Morgunblaðið - 21.03.1995, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1995 43
Siggi dósent.
Það er ekki hægt að skrifa ör-
stutta kveðjugrein um kæran vin
minn, Sigga dósent, því ef ég ætti
að gera lífí hans einhver skil þyrfti
heila bók. Svo sérstætt var líf hans
— og svo sérstæður maður var
hann.
Foreldrar hans voru hjónin
Guðný Jónsdóttir, hjúkrunarkona,
og Sigurður Einarsson, alþingis-
maður og dósent í guðfræði — síð-
ar prestur í Holti undir Eyjafjöllum.
Þegar Sigurður Örn var á þeim
aldri sem talinn er viðkvæmastur
slitu foreldrar hans samvistir. Tvær
alsystur átti hann, báðar eldri, en
hann, Hjördísi og Gunnvöru Braga.
Hann ólst upp hjá móður sinni, þó
mun hann hafa dvalist í sveit á
Oddgeirshólum í Flóa á sumrum
og einn eða tvo vetur. Hann var á
Reykjaskóla- í Hrútafirði, þar eign-
aðist hann vini sem voru alla ævi
vinir hans. Sigurður bar alla tíð
hlýjar rómantískar tilfinningar til
skólans og skólasystkina sinna þar.
Við kynntumst fyrst í fangahúsi
í Siglufirði sumarið 1946, ég var
þar lögregluþjónn. Þegar ég kom
eitt sinn inn í anddyri fangahússins
þá voru þrír lögregluþjónar að
glíma við einhvem kornungan
mann. Þarna voru háreysti og
stympingar. Þá tók ungi maðurinn
skyndilega upp fulla koníaksflösku
og kastaði henni í gólfíð svo hún
mölbrotnaði: „Nú er það allt í lagi,“
sagði ungi maðurinn. „Þið getið
ekki stolið henni og sagt svo á
morgun fyrir rétti, að ég hafí enga
flösku verið með!“ Eg heimsótti
Sigurð svona 2 stundum síðar um
nóttina með heitar pylsur og mjólk.
Mig langaði að kynnast þessum
ljónfríska unga manni. Fyrstu pyls-
una fékk ég beint í andlitið. Eftir
það átum við saman pylsur drykk-
langa stund. Eftir þessa nótt var
koníaksilmur í fangahúsinu það
sumar allt.
Frá þeirri stundu urðum við Sig-
urður vinir. Sigurður hefur verið
u.þ.b. 16 ára þegar þetta var. Ein-
hveija daglaunavinnu mun hann
hafa stundað hér og þar — en
Bakkus konungur hafði greinilega
tekið af honum völdin. Síðan fór
hann í siglingar út í heim, nokkur
ár að mig minnir.
. Seinna ræddi hann við mig að
veturnir hefðu oft verið kaldir að
sigla í „Finnska flóanum“ í kröpp-
um sjó. „Það versta var hvað ég
var oftast illa klæddur." Ætli megi
ekki nota orð skáldsins: „og vínið
drakk í margri ljótri krá“. Þegar
Sigurður kom heim fór hann fljót-
lega að vinna hjá Rafmagnsveitum
ríkisins og var loftlínumaður vítt
og breitt um landið. Þetta var harð-
vítugur vinnuflokkur. En í flókinni
tengingavinnu við erfiðar aðstæður
var Sigurður hreinn snillingur, þar
átti hann frama vísan. En Bakkus
greip aftur inn í. Á þessum árum
kvæntist Sigurður Vilborgu Andr-
ésdóttur. Þau eignuðust einn son,
Hilmar Þór, og sambúð þeirra varði
um þriggja ára skeið. En Sigurði
bar ekki gæfu til áframhaldandi
sambúðar, Bakkus konungur hel-
tók hann á ný.
