Morgunblaðið - 24.11.1995, Blaðsíða 36

36 FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
VILHELMINA
SIGRÍÐUR
KRISTJÁNSDÓTTIR
d. 1979.
Hinn 17. desember 1921 gift-
ist Vilhelmína Jóni Jónssyni
húsasmíðameistara, f. 24. ágúst
1896. Foreldrar hans voru Jón
Arnason frá Sjöundaá á Rauð-
asandi og Olína Benónýsdóttir
frá Breiðuvík í Rauðasands-
hreppi. Vilhelmína og Jón eign-
uðust fimm börn: 1) Sigríður,
f. 15. maí 1922. Hún giftist Jóni
Daníelssyni, f. 1920, d. 1947.
Dóttir þeirra er Sigrún Jóna,
búsett í Danmörku. Síðar giftist
hún Guðjóni Pálssyni, f. 3. des-
ember 1925. Börn þeirra eru:
Stefán Þórður, f. 1955, Ása
Hildur, f. 1957, Vilhjálmur Jón,
f. 1959, og Páll, f.
1962. 2) Guðmund-
ur Kristján, f. 17.
febrúar 1924, d.
1986. Eftirlifandi
maki hans er Ingi-
björg Jóna Jóns-
dóttir, f. 14. apríl
1923. Börn þeirra
eru Vildís, f. 1954,
Jón Ingi, f. 1957, og
Guðrún Elísabet, f.
1964. 3) Ólína Jó-
hanna, f. 1926. Hún
dó á fyrsta aldurs-
ári. 4) Ólafur Jó-
hann, f. 9. október
1928. Hann kvæntist Ingibjörgu
Þórðardóttur, en þau slitu sam-
vistum 1985. Börn þeirra eru
Þóra, f. 1947, Gylfi, f. 1955,
Vala, f. 1962, Kristján, f. 1964,
og Jón ívar, f. 1970. 5) Hanna,
f. 6. júní 1931, d. 3. september
1995, maki Guðbjartur Har-
aldsson, f. 5. september 1930.
Börn þeirra eru: Vilhjálmur
Jón, f. 1948, Haraldur, f. 1949,
Jóhann Grétar, f. 1951, Jóhann-
es Þór, f. 1953, Hafsteinn, f.
1956, Þorfinnur Þráinn, f. 1959,
og Hanna Björt, f. 1961.
Jarðarför Vilhelmínu fer
fram frá Dómkirkjunni í dag
og hefst athöfnin klukkan 13.30.
+ Vilhelmína Sig-
ríður Kristjáns-
dóttir var fædd á
Þinghóli í Mjóafirði
22. júní 1900. Hún
lést í Landspítalan-
um 15. nóvember
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Kristján Ólafsson
V frá Lónshúsum í
Garði og Guðrún
Magnúsdóttir frá
Akranesi. Systir
hennar var Mar-
grét Kristjánsdótt-
ir, f. 24. ágúst 1897,
MIG LANGAR til að minnast ömmu
minnar, Vilhelmínu Kristjánsdóttur,
vegna þess að mér fannst hún að
mörgu leyti óvenjuleg og merk
kona.
Þó að hún eins og flestar konur
á hennar aldri helgaði líf sitt að
mestu fjölskyldu sinni og heimili
var hún óvenjuleg að því leyti hve
ung hún var í anda fram á síðustu
æviár, framfarasinnuð, glögg-
skyggn á menn og málefni og fylgd-
ist vel með þjóðmálum og fréttum
almennt. Ennfremur var hún óvenju
sjálfstæð og sjálfbjarga og bjó ein
sl. 25 ár þar til þremur vikum fyrir
andlátið.
Vilhelmína var ættuð af Suður-
landi. Móðurforeldrar hennar voru
búsettir á Akranesi. Guðrún Magn-
úsdóttir móðir hennar flutti að
heiman 18 ára eftir dauða móður
sinnar. Föðurforeldrar hennar
bjuggu í Lónshúsum í Garði. Faðir
henriar, Kristján Ólafsson, var sjó-
maður eins og faðir hans og Sigurð-
ur yngri bróðir hans. Þeir fluttu
báðir til Mjóafjarðar, sem þá var
byggð í vexti með góða atvinnu-
möguleika og var Kristján formaður
á báti, sem hann átti hlut í. Þeir
fórust báðir á sjó með árs millibili
1911 og 1912.
Eftir lát föður síns fluttist Vil-
helmína ásamt móður sinni og syst-
ur til Reykjavíkur, þar sem þær
bjuggu við heldur kröpp kjör. Eftir
það fylgdust Guðrún og Vilhelmína
að mestu að, þar til Guðrún flutti
á Elliheimilið Grund 1933, þar sem
hún lést 1937.
