Morgunblaðið - 05.08.1992, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. ÁGÚST 1992
A
Iran kjarn-
orkuveldi
pftir 5 ár?
SIMON Wiesenthal-stofnunin
gaf á mánudag út skýrslu þar
sem segir að Iranir, Sýrlending-
ar og Líbýumenn noti tæki frá
hundruðum vestrænna fyr-
irtækja til að þróa kjamorku-
og efnavopn. Þeir fái tækin til
að byggja upp iðnað sinn en
þau séu hins vegar notuð til
hergagnaframleiðslu. „Við eig-
um á hættu að íranir eignist
kjamorkuvopn innan fimm
ára,“ sagði höfundur skýrsl-
unnar, Kenneth Timmermann.
Sjálfstæði
Makedoníu
verði viður-
kennt
BORÍS Jeltsín, forseti Rúss-
lands, hvatti í gær ríki heims
til að viðurkenna sjálfstæði
Makedoníu til að fyrirbyggja
blóðsúthellingar þar. Makedon-
íumenn samþykktu aðskilnað
frá Júgóslavíu í þjóðaratkvæða-
greiðslu í desember en fá ríki
hafa viðurkennt sjálfstæði
landsins vegna andstöðu
Grikkja, sem krefjast þess að
nafni þess verði breytt þar sem
nafnið Makedonía sé grískt.
Tomasek
látinn
TÉKKNESKI kardinalinn
Frantisek Tomasek lést í Prag
í gær, 91 árs að aldri. Tomasek
var þekktur fyrir baráttu sína
fyrir trúfrelsi í Austur-Evrópu
á valdatíma kommúnista og
átti stóran þátt í Iýðræðisbylt-
ingunni í Tékkóslóvakíu árið
1989.
Escobars
leitað í
frumskógi
HERMENN leita nú kólomb-
íska eiturlyfjakóngsins Pablos
Escobars í frumskógi í miðhluta
Kólombíu, milli borgarinnar
Medellin og höfuðborgarinnar
Bogota. Heimildarmenn sögðu
að herinn byggði leitina á upp-
lýsingum frá Bandaríkjamönn-
um en engin vissa væri fyrir
því að Escobar væri í skóginum.
Escobar slapp úr fangelsi 22.
júlí.
Hættuleg
tilraun í
geimnum
GEIMFARAR um borð í banda-
rísku geimferjunni Atlantis
bjuggu sig í gær undir að draga
gervihnött um geiminn með 19
km löngu tjóðri og er þetta ein
hættulegasta tilraun sem gerð
hefur verið í geimnum. Tjóðrið
er álíka þykkt og spaghettí og
vísindamenn telja líklegt að
5.000 volt af rafmagni fari um
það þegar ferjan dregur hnött-
inn. Hætta er talin á árekstri
en fari allt að óskum gæti til-
raunin leitt til þess að slík tjóð-
ur verði notuð í framtíðinni til
að skjóta á loft geimförum.
30 bíða bana
á Sri Lanka
FIMMTÁN hermenn og jafn
margir uppreisnarmenn biðu
bana í bardögum í norðurhluta
Sri Lanka í gær. Uppreisnar-
mennimir, sem berjast fyrir
sjálfstæði Tamfla, sátu fyrir
hermönnunum.
Reuter
Franjo, eitt barnanna sem flutt var frá Sarajevo, sést hér örþreytt-
ur við komuna til Zerbst í Þýskalandi.
113 farþegar fórust í flugslysinu í
Nepal:
Vandi hvernig
jarðseija megi
líkamsleifarnar
Katmandú. Reuter.
YFIRVÖLD í Nepal standa nú frammi fyrir þeim vanda hvern-
ig jarðsetja megi líkamsleifar þeirra sem fórust í flugslysi við
rætur Himalaya-fjalla á föstudag án þess að striði gegn ólíkum
trúarhefðum. Allir farþegarnir 113 fórust. Líkamsleifar fólksins
dreifðust um slysstaðinn og vegna illviðris hefur gengið erfið-
lega að safna þeim saman.
