Morgunblaðið - 10.06.1995, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
DAGBJÖRT
ÁSGRÍMSDÓTTIR
+ Dagbjört fædd-
ist að Vatni í
Haganesvík 8. mars
1906. Hún lést á
heimiii dóttur
sinnar í Reykjavík
31. mars sl. For-
eldrar hennar voru
hjónin Sigurlaug
Sigurðardóttir, f.
21. desember 1861,
d. 4. apríl 1952, og
Asgrímur Sigurðs-
son, smiður og
bóndi í Dæli í Fljót-
um, f. 8. desember
1856, d. 23. júní
1936. Sigurlaug og Ásgrímur
áttu 13 börn og var Dagbjört
yngst þeirra og eitt af 9
systkinum sem náðu fullorðins-
aldri. Dagbjört tók kennara-
próf frá Kennaraskólanum í
Reykjavík vorið 1933 og var
kennari við unglingaskólana á
Dalvík 1933-1934 og í Svarfað-
ardal 1934-1935 og 1938-
1939. Síðan forfallakennari í
Svarfaðardal árum saman.
Eiginmaður hennar var Stefán
Björnsson, búfræðingur, f. 9.
júlí 1908, d. 7. júní 1991. For-
eldrar Stefáns voru Björn R.
Árnason bóndi og fræðimaður
og kona hans Anna
Stefanía Stefáns-
dóttir. Dagbjört og
Stefán hófu búskap
á Grund í Svarfað-
ardal vorið 1933 og
bjuggu þar til 1960
að þau fluttu til
Dalvíkur og bjuggu
þar á Skíðabraut 7
(Lambhaga) til
dauðadags. Þau
eignuðust sex börn:
dóttir, f. 1935, dó
vikugömul, Þor-
steinn Svörfuður, f.
1937, læknir í
Reykjavík, Jóhannes, f. 1940,
fiskverkandi á Dalvík, Anna
Sigurlaug, f. 1947, hjúkrunar-
fræðingur í Reykjavík, Björn
Runólfur, f. 1948, verkfræðing-
ur i Reykjavík, og Sigurlaug,
f. 1952, skrifstofumaður á Dal-
vík. Fóstursonur þeirra var
Ásgrímur Pálsson, f. 1930,
bróðursonur Dagbjartar. Hann
er nú látinn. Dagbjört og Stef-
án eignuðustu þrettán barna-
börn og barnabarnabömin
þeirra eru átta. Dagbjört verð-
ur jarðsungin frá Dalvíkur-
kirkju í dag og hefst athöfnin
kl. 13.
í DAG verður jarðsungin frá Dal-
víkurkirkju föðursystir mín, Dag-
björt Ásgrímsdóttir, fyrrv. hús-
freyja á Grund í Svarfaðardal, til
heimilis á Skíðabraut 7 á Dalvík.
Dagbjört var yngst af þrettán
bömum foreldra sinna, þeirra Sig-
urlaugar Sigurðardóttur og Ás-
gríms Sigurðssonar frá Dæli í
Fljótum. Þau eru nú öll látin.
Með Dagbjörtu er fallin frá
gagnmerk og gáfuð kona, sem
sýndi með lífi sínu og starfi það
besta, sem bjó í aldamótakynslóð-
inni íslensku. Göfuglyndi og hjálp-
semi voru henni í blóði borin. Hún
hafði ánægju af því að gera öðrum
gott, án þess að slíkt væri í hámæl-
um haft.
Dagbjört var fremur lágvaxin
kona og fríð sýnum. Heiðríkja og
góðvild skein úr svip hennar, en
hógværð og reisn yfir allri hennar
framgöngu. Gott var að eiga hana
að vini.
Dagbjört hóf búskap á Grund
með heitmanni sínum, Stefáni
Bjömssyni frá Atlastöðum í Svarf-
aðardal vorið 1933. En sama vor
hafði hún lokið prófi frá Kennara-
skólanum í Reykjavík. Þeim varð
sex bama auðið. Hið elsta lést
nokkurra daga gamalt. Þau fimm,
er upp komust, era allt hið mæt-
asta fólk, sem bera með sér svip-
mót þess heimilis, þar sem þau
ólust upp. Þau era öll foreldram
sínum til verðugs sóma. Auk bama
sinna ólu þau Dagbjört og Stefán
upp bróður minn, Ásgrím, frá fimm
ára aldri. Hann er nú látinn. Ás-
grímur leit ávallt á Grand sem
heimili sitt. Þar átti hann gott at-
' hvarf og þangað var hann ætíð
velkominn. Ég veitt einnig, að þau
hjón bæði bára hag og heill Ás-
gríms fyrir bijósti eins og hann
væri þeirra eigin sonur. Fyrir það
era nú fluttar innilegar þakkir.
