Morgunblaðið - 15.06.1994, Síða 2

2 MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
íslendingar tala um
glæfralegar aðgerðir
Grípum til nauðsynlegra aðgerða segir norski varnarmálaráðherrann
OTTÓ Jakobsson framkvæmdastjóri Blika á Dalvík, sem gerir út sam-
nefndan togara sem norska strandgæsluskipið Nornen klippti trollið af
í gær, hafði það eftir skipstjóra Blika að Nornen hefði ekki svarað
köllum skipanna á neyðarbylgjum og alþjóðlegum bylgjum og brotið
siglingareglur. Auk Blika klippti norska strandgæslan trollin aftan úr
Hegranesinu og Hágangi II sem skráður er í Belize en er í eigu ís-
lensks fyrirtækis. Níu íslensk skip voru á Svalbarðasvæðinu í gær.
íslensku skipstjórarnir tala um þrjú norsk strandgæsluskip en Norð-
menn segja aðeins tvö hafa verið
Einar Svansson framkvæmda-
stjóri Skagfírðings hf. sem gerir út
Hegranesið sagði að sínir menn
hefðu sömuleiðis náð trollinu aftur.
Hann sagði þá bíða nú átekta eftir
því hvaða framvindu þetta mál tek-
ur. „Eftir því sem mínir menn sögðu
þá fór norska strandgæslan mjög
glæfralega að þegar hún klippti aft-
an úr þeim veiðarfærin. Það er til
myndbandsupptaka af því og það
verður a.m.k. hægt að sýna fram á
hvernig aðfarimar voru. Norðmenn
hafa ekki áður ráðist á aðildarþjóð
að Svalbarðasamkomulaginu og svo
virðist sem þeir átti sig ekki á því
að við erum orðnir aðiiar að því,“
sagði Einar.
Slæddu upp veiðarfærin
„Það vora þama sjö íslensk skip
að veiðum suður af Svalbarða. Það
komu þama þijú varðskip og eitt
þeirra, Nomen, klippti um kl. 16
að íslenskum tíma í gær trollið aft-
an úr Hegranesinu og Blika. Ég
fékk skeyti frá mínum skipstjóra
þar sem hann undrast glæfrasigl-
svæðinu, Nornen og Stálbás.
ingu strandgæslunnar sem hann
telur að hafi margbrotið siglinga-
reglur," sagði Ottó. „Þeir reyndu
að klippa aftan úr Stakfellinu og
það tókst ekki betur en svo að þeir
misstu klippumar við það. Skipstjór-
arnir á Blika og Hegranesinu
slæddu upp veiðarfærin og þau eru
orðin klár og eflaust komin í botninn
aftur,“ sagði Ottó.
Hann segir að þeir útgerðarmenn
sem hafi gert skip sín út til veiða
í Smugunni í fyrrahaust og vor
hafi vonast eftir viðbrögðum frá ís-
lenskum stjórnvöldum. „Það virðist
enginn af þessu vilja vita nema helst
þegar talið er upp úr kössunum og
það sást hvað fékkst fyrir þessi
9.800 tonn sem fengust úr Smug-
unni,“ sagði Ottó.
Hann kvaðst vonast til þess að
atburðimir nú leiddu til þess að lát-
ið yrði sverfa til stáls og réttarstaða
íslendinga skoðuð og þá ekki síður
hvaða rétt Norðmenn hafí til að lýsa
yfir fískvemdarsvæði við Svalbarða.
Vamarmálaráðherra Noregs,
Jorgen Kosmo, segir í Verdens gang
Már SH 127 á siglingu.
Morgunblaðið/Alfons
að íslensku skipin sem séu að veið-
um við Svalbarða hljóti að skilja að
norsk stjómvöld verði að fara að
þeim reglum sem þau hafí sett.
„Við höfum gefíð það mjög greini-
lega til kynna að við munum beita
þeim aðferðum sem séu nauðsynleg-
ar til að stöðva ólöglegar veiðar.
Allir þeir sem era að veiðum á vam-
arsvæðinu hafa verið varaðir við og
þeim tilkynnt að framferði þeirra
sé ólöglegt," sagði Kosmo.
