Morgunblaðið - 05.08.1992, Blaðsíða 48

Mp^GUNBI^ÐlÐ, MÍÐVIKIJPAfíUfi ,5, ÁOUST, 1992
É8
Minning:
Bergþóra Skarp
héðinsdóttir
Fædd 2. september 1910
Dáin 24. júlí 1992
Amma fæddist á Gunnarseyri í
Skötufirði við ísafjarðardjúp. Hún
var yngst fjögurra barna þeirra
Pálínu Arnadóttur og Skarphéðins
Elíassonar. Fjölskyldan flutti til
Hnífsdals þar sem amma ólst upp
til 8 ára aldurs en þá flutti hún til
Reykjavíkur. Amma sótti Miðbæj-
arskólann og gekk vel í skóla, hún
sagði mér að Helgi Hjörvar kenn-
ari hefði verið svo ánægður með
skriftina sína að hann hefði sýnt
öðrum börnum í skólanum skriftar-
bókina enda hafði hún sérstaklega
fallega rithönd.
Ömmu var ætlað að ganga
menntaveginn og hún hóf nám við
Menntaskólann í Reykjavík en þar
hætti hún námi er hún kynntist afa
mínum Kjartani Guðjónssyni, sjó-
manni frá ísafirði sem síðar meir
var í fyrsta hópnum, þá margra
barna faðir, sem tók matreiðslupróf
frá Sjómannaskólanum og fór það
próf fram í Valhöll á Þingvöllum.
:tt. Þau giftu sig á Isafirði og þar
kenndi amma um stundarsakir
dönsku við barnaskólann og þá sem
leiðbeinandi. Amma hafði miklar
mætur á dönskunni og las alla tíð
mikið á því máli. Þau afí og amma
fluttu síðan til Reykjavíkur þar sem
þau bjuggu allan sinn búskap. Það
getur verið erfitt fyrir okkur sem
lifum í dag að skilja lífsbaráttu
ömmu og samferðafólks hennar,
en fólk lærði að búa við þröngan
kost. Amma sagði mér að atvinnu-
.þptavinnan hefði ekki verið það
versta, erfiðust voru stríðsárin.
Afi sigldi öll þau ár, fyrst á
togurum síðan á fraktskipum Eim-
skips til Ameríku. Margar and-
vökunætur átti amma þegar hún
beið með telpurnar þeirra fjórar
eftir að afi kæmi í land.
Afi varð bráðkvaddur á hafi úti
á varðskipinu Ægi, aðeins 44 ára
gamall. Amma var ekki auðug af
veraldlegum gæðum þegar hún
varð ekkja en henni fannst samt
að hún væri rík því hún ætti góðar
dætur og tengdasyni, svo bættust
ömmubörnin við sem nú eru 18 og
þá langömmubörnin 27.
Amma vann alltaf úti og þá sér-
staklega eftir að afi dó og þá við
ræstingar og í Kexverksmiðjunni
Frón. Einnig vann hún töluvert við
heimilishjálp.
Það sem einkenndi ömmu var
bjartsýnin. Hún sá alltaf björtu
hliðar lífsins og var jákvæð og
traust, umgekkst fólk með virðingu
og hallmælti.engum. Það þurfti lít-
ið til að gleðja hana ömmu, hún
var alltaf svo þakklát.
Það var mikil gæfa fyrir ömmu
að kynnast Sigurlaugi Guðmunds-
syni frá Flateyri. Þau voru árum
saman óaðskiljanlegir vinir þó aldr-
ei hafi þau búið saman. Laugi en
svo var Sigurlaugur ávallt kallaður
lést fyrir tæpum fjórum árum og
þá var eins og lífsneisti ömmu
fjaraði út. Amma var með fyrstu
íbúum sem fluttu í öryrkjablokkina
við Hátún 10 A. Þar bjó hún í lít-
illi en fallegri íbúð á áttundu hæð
með mikið útsýni sem amma dá-
samaði mikið. Þar leið henni af-
skaplega vel og eignaðist marga
vini. Amma var mikil félagsvera,
ljóðelsk og átti það til að setja sam-
an vísur. í Hátúnið var alltaf gott
að koma og voru það ófáar stund-
imar sem hún tók á móti mér í
hádegishléum frá skóla og höfðum
við margt um að ræða. Oft voru
spilin dregin upp.