Gert var ráð fyrir að rannsókn
á slysi tælensku vélarinnar gæti
hafíst í gær. Flugfélag vélarinn-
ar, Thai Airways, segir flug-
manninn tvisvar hafa kvartað um
tækniörðugleika áður en hann
brotlenti, en flugmálayfirvöld í
Nepal segja ekkert hafa komið
fram um neyðaraðstöðu áður en
samband við flugturn rofnaði.
Hvorki er vitað hvað slysinu olli
né hvað flugvélin var að gera
norðan Katmandú þar sem eðli-
legt væri að nálgast flugvöllinn
úr suðri.
Farþegar og áhöfn voru hindú-
ar, búddatrúarmenn, kristnir og
Gyðingar. Hugmynd um sam-
kirkjulega greftrun var mótmælt
þar sem hindúar eiga samkvæmt
bókstafnum aðeins að hvfla með
trúbræðrum. Farið hefur verið
fram á greftrun tveggja ísraela
sem voru um borð í gyðinglegum
kirkjugarði.
Tvö bosnísk börn drepin á leið til Þýskalands:
Hörð gagnrýni á skipu-
leg’gjendur flutninganna
Zerbst, Þýskalandi. Reuter.
FJÖRUTÍU og tvö börn frá munaðarleygingjahæli í Sarajevo komu
í gær til Þýskalands, úrvinda eftir þriggja daga svaðilför, en tvö
börn voru myrt á leiðinni þegar leyniskyttur skutu á rútu sem börn-
in voru í. Margir hafa orðið til að gagnrýna flutning barnanna og
liggja tveir þýskir stjórnmálamenn undir ámæli fyrir glæfralega
skipulagningu og að reyna að notfæra sér hörmungarnar i Bosniu
til að slá sjálfa sig til riddara. Tvær sprengjur sprungu 100 metrum
frá syrgjendum við jarðarför barnanna tveggja og særðist amma
annars þeirra í árásinni.
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, neitaði í gær að hann
hefði hvatt stjómmálamennina
Karsten Knolle og Jurgen Ang-
elbeck við skipulagningu flutnings-
ins. Hann hefði tekið sérstaklega
fram að þýska stjórnin styddi ekk-
ert einkaframtak, sem ekki væri
stutt af Sameinuðu þjóðunum. Yfir-
maður gæslusveita SÞ í Sarajevo,
Lewis MacKenzie, neitaði að fylgja
rútunni með bömunum út úr
Sarajevo, þar sem hann hefði skýr
fyrirmæli um að aðstoða ekki við
fólksfiutninga út úr borginni. Tals-
maður SÞ sagði flutning bamanna
jaðra við „glæpsamlega van-
rækslu“. Skotið var á rútuna á leið
sem gengur undir nafninu Leyni-
skyttuvegur og dóu tvö böm,
tveggja og hálfs árs stúlka og enn
yngri drengur.
Bömin komust síðan í burt í rútu
til hafnarborgarinnar Split í Króa-
tíu, en áður höfðu serbneskir skær-
uliðar tekið níu börn burt, þar sem
nöfn þeirra bentu til að þau væru
af serbneskum ættum. Börnunum
verður komið fyrir á barnaheimilum
í Þýskalandi, en þau verða ekki
ættleidd, því talið er að mörg þeirra
eigi foreldra á lífi í Bosníu, þó þau
hafi orðið viðskila við þá. Það hefur
verið gagnrýnt að vangefinni móður
Króatía:
Franjo Tudjman end-
urkjörinn forseti
Zagreb. The Daily Telegraph, Reuter.
FRANJO Tudjman, sem leiddi Króatíu til sjálfstæðis, var endurkjör-
inn forseti landsins i kosningum á sunnudag. Úrslitin þykja benda
til stríðsþreytu hjá Króötum, því þjóðernissinnar sem boðuðu hert-
an hernað gegn Serbum fengu lítið fylgi.
Tudjman fékk um 55 prósent
atkvæða í forsetakosningunum og
flokkur hans, Lýðræðisbandalag
Króata, fékk öruggan meirihluta á
þingi. Sigurinn er taiinn munu leiða
til hertra taka Tudjmans á stjórnar-
taumunum og margir ðttast að
þarðlínumenn í flokknum noti tæki-
færið og taki upp ólýðræðislegri
stjómarhætti. Hinn sjötugi forseti,
sem er sagnfræðingur og fyrrum
hershöfðingi, þykir hafa sýnt ein-
ræðistilhneigingar og gripið hefur
verið til aðgerða gegn sumum fjöl-
miðlum og stjórnarandstæðingum.