Aðspurður um hvaða áhrif þetta
hafi á samskipti Norðmanna og ís-
lendinga segir Kosmo að það hefði
glatt sig mjög, ef íslensk stjórnvöld
hefðu haft frumkvæði að því að
skipa íslenskum skipum að halda
sig að lögum og hlíta þeirri stjórn
sem sé á svæðinu. „Geri þau það
ekki, verða þau að vera viðbúin því
að við fylgjum fram þeim reglum
sem við höfum sjáifir sett. Að öðram
kosti væri þetta hreinn skrípaleik-
ur.“
Jan Henry T. Olsen, sjávarút-
vegsráðherra Noregs, segir í sam-
tali við NTB að Norðmenn muni
grípa til nauðsynlegra aðgerða til
að binda enda á hinar ólöglegu físk-
veiðar.
í gær vora níu skip á verndar-
svæðinu við Svalbarða, sem ekki
hafa kvóta á svæðinu. Þá hafa bor-
ist tilkynningar um að fleiri séu á
leiðinni þangað og í Smuguna, m.a.
skip skráð í Bandaríkjunum.
Aðeins Finnar viöurkenna
rétt Norðmanna við Svalbarða
í UPPHAFI þessarar aldar tóku
Svíar, Rússar og Norðmenn upp
viðræður um yfírráð yfír Svalbarða.
Þær leystust upp er fyrri heims-
styijöldin hófst og varð deilan um
Svalbarða eitt af úrlausnarefnum
friðarráðstefnunnar í Versölum árið
1919. Norðmönnum var veittur full-
veldisréttur yfír eyjunum með Sval-
barðasamkomulaginu árið 1920.
Öll aðildarríki að samningnum
eiga þó að hafa jafnan rétt til að
nýta auðiindir Svalbarðasvæðisins.
Árið 1977 lýstu Norðmenn einhliða
yfír fískverndarsvæði sem nær 200
mflur út frá ströndum Svalbarða
og vísuðu meðal annars til hafrétt-
arsáttmála Sameinuðu þjóðanna í
því sambandi. Réttur þeirra til þess
hefur þó verið dreginn í efa af
mörgum þjóðum og hafa einungis
Finnar viðurkennt fískverndar-
svæðið til þessa. Norðmenn gera
sér grein fyrir því að réttarstaða
þeirra í málinu er mjög óljós og
hafa þeir ekki viljað að deilumálum
vegna Svalbarða verði vísað til Al-
þjóðadómstólsins í Haag. Árið 1991
hófu grænlenskir togarar veiði á
fískvemdarsvæðinu og lýstu því
yfir að þeir teldu sig hafa rétt til
þess samkvæmt Svalbarðasam-
komulaginu. Eftir harðar deilur og
hótanir sjómanna í Norður-Noregi
um „þorskastríð" náðist samkomu-
lag um skipti Grænlendinga og
Norðmanna á veiðiheimildum.
Fengu Grænlendingar blandaðan
kvóta í Norðursjónum gegn því að
grænlenska heimastjómin bannaði
veiðar grænlenskra togara við Sval-
barða. Rlkisstjórn Islands sam-
Samkeppnisráð
Olögmæt
notkun á
vörumerki
SAMKEPPNISRÁÐ hefur bannað
fyrirtækinu G.M. Bílaverkstæðinu
hf Fosshálsi 27 I Reykjavík að
nota heitið og vörumerkið G.M.
Ráðið hyggst beita það dagsektum
verði nafninu ekki breytt. Sam-
keppnisráð gerði athugasemd við
nafnið í ágúst í fyrra, en engin
viðbrögð komu frá fyrirtækinu.
Það var G.M. Bílheimar hf sem
kærði málið til Samkeppnisráðs.
Fyrirtækið hefur umboð fyrir GM
(General Motors) og taldi Sam-
keppnisráð að notkun Bílaverk-
stæðisins á vörumerkinu til þess
ifallin að gefa villandi upplýsingar
um eignarétt á merkinu.