Alltaf var hún að hugsa um hvað
mér þætti best að fá að borða. Hún
gladdist mikið með okkur ömmu-
börnunum þegar áföngum var náð
í skóla.
Síðustu þrjú árin dvaldi amma á
Hrafnistu í Reykjavík. Þar leið
henni vel og hafði oft á orði hvað
starfsfólkið væri gott við sig. Alltaf
þegar ég heimsótti hana á Hrafn-
istu færðist ró og værð yfir mig,
hún var svo þakklát fyrir hveija
heisókn. Amma andaðist á Hrafn-
istu aðfaranótt föstudagsins 24.
júlí.
„Það er alltaf stutt í brosið hjá
henni Bergþóru“ varð einum
sjúkraliðanum að orði við mig eitt
sinn og tek ég undir þau orð.
Ég kveð ömmu mína með virð-
ingu og þakklæti. Megi hún hvíla
í friði. Guð veri með henni.
Bergþóra Haraldsdóttir.
Hún amma mín er dáin. Það er
svo ótrúlegt og tómleikinn grípur
mann. Ég á aldrei eftir að hitta
elsku ömmu mína aftur. Minning-
arnar streyma fram og allar þær
yndislegu stundir er ég átti með
ömmu skjótast upp í kollinum.
Þegar ég var lítil bjó ég í Stykkis-
hólmi og þá passaði amma mig
stundum. Mér er sérlega minnis-
stætt er við stálumst til að gefa
öllum kisunum að borða, án vitund-
ar mömmu að sjálfsögðu. Hana
hefur eflaust grunað eitthvað er
allir kettir bæjarins fóru að sækja
mikið heim til okkar, svona allt í
einu. En þetta var nú samt leyndar-
málið okkar ömmu og hlógum við
mikið að þessu þegar ég varð eldri.
Þegar ég eignaðist lítinn bróður
sagðist ég ekki vilja neinn lítinn
bróður. Flestir töldu þetta afbrýði-
semi, en hún amma mín vissi bet-
ur. Hún er bara orðin lasin, sagði
amma og skömmu síðar var ég lögð
inn á spítala og skorin upp.
Þegar ég flutti svo í bæinn og
amma í Hátúnið vorum við orðnar
nágrannar. Ég sótti mikið til henn-
ar og þó að ég kæmi svona oft
fannst ömmu alltaf ástæða til að
slá upp veislu. Enda var hún amma
mín með eindæmum gestrisin kona.
Amma var líka mikill dönskuunn-
andi og við sátum saman og lásum
dönsku blöðin og höfðum það gott.
Þegar svo kom að því að ég fór
að læra dönsku í skólanum var ég
löngu orðin læs á dönsku eftir allar
stundimar með ömmu. Enda varð
hún afskaplega glöð er hún heyrði
að ég hygðist stunda dönskunám í
framtíðinni.
Amma mín var sérstaklega fal-
leg og fíngerð kona. Hún var af-
skaplega stolt af dætrum sínum,
tengdasonum, barnabörnum og
barnabarnabörnum. Hún var líka
svo lífsglöð og skildi mann alltaf
svo vel, enda ekki fyrir kynslóðabil-
inu að fara hjá henni. Þó að tæp
60 ár hafi skilið á milli var alltaf
hægt að ræða við hana sem jafn-
inga og vinkonu. Hún skildi líka
ýmsa hluti betur en aðrir enda
búin að upplifa ýmislegt á sinni lífs-
leið. Hún var því alltaf tilbúin að
miðla manni af reynslu án þess að
dæma, og það er hæfileiki sem
afar fáir eru gæddir.
