Morgunblaðið - 06.12.1994, Blaðsíða 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmfaldur
lottópottur
Tæpar 30
milljónir?
FIMMFALDUR pottur verður í
Lottó 5/38 næstkomandi laugardag
í fyrsta skipti í átta ára sögu lottós
á Islandi og segist Vilhjálmur Vil-
hjálmsson, framkvæmdastjóri ís-
lenskrar getspár, búast við því að
potturinn á laugardag verði ekki
undir 27 milljónum króna.
Síðastliðinn laugardag gekk ekki
út fjórfaldur pottur, sem í voru
15,4 milljónir króna, þar sem eng-
inn reyndist hafa allar fimm tölum-
ar réttar.
Vilhjálmur sagði að einungis 14%
hugsanlegra samsetninga talnanna
38 hefðu ekki verið seldar fyrir síð-
asta útdrátt og kvaðst hann telja
að líkumar á að fimmfaldi potturinn
næsta laugardag ætti ekki eftir að
ganga út væm því sem næst engar.
Hann sagði að miðað við fyrri
reynslu teldi íslensk getspá ljóst
að potturinn yrði ekki undir 27
milljónum og ekki kæmi á óvart að
hann færi yfír 30 milljónir króna.
FRÉTTIR
Rannsóknir íslensks læknis í Gautaborg vekja mikla athygli
Uppgötvaði áður óþekkta
starfsemi skeifugamar
NIÐURSTÖÐUR
rannsóknar dr.
Einars Bjöms-
sonar, læknis á Sal-
grenska sjúkrahúsinu í
Gautaborg, hafa vakið
mikla athygli í Svíþjóð
og á læknaráðstefnum
víða um heim. Rann-
sóknin leiddi í ljós, að
skeifugömin dælir bas-
ísku efni upp í magann
og dregur þannig úr
sýrumyndun. Vonir em
bundnar við að rann-
sóknin geti varpað ljósi
á myndun magasárs, en
Einar segir of snemmt að segja til
um það, þar sem rannsóknir á maga-
sjúklingum séu nýhafnar.
Einar sagði í samtali við Morgun-
blaðið i gær, að hann hefði unnið
að rannsókninni undanfarin 3-4 ár,
undir handleiðslu
Hasse Abrahamsson,
yfirlæknis. „Þessi rann-
sókn var gerð á heil-
brigðu fólki og fór
þannig fram, að þrýst-
ingsslanga var lögð
gegnum nef, niður í
magann og skeifugöm-
ina. Á slöngunni voru
mælipunktar, sem við
staðsettum með gegn-
umlýsingu, þ.e. þrír
punktar í maganum og
aðrir þrír í skeifugöm-
inni. Svipaðar rann-
sóknir hafa verið gerð-
ar áður, en þá á dýrum en ekki
mönnum. Núna gátum við unnið úr
mælingunum í tölvu, en höfum ekki
haft til þess forrit áður.“
Einar sagði að upphaflegt mark-
mið mælinganna hefði verið að fá
góða mynd af því hvernig starfsemi
maga og skeifugamar væri háttað
hjá heilbrigðu fólki. „Það hefur lengi
verið vitað að þegar fólk fastar,
hefst hringrás hreyfmga í maga og
skeifugöm. Maginn dregst þá saman
þrisvar sinnum á mínútu, en skeifu-
görnin tólf sinnum.
Niðurstöðurnar vekja athygli
Þessar hreyfingar eru reglu-
bundnar í 5 til 10 mínútur, svo ger-
ist ekkert um stund, en þá hefjast
samdrættimir á ný. Þessi starfsemi
hefur verið kölluð „housekeeper of
the gut“ á ensku, sem vísar til þess
að hún er talin viðbrögð iíkamans
til að hreinsa bakteríur og úrgangs-
efni úr maganum. Við komumst hins
vegar að því, að þessari hreinsun
lýkur með því að skeifugömin dælir
basísku efni upp í magann.“
Einar segir að þessi uppgötvun
hafi leitt til þess að nú væri verið
að rannsaka magasjúklinga, til að
kanna hvernig þessari starfsemi
væri háttað hjá þeim. „Þetta er eðli-
leg starfsemi hjá heilbrigðu fólki og
það má draga þá ályktun að í þessu
felist einhvers konar vernd. Við erum
enn það skammt á veg komnir með
rannsóknir á sjúklingum að ekki er
hægt að fullyrða neitt enn. Niður-
stöðurnar höfum við hins vegar
kynnt á ráðstefnum lækna víða um
heim og þær hafa vakið mikla at-
hygli.“
Dr. Einar Björnsson hefur búið í
Svíþjóð frá árinu 1989, þegar hann
lauk prófi frá læknadeild Háskóla
íslands. Hann lauk námi I lyflæknis-
fræði í Gautaborg og fór að því loknu
í framhaldsnám í meltingarsjúkdóm-
um. Doktorsritgerð sína varði hann
þann 24. nóvember sl., um niðurstöð-
ur rannsóknarinnar.
Dr. Einar Björnsson
Sumar-
bústaða-
bygging
að vetri
ÞEIR Goði og Ásgeir Gunnars-
synir lögðu þaksperrur að nýj-
um 50 fermetra sumarbústað í
gær. Bústaðurinn stendur enn
sem komið er við Borgartún 25,
en verður fluttur með vorinu í
sveitina.
Að sögn Goða tekur um fjór-
ar vikur að gera húsin fokheld.
