Morgunblaðið - 11.03.1994, Qupperneq 1

88 SIÐURB/C
58. tbl. 82. árg. FÖSTUDAGUR 11. MARZ 1994 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Færeysku frystihúsin skortir físk til vinnslu
Þúsund manns
heim án vinnu
Þórshöfn. Frá Hirti Gíslasyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
AÐ minnsta kosti 1.000 starfsmenn frystihúsa í Færeyjum eru nú at-
vinnulausir og um 400 sjómenn. Togararnir liggja enn bundnir við
bryggju og lausn virðist ekki í sjónmáli. Landsstjórnin hefur staðfest
kvótalögin og verður sú staðfesting ásamt lögunum gefin út á laugar-
dag. Frystihúsin eru öll verkefnalaus eða lítil, en forstjóri Föroya Fiska-
virkning, Bjarti Mohr, segir að Fiskavirkningin lifi verkfall togaraút-
gerða af, en það valdi þó verulegum erfiðleikum við að standa við
gerða samninga. Annars eigi hann von á línufiski af íslandsmiðum á
næstu dögum og það bæti stöðuna aðeins um tíma.
Bjarti Mohr segir í samtali við
Krabba-
meinsfár
vegna
reykinga
London. Reuter.
í BRETLANDI geisar
krabbameinsfaraldur og
ástæðan er fyrst og fremst
reykingar. Kemur þetta
fram í tveimur skýrslum,
sem birtast í dag í breska
læknablaðinu, The British
Medical Journal, en það er
einkum krabbamein í lung-
um, munni og vélinda, sem
er í mikilli sókn. Ef krabba-
mein í þessum líffærum er
undanskilið, er ekki um
neina aukningu að ræða frá
því, sem áður var.
Breskir læknar segja, að
raunar megi tala um, að
• krabbameinsfaraldur hafi geis-
að í Englandi og Wales síðustu
30 árin, þ.e.a.s. lungnakrabbaf-
araldur, og þeir vilja, að tóbaks-
auglýsingar verði bannaðar.
Segja læknarnir, að barátta
gegn reykingum eigi að vera
forgangsverkefni í krabba-
meinsvörnum og þeir benda á,
að sé lungnakrabbamein und-
anskilið bendi ekkert til, að
dánartíðni af völdum sjúkdóms-
ins hafi aukist. í skýrslunum
segir, að dauðsföllum vegna
magakrabbameins hafi fækkað
um 40% á 35 árum.
færeyska fjölmiðla, að Föroya Fiska-
virkning sé ekki farin að huga að
því að kaupa fisk frá öðrum löndum
til vinnslu, en segir að alltaf sé fylgst
með því á hvaða verði ferskur og
heilfrystur fiskur fáist í Noregi.
Hann segist ekki vera sammála þeirri
leið, að setja kvóta á hvert skip.
Hann vilji heldur að settur sé heild-
arkvóti og síðan geti skipin fískað
úr honum með nauðsynlegum tak-
mörkunum eins og svæðalokunum.
Hann segir að nauðsynlegt sé að
byggja fiskistofnana upp og því sé
nauðsynlegt að takmarka veiðina.
Fiskverkafólk og sjómenn eru
mjög uggandi um framtíðina. Sam-
tök verkafólks í Færeyjum sér enga
lausn framundan, en á sama tíma
fjölgar atvinnulausum hratt og fé til
atvinnuleysisbóta dugir ekki til.
Sjá „Kvótalögin eru dauðadóm-
ur“ á bls. 24.
Reuter
Eymd sögð ríkja í Maglaj
BRESKUR fréttamaður skýrði í gær frá því að
20.000 íbúar múslimabæjarins Maglaj, sem Bosníu-
Serbar sitja um, liðu miklar hörmungar. Hann er
fyrstur fréttamanna að komast til bæjarins frá í júní
í fyrra og sagði að á hveijum degi rigndi sprengjum
Serba yfir bæinn, en myndin var tekin í fyrradag
af Serbum með sprengjuvörpu skjóta að borginni.
Aðföng hafa ekki borist í rúma fjóra mánuði en vist-
ir sem varpað er úr lofti lina sárasta hungrið. Bíla-
iest á vegum flóttamannahjálpar Sameinuðu þjóð-
anna hefur reynt að bijótast til bæjarins undanfarna
daga en Serbar hafa jafnan snúið henni til baka.
Jeltsín segir tíma
átaka vera liðinn
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, sagði á fundi með leiðtog-
um þingflokka á rússneska þinginu og annarra mikilvægra
samtaka og stofnana í gær að minnisblað um „félagslegan
frið og einingu" í Rússlandi yrði kynnt .eftir tvær vikur.
