Morgunblaðið - 03.06.1995, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Samkomulag stjómarflokkanna um breytingar á lögum um stjóm fiskveiða
Breytt yfír í róðrardaga er
eftirliti verður komið við
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra á ekki von á að þetta tak-
ist fyrir næsta fiskveiðiár, en viríií-
unni verður hraðað sem kostur er.
Ráðherrann sagði að eftiriitskerfi
sem þetta gæti tengst ýmsum kost-
um í gervihnattatækni og annarri
tækni.
Það verður mikilli þjóðarvá bægt frá þegar hægt verður að fylgjast með hverri
hreyfingu hinna fordæmdu, dag og nótt.
Svavar Gestsson setur fram framtíðarsýn sína í nýrri bók
Framlag til umræðu
Morgunblaðið/Kristinn
SVAVAR Gestsson alþingismaður kynnti bók sína, Sjónarrönd-
jafnaðarstefnan, viðhorf, á fréttamannafundi í gær.
ÚT er komin hjá Iðunni bókin
Sjónarrönd-jaínaðarstefnan, við-
horf eftir Svavar Gestsson alþing-
ismann. í bókinni fjallar Svavar
um ýmsar grundvallarspumingar
stjómmálanna og rekur stærstu
vandamálin sem blasa við mann-
kyninu um þessar mundir og ræð-
ir um sambýli hagvaxtar og um-
hverfísmála og um skiptingu
auðæfanna á alþjóðlega vísu.
Svavar sagðist á fréttamanna-
fundi í gær hugsa sér bókina sem
framJag til umræðu. Kvaðst hann
hafa farið að hugleiða efni hennar
árið 1988 og að hann hefði unnið
að ritun hennar með hléum á
nokkrum árum.
„Mér fannst að ég þyrfti að
gera grein fyrir því hvernig ég
vildi sjá þjóðina þróast. Maður fór
að velta því fyrir sér í framhaldi
af atburðunum 1989 þegar Berlín-
armúrinn hmndi en þá urðu vem-
legar breytingar í hinni hug-
myndafræðilegu veröld og ég fór
að velta því fyrir mér hvað við
væmm að boða,“ sagði Svavar.
Hann sagði að honum hefðu
þótt svör ýmissa sósíalista og
vinstri manna í Evrópu rýr og að
þeir þyrðu ekki að gera upp við
ákveðin atriði. Því hefði hann
ákveðið að skrifa þessa bók. „Mér
fannst ég þurfa sjálfur á því að
halda og að mér væri skylt að
gera kjósendum mínum grein fyrir
því hvað ég vildi og hver ég væri,“
sagði hann.
Ekkert kemur í staðinn
fyrir markaðinn
Svavar kvaðst jafnframt vera
að gera upp við ákveðin atriði í
bókinni, annars vegar spuming-
una um eignarhald á framleiðslu-
tækjunum og hinsvegar um hlut-
verk markaðarins. Sagðist hann
hafna þeirri kenningu að fram-
leiðslutækin ættu að vera al-
mannaeign vegna þess að hún
hefði snúist upp í andhverfu sína.
„Það sem skiptir máli er staða
manneskjunnar andspænis eignar-
haldinu," sagði Svavar.
í formála bókarinnar leggur
Svavar áherslu á að jafnaðarstefn-
an sé það tæki sem auðveldi mönn-
um að takast á við þann vanda
sem við blasi, jafnt í landsmálum
sem heimsmálum. í bókinni fy'allar
hann m.a. um deilumar á milli
vinstri og hægri í stjómmálum,
sem hann segir snúast um það að
hve miklu eða litlu leyti markaður-
inn sé brúklegur.
„Markaðurinn er tæki en ekki
markmið. Árangurinn sem næst
með því að nota hann á að mæla
á sama kvarða og eignarhald fyrir-
tækjanna. Skipulagslaus markað-
urinn getur haft háskalegar afleið-
ingar ef hann er látinn einn um
allt. En þá kemur lýðræðið til sög-
unnar og því er hægt að beita til
að binda markaðinn. Gallinn er sá
að ennþá hefur ekkert verið „fund-
ið upp“ sem kemur í staðinn fyrir
markaðinn. Það er því skynsamlegt
að líta svo á að við verðum að búa
við hann en hann er ekki mark-
mið,“ segir Svavar í bók sinni.