Sá, sem þessar línur ritar, var í
sveit, eins og kallað var, hjá Dag-
björtu og Stefáni á Grand fyrsta
sumarið, sem þau bjuggu þar. Á
Grund var þá torfbær, sem hrundi
að hluta í jarðskjálftunum ári síð-
ar. Þótt ungur væri, er ég dvaldi
hjá Grandarhjónum þetta sumar, á
ég margar ógleymanlegar og hug-
ljúfar minningar frá vera minni
þar, sem við Dagbjört rifjuðum
stundum upp, báðum, að ég hygg,
til nokkurrar ánægju og gleði.
Dagbjört og Stefán bjuggu góðu
búi á Grand í 27 ár. En 1960
brugðu þau búi og fluttu í Lamb-
haga, síðar Skíðabraut 7 á Dalvík.
Með fyrirhyggju og ráðdeild, sem
þeim hjónum var báðum í blóð
borin, hygg ég að þeim hafi bún-
ast all vel. Þau vora bæði virkir
þátttakendur í félags- og menning-
armálum sveitar sinnar og létu
hvarvetna gott af sér leiða. Dag-
björt var um tíma kennari í Svarf-
aðardal og við unglingaskólann á
Dalvík. Heyrt hefi ég gamla nem-
endur hennar lýsa þVí hversu gott
lag hún hafði á því að gera þeim
auðvelt að nema það sem til var
ætlast.
Stefán lést í júní 1991. Eftir það
hygg ég að Dagbjört hafi verið
reiðubúin í sína hinstu ferð, enda
talið að sínu hlutverki væri að
mestu lokið.
Fyrir nokkram áram samdi Dag-
björt skrá um afkomendur foreldra
sinna. Hún fylgdist ávallt vel með
systkinabömum sínum og fjöl-
skyldum þeirra. Var sjaldan komið
að tómum kofanum hjá henni, ef
leita þurfti upplýsinga um einhvern
úr þessum fjölmenna frændgarði.
Áð leiðarlokum kveð ég frænku
mína með djúpri virðingu og flyt
þakkir fyrir einstaka vinsemd og
alúð við mig og fjölskyldu mína
alla tíð, fyrir allar handunnu gjaf-
irnar, sem við höfum fengið frá
Dagbjörtu, en ekki síst þau hollráð
MINNIIMGAR
og heilræði, sem hún hefir flutt
okkur í mörgum samræðum á liðn-
um áram.
Dagbjört átti því láni að fagna
að halda góðri heilsu mestan hluta
ævi sinnar. Hún veiktist í byijun
þessa árs og var flutt á sjúkrahús
í Reykjavík. Dagbjört hélt fullri
reisn sinni allt til loka, þótt ég sé
þess fullviss að hún gerði sér ljósa
grein fýrir því, að brátt væri henn-
ar jarðvistartími á enda.
Nú er slokknað á lampanum.
Dagbjört Ásgrímsdóttir hefir lokið
sínu dagsverki. En eftir situr minn-
ingin um mæta og ljúfa konu, sem
ávallt vildi hafa góð áhrif á um-
hverfi sitt og samferðafólk.
Blessuð sé minning hennar.
Ég flyt börnum hennar og nán-
ustu skyldmönnum innilegar sam-
úðarkveðjur frá fjölskyldu minni.
Drottinn veri þeim líknsamur.
Af eilífðar ljósi bjarma ber
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf svo stutt og stopult er
Það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri en augað sér
mót öllum oss faðminn breiðir.
(Einar Benediktsson)
Megi ljósið eilífa lýsa frænku
minni á ókunnum leiðum.
Indriði Pálsson.
Einu sinni, þegar malbik Dalvík-
urbæjar endaði við Skíðabraut 7
og amma og afi bjuggu enn á efri
hæð Lambhaga; þegar ég var lítil
telpa, þá var ég eins og svo oft, í
heimsókn á Dalvík með mömmu
minni. Mamma þurfti að skreppa
út og ætlaði að skilja mig eftir hjá
ömmu sem var að baka snúða. Ég
var alls ekkert hrifin af að fá ekki
að fara með og grét hástöfum til
að árétta mál mitt. En mamma fór
og amma tók mig í fangið til að
hugga mig. Hún söng við mig og
ruggaði mér þar sem hún sat með
mig í eldhúsinu, en þegar ég var,
þrátt fyrir það, afskaplega sorgbit-
in, sagði hún: „Ekki gráta Dag-
björt mín. Þá verð ég svo hrygg
að ég fer bara að gráta líka!“ Og
ég, sem hélt að fullorðnir grétu
aldrei, varð svo hissa að ég varð
að taka mig á, því síst af öllu vildi
ég græta ömmu mína. Og þegar
ég hafði jafnað mig og snúðarnir
vora bakaðir, hjálpuðumst við
nöfnurnar að við að setja bleikan
glassúr á þá.