„Tími átaka er liðinn. Rússar hafa nú haldið inn á nýja
braut og við verðum að ná einhvers konar samstöðu til
að styrkja þetta uppbyggjandi ferli,“ sagði Jeltsín.
Forsetanum er mikið í mun að
binda enda á deilu sína við þingið,
sem hefur lamað allt stjórnmálaiíf í
landinu undanfarið ár. Hann er þó
ekki enn reiðubúinn að sættast við
Alexander Rútsköj, fyrrum varafor-
Sprengju leitað á Heathrow
BRESK og írsk yfirvöld reyna nú allt hvað þau geta að
koma í veg fyrir að tilraun írska lýðveldishersins (IRA)
til að sprengja í loft upp flugbraut á Heathrow-flugvelli
á miðvikudag geri friðarumleitanir á Norður-írlandi að
engu. Sagði Dick Spring, utanríkisráðherra írlands, að
hermdarverkið sýndi fram á algert virðingarleysi fyrir
mannslífum. Á myndinni leita lögreglumenn að síðustu
sprengjunni við flugbrautina. Öryggisráðstafanir á
Heathrow hafa verið hertar mjög í kjölfar þessa. Leggja
vallaryfirvöld áherslu á að öiyggisráðstafanirnar verði
ekki til þess að tefja mjög umferð um völlinn, enda
myndi slíkt skapa algert öngþveiti.
seta, sem sleppt var úr fangelsi í
síðasta mánuði. Neitaði Jeltsín í vik-
unni að eiga fund með Richard Nix-
on, fyrrum Bandaríkjaforseta, þar
sem hann hafði áður hitt Rútskoj.
Meðal þeirra sem voru á fundinum
með Jeltsín í gær voru Aleksí II patr-
íarki rússnesku réttrúnaðarkirkjunn-
ar, Jegor Gajdar, leiðtogi umbóta-
sinna, Viktor Tjernómyrdín forsætis-
ráðherra og Alexander Jakovlev, yf-
irmaður rússneska ríkisútvarpsins.
Ekki er ljóst hvað muni felast efn-
islega í minnisblaðinu en Jeltsín lýsti
því yfir nýlega að meðal þess, sem
þar yrði að finna, væru leiðir til að
skylda fólk til að bera ábyrgð á gjörð-
um sínum. Stjórnmálaskýrendurtelja
jafnvel líklegt að harðlínumenn muni
styðja tillögur forsetans.
Útilokar ekki friðarsamstarf
Andrei Kozyrev, utanríkisráð-
herra Rússlands, sagði í gær að frið-
arsamstarfið, sem Atlantshafs-
bandalagið hefur boðið ríkjum fyrr-
um Varsjárbandalagsins að taka
þátt í, geti ekki komið í veg fyrir
samstarf þessara ríkja á öllum öðr-
um sviðum. Fi’iðarsamstarfið væri
mikilvægur hlekkur í því að endur-
sameina Evrópu en hún gæti einung-
is verið lítill hluti af heildarmynd-
inni. Sagði Kozyrev að vel gæti ver-
ið að Rússar myndu gerast aðilar
að Samstarfi í þágu friðar.
Norges Fiskarlag
Kvóti
gefinn
eftir
NORGES Fiskarlag, hagsmuna-
samtök í norskum sjávarútvegi,
telja að gangi Noregur í Evrópu-
sambandið (ESB) falli EES-samn-
ingar, m.a. um kvóta ESB-landa
í norskri lögsögu, niður. Því sé
ekki rétt að segja að Norðmenn
láti ESB eftir 2.000 tonna þorsk-
kvóta, heldur 11.000 en það er
sá kvóti sem ESB-lönd áttu að fá
í norskri lögsögu árið 1997.
í heild hefur ESB um 40.000
tonna þorskkvóta í ár í norskri lög-
sögu og 11.500 tonna kvóta á vernd-
arsvæðinu við Svalbarða. Þá fá önn-
ur lönd en Noregur og Rússland um
88.000 tonna kvóta í Barentshafi.
Af þeim fá Frakkar 3.215 tonn, Þjóð-
verjar 3.500 tonn, Bretar 13.585
tonn og Spánn og Portúgal 7.250
tonn.
Að sögn Jons Lauritzens, tals-
manns Norges Fiskarlag, er hinn
svokallaði EES-kvóti 7.300 tonn af
áðurnefndum 40.000 tonnum. Þá
felur EES-samningurinn í sér að sá
kvóti eigi að aukast smám saman,
þar til hann nær 11.000 tonnum
árið 1997, vaxi þorskstofninn eins
og hann hefur gert hingað til.
Sjá „Við óttumst að Norðmenn
hafi gefið alltof ...“ á bls. 24.