Höfundur fer einnig yfir stöðu
íslands í nýju alþjóðlegu samhengi
og hvernig megi bæta hag þjóðar-
innar án vemlegs hagvaxtar og
segist Svavar m.a. komast að
þeirri niðurstöðu að íslendingar
geti þurft að gefa eitthvað eftir
af stjómarfarslegu sjálfstæði þjóð-
arinnar vegna alþjóðlegra sátt-
mála, í umhverfismálum, verslun
og viðskiptum og að því er varði
öryggi og frið.
„Eftir að hafa lesið þær bækur
sem ég hef farið i gegnum, skoðað
stöðu Islands og horft á það sem
er að gerast til dæmis í Austur-
Asíu, í Kína og Suður-Ameríku,
og eftir að hafa horft á tæknibylt-
inguna, veraldarvefinn, ferða-
mennskuna og vaxandi upplýs-
ingaflæði um heiminn, er niður-
staða mín sú, í það heila tekið,
að ég er bjartsýnn á framtíðina.
Ég tel að þrátt fyrir erfiðleika hér
og víðar sé ástæða til að horfa
nokkuð björtum augum til fram-
tíðarinnar, ef við þorum að hafa
stefnu og grundvallaratriði þeirrar
stefnu er að skipta jafnar, það er
að segja klassísk jafnaðarstefna,"
sagði Svavar.
Nýr formaður sjálfstæðiskvenna
Vil reyna að
lægja öldurnar
Bima Guðrún Frið-
riksdóttir er ný-
kjörinn formaður
Landssambands sjálf-
stæðiskvenna til næstu
tveggja ára.
- Hvers konar for-
maður munt þú verða?
„Ég vil reyna að lægja
öldumar sem risið hafa í
samskiptum sjálfstæðis-
kvenna og tel mjög mikil-
vægt að flokkskonur
vinni saman. Ég skil vel
viðbrögð við gagnrýni
hluta yngri kvenna í
flokknum, sem hljómaði
þannig að ekkert hefði
verið gert í kvennastarf-
inu fyrr en nú, en tel líka
að við getum lært mikið
af þessum ungu konum.
Ég tek við formennsku á
þeim tíma, að mjög mikil reiði er
í konum, öllum konum, sem bein-
ist fyrst og fremst gegn forystu
flokksins. Það sem ég mun auð-
vitað reyna að gera er að nálgast
forystu flokksins og spyija hvað
þeir vilji gera.“
- Hefur nokkuð miðað áfram
fyrir konur í flokknum síðan
Ragnhildur Helgadóttir varð ráð-
herra?
„Það er lítið, konum hefur að
vísu fjölgað lítillega í sveitar-
stjórnum en miðar lítið áfram á
Alþingi og hvað ráðherrastóla
varðar er um hreina afturför að
ræða. Ragnhildur Helgadóttir
verður ráðherra, síðan tekur
flokkurinn ekki þátt í stjórnar-
samstarfi um tíma. Þegar flokkA
urinn fer í stjóm með Alþýðu-
flokknum undir forystu Davíðs
Oddssonar nær engin kona ráð-
herratign en ein valin sem for-
seti Alþingis, Salóme Þorkels-
dóttir. Okkur þykir auðvitað af-
skaplega miður að konunum hafi
verið ýtt algerlega út í hom eins
og nú hefur gerst. Núna eru að
vísu konur í stjórn þingflokksins,
Sigríður Anna Þórðardóttir er
varaformaður og Sólveig Péturs-
dóttir ritari. Síðan er Sólveig
Pétursdóttir formaður allsheijar-
nefndar og Sigríður Anna Þórðar-
dóttir formaður menntamála-
nefndar. Þá er það upptalið."
