyrirgangur leiðir yfirleitt ekki til
neins góðs. Ég vissi hana taka
málstað þeirra sem sveigt var að
og jafnan reyna að sjá hið góða í
öllum og öllu. Hún vissi hvað var
í vændum þegar sjúkdómurinn sem
dró hana til dauða var farinn að
herja á líkama hennar en aldrei bar
á kvíða eða þunglyndi í fari hennar
út af því heldur sagði hún okkur
brosandi frá líðan sinni þegar við
inntum hana eftir heilsufari hennar
svo að stundum efuðumst við nærri
því um að ótti okkar væri á rökum
reistur, slíkt var æðraleysi hennar
og jafnlyndi. Hún sótti kirkju með-
an hún gat staðið á fótunum og
þurfti þó stundum að styðjast við
hækju síðustu skiptin.
Okkur fínnst eins og kær systir
okkar hafí nú kvatt hópinn í síð-
asta sinn enda var hún það á viss-
an hátt. Hennar skarð verður vand-
fyllt en fordæmi hennar verður
okkur vafalaust hvatning til að
taka mannkosti hennar okkur Lil
fyrirmyndar: góðvildina, umburð-
arlyndið og æðruleysið.
Bræðrum hennar, niðjum og
tengdafólki öllu vottum við innilega
samúð okkar og trúum því að nú
hafi hún verið leidd þar til sætis
með góðu fólki og göfugu hefur
verið fyrirhuguð framtíðardvöl.
Hvíli hún í friði.
Fyrir hönd Félags kaþólskra
leikmanna, Kvenfélags
Kristskirkju og Samverka-
manna Móður Teresu
Torfi Ólafsson.
Birting afmælis-
og minningargreina
Morgunblaðið tekur afmæl-
is- og minningargreinar til
birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins á 2. hæð í Aðal-
stræti 6, Reykjavik og á skrif-
stofu blaðsins í Hafnarstræti
85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verðuÁ
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
í minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Mikil
áhersla er á það lögð að hand-
rit séu vélrituð með góðu línubili..
Kveðjuorð:
Björn Einarsson