Vilhelmínu gekk vel í skóla og
stóð hugur hennar til frekara náms
eftir barnaskóla. Hún stundaði nám
í Kvennaskólanum í einn vetur en
varð að hætta námi vegna fjár-
skorts á öðru ári. Hún fór snemma
að vinna fyrir sér við húshjálp, fisk-
vinnslu og störf á veitingahúsum.
Þótti hún dugleg til allra verka.
Sjálf kvaðst hún hafa þótt full orð-
hvöss og jafnvel frek ef henni
fannst hún órétti beitt eða á hlut
hennar gengið. Seinna kvaðst hún
Faðir okkar, + DANÍELÁ. DANÍELSSON
fyrrv. héraðslæknir
á Dalvík,
er látinn. Bjarni Daníelsson, Friðrik Danfelsson,
Guðný Daníelsdóttir, Hörður Daníelsson.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi, sonur og
bróðir,
LEIFUR TÓMASSON,
Vestursíðu 38,
Akureyri,
andaftist ( Fjórftungssjúkrahúsinu á Akureyri 23. nóvember.
Jarðarförin auglýst síðar.
Erla Elísdóttir,
Tómas Leifsson, Sigríður Gunnarsdóttir,
Þóra Leifsdóttir, Sigurður Vigfússon,
Ottó Leifsson, Margrét Hallgrimsdóttir,
Guðrún Bjarney Leifsdóttir, Sigurjón Magnússon,
Nanna Leifsdóttir, Friðrik Friðriksson
og barnabörn,
Tómas Steingrimsson,
Ragna Petersen, Erik Petersen.
hafa lært að temja skap sitt betur.
Á Álafossi kynntist hún Jóni
Jónssyni byggingameistara, sem
vann þar við smíðar. Giftust þau
og hófu búskap í Reykjavík 1921
með næstum tvær hendur tómar.
Jón gerðist fljótlega allumsvifamik-
ill og byggði um sextíu hús næstu
tíu árin, flest í Vesturbænum.
Græddist þeim fljótt fé og héldu
stórt heimili með miklum myndar-
brag á Bárugötu 34.
Þau eignuðust fimm börn og eru
þijú þeirra látin. Eftir lifa Sigríður,
f. 1922 og Ólafur Jóhann f. 1928.
Barnabörn Vilhelmínu eru nú 20
að tölu, barnabarnabörn 43 og
barnabarnabarnabörn fimm.
Þegar hér var komið sögu var 1
ítið byggt í Reykjavík og húsasmíð-
ar nær óarðbærar vegna sam-
keppni. Tók Jón þá til þess ráðs
að flytja ísaðan fisk til Englands
með leiguskipi en afli var tregur
og gekk stundum illa að fylla skip-
ið og endaði þessi tilraun með því
að þau misstu allar sínar eigur og
fluttu blásnauð til Flateyrar við
Önundarfjörð 1933 og bjuggu þar
í áratug.
Hljóta þetta að hafa verið erfiðir
tímar en aldrei mun Vilhelmína
hafa kvartað eða álasað eiginmanni
sínum fyrir hvernig komið var.
Húsnæðislaus voru þau en fengu
inni í skólahúsinu til bráðabirgða
ásamt nema Jóns, aðstoðarmanni
og tveimur þjónustustúlkum. Húsi
var komið upp á þremur vikum og
hófst Jón fljótlega handa við bygg-
ingar á staðnum og keypti gamalt
timburhús rétt við bryggjusporðinn
Að sögn kunnugra höfðu þau ekki
búið þar lengi þar til heimili þeirra
var orðið nokkurs konar miðstöð
og gistihús á Flateyri. Bátaformenn
á staðnum slettu gjarnan soðningu
í vaskinn og settust til borðs og
ræddu aflabrögð, atvinnumál og
landsins gagn og nauðsynjar. Sí-
fellt jukust umsvif Jóns og hann tók
að sér verkefni á flestum Vestfjörð-
um. Allir þekktu Jón á öllum Ijörð-
unum og Villu konuna hans. Aldrei
kom svo farþegaskip að ekki kæmu
fleiri eða færri gestir í land til að
leita frétta og ræða málin og ekki
síður þótt Jón væri fjarstaddur sem
oft var tilfellið.
Vilhelmína gerði sér far um að
aðlagast kringumstæðum, siðum og
venjum á staðnum. „Borgarbarnið“
tók að stunda garðrækt með mynd-
arskap, lærði að spinna á rokk,
prjónaði sokka og peysur og brá
sér á vefnaðarnámskeið.