- Eru þessi embætti ekki bara
til málamynda?
„Formennskan í nefndunum er
ekki til málamynda. Hins vegar
get ég sagt að mikill
hiti var í sjálfstæðis-
konum í Reykjanes-
kjördæmi á fundi fyr-
ir skömmu. Þegar
skipan stjómar þing-
flokksins barst í tal
sagði eip kvennanna -
engu líkara en skilaboðin frá for-
ystu flokksins væm: „Hafið þetta
og þegið svo“.“
- Er þörf á sérstökum félög-
um fyrir sjálfstæðiskonur?
„Það er stór spurning. Ungu
sjálfstæðiskonumar vilja ekki
vera i kvenfélögunum og það
hefur gengið mjög illa að höfða
til þeirra. Vera má að þeim finn-
ist að ekki sé nógu kraftmikið
pólitískt starf unnið þar og hugs-
anlegt að það sé rétt. Hins vegar
lít ég þannig á að nýta eigi kven-
félögin eins og æfingabúðir. Þar
eigum við að styrkja okkur og
mér fínnst athyglisvert að á fund-
um í blönduðu félögunum er
hending ef ein kona tekur til
máls og kraftaverk ef þær eru
tvær. Það er ekki það að við séum
skoðanalausar en konumar em
enn of margar sem segjast ekki
Birna Friðriksdóttir
► BIRNA Guðrún Friðriks-
dóttir fæddist 5. maí 1938 á
Húsavík. Foreldrar hennar
voru Gertrud Estrid Elise
Friðriksson kennari og Frið-
rik Aðalsteinn Friðriksson
prófastur. Birna hefur gegnt
trúnaðarstörfum fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn og starfað sem
fulltrúi á fræðsludeild kirkj-
unnar á Biskupsstofu síðan
1989. Birna er gift Þorvaldi
Veigari Guðmundssyni yfir-
lækni Ríkisspítalanna og eiga
þau þrjár dætur.
Hending ef ein
kona tekur til
máis og
kraftaverk ef
þær eru tvær
geta farið upp í ræðupúlt.“
- En er ekki kominn tími til
að hætta starfi kvenfélaganna
og starfa í staðinn af fullum
krafti í blönduðu félögunum?
„Nei, en tilgangurinn á auðvit-
að að vera sá að þær fari út og
láti til sín taka og þeim fjölgar
jafnt og þétt okkar vel menntuðu
og duglegu konum sem vilja láta
til sín taka. En prófkjörsreglur
flokksins em þar sterkur hemill
á. Nú kom fram á landsþinginu
skýr krafa um jafnræðisreglu.
Við bíðum með óþreyju, biðin er
þegar orðin of löng.“
- Eru aðrar áherslur í um-
ræðu um málaflokka á fundum
kvenfélaganna en á þeim blönd-
uðu?
„Það má segja að kvenfélögin
beri vissan keim af kvenréttinda-
baráttunni en við viljum
fara ýmsar aðrar leiðir
en karlmenn. Konur
hafa ekki nógu mikil
áhrif á stefnumótum
flokksins og ég held að
þær séu ekki ennþá
búnar að tileinka sér
þau vinnubrögð sem nauðsynleg
em. Mótun stefnunnar fer að
mestu leyti fram í málefnanefnd-
um flokksins og ef við viljum
hafa áhrif eigum við að vinna í
þeim. Þar eigum við að láta til
okkar taka og þegar kemur til
landsfundar eigum við ekki bara
að sitja úti í sal. Við eigum að
fara í pontu og lýsa okkar skoð-
unum.“
- Eru konur þá ekki nógu
fagmannlegar í vinnubrögðum?
„Nei, ekki hvað það varðar að
koma sjálfum sér og skoðunum
sínum á framfæri innan flokks-
ins. Þetta þurfum við að læra og
ég hef engar áhyggjur af því að
okkur takist það ekki. Ég efast
ekki um að eftir tíu ár verði stað-
an orðin gjörbreytt frá því sem
hún er i dag þar sem við erum
aðeins með fjórar konur á þingi.“