Ég kveð hana ömmu mína með
miklum söknuði, en jafnframt
þakklæti fyrir þann tíma er ég
hlaut með henni. Minninguna mun
ég ávallt varðveita í hjarta mér.
Henni gleymi ég aldrei. Hvíli hún
í friði og blessuð sé minning henn-
ar.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Dísa.
Með fáum orðum langar mig að
minnast ömmu minnar, Bergþóru
Skarphéðinsdóttur. Margs er að
minnast þegar leiðir skilja í hinsta
sinn, og líklegt er að við barna-
börnin höfum þekkt ömmu hvert
á sinn hátt, en efst er mér í huga
það sem mér fannst einkenna
hana, trú, bjartsýni og sá hæfileiki
að kunna að gleðjast. Amma Berg-
þóra var sú kona sem ég leyfði
mér ekki vísvitandi að óhlýðnast
sem barn vegna þess að hún ræddi
ávallt við mig sem fullorðna þó
barn væri, hún talaði aldrei til
manns í boðum og bönnum heldur
fannst manni maður vera fullorð- '
inn í návist hennar, hún hlustaði
alltaf á það sem maður hafði að
segja. Á unglingsárunum, á
„hippatímanum" svokallaða, kom
ég oft við hjá ömmu á Laugavegin-
um og sérstaklega þegar ég var
ekki sammála „fullorðna fólkinu“
í kringum mig. Alltaf hlustaði
amma án þess að rausa, þó hún
væri sammála því sem ég kvartaði
undan, sem hún var nú oftast, þá
kom hún þeim skoðunum á fram-
'færi á sinn sérstaka hátt. Hún til-
kynnti mér ekki að hún væri sam-
mála þeim fullorðnu með því að
segja „þú átt að gera þetta og þú
átt að gera hitt“ heldur ræddi
þannig að ég hlustaði og tók mark
á því sem hún sagði þó svo hún
væri í raun að segja það sama og
ég hafði verið ósátt við. Að mínu
mati var hún einnig lífsreyndari
en margur annar og líf hennar var
ekki alltaf dans á rósum.
Ung giftist amma afa mínum
Kjartani Guðjónssyni og ung missti
hún hann, en þá var hún liðlega
fertug. Amma giftist ekki aftur
en síðar á lífsleiðinni eignaðist hún
góðan ástvin og samferðamann,
Sigurlaug Guðmundsson sem lést '
fyrir fáum árum. Voru þau sam-
rýnd mjög og aldrei nefnd öðruvísi
en bæði í einu, amma og Laugi.
Var það mikill missir fyrir ömmu
þegar Laugi lést og má segja að
þá hafi að hluta til slokknað sá
lífsneisti sem hún hafði. Laugi
studdi ömmu dyggilega á erfíðum
stundum, en á sinni lífsleið eignað-
ist amma einn óvin, bakkus, sem
reyndist henni oft á tíðum erfíður,
en alltaf stóð Laugi sem klettur
við hlið hennar ásamt vinum henn-
ar í AA-samtökunum, en þar átti
Kveðjuorð:
Knútur Jónsson
Fæddur 5. ágúst 1929
Dáinn 24. júlí 1992
Við vorum við laxveiðar í
Rangánum og héldum upp á af-
mæli eins af vinunum, Knútur vissi
af okkur og hefði eflaust viljað
kasta fyrir þann silfraða með okkur
eins og oft áður og blanda geði við
vini sína, en örlög sín flýr enginn
og hvenær menn eru burtu kallaðir
vitum við ekki. í kvöldkyrrðinni við
eina fegurstu laxveiðiá landsins
minntumst við Knúts sem frábærs
veiðifélaga og vinar, skáluðum fyr-
ir honum og báðum þess að hann
!þyrfti ekki að kveljast lengi af þess-
um erfíða sjúkdómi sem hann gekk
með, en við vorum óviðbúnir frétt
næsta dags, kallið kom snöggt og
hann var allur.