Nú þegar amma mín er dáin,
er þetta ein af mínum kærastu
minningum um þessa stórkostlegu
konu sem kenndi mér fjölmarga
söngva og spil og ég er stolt af
að heita í höfuðið á.
Dagbjört Jónsdóttir.
Nú er hún frænka mín öll, 89
ára gömul. Viku fyrir andlát henn-
ar sátum við og sungum „Nú and-
ar hinn blíði blær“ og kunni hún
bæði lag og texta, en ég söng fyrst
„Nú andar hinn ljúfi blær“, sem
hún leiðrétti að bragði. Hún hafði
gaman af að syngja og hafði mjög
háa rödd, sem ég hreifst af strax
sem bam. Hún söng oft með föður
mínum, þegar hún kom í heimsókn
til okkar á Akureyri úr Svarfaðard-
alnum. Hún og faðir minn voru
yngst í stórum systkinahópi, sem
nú er allur horfinn með henni.
Dagbjört var ættfróð og hafði
viðað að sér miklum fróðleik á því
sviði. Hún tók saman niðjatal for-
eldra sinna ásamt fleiru sem hún
fékkst við að skrifa á seinni árum
m.a. bernskuminningar um föður
minn sem hún gaf okkur systkin-
um. Þetta eru falleg og vel unnin
skrif eins og allt sem hún tók sér
fyrir hendur.
Fyrsta bréfið sem ég fékk á
ævinni var frá Dagbjörtu frænku.
Ég var aðeins 8 ára gömul og
Dagbjört hafði stungið því inn í
bréf til móður minnar. í þessu bréfi
segir hún mér frá hvernig hún bjó
til leikfang handa fýrsta bami sínu,
en það vora tvinnakefli, sem hún
hafði litað og þrætt upp á band.
Þessi lituðu tvinnakefli voru fyrir
mér aðeins forsmekkurinn að því
sem ég síðar sá af hæfileikum
Dagbjartar, því öll verk léku í
höndum hennar. í haust sem leið
kom hún suður og sótti glerlista-
námskeið eitt kvöld. Á þessu eina
kvöldi lauk hún við hlut með mik-
illi prýði, sem vakti bæði athygli
og aðdáun, þar sem hún var lang-
elst þátttakenda.
Dagbjört var ekki einungis mik-
il og góð handverkskona, heldur
líka mikil andans manneslq'a. Hún
las mikið og fylgdist vel með öllum
þjóðfélagsmálum og það var hægt
að ræða við hana um hvað sem
var. Hún vildi að maður vandaði
málfar sitt og hafði gott lag á að
leiðbeina og fræða okkur um lífið,
sem ég og fleiri búum að.
Hún var sannarlega ættrækin
frænka, því henni tókst að halda
sambandi við flestöll systkinabörn
sín. Dagbjört heimsótti okkur alltaf
þegar hún var stödd í Reykjavík
og aftur heimsóttum við hana á
Dalvík á norðurleiðum okkar.
Dagbjört var falleg, Ijós yfirlit-
um og sviphrein, létt í lund og ung
í anda. Hún ræktaði allt og alla í
kringum sig og uppskar ást og
virðingu í staðinn.
Ég og systkini mín viljum þakka
Dagbjörtu föðursygtur samfylgd-
ina. Fjölskyldu hennar og afkom-
endum sendum við okkar bestu
kveðjur. Nú andar hinn blíði blær
um minningu Dagbjartar Ásgríms-
dóttur.
Jensey Stefánsdóttir.
Þau vora orðin æði mörg æviár-
in hennar Dagbjartar ömmu
minnar, en kveðjustundin kom þó
fyrr en ég og líklega flest af fólk-
inu hennar hugði. Sorgin er sár
og tárin mörg, en þó er hugurinn
fullur af fallegum myndum. Mynd-
um af fallegri og hjartahlýrri konu
sem var ákveðin og bráðgreind.
Sem barn naut ég fyrst og fremst
hlýjunnar en með áranum óx virð-
ing og stolt fyrir sjálfstæði henn-
ar, fyrir henni sem sjálfstæðri
konu. Það var gott að vera barn
og dvelja hjá ömmu og afa á Dal-
vík. í Lambhaga, húsinu þeirra,
vora ótal margir spennandi hlutir.