Ég átti nokkurn hlut að máli
þegar Sigurður réð sig til einnar
stærstu skipasmíðastöðvar Svíþjóð-
ar, Kockum. Þar vann hann nokk-
urn tíma við góðan orðstír. Svo var
brunamálastjórastaða auglýst hjá
fyrirtækinu og það varð að þreyta
samkeppnispróf. Sigurður sótti um
stöðuna og tók prófið. Allir vissu
að hann var langefstur á þessu
prófi og voru þó tæknifræðingar
og tæknimenntaðir menn meðal
umsækjenda. Hann var ekki ráðinn
í starfið heldur sagt upp hjá fyrir-
tækinu. Nokkru seinna fóru íslend-
ingar að streyma heim frá Svíþjóð,
en þeir áttu eftir að gera skatt-
skýrslu hér heima og senda til Sví-
þjóðar. Ég réð Sigurð Örn í hálfan
mánuð til að annast þessi skatt-
framtöl. Þau stóðust öll og íslensk-
ir lögfræðingar komu margir til að
fá hjálp Sigurðar sem hann veitti
og það var eins og hann hefði unn-
ið á sænskri skattstofu i mörg ár.
Hér starfaði hann svo á stórvirkum
vinnuvélum um nokkurt skeið,
aðallega hjá Véltækni. Þessar vélar
sem var ekki á allra færi að eiga
við léku í höndum Sigurðar: „Betri
þóttu handtök hans heldur en nokk-
urs annars manns.“
Eitthvað um þetta leyti flutti
Sigurður til Svíþjóðar og gerðist
bóndi á Skáni, gárungarnir sögðu
að þar hefði hann verið kosinn í
hreppsnefnd (a.m.k. „gegndi hann
nokkrum trúnaðarstörfum fyrir
sveit sína“) en Bakkus var ekki
fjarri. Upp úr þessum tíma kom
hann heim okkur vinum hans til
ánægju og fannst okkur Bakkus
væri sigraður. Hann fór m.a. ásamt
2-3 félögum sínum í skóla til að
halda fyrirlestra. Áheyrendur hans
hafa sagt mér að aldrei hafi þeir
heyrt áhrifaríkara tal. Þeir félagar
báðu menn aldrei um að drekka
ekki áfengi, heldur lýstu lífi of-
drykkjumannsins og sviptu róman-
tíkinni af brennivíninu. Þeir sögðu
mér að það hafi verið stórkostlegt
þegar þeir höfðu farið með ljóð um
áfengi og síðan lýsingu hvernig
væri að vakna kaldur og timbraður.
Þegar hann kom heim úr einni
ferðinni beið hann eftir starfí sem
hann hafði fengið ákveðinn ádrátt
um að hann fengi hér. Sennilega
hefur biðin sprengt hann, því einn
daginn seldi hann ný húsgögn sín
og flaug til Kaupmannahafnar.
Eftir þetta hafði hann ekki fasta
búsetu á íslandi, við tók nokkurra
ára drykkja í Danmörku. En Sig-
urður vaknaði aftur til lífsins og
hóf að reka heildverslun í Dan-
mörku. Hann flutti nokkra skips-
farma af sænsku grjóti til íslands.
Það var heppilegt vegna malbiks-
ins. Timbur og alls konar viðskipti
stundaði hann milli Evrópulanda.
Þetta blómstraði í höndunum á Sig-
urði, þama loks virtist Bakkus sigr-
aður. Þetta var allt í blóma, hug-
kvæmni Sigurðar var ótrúleg, m.a.
var hann túlkur íslendinga sem
versluðu við Pólland, hann var ótrú-
legur málamaður.
En Sigurður Öm gleymdi einu í
fyrirtækjarekstri sínum, það að
hafa ekki sjálfur fjármálin. Hann
gerði meðeiganda sinn að gjald-
kera og prókúruhafa og fé sem
fyrir löngu var búið að leggja fyr-
ir til að greiða reikninga reyndist
ekki hafa verið notað rétt, gjald-
kerinn hafði haft sameiginlegan
ijárhag með fyrirtækinu, og ekki
meir um það. Skyndilega stóð Sig-
urður uppi með blómstrandi fyrir-
tæki í mínus og hann gat forðast
gjaldþrot með því áð taka á sig
skuldir. Hann bjargaði því, hann
starfaði sem sölumaður og kynn-
ingarfulltrúi hjá hugvitsmönnum.
