Morgunblaðið - 24.11.1995, Síða 1

72 SIÐUR B/C/D
269. TBL. 83. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Bosníu-Serbar samþykkja friðarsamningana í Ohio
Silajdzic hvetur til
samstarfs án tafar
Belgrad, Sarajevo, Kaupmannahöfn. Reuter.
SLOBODAN Milosevic, forseta
Serbíu, tókst í gær að telja leiðtoga
Bosníu-Serba, þ. á m. Radovan
Karadzic, á að samþykkja friðar-
samningana sem náðust í vikunni
í Dayton í Ohio. Gerðist þetta á
fundi í grennd við Belgrad, að sögn
serbneskra fréttastofa. Forsetinn
mun hafa heitið því að í framhalds-
viðræðum við Króata og múslima
yrði ijallað nánar um þau atriði
sem Bosníu-Serbar hafa gagnrýnt.
Stjórnvöld í Sarajevo fögnuðu tíð-
indunum í gær.
Haris Silajdzic, forsætisráðherra
Bosníu, sagði að ef rétt væri frá
skýrt væru ákvarðanir fundar
Serba í gær fagnaðarefni. „Við
ættum að byija að vinna að því
saman að hrinda þeim í fram-
kvæmd eins fljótt og framast er
unnt.“
í yfirlýsingu Serba var sagt að
líta bæri á samningana í Ohio sem
sögulegt skref í átt til friðar. Leið-
togar Bosníu-Serba myndu sam-
þykkja niðurstöðuna og taka þátt
í að hrinda samningunum í fram-
kvæmd „þótt sumt í þeim sé sárs-
aukafullt“. Momcilo Krajisnik, for-
seti þings Bosníu-Serba í Pale, var
á fundinum í gær en hann for-
dæmdi í fyrstu samningana, sagði
þá „svik“.
Haft var eftir ónefndum, hátt-
settum fulltrúa Bosníu-Serba að
þeir hefðu ekki átt annars úrkosta
en sætta sig við orðinn hlut.
„Þið eigið Sarajevo skilið“
Bosníu-Serbar eru einkum
óánægðir með að Sarajevo verður
ekki skipt milli ríkjanna tveggja
sem á að stofna í landinu en þau
eiga síðan að vera í ríkjasam-
bandi. Stjórn múslima og Króata
situr í Sarajevo. Hún mun ráða
yfir borginni óskiptri en í úthverf-
um hennar búa meira en 100.000
Serbar.
„Þið eigið Sarajevo skilið, þið
urðuð að hírast í holum meðan
varpað var á ykkur sprengjum af
hæðunum," sagði Silajdzic að Mil-
osevic hefði tjáð Alija Izetbegovic
Bosníuforseta.
4.500 manna norræn
gæslusveit
Varnarmálaráðherrar Danmerk-
ur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar
áttu fund með bandarískum starfs-
bróður sínum, William Perry, í
Kaupmannahöfn í gær. Var ákveð-
ið að norrænu ríkin fjögur legðu
fram 4.500 manna lið í norræna
friðargæslusveit í Bosníu en alls
munu um 60.000 hermenn frá 25
ríkjum, þar af 20.000 bandarískir,
treysta friðinn í sessi fyrstu 12
mánuðina. Verða þeir undir yfir-
stjórn Atlantshafsbandalagsins.
Reuter
Handtekinn við komuna
Evrópskir
framleiðendur
leikfanga
Varað við
hættuleg-
um eftir-
líkingum
Brussel. Reuter.
FÚLLTRÚAR evrópskra
fyrirtækja sem framleiða leik-
föng með þekktum heitum
vara við því að laumað sé inn
á markaðinn ódýrum eftirlík-
ingum sem í sumum tilfellum
geti verið börnum hættulegar.
Fullyrt er að um 12% af
heildarsölu leikfanga í
heiminum sé vara með fölsuð-
um eða, eins og oftar mun
vera raunin, villandi vöru-
merkjum. Vöruheitið geti ver-
ið Leco í staðinn fyrir Lego
og Babie í stað Barbie; í ör-
tröðinni um jólin geti verið
erfitt að taka eftir svo litlum
mun. Leikföngin geti að öðru
leyti verið nákvæmlega eins
og fyrirmyndin í útliti.
Stundum sé þess ekki gætt
að hafa engar hvassar brúnir
á leikföngunum, á öðrum séu
smáhlutir er hægt sé að slíta
af og geti staðið í smábörnum.
Oft sé um illa gerða vöru að
ræða er endist ekki jafn vel
og fyrirmyndin enda fram-
leidd við frumstæðar aðstæð-
ur i þriðja heiminum eða
Austur-Evrópu þar sem laun
eru aðeins brot af því sem
gerist í ríku löndunum.
BRESKI bankamaðurinn Nick
Leeson brosir í kampinn á flug-
vellinum í Singapore, en hann
var handtekinn við komuna
þangað í gær. Leeson var færð-
ur beint til yfirheyrslu en í dag
hefjast vitnaleiðslur í máli hans.