„Þrátt fyrir að aðalvertíðin í
sumarhúsasmíði sé á sumrin
hefur verið þó nokkuð að gera
í vetur,“ sagði hann.
Flutt í sveitina
Algengt er að sumarbústaðir
séu smíðaðir í Reykjavík og síð-
an fluttir í heilu lagi þangað
sem fólk vill reisa þá. Bústað-
irnir eru þá fluttir á stórum
vöruflutningabílum og þarf oft
að hafa mikið við. Húsin eru
þá gjarnan flutt að næturlagi
og í fylgd lögreglu.
MorgunbUðið/RAX
Eugir sjúkraliðar að
störfum á Landakoti
ENGIR sjúkraliðar eru nú við störf
á Landakoti og halda hjúkrunar-
fræðingar uppi lágmarksþjónustu á
spítalanum. Rakel Valdimarsdóttir,
hjúkrunarforstjóri, sagði að Sjúkra-
liðafélagið hefði hafnað öllum und-
anþágubeiðnum vegna þess að spít-
alinn hefði kallað út hjúkrunarfræð-
inga á aukavaktir.
Kristín Á. Guðmundsdóttir, for-
maður Sjúkraliðafélagsins, sagði að
mjög mikið hefði verið um verkfalls-
brot á Landakoti undanfarna daga
og mun meira en á öðrum heilbrigð-
isstofnunum. Hjúkrunarstjómin
hefði kallað út hjúkrunarfræðinga
á aukavaktir til að ganga í störf
sjúkraliða.
Verið að refsa Landakoti
Rakel Valdimarsdóttir sagði að
Sjúkraliðafélagið hefði ekki verið
tilbúið til að veita undanþágu fyrir
þeirri lágmarksmönnun sem stjórn
Þjónustu haldið
uppi af hjúkrun-
arfræðingum
Landakotsspítala hefði ákveðið og
þess vegna hefði ekki verið um
annað að ræða en kalla út hjúkrun-
arfræðinga til starfa.
Rakel sagði að fyrir helgi hefði
verið um það rætt milli Sjúkraliða-
félagsins og hjúkrunarstjórnarinnar
að skoða málið að nýju eftir helgi.
í gær hefðu sjúkraliðar hins vegar
hafnað undanþágubeiðnum og borið
fyrir sig að þetta væri gert vegna
þess að hjúkrunarfræðingar hefðu
tekið aukavaktir í síðustu viku.
Rakel sagðist líta svo á að sjúkralið-
ar væru að refsa Landakoti fyrir
að hafa gripið til þessara ráðstafana
til að halda uppi lágmarksmönnun.
Kristín sagði að það væri dýrt
fyrir Landakot að kalla út hjúkrun-
arfræðinga á aukavaktir. Hjúkrun-
arfræðingar á aukavöktum væru
með yfir 60% launaálag og þar að
auki á mun hærri launum en sjúkra-
liðar. Rakel sagði að þetta hefði
ekki aukakostnað í för með sér fyr-
ir spítalann. Á Landakoti störfuðu
yfir 90 sjúkraliðar í yfír 60 stöðum
og þeir væru allir í verkfalli.
Skurðaðgerðum fjölgað
pyrir tveimur vikum ákváðu
stjórnendur Landakotsspítala að
draga úr aðgerðum og færa starfs-
fólk af skurðdeildum yfír á hjúkrun-
ardeildir þar sem álag á starfsfólki
hefur verið mikið. Rakel sagði að
samdrátturinn á skurðdeild hefði
verið of mikill og mönnun þar á
dagvöktum hefði verið aukin á ný.
Með þessu væri hægt að fjölga svo-
lítið skurðaðgerðum frá því sem
verið hefði.
Nói Síríus
hlaut viður-
kenningu frá
Þroskahjálp
NÓI Síríus hf. hlaut viðurkenn-
ingu landssamtakanna Þroska-
þjálpar fyrir atvinnustefnu sína,
sem samtökin telja til fyrir-
myndar þar sem hún sé fötluð-
um vinsamleg. Friðrik Sigurðs-
son, framkvæmdasljóri Þroska-
þjálpar, segir að Þroskahjálp
hafi leitað til aðila vinnumark-
aðarins, ASÍ, BSRB og VSÍ, sem
skipuðu fulltrúa sína í nefnd
undir forsæti Ástu B. Þorsteins-
dóttur, formanns Þroskahjálp-
ar.
Fimm fyrirtæki
uppfylltu kröfur
Nefndin valdi fimm fyrir-
tæki, sem þóttu uppfylla kröfur
um vinsamlega atvinnustefnu
gagnvart fötluðum, en það voru
Kassagerð Reylgavíkur, Frón,
Frú Lára á Seyðisfirði, Ríkis-
spítalarnir og Nói Síríus, sem
reyndist hlutskarpast. Ákveðið
var að veita fyrirtækinu viður-
kenningu á degi fatlaðra, sem
var á laugardag. Finnur Geirs-
son, forstjóri Nóa Síríusar,
veitti þá viðtöku innrömmuðu
viðurkenningarskjali og blý-
antsteikningu eftir fatlaðan
listamann, Róbert Jónsson á
Egilsstöðum. Viðurkenninguna
afhentu þær Rannveig Guð-
mundsdóttir, félagsmálaráð-
herra og ína Valsdóttir, for-
maður Ataks, félags þroska-
heftra. Þetta er í annað sinn
sem dagur fatlaðra er haldinn
hátiðlegur, en í fyrra hlaut
Hagkaup viðurkenningu
Þorskaly'álpar fyrir atvinnu-
stefnu sína.