Sigurður kom síðustu árin til
íslands og vann þá títt hjá Flug-
málastofnun. Gunnvör Braga,
systir Sigurðar, og Björn, maður
hennar, og öll fjölskylda þeirra
reyndust Sigurði vel á erfiðum
stundum og þær vom margar.
Það var oft unun að fá Sigurð
í heimsókn fyrr á árum og alltaf
voru fagnaðarfundir þegar við hjón
hittum Sigurð hér eða í Kaup-
mannahöfn. Hann reyndist dóttur
okkar einstaklega vel og dætrum
hennar. Var sem sannur vinur á
erfíðum tímum. Þær gráta hann
allar.
Ég reyndi töluvert til að fá Sig-
urð til starfa í Dagsbrún. Það gekk
ekki nógu vel, hann var þó í trúnað-
arráði í tvö til þijú ár, en tvisvar
til þrisvar sinnum þegar verulega
reyndi á þá var hann við hlið mér
og það munaði um það. Mér er til
efs að ég hafi þekkt mann um
ævina sem hafði jafnmikla hæfi-
leika til brunns að bera bæði and-
lega og líkamlega sem Sigurður.
Faðir hans þótti á yngri árum með
snjöllustu ræðumönnum landsins.
Ég hafði alltaf þá trú að Sigurður
byggi yfir þeirri gáfu líka en hann
var spar á slíkt. Þó hef ég heyrt
minnst á tvær, þijár stuttar ræður
sem hann hélt; þær voru öllum sem
heyrðu ógleymanlegar.
Sigurður verður ekki grátinn úr
Helju og sjálfur hefði hann ekki
viljað það, ef ég þekkti hann rétt,
að láta grát og sút fylgja útför
sinni. Við skulum því minnast hans
sem hins káta og góða félaga og
vinar.
Það er að birta í lofti og senn
kemur maísólin.
Guðm. J. Guðmundsson, for-
maður Dagsbrúnar.
Hvem á fætur öðrum úr hópi
samferðamanna æskunnar kallar
nú guð til sín. Oft finnst mér, að
þeir fari fyrstir, sem mest eftirsjá
er að.
Sigurður Örn bjó tugi ára í
Kaupmannahöfn. Þar voru þeir um
tínia mjög samferða nafnarnir Sig-
urður Öm og Sigurður Þorláksson,
listmálari. Málarinn tók sér lista-
mannsheitið ZETÓ. Til aðgreining-
ar í umtali kunnugra um þá nafna
var þá Sigurður Öm stundum kall-
aður „Dósent“. Hrepptu þeir mis-
jöfn veður um tíma en hlekktist
aldrei alvarlega á, enda samhentir
um skipstjórn og kunnu vel til
verka.
Sigurður Örn var glæsimenni
að vallarsýn og vitsmunum, hraður
og kvikur og átti létt um hlátur.
Honum var eðlislæg virðuleg fram-
ganga. Hann var stundum svo
skjótráður, að eftir var tekið.
Ég minnist þess, er við sátum
við borð uppi á pallinum á Langa-
barnum í Áðalstræti. Komu þeir
Sigurður Bjarnason frá Vigur og
Einar Ásmundsson, þá ritstjórar
Morgunblaðsins. Hyggjast þeir
ræðast við yfír tebolla. Kemur
þjónusta að vörmu spori til að taka
pöntun hjá gestunum. Lá stúlkunni
einkennilega hátt hvellur rómur.
Sjáum við strax og heyrum, kunn-
ugir menn, að ný stúlka er komin
í starfsliðið.
Nú verður að geta þess, að á
þessari kaffístofu, eins og öðrum,
sem þeir félagar Silli og Valdi ráku,
var ekki selt áfengi. Lá reyndar
blátt bann við allri meðferð þess.
Varð fljótlega ljóst, að nýliðanum
höfðu verið kynntar starfsreglum-
ar, því þegar Sigurður, ritstjóri og
alþingismaður, pantaði te, svaraði
stúlkan að bragði, að þarna væri
bannað að blanda. Undrunar-
svipurinn á Sigurði bar þess greini-
legan vott, að hann skildi ekki
málið. Ég er ekki frá því að þykkn-
að hafi í Einari. Lofaði þessi þróun
góðri tilbreytingu fyrir fastagesti.