Sérfræðingar
I l)l«'»lllilskl'4‘V(Íll^'lllll
VÍí> (»11 (<l‘kifi(‘l‘i
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 19090
Ég kynnist Knúti þegar hann
vann hjá Síldarútvegsnefnd í Siglu-
fírði, þar sem hann starfaði sem
fulltrúi frá 1957 til 1969 og
framkvstj. Tunnuverksmiðju ríkis-
ins til ársins 1973.
Knútur tók ástfóstri við Siglu-
fjörð strax þegar hann flutti hingað
með konu sinni Önnu Snorradótt-
ur, Snorra Stefánssonar framkvstj.
síldarverksm. Rauðku og k.h. Sig-
ríðar Jónsdóttur, en þau Anna
kynntust í Reykjavík þegar þ_au
stunduðu nám í Verslunarskóla Is-
lands og giftu sig 1953.
Knútur var skarpgreindur og var
unun að ræða við hann hin marg-
víslegustu málefni, hann var víðles-
inn og fróður. Hann aflaði sér fram-
haldsmenntunar í rómönskum mál-
um við háskóla víða í Evrópu og
fylgdist stöðugt með öllum hrær-
ingum stjórnmála álfunnar.
Hann var kominn af alþýðufólki
úr Reykjavík, faðir hans var Jón
Halldórsson verkamaður og móðir
Gíslína Magnúsdóttir sem bæði eru
látin.
Knútur hafði miklar taugar til
þeirra sem hölium fæti standa í
þjóðfélaginu og eru minni máttar,
átti því starf Lionshreyfíngarinnar
einkar vel við hann en við gengum
saman í Lionsklúbb Siglufjarðar
árið 1959. í Lionsklúbbi Siglufjarð-
ar gegndi hann ótal stjórnarstörf-
um auk þátttöku í almennum verk-
efnum klúbbsins, hann vantaði
aldrei á fundi væri hann heima.
Þegar síldin hvarf hvarflaði ekki
að Knúti að flytja frá Siglufirði,
slíku ástfóstri hafði hann tekið við
bæinn okkar.
Hann stofnar fyrirtækið Togskip
h.f. ásamt Sigurði Finnssyni út-
gerðarmanni o.fl. og var stjórnar-
formaður í stjóm þess alla tíð.
Starfaði ég með þeim í stjórn fyrir-
tækisins og var það mér bæði lær-
dómsríkt og ánægjulegt. Togskip
h.f. gerði út togarana Dagný og
Sigurey sem voru fyrstu togararnir
sem heilfrystu físk fyrir erlendan
markað.
Sigurey var keypt frá Frakklandi
og fóru þeir féíagarnir Sigurður
og Knútur saman út til að gera
kaupsamninga, nýttist þá sem oftar
málakunnátta Knúts en hann hafði
m.a. stundað nám í frönsku við
háskóla í París.
Eignuðumst við fjölda kunningja
innlenda og erlenda í tengslum við
þessa starfsemi sem var hætt um
1987.
Árið og 1973 tekur hann við
skrifstofustjórn Húseininga h.f. á
Siglufírði til ársins 1987, að hann
tekur við starfi bæjarritara en það
starf var lagt niður árið 1990, síð-
ustu árin vann Knútur hálfan dag-
inn á Skattstofu Norðurlands
vestra.
Knútur skipaði sér ungur í raðir
sjálfstæðismanna og var snemma
valinn til hinna margvíslegustu
starfa á þeirra vegum.
Eftir að hann flutti til Siglufjarð-
ar hlóðust fljótlega á hann margvís-
leg opinber störf, var hann bæjar-
fulltrúi og bæjarráðsmaður frá
1966-78 og forseti bæjarstj.