Flokkur þjóðernissinna, hinn
svokallaði Réttarflokkur, beið af-
hroð í kosningunum. Leiðtogi
flokksins, Dobroslav Paraga, fékk
ekki nema 6 prósent í forsetakosn-
ingunum. Fréttaskýrendur segja
að vinsældir hans hafi dvínað mjög
eftir að hann hætti að leggja
áherslu á fortíð Tudjmans í Komm-
únistaflokkinum og fór að boða
allsherjarstríð gegn Serbum, sem
lyki ekki fyrr en með eyðingu
Belgrad.
stúlkunnar sem dó var ekki tilkynnt
um að flytja ætti dóttur hennar úr
landi.
Knolle og Angelbeck vörðu gerð-
ir sínar í gær og sagði Knolle að
hugsanlega hefðu 10 til 15 barn-
anna farist í sprengjuregninu sem
dynur yfir Sarajevo ef þau hefðu
ekki verið flutt burt. Hann viður-
kenndi að hluti af ástæðunni fyrir
flutningnum hefði verið að finna
verkefni handa atvinnulausu fólki í
heilbrigðisstétt í austurhluta Þýska-
lands.
Norðmenn kveðja Grænfriðunga:
Þakka hvalavinum fyrir
markaðssetningn kjötsins
Oslo. Frá Morten Röd fréttaritara Morgunblaðsins.
GRÆNFRIÐUNGAR féllust í
fyrsta sinn á um helgina að senda
fulltrúa til að ræða hvalveiðimál
á opnum fundi í Noregi. Þar
hlutu þeir skjalfestar þakkir
hvalveiðimanna fyrir árangurs-
ríka markaðssetningu hvalkjöts.
Skip Grænfriðunga, Solo, hefur
hætt eltingaleik við norsk hval-
Franjo Tuc(jman
Enn á eftir að staðfesta úrslitin.
Talning var mjög erfið, því auk um
500.000 flóttamanna höfðu Króat-
ar sem búa erlendis, aðallega í
Bandaríkjunum, Ástralíu og Þýska-
landi, kosningarétt.
veiðiskip í Barengtshafi og er
nú á leið til Englands. í Noregi
telja menn herferð friðunarsinna
misheppnaða.
Umræðufundur veiðimanna og
Grænfriðunga var skipulagður af
Hánorðursamtökunum, sem beijast
fyrir hvalveiðum við Noreg. Sjónar-
mið hvalvemdarsinna hlutu litla
samúð með þeim 200 gestum sem
fundinn sóttu. Steinar Bastesen
talsmaður veiðimanna afhenti þeim
þakkarskjal fyrir að spara hrefnu-
veiðimönnum stórfé með markaðs-
setningu hvallqöts.
„Grænfriðungar munu aldrei
sætta sig við hvalveiðar í viðskipta-
skyni,“ sagði talsmaður þeirra
Ingrid Berthiniussen á fundinum.
„Sagan sýnir að öll hvalveiði stefnir
stofninum í hættu.“ Berthiniussen
sagði samtökin ánægð með aðgerð-
ir Solo, tekist hefði að hreyfa við
fólki og koma af stað umræðum,
bæði í Noregi og annars staðar.
Það létti ekki róður Grænfrið-
unga á fundinum þegar fyrrum leið-
togi þeirra í Noregi tók til máis.
Bjöm Ökern sagðist hafa ímugust
á málflutningi friðunarsinna. „Þeir
hafa ekkert iengur til að styðja mál
sitt,“ sagði hann, „aðgerðimar nú
voru örvæntingarfull tilraun til að
safna peningum."
Norðmenn hömstmðu hvalkjöt á
laugardaginn og á mánudag bárust
fjögur tonn af kjöti til viðbótar í
verslanir og fólk hefur ekki látið
verðið, um 1380 ÍSK á kílóið, á sig
fá.