Morgunblaðið - 13.05.1993, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C
106. tbl. 81.árg.
FIMMTUDAGUR 13. MAÍ 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Króatar sakaðir um þjoðernishreinsanir í Mostar
Hundruð múslima
flutt í fangabúðir
Saraipvo. Wírshinoion. Reuter.
Sarajevo, Washington. Reuter.
KRÓATÍSKIR hermenn halda um 1.300 múslimum í fanga-
búðum rétt við borgina Mostar í Suður-Bosníu og eru sakað-
ir um að stunda sams konar „upprætingu" múslima og
Serbar. Hafa miklir bardagar geisað í borginni síðustu
daga en í gær var þó samið um vopnahlé. Bill Clinton
Bandaríkjaforseti sagði í gær, að hann ætlaði að grípa til
nýrra ráða til að koma á friði í Bosníu á næstu dögum.
Króatar segja sjálfír, að þeir hafi
flutt múslimana í fangabúðir til að
tryggja öryggi þeirra en starfsmenn
Sameinuðu þjóðanna segja, að fólk-
inu hafi verið smalað saman eins og
fé og verði síðar rekið burt. Stefni
Króatar að því að gera Mostar að
króatískri borg með væntanlega
skiptingu landsins í huga. Fulltrúar
ýmissa ríkja hafa varað stjómina í
Zagreb við framferði Króata í Bosn-
íu og segja, að það geti haft alvarleg-
ar áfleiðingar fyrir hana.
Clinton boðar aðgerðir
Clinton, forseti Bandaríkjanna,
sagði í gær, að hann ætlaði að boða
nýjar ráðstafanir varðandi Bosníu á
næstu dögum en lagði áherslu á, að
Bandaríkjamenn myndu ekki hafast
neitt að einir. Kvaðst hann enn von-
ast til, að samstaða næðist meðal
vestrænna ríkja en viðurkenndi, að
ágreiningur væri með þeim.
„Serbar segja nei“
Radovan Karadzic, leiðtogi Bosn-
íu-Serba, neitaði í gær að mæta á
fund þingmanna víðs vegar að úr
Júgóslavíu en Slobodan Milosevic,
forseti Serbíu, hafði gert sér vonir
um, að þar samþykkti Karadzic að
hætta við fyrirhugaða þjóðarat-
kvæðagreiðslu í Bosníu um helgina.
Karadzic sagði, að atkvæðagreiðslan
yrði haldin og spáði því, að frið-
arsamkomulag Sameinuðu þjóðanna
eða Vance-Owen-áædunin yrði felld.
Reuter
„Já eða
upplausn“
DANSKIR stjómmála-
menn og frammámenn í
atvinnulifinu vöruðu landa
sína við í gær og sögðu,
að felldu þeir Maastricht-
samkomulagið í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni á þriðju-
dag yrði afleiðingin gengis-
felling krónunnar, hærri
vextir, minni skattalækk-
anir og meira atvinnuleysi.
„Já eða upplausn“ hrópaði
vikuritið Börsens Nyheds-
magasin“ í stórri fyrirsögn
á forsíðu en þar var haft
viðtal við 30 kunna menn
í atvinnulífínu. Samkvæmt
Gallup-könnun í gær ætla
49% að segja já en 32%
nei. Breski Maastrichtand-
stæðingurinn Tebbit lá-
varður er hér að ganga upp
þröngan stigann að höfuð-
stöðvum dönsku nei-hreyf-
ingarinnar í Kaupmanna-
höfn en hann hefur lagt
henni lið sitt að undan-
fömu.
Heimtur úr helju
ÞYRLUR Sameinuðu þjóðanna komust til bæjarins Zepa í Bosníu í gær en hann hefur legið
undir miklum árásum Serba í nokkurn tíma. Voru fluttar þaðan konur og börn og 20 mikið
særðir hermenn múslima. Hér fagnar einn þeirra við komuna til bæjarins Zenica.
