Morgunblaðið - 06.12.1994, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Það hlaut að vera einhver ástæða fyrir því að stjórnmálamenn veigra sér við að ræða
ESB aðild, góði minn . . .
Svartárbændur tóku
næsthæsta tilboðinu
EKKI fór svo að Svartá yrði leigð
hópi sem Jóhannes Guðmundsson
var í forsvari fyrir eins og útlit var
fyrir á dögunum, en þá var eftir
honum haft hér í blaðinu að aðeins
formsatriði væri að ljúka samnings-
gerðinni. Einhver snurða hefur þó
hlaupið á þráðinn og Svartárbænd-
ur hafa'tekið næsthæsta tilboðinu.
Þar mun annar hópur manna vera
á ferðinni sem hefur í hyggju að
nota veiðidagana að stórum hluta
sjálfir. Þó hafa einhveijir veiðidagar
verið falir síðustu daga.
SVFR hjálpar Orra
Stjórn SVFR hefur gengið fram
fyrir skjöldu og hvatt íslenska
stangaveiðimenn til að styðja betur
við bakið á Orra Vigfússyni kvóta-
kaupafrömuði.
„Einn hagsmunahópur hefur
staðið hjá í þessu máli og enn sem
komið er, ekki lagt hönd á plóginn,
öðru vísi en til að hrósa dugnaði
Orra í orði.
Þessi hópur eru íslenskir stanga-
veiðimenn og þykir mér miður hvað
við höfum verið seinir til að sýna
stuðning okkar í verki og í raun
hefur skammarlega lítið verið gert
til að leggja máli þessu lið. Þetta
verkefni kostar heilmikla peninga,
sem alltaf eru af skornum skammti
og því hefur stjórn SVFR ákveðið
nú á haustmánuðum að gerast opin-
ber styrktaraðili þessa verkefnis.
SVFR hefur opnað reikning í við-
skiptabanka félagsins þar sem fé-
lagsmenn geta lagt inn framlög sín.
Við höfum þegar lagt kvótakaupa-
nefndinni til nokkuð af veiðileyfum
sem hún mun selja á uppboðum
erlendis til að afla tekna til starf-
seminnar og fyrirhugað er að SVFR
efni til hvers konar uppákoma sem
líklegt er að leggi málefninu lið á
komandi misserum, s.s. happdrætta
o.s.frv.,“ sagði Friðrik Þ. Stefáns-
son formaður SVFR í ræðu á aðal-
fundi SVFR, sem haldinn var nýver-
ið.
Rækta upp Hítará...
Veiði hefur verið dauf í Hítará á
Snæfellsnesi síðustu árin og eru
skoðanir skiptar á því hvað veldur.
Bændur við ána hafa þurft að draga
verulega saman seglin i útleigumál-
unum, bæði ljáð máls á verðlækkun-
um og skiptingu áhættunnar í leigu-
samningnum við SVFR. Þeir hafa
auk þess sýnt fram á að þeir séu
ekki ánægðir með ástandið með því
að leggja út í fimm ára ræktunar-
átak til að ná veiðinni upp. Sleppt
verður um það bil 30.000 sjógöngu-
seiðum í ána á ári hveiju á um-
ræddu tímabili.
Haft er fyrir satt að landeigendur
og leigutakar Tungufljóts velti fyrir
sér í alvöru að leyfa vorveiði á sjó-
birtingi sem er aðalfiskurinn í ánni.
Yfírleitt veiðast 200 til 400 sjóbirt-
ingar á ári í ánni, nokkrir tugir
laxa o g einhver reytingur af bleikju.
Vorveiði í Tungufljóti...
Vorveiði, sem hefst lögum sam-
kvæmt 1. apríl, hefur ekki verið
leyfð í ánni og heldur hefur þeim
ám fjölgað þar sem slík veiði er
bönnuð hin seinni ár enda umdeild-
ar veiðar. Þeir sem eru mótfallnir
vorveiðum benda réttilega á að sami
fiskurinn verði ekki dreginn tvisv-
ar, en á vorin veiðist einkum sjóbirt-
ingur sem hefur dvalið í ánni yfir
veturinn og er farinn að hugsa til
sjógöngu á ný. Geldfiskur er þá
bústinn og bjartur og margur held-
ur sig vera að draga nýrunninn fisk
úr sjó. Hrygningarfiskurinn er hins
vegar dökkur og slæptur. Benda
andstæðingar vorveiða á að nær
væri að leyfa fiskinum að ganga
til sjávar og veiða hann svo í haust-
veiði.
Félagsvísindi handa öllum
Launhelgar í
lokuðu musteri
Hannes H. Gissurarson
Hið íslenska bók-
menntafélag gaf ný-
verið út bókina
Hvar á maðurinn heima?
Fimm kaflar í sögu stjórn-
málakenninga eftir Hannes
Hólmstein Gissurarson dós-
ent, sem Ijallar um kenn-
ingar Platóns, Machiavellis,
Johns Locke, Karls Marxs
og Johns Stuarts Mills. í
bókinni er ieitast við að
gefa skýra og læsilega
mynd af kenningum þeirra
og tengja þær íslenskum
veruleika.
- Hvað ræður valinu á
kenningum þessara manna?
„Önnur ástæðan er að
þetta eru fimm klassískir
höfundar sem sjálfsagt er
að kynna fyrir áhugamönn-
um um stjórnmál. Hin
ástæðan er sú að helstu rit
þeirra liggja fyrir í íslenskri þýð-
ingu, það er Ríkið, Furstinn, Rit-
gerð um ríkisvald, Kommúnista-
ávarpið og Frelsið. Siðan má
nefna að allir þessir menn hafa
eitthvað að segja sem á erindi til
okkar nútímamanna, til dæmis
fjallar Locke um eignarréttinn.