Hún söng í kór, var í stjórn kven-
félagsins og var einn af stofnendum
Slysavarnafélagins. Hún átti einnig
hugmyndina að því að nýta kæli-
vatnið af frystivélunum á staðnum
til að hita upp sundlaug, hugmynd
sem Jón greip náttúrlega á lofti og
byggði á eigin kostnað því ekki
þótti þeim gott að sjómenn væru
ósyndir.
Að sögn naut Vilhelmína yfirleitt
virðingar þeirra sem hún kynntist
og aldrei blandaði hún sér í deilur
út af eiginmanni sínum sem oft var
umdeildur eins og títt er um at-
hafnamenn og frumkvöðla. Alltaf
ræddi Jón um allar sínar fram-
kvæmdir við konu sína. Ekki voru
þau alltaf sammála en ekki svo að
það spillti samstöðu þeirra.
Vel hélst Vilhelmínu á þjónustu-
fólki. Varla réðst til hennar stúlka
svo að hún ílendist ekki í mörg ár
og samvistirnar leiddu yfirleitt til
ævilangrar vináttu.
Eftir tíu ára dvöl á Flateyri fluttu
þau hjónin aftur til Reykjavíkur,
að nokkru leyti vegna erfiðleika í
sölu á frystum fiski og vegna
menntunarmöguleika barnanna,
sem þegar voru farin að sækja skóla
til Reykjavíkur.
Hóf þá Jón rekstur fiskimjöls-
verksmiðja. Upp úr 1955 fór sjón
Jóns mjög hrakandi og síðasta verk-
efnið, sem hann tók að sér var
bygging Áburðarverksmiðjunnar í
Gufunesi. Hann fór tvívegis til
augnaðgerða til Þýskalands en sjón-
inni hrakaði sífellt svo hann varð
meir og meir háður eiginkonu sinni
með flestar athafnir daglegs lífs.
Vilhelmína tók því með æðruleysi
og þolinmæði. Hún var alltaf boðin
og búin til að veita börnum sínum
og barnabörnum alla þá aðstoð sem
hún gat. Ættingjar hennar og eigin-
mannsins nutu einnig aðstoðar
hennar í ríkum mæli ef þörf var á
og má segja að hún hafi alltaf ver-
ið meira gefandi en þiggjandi fram
til síðustu stundar.
Hún bjó ein í 25 ár. Unga fólkið
í fjölskyldunni heimsótti hana
gjaman og ræddi sín mál við hana
og það var algengt að barnabörnin
kynntu tilvonandi maka sína fyrir
ömmu sinni áður en þeir voru
kynntir fyrir foreldrunum svona
eins og til að fá blessun gömlu
konunnar.
Fósturson ól Vilhelmína upp, Vil-
hjálm Jón Guðbjartsson, dótturson
sinn, og hefur hann reynst henni
sem besti sonur og verið henni
ásamt eiginkonu sinni og börnum
mikil stoð.
Þetta kann að þykja ósköp venju-
leg saga og lífsferill en þó held ég
að föðuramma mín og afi hafi verið
dæmigerð fyrir þá kynslóð sem
lagði grundvöllinn að íslensku nú-
tímaþjóðfélagi, dugmikil, fram-
kvæmdasöm, bjartsýn á framtíðina
og umfram allt heiðarleg og raun-
góð.
Sjálfur upplifði ég ömmu mína
sem kærleiksríka og lífsreynda
konu sem margt mátti læra af og
kveð hana því með þakklæti og virð-
ingu. , ,
Kristján I. Olafsson.
Amma mín var tignarleg, ákveð-
in, vel gefin og stolt kona sem allir
báru virðingu fyrir. Sjálf hefði hún
sagt mér að spara stóru orðin enda
jarðbundin og lítt gefin fyrir pijál
og óþarfa upphefð. Það var- einmitt
þessi innri auður sem hún bjó yfir
ásamt yndislegri kímnigáfu sem
gerði hana að þeirri einstöku per-
sónu sem hún var.
Ég var frumburður föður míns,
ömmudrengsins hennar sem hún
ól upp, sem gerði það að verkum
að við amma Villa tengdumst óijúf-
anlegum böndum og ég naut um-
hyggju hennar frá þeim degi er ég
leit dagsins ljós. Fyrsta ár ævi
minnar passaði amma mig á daginn
meðan mamma var í skólanum.