Vilja hjálp við
vaxtagreiðslur
Kaupmannahofn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
í LOK mánaðarins er búist við að færeyskir stjórnmála-
menn biðji Dani enn um fjárhagsaðstoð, að þessu sinni til
að greiða vexti af erlendum lánum. Kirsten Jacobsen, þing-
maður Framfaraflokksins, segir að stjórnin hafi þegar
1985 verið vöruð við en ekkert gert í málinu.
Búist er við að Færeyingar biðji
um aðstoð upp á 30 milljarða ís-
lenskra króna til að borga vexti af
erlendum lánum. Fyrir mánuði síð-
an var áætlað að fjárlagahallinn
yrði um 650 milljónir ísl. króna en
nú hefur komið í ljós, að hann er
1,7 milljarðar og gæti orðið meiri.
Erlendar skuldir Færeyinga eru um
180 milljarðar ísl. króna.
Viðvaranir frá 1985
í samtali við Morgunblaðið sagði
Kirsten Jacobsen að danska stjórnin
hefði verið vöruð við óstjórn og
slæmu ástandi í Færeyjum síðan
1985 án þess að gera þinginu við-
vart. Óbreyttir Færeyingar hefðu
verið leiddir áfram á asnaeyrunum
af stjórnmálamönnum, sem hikuðu
ekki við rándýrar framkvæmdir til
að ná kosningu. Nú hlyti það að
vera krafa Dana að aðrir stjóm-
málamenn væru látnir koma reglu
á hlutina. Það væri sannarlega
kaldhæðnislegt að meðan Danir
misstu hús sín á nauðungaruppboð-
um vegna efnahagserfiðleika og
skattbyrði, næmu styrkir Dana 600
þúsund krónum á hvern einasta
Færeying, sem byggi við lægri
skatta en Danir.
Úttekt breskrar þingnefndar á hljómplötu- og geisladiskamarkaðinum
Leynimakk heldur verði uppi
London. Reuter.
BRESKIR neytendur eru látnir borga
geisladiska of háu verði vegna „leyni-
makks“ hljómplötufyrirtækja, ónógrar
samkeppni og reglna um birtingarrétt,
að því er segir í niðurstöðum rannsókn-
ar breskrar þingnefndar sem kannaði
hljómplötuútgáfu og verðmyndun á plöt-
um.
í niðurstöðum Þjóðararfleifðarnefndarinnar
er hvatt til þess að lög um birtingarrétt verði
endurskoðuð og ákvæði þeirra rýmkuð. Jafn-
framt er verðstefna hljómplötufyrirtækja og
plötuverslana fordæmd. Hugsanlegt er að
breska samkeppnisstofnunin efni til rannsókna
á grundvelli niðurstöðu skýrslunnar.
Neytendur taki í taumana
„Nú er tími til kominn fyrir neytendur að
sýna í verki að þeir sætti sig ekki lengur við
það verð sem ætlast er til að þeir borgi fyrir
nýja diska,“ segir í skýrslu nefndarinnar. Við
úttektina kallaði hún fjölmarga fulltrúa hljóm-
plötufyrirtækja og listamanna fyrir sig.
I Bandaríkjunum er sami geisladiskurinn að
jafnaði 35% ódýrari en í Bretlandi og segir í
niðurstöðum nefndarinnar að ekkert réttlæti
þann mismun, hvorki gengismunur né vöru-
gæði. Segir nefndin að breskur neytandi borgi
a.m.k. tveimur pundum, 200 krónum, of mikið
fyrir diskinn. „I Bandaríkjunum er neytandinn
hafður í fyrirrúmi. Það er tímabært að eins
verði komið fram við breska neytendur."
Dulin einokun
Loks segir að í raun sé um einokunarstarf-
semi plötuframleiðenda og plötubúða að ræða
í Bretlandi. Þó fyrirtækin virðist sjálfstæð á
yfirborðinu eigi þau fulit samráð á bak við tjöld-
in um hljómplötuverð sem felst meðal annars
í því að neytandinn sjái ekki áberandi mun
milli einstakra vörumerkja.