Er búist við að hann verði hafð-
ur í gæsluvarðhaldi í ramm-
gerðu öryggisfangelsi meðan á
málflutningi stendur. Frétta-
menn sem fylgdust með komu
hins 28 ára gamla Leesons til
Singapore sögðu að hann hefði
virst sallarólegur en hann svar-
aði spurningum fjölmiðla engu.
■ Leeson kominn/20
Reuter
„Held að Hans-Dietrieh
tali ekki frönsku“
UFFE Ellemann-Jensen, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Dan-
merkur, ræddi við ráðamenn í
Bonn í gær og sést hér fyrir
miðju, til hægri er Klaus Kinkel,
utanríkisráðherra Þýskalands.
Ellemann-Jensen kom frétta-
mönnum í Þýskalandi á óvart er
hann ræddi um þá hugmynd að
Hans-Dietrich Genscher, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Þýska-
lands, yrði næsti framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins,
NATO. Danski sljórnmálamaður-
inn, sem nýtur stuðnings nor-
rænu landanna í NATO og, að
því er talið er, Bandaríkjanna, í
baráttunni um embættið, hrósaði
Genscher mjög og taldi hann vel
hæfan en bætti síðan glettnislega
við - á frönsku. „En ég held að
Hans-Dietrich tali ekki frönsku.
Það er vissulega vandamál, er
það ekki?“ Frakkar eru andvígir
því að Ellemann-Jensen verði
framkvæmdasljóri og bera því
fyrst og fremst við að hann tali
ekki frönsku. Daninn sagðist þó
ekki tala málið nógu vel til að
nota það í samningaviðræðum.
William Perry, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði í gær
á fundi með fréttamönnum í
Kaupmannahöfn að nokkrir
menn kæmu til greina í embætti
framkvæmdastjóra. Meðal þeirra
væru Javier Solana, utanríkisráð-
herra Spánar, og danski fram-
bjóðandinn. „Ellemann-Jensen er
mjög öflugur frambjóðandi í
starfið," sagði Perry. Hann sagð-
ist gera ráð fyrir að utanríkisráð-
herrar NATO tækju ákvörðun um
eftirmann Belgans Willy Claes
eftir ráðherrafund í Brussel 5. '
desember.
Grikkir lýstu í gær andstöðu
við framboð Ellemann-Jensens. í
ráðherratíð sinni fyrir tveim
árum gagnrýndi hann Grikki
harkalega fyrir óbilgirni í deilum
við Makedóníumenn.
Réttindi Ungverja í Slóvakíu skert
Allri gagnrýni
vísað á bug
Bratislava. Reuter.
MARGIR Slóvakar eru reiðir vegna gagnrýni vestrænna þjóða á stjórnhætti
í landinu og efast nú um að raunverulegur vilji sé fyrir hendi hjá Evrópusam-
bandinu, ESB, og Atlantshafsbandalaginu, NATO, til að landið fái aðild
að þessum samtökum, að sögn Ivans Gasparovic, forseta þings Slóvaka.
Gasparovic sagði sendinefnd frá
þingi ESB að ýmsar orðsendingar,
umvandanir og „skilmálar“ sem
stöðugt bærust frá aðalstöðvum
ESB, þingi sambandsins og Banda-
ríkjunum vegna meintra brota á
mannréttindum og lýðræði væru far-
in að valda mikilli ólgu í landinu.
Menn efuðust um heilindi ráða-
manna Vesturveldanna en Slóvakía
er aðili að friðarsamstarfi NATO og
er með aukaaðild að ESB eins og
fleiri nýfrjáls ríki í Mið- og Austur-
Evrópu.
Vladimir Meciar, forsætisráð-
herra Slóvakíu og fyrrverandi
kommúnisti, var sáttfúsari en
flokksbróðirinn Gasparovic en
hvatti Evrópuþingmenn til að sýna
skilning og draga úr gagnrýninni,
það væri viturlegra.
Meciar sagði að í Slóvakíu væri
lýðræðið og sjálfstæðið ekki gamalt
og þyrfti tíma til uppbyggingar.
Ungverjar kalla
sendiherra heim
Ungveijar kölluðu í gær sendi-
herra sinn í Slóvakíu heim til skrafs
og ráðagerða vegna nýrra tungu-
málalaga sem samþykkt voru á slóv-
aska þinginu á miðvikudag. Bannað
verður að nota tungumál þjóðarbrota
í opinberri stjórnsýslu, á umferðar-
skiltum og í auglýsingum.
Ungversk stjórnvöld segja að lögin
brjóti gegn tvíhliða samningi ríkjánna
frá því fyrr á árinu um réttindi minni-
hlutans. Samningurinn var undirrit-
aður en hefur ekki enn verið staðfest-
ur á þingi Slóvakíu. Rúmlega tíundi
hluti íbúa Slóvakíu talar ungversku.
■ Hagsmunum borgið í NATO/8