I stofunni var rokkur og í eldhús-
inu var skúffa full af leggjum og
völum. Amma átti ógrynni fallegra
steina og eitt sinn gaf hún mér
fjóra litla steina sem glitruðu eins
og gull. Glópagull kallaði hún þá,
en í mínum barnslegu augum voru
þeir heill fjársjóður sem ég varð-
veitti eins og sjáaldur augna
minna. Háaloftið var afskaplega
spennandi og þar gat ég lengi
dundað mér við að gramsa í göml-
um hirslum og alltaf fann ég eitt-
hvað sem gladdi, eins og sérvéttu-
safnið hennar mömmu eða dúkkul-
ísurnar. Amma og afi höfðu alltaf
tíma fyrir okkur krakkana og oftar
en ekki var spilað á spil langt fram
á kvöld. í Lambhaga var fjársjóður
bóka og amma var dugleg að ýta
undir lestraráhugann og benda
mér á hinar og þessar skemmtileg-
ar bækur. Stundum sagði hún mér
frá lífsbaráttunni áður fyrr, þegar
hún var að alast upp í Fljótunum
og bærinn þeirra brann og seinna
þegar hún var að passa börn á
Siglufirði. Stundum sagði hún mér
frá árunum þegar hún var fátæk
ung stúlka við nám í Kennaraskó-
lanum, ein í Reykjavík og í vist
hjá efnaðra fólki til að eiga í sig
og á. Þá átti hún eitt par af nælon-
sokkum og setti upp hanska áður
en hún klæddist þeim. Einu sinni
sagði hún mér og brosti í kamp-
inn, að eftir að hún og afi byijuðu
búskap á Grund hefði verið um það
talað í Svarfaðardalnum hversu
vond hún væri við karlmennina á
bænum. Ástæðan var sú að hún
neitaði að draga af þeim stígvélin
að vinnudegi afloknum.
Amma var kjarkmikil kona, hún
hafði kjark til að afla sér menntun-
ar og bjóða hefðbundnum gildum
síns tíma birginn. Þennan kjark
gaf hún börnunum sínum og
barnabömunum í vöggugjöf og
blés þeim í bijóst við hvert tæki-
færi. Það var kjarkur og hugrekki
sem einkenndi líf hennar og skoð-
anir og gerði hana að þeirri sterku
konu sem hún var. Hún bar höfuð-
ið hátt, en bar virðingu fyrir öllum
mönnum og lífínu sem guð gaf
henni. Af ömmu lærði ég margt
um lífið. I minningunni er ótal
margt sem hún sagði eða gerði sem
oft hefur orðið mér til umhugsunar
og ég veit að mun halda áfram
að verða það. Eitt af því sem mér
er sérstaklega minnisstætt gerðist
þegar ég var líklega átta ára og
dvaldi hjá ömmu og afa hluta úr
sumri. Það var slagveður þennan
dag og líklega voram við að spila
kasínu. Amma kom auga á tvo
útlendinga, par, sem hímdi úti í
rigningunni fyrir utan hótelið og
beið eftir rútu. Ósköp hlýtur þeim
að vera kalt sagði hún og sendi
mig með það sama að sækja þau.
Hún bauð þeim uppá kaffi og ís-
lenskt bakkelsi og öll samskipti
fóru fram með handapati. Ég
gleymi aldrei þakklæti mannsins
þegar hann kvaddi ömmu og tók
hönd hennar í báðar sínar. Ég hef
oft hugsað til þessa fólks og mig
granar að það gleymi aldrei ömmu
minni. Síðasta heimsóknin mín til
þín í Lambhagann nú í janúar,
elsku amma, er mér ofarlega í
huga. Ég hef þá tilfínningu að í
þér hafi bærst granur um að kveð-
justundin væri nálægari en okkur
hin bar í gran. Við skoðuðum
myndir og ræddum svo margt um
lífið og tilveruna. Þú sagðist vera
sátt við lífið, þú hefðir verið hepp-
in. Ég er sammála því, nú þegar
vegur þinn í þessum heimi er á
enda runninn. Þú getur verið sátt,
en það erum við, fólkið þitt, sem
eram heppin. Við erum heppin að
hafa átt þig að. Ég er heppin að
eiga konu eins og þig að fyrirmynd
og stolt af því að tilheyra fólkinu
þínu. Leggðu aftur augun þín
amma og hvíl í friði. Þú gafst okk-
ur fjársjóð sem við geymum ævi-
langt, en deilum með öðrum, í þín-
um anda.
Halldóra.