Stendur þá ekki upp Sigurður
Örn og fer eins og sveipur þangað
inn þar sem kaffi var lagað. Kem-
ur hann að bragði aftur og með
honum Hulda Markan, reynd fram-
reiðslustúlka og hvers manns hug-
ljúfí. Hún fór rakleitt að ritstjóra-
borðinu og afgreiddi málið með
sóma, án þess að orð heyrðist.
Þarna munaði minnstu, að upp
hefði rifjast tilhæfulaust óorð um
vínblöndun á Langabarnum, ef
ekki hefði notið við skjótræðis Sig-
urðar Arnar.
Fyrir allnokkrum árum var einn
drengja minna kominn til Kaup-
mannahafnar, örþreyttur og veikur
eftir erfitt ferðalag austan frá Ind-
landi, Nepal og víðar: Hann hringdi
til mín frá Aðaljárnbrautarstöðinni
í Kaupmannahöfn. Skal ég ekki
orðlengja það, en tveim stundum
seinna hringdi Sigurður Örn til
mín og sagði mér að drengurinn
væri búinn að fara í bað, borða
og væri sofnaður í sínu rúmi. Bað
hann mig engar áhyggjur hafa.
Hann tók mínum dreng eins og
sínum eigin, sem ég vissi að hann
elskaði mjög. Svona var Siggi.
Hann var vinur vina sinna.
Ég geymi í eðalsteinasafni
minninganna reykvísku sumar-
nóttina, sem við sátum, Sigurður
Örn, Hjörtur Þórarinsson og undir-
ritaður, ræddum um ljóð og Guð
og aðra fegurð lífsins. Það var í
byijun leiks.
Við félagarnir þökkum Áslaugu
systur Sigurðar Amar og öðrum
systkinum lífs og liðnum, sem og
börnum hans fyrir það sem þau
voru honum og ekki var á okkar
færi. Hann var vinur vina sinna.
Bragi Sigurðsson.
t
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir, sonur og tengdasonur,
STEFÁN ÞÓRHALLSSON,
Bælengi 6,
Selfossi,
áður til heimilis f Birkihrauni 11,
Mývatnssveit,
varð bráðkvaddur sunnudaginn 19. mars.
Þórir Sigmundur Þórisson, Guðrún Gisladóttir,
Kristinn Agnar Stefánsson,
Þórhallur Reynir Stefánsson,
Agnes Árnadóttir,
Kristín Jónasdóttir.
t
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir og amma,
MAGÐALENA ANDRÉSDÓTTIR,
Ásbraut 17,
Kópavogi,
andaðist í Borgarspítalanum þann 18. mars.
Börn, tengdabörn
og barnabörn.
t
Hjartkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
SNÆBJÖRN SNÆBJÖRNSSON,
Heiðarbæ 14,
lést í Landspítalanum aðfaranótt 18. mars.
Guðrún Björgvinsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Systir mín og mágkona,
GUÐMUNDA JOHANSEN fædd FINNBOGADÓTTIR,
Vesterbrogade 73B,
Kaupmannahöfn,
andaðist 19. mars sl.
Fyrir hönd vandamanna,
Guðrún Finnbogadóttir,
Helgi Elíasson.
t
Ástkær eiginmaður minn,
INGÓLFURINGVARSSON
frá Neðri-Dal,
til heimilis á Hvolsvegi 9,
Hvolsvelli,
lést í Sjúkrahúsi Suðurlands 16. mars sl.
Fyrir hönd ástvina,
Þorbjörg Eggertsdóttir.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
BERGSTEINN JÓNSSON,
Háaleitisbraut 20,
lést f Landakotsspítala að morgni 19. mars.
Sigriður Kristjánsdóttir,
Steinunn Bergsteinsdóttir,
Sigurbjörg Elfa Bergsteindóttir,
tengdasynir og barnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn og faðir okkar,
EMIL MARTEINN ANDERSEN
útgerðarmaður,
Vestmannaeyjum,
lést að morgni föstudagsins 17. mars.
Þórdfs Jóelsdóttir,
Oktavía Andersen,
Jóhanna Andersen,
Júlía Andersen,
Jóel Andersen
Mardís Andersen.