1974-78. Hann var formaður
veitunefndar frá 1970-1982, unn-
um við mjög mikið saman á þeim
árum að málefnum Rafveitu Siglu-
fjarðar, en á þessum tíma^ var
Fljótaá virkjuð við Þverá. Á ég
kærar minningar um samstarf okk-
ar á þessum tíma og eftir því sem
árin líða fínn ég betur hve heppinn
ég var að eiga þess kost að vinna
með honum að þessu og fleiri hags-
munamálum kaupstaðarins. Knút-
ur sat í stjórn Sparisjóðs Siglufjarð-
ar um árabil. Hann var mjög félags-
lyndur, starfaði í fjölda félaga svo
sem í Norræna félaginu og fór á
þeirra vegum í heimsóknir til vina-
bæja Siglufjarðar á Norðurlöndum,
veit ég að þar fór verðugur fulltrúi
bæjarins.
I Stangveiðifélagi Siglfírðinga
starfaði hann um árabil og hafði
unun af veiðiskap og útivist. Átti
ég þess kost að fara margar veiði-
ferðir með honum og eru mér ofar-
lega í minni nú veiðiferðir okkar í
húnvetnsku árnar þar sem við hitt-
um oft erlenda gesti og veiðimenn
ásamt leigutökum ánna. í þeim
ferðum komu eiginleikar Knúts svo
vel í ljós, yfírveguð og róleg skap-
höfn ásamt einstakri snyrti-
mennsku og tillitssemi við aðra
veiðifélaga, gesti og húsráðendur.
Hann var félagi í Badmintonfé-
lagi Siglufjarðar og spiluðum við
saman ásamt fleirum í áratugi
tvisvar í viku á veturna. Hans var
saknað af hópnum sl. vetur en
heilsa hans gaf honum ekki tæki-
færi til þess að vera með.
í stjómmálum störfuðum við í
sitt hvorum flokki, engu að síður
féllu skoðanir okkar oft saman, í
umræðu um menn hallmælti hann
engum og virti skoðanir annarra.
Hann ætlaðist líka til að hans skoð-
anir væru ræddar og metnar, hann
tranaði sér aldrei fram á fundum
en þegar hann tók til máls þá flutti
hann mál sitt með lágum rómi
hægt og gerhugsað þannig að allir
hlustuðu.
Þegar rætt var um að selja orku-
fyrirtæki Siglufjarðarkaupstaðar
sem okkur vorum báðum sérstak-
lega kær, ræddum við það aldrei.
Ég fann á Knúti að við vorum sömu
skoðunar að tíminn yrði að skera
úr um hvort rétt ákvörðun hafði
verið tekin eða ekki. Nýr flokkur
hafði tekið við stjórn kaupstaðarins
og hann yrði að fá að sanna sig.
í þeirri umræðu sem nú ber
hæst um EES sakna ég þess nú
að geta ekki skipst á skoðunum
við hann en á samskiptum okkar
við Evrópu hafði hann þá trú að
við neyddumst til að ganga í EB
fyrir aldamót, einangrast ella, um
það vorum við ekki sammála.
Nú þegar leiðir skilja um sinn
þá sakna ég vinar og félaga, eng-
inn maður mér ótengdur hefur
reynst mér betur þegar þræddir
voru vandrataðir stigir hins dag-
lega Iífs.
Knútur átti 3 systkini sem voru
nokkru eldri en hann og einn hálf-
bróður.
Anna og Knútur tóku að sér
systkinin Oskar Einarsson og Fjólu
Bjarnadóttur þegar þau voru
þriggja og sex ára gömul og ólu
þau upp og reyndust þeim hinir
ástsælustu foreldrar. Ég fann að
Knúti var mjög umhugað um fram-
tíð þeirra og velferð alla, Fjóla er
gift Jóhanni Ragnarssyni og eiga
þau dóttir sem heitir Ánna og var
hún Knúti mikill gleðigjafi.
Anna mín, við Auður sendum
þér, ástvinum hans og ættingjum
innilegar samúðarkveðjur á þessari
erfíðu stund.
Blessuð veri minning Knúts
Jónssonar.
Sverrir Sveinsson.