Amma minntist oft þess árs og tal-
aði alltaf um hversu gott og rólegt
bam ég hefði verið. Mamma reyndi
•stundum að benda okkur á að
ástæðan fyrir því var sú að ég vakti
allar nætur og hefði hreint ekkert
verið vær. Amma lét þetta nú eins
og vind um eyru þjóta, enda gædd
þeim ágæta hæfileika að heyra að-
eins það sem hún heyra vildi, og
sagði alltaf ákveðið: „Það er eins
og ég segi, hún Dröfn var einstak-
lega gott barn.“
Þegar ég varð eldri fékk ég stund-
um að eyða deginum hjá ömmu.
Hún setti þá upp hattinn sinn og
við gengum hönd í hönd niður Vest-
urgötuna og spásseruðum um bæ-
inn. Amma fór aldrei í bæinn án
þess að fara á kaffihús. Seinna
meir þegar fæturnir hennar voru
farnir að gefa sig óku foreldrar
mínir henni í verslanir þegar hana
vantaði nýjar hannyrðir eða kjól. Þá
sátum við systkinin ofurprúð í aftur-
sætinu því það var jafnt öruggt og
að sólin sest að þegar erindunum
væru iokið færum við á kaffihús.
Amma hafði kynnst „kaffihúsa-
menningunni“ þegar hún sem ung
stúlka vann á Hótel íslandi og á
Hótel Valhöll á Þingvöllum.
Sem barn eyddi ég oft löngum
stundum hjá ömmu við söng og
sauma. Þá sungum við allan liðlang-
an daginn lög sem amma kenndi
mér og þess á milli reyndi hún að
kenna mér lystina að sauma og
hekla. Ekki tókst nú samt sú tilætl-
un. Sjálf saumaði amma ótal mynd-
ir, heklaði dúka og pijónaði, allt
þar til fyrir nokkrum árum þegar
sjónin fór að gefa sig. En amma
gat lesið undir hið síðasta, hún las
þá helst dönsk blöð, skáldsögur og
dagblöðin. Hún fylgdist ávallt vel
með fréttum hvort sem um var að
ræða atburði í þjóðfélaginu eða inn-
an ættarinnar og lá aldrei á skoðun-
um sínum. Hún gerði þær kröfur
að viðmælendur hennar væru einnig
með skoðun og þekkingu á mönnum
og málefnum en átti nú sjálf yfir-
leitt vinninginn í þeim efnum.
Frá því að ég man eftir mér höf-
um við fjölskyldan farið til ömmu
Villu á hveiju einasta föstudags-
kvöldi. Við borðuðum þar saman
kvöldverð og eyddum með henni
kvöldinu. Það var líka hefð hjá
ömmu, þar til fyrir nokkrum árum,
að baka pönnukökur á sunnudags-
morgnum. Þá létum við okkur ekki
vanta og hittum þar iðulega fyrir
fleiri ættingja. Þá var glatt á hjalla
í litla eldhúsinu á Vesturgötunni.
Þótt ég flytti að heiman fyrir fjór-
um árum, stofnaði eigin fjölskyldu
og flytti til útlanda var amma alltaf
jafnríkur þáttur af tilveru minni.
Amma innsiglaði alla stóra viðburði
í lífi mínu því þótt hún gæti ekki
verið viðstödd þá, þar sem hún
komst ekkert út undanfarin ár, var
engri athöfn lokið nema með við-
komu á Vesturgötunni. Þar á meðal
útskriftinni minni, brúðkaupi okkar
Elfars og skírn Óskar dóttur okkar.
Amma var sérstaklega hrifin þegar
við komum til hennar uppáklædd
eftir giftingarathöfnina. Ekki var
hún síður hrifin af litlu langa-
langömmustelpunni sinni og var sú
hrifning endurgoldin.
Amma missti Jón manninn sinn
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
EINIR JÓNSSON,
Klapparstfg 6,
Njarðvík,
lést í Sjúkrahúsi Suðurnesja að kvöldi 21. nóvember.
Guðrún Jörgensdóttir,
Jón Ágúst Einisson, Aud Rensmoen,
Sigurbjörg Einisdóttir,
Ingibjörg Sigrún Einisdóttir, Gylfi Ólafsson,
María Einisdóttir, Tyrfingur Tyrfingsson,
Ásta Einisdóttir, Steingrimur H. Steingrfmsson
og barnabörn.
+
Ástkær móðir okky, tengdamóðir,
amma og langamma,
BERGÞÓRA ÞORVALDSDÓTTIR,
Álfaskeiði 80,
Hafnarfirði,
andaðist 22. nóvember.
Jarðarförin auglýst síðar.
Þór Sigurjón Ólafsson, Guðrún Johansen,
Jóhannes Ólafsson, Þuríður B. Sigurðardóttir,
Gunnar Ólafsson, Erla B. Guðjónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.