Morgunblaðið - 24.11.1995, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Mikill samdráttur varð í vöminnflutningi landsmanna í októbermánuði
Vöruskiptin í
árjafn hagstæð
og á síðasta ári
LANDSMENN fluttu út vörur fyrir
94.4 milljarða króna fyrstu tíu mán-
uði ársins, en inn fyrir 79,9 milljarða
fob. Um 14,5 milljarða afgangur
varð því á vöruviðskiptunum við út-
lönd sem er sama niðurstaða og
varð á þessu tímabili í fyrra, eins
og sjá má á meðfylgjandi töflu.
Mikil umskipti til hins betra hafa
því orðið í október á þróun vöru-
skiptajafnaðarins sem vegur að fullu
upp á móti þeirri óhagstæðu þróun
sem varð fyrstu níu mánuðina. Þann-
ig voru í októbermánuði fluttar út
vörur fyrir 8,8 milljarða og inn fyrir
7,2 milljarða fob og voru vöruskiptin
því hagstæð um 1,6 milljarða. Vöru-
skiptin voru hins vegar óhagstæð
um 1,9 milljarða í október í fyrra.
Á þessu eru nokkrar sértækar
skýringar og vegur þungt að nú í
október voru engin skip flutt inn
meðan sá innflutningur nam tæplega
1,7 milljörðum í sama mánuði fyrra.
Sömuleiðis var aðeins flutt inn olía
fyrir um 240 milljónir nú en tæpa
1.4 milljarða í fyrra. Að frátalinni
sérstakri fjárfestingarvöru dróst al-
mennur innflutningur þó einnig mik-
ið saman eða um tæplega 18%.
Fyrstu tíu mánuðina var verð-
mæti vöruinnflutnings um 5% meira
en á sama tíma í fyrra. Þar af jókst
innflutningur á mat- og'drykkjar-
vöru um 8%, fólksbílainnflutningur
jókst um 28%, innflutningur annarr-
ar neysluvöru var 2% meiri og inn-
flutningur annarrar vöru jókst um
9%.
Verðmæti vöruútflutnings var á
heildina litið 4% meira fyrstu tíu
mánuðina á föstu gengi en á sama
tíma í fyrra. Þegar litið er á ein-
staka liði vöruútflutnings kemur í
ljós að verðmæti sjávarafurða dregst
saman um 2% meðan verðmæti áls
eykst um 14% en verðmæti kísiijárns
var rúmlega fjórðungi meira.
Vísbending um betri
viðskiptajöfnuð
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóð-
hagsstofnunar, segir ekki rétt að
draga of miklar ályktanir af tölum
fyrir október vegna þeirra miklu
breytinga sem verða á innflutningi
skipa og olíu. „Hins vegar er talna-
efnið bæði fyrir fyrstu þijá ársfjórð-
ungana og þetta efni vísbendingar
um það að viðskiptajöfnuðurinn
kunni að verða nokkru betri en^við
gerðum ráð fyrir í þjóðhagsáætiun.
Það er mjög óvarlegt að draga þær
ályktanir að viðskiptajöfnuðurinn
kunni að verða hagstæðari en í
fyrra.“
\IAQI IOICIDT
VVnUwWlr I'
VIÐ ÚTLÖND
Verðmæti vöruút- og innflutnin<
jan.- okt. 1994 og 1995
(fob virði í milljónum króna)