Morgunblaðið/Kristinn
þykkti I endaðan mars á þessu ári
að ísland skuli gerast aðili að Sval-
barðasamkomulaginu og var full-
trúum norskra og rússneskra
stjórnvalda tilkynnt um þessa
ákvörðun.
Óumdeilt er að Smugan er á al-
þjóðlegu hafsvæði en Norðmenn
telja sig vera I fullum rétti til að
framfylgja eigin lögum og reglum
á Svalbarðasvæðinu ólíkt því sem
er í Smugunni, sem þeir viðurkenna
sjálfír að sé alþjóðlegt hafsvæði.
Erling
Blöndal
leikur í
Islensku
óperunni
Sellóleikarinn Erling Blöndal
Bengtsson kom til landsins í
gær. Hann er einn af heiðurs-
gestum Listahátíðar 1994 og
kemur fram á tónleikum í
kvöld, í Islensku óperunni. Tón-
leikarnir hefjast klukkan 20.00
og á efnisskránni eru einleiks-
selló eftir J.S. Bach og Atla
Heimi Sveinsson.
Samkeppn-
isráð ávítar
heilbrigðis-
ráðuneytið
SAMKEPPNISRÁÐ hefur gert
athugasemdir við auglýsingu
sem heilbrigðis- og trygginga-
ráðuneytið og Tryggingastofn-
un birtu fyrir skömmu. í aug-
lýsingunni, sem ber yfirskrift-
ina „Svona auglýsa erlendir
lyfjaframleiðendur“, er á nei-
kvæðan hátt gefið í skyn að
eitthvað sé athugavert við aug-
lýsingar lyfjaframleiðendanna.
Samkeppnisráð bendir á að
það sé almenn regla í auglýs-
ingum og markaðssetningu á
vörum og þjónustu að ekki
skuli hallmælt fyrirtæki eða
samkeppnisvöru, hvorki beint
né með því að gefa ókosti í
skyn. Samkeppnisráð beinir
þess vegna því til heilbrigðis-
ráðuneytisins og Tryggingar-
stofnunar að birting auglýsing-
arinnar verði hætt.
A
Aburðarverksmiðjan
Tveggja
vikna stopp
ÖLL framleiðsla í Áburðar-
verksmiðju ríkisins í Gufunesi
stöðvast í eina viku vegna bil-
unar í tækjabúnaði. Að sögn
Runólfs Þórðarsonar verk-
smiðjustjóra kemur stöðvunin
ekki að sök þar sem birgða-
staðan sé góð og búið að fram-
leiða mestallan áburð sem til
þarf í sumar.
Bilun varð í legu í þjöppu í
verksmiðjunni í gær. Runólfur
sagðj að töluverð viðgerð yrði
að fara fram og yrði hún unn-
in af starfsmönnum verksmiðj-
unnar með aðstoð eins manns
frá erlendum framleiðanda vél-
búnaðarins.
Sverrir ekki
að hætta
SVERRIR Hermannsson
bankastjóri Landsbanka ís-
lands hyggst sækja um stöðu
bankastjóra sem auglýst hefur
verið til umsóknar við bank-
ann.
Sverrir sagði aðspurður
hvort hann sækti um: „Að
sjálfsögðu geri ég það, en
umsóknarfresturinn er langur
þannig að mér fínnst þetta af-
skaplega lítið dagskrármál.“
Umsóknarfresturinn rennur út
30. júní.
Knapar ríða
frá Þingvöll-
um á Hellu
Hellu. Morjfunblaðið.
SAUTJÁNDA júní munu knap-
ar ríða fylktu liði frá Þingvöll-
um áleiðis til Gaddastaðaflata
við Hellu, þar sem Landsmót
hestamanna verður haldið 28.
júní til 3. júlí nk.
Frá Þingvöllum mun verða
riðið austur á Gjábakkaveg um
uppsveitir Árnes- og Rangár-
vallasýslu og munu hesta-
mannafélög á leið hestamanna
taka við kyndlinum og ríða
áfram sem leið liggur á mótið.