Hann spyr hvernig eignarréttur
geti myndast og hvernig það geti
verið réttlátt að sumir eignist
eignir úr skauti náttúrunnar, þar
sem enginn eignarréttur hefur
verið til áður. Þetta er auðvitað
gild spurning enn, sérstaklega á
Islandi þar sem hefur verið að
myndast eignarréttur í sjávarút-
vegi svo dæmi sé tekið.
Einnig má nefna að ég ræði
íslenska löggjöf í ljósi frelsisreglu
Mills og spyr þeirrar spurningar
hvort bannið .við hnefaleikum,
fjárhættuspili, neyslu og dreif-
ingu fíkniefna, sýningu ofbeldis-
mynda, lögleiðing bílbelta og
ýmislegt annað standist þann
prófstein. Raunar kemst ég að
þeirri niðurstöðu að sumt standist
og annað ekki; íslensk löggjöf sé
tiltölulega frjálsleg og ekki þurfi
að hafa mjög miklar áhyggjur
af henni. En það má segja að um
sé að ræða afskaplega forvitni-
legt viðfangsefni. Enda er stjórn-
málafræði lifandi samræða um
sígildar gátur mannlífsins."
- Hvaða fleiri skírskotanir til
íslensks veruleika eru í bókinni?
„Ég ræði til dæmis hvað Mach-
iavelli myndi segja um íslenska
stjórnmálasögu; Hannes Haf-
stein, Jónas Jónsson frá Hriflu,
Ólaf Thors, Davíð Oddsson og
fleiri, þótt auðvitað sé sú umfjöll-
un ekki að öllu leyti fræðileg og
ekkert sannað eða afsannað. Ég
held til dæmis að Machiavelli
hefði dáðst að þingrofinu 1931.
Þar var um að ræða snögga og
vel heppnaða aðgerð
til verndar sérhags-
munum Framsóknar-
flokksins. Hann hefði
líká dáðst að myndun
nýsköpunarstjórnar-
innar 1944 því að hana má kalla
krók á móti bragði, þar sem Ólaf-
ur Thors einangraði framsóknar-
menn með því að kaupa sósíalista
og jafnaðarmenn til fylgis við sig,
með ærnum útgjöldum fyrir ríkis-
sjóð.“
- Hvað myndi Machiavelii
segja um núverandi forsætisráð-
herra?
„Hann segir að stjórnmála-
maður þurfi í senn að vera ljón
og refur. Hann þurfí að vera'
hugrakkur og kænn og ég held
að^mörgum muni finnast núver-
andi forsætisráðherra gæddur
► HANNES Hólmsteinn Giss-
urarson fæddist í Reykjavík 19.
febrúar 1953. Foreldrar hans
eru Ásta Hannesdóttir kennari
og Gissur Jörundur Kristins-
son framkvæmdastjóri. Hann-
es lauk stúdentsprófi frá MR
1972, BA-prófi í heimspeki og
sögu frá Háskóla Islands árið
1979, cand. mag-prófi í sögn
frá HÍ 1982 og doktorsprófi frá
Oxford-háskóla árið 1985.
Hann hefur verið lektor í sögu
við heimspekideild HÍ frá 1986,
lektor í stjórnmálafræði við
félagsvísindadeild HÍ frá 1988
og dósent frá 1992.
þessum eiginleikum. Það sem
Machiavelli fannst hins vegar
ljóður á ráði stjórnmálamanna
var ef á þeim var fum og fát og
þeir gengu götuna ekki á enda.“
- Hvaðan er hugmyndin að
bókinni sprottin?
„Ég hef kennt rit þessara hof-
unda og fannst að gaman væri
að giíma við kenningar þeirra.
Til dæmis spyr ég hvað sé lifandi
og hvað dautt i kenningum Karls
Marx og kemst að þeirri niður-
stöðu að kenning hans um stétt-
areðli ríkisins lifi enn og að sumt
í sögulegri efnishyggju hans geti
verið nytsamleg vinnutilgáta."
- Finnst þér skorta á það í
Háskóianum að menn leiki sér
með viðfangsefnið?
„Ég vitna í Tómas Guðmunds-
son sem sagði að húmor táknaði
ekki afsal neinnar alvöru og ég
held að léttur og læsilegur texti
þurfi ekki að tákna að um sé að
ræða yfirborðslega greiningu. Því
miður hefur það viljað loða við í
íslenskum félagsvísindum að
menn skrifi þunglamalegan og
stirðan texta, sem engum kemur
til hugar að lesa nema
til prófs. Við megum
ekki stunda launhelgar
í lokuðu musteri."
. • - Nú hefur þú
skráð sögu Pálma í
Hagkaup að auki, finnst þér hann
á einhvern hátt persónugervingur
kennisetninga sem þú hefur dú-
læti á?
„Þetta er yfirlit yfir ævi og
störf Pálma með áherslu á at-
hafnamanninn. Hagkaup barðist
gegn sérhagsmunasamtökum og
einokunaröflum sem voru allsráð-
andi á árum áður og Pálmi per-
sónugerir manninn sem grúskar
og grípur tækifæri, er í senn
áræðinn og gætinn. Hann hafði
lifandi áhuga á umhverfi sínu og
var alltaf að leita að nýjum tæki-
færum.“
Lifandi sam-
ræða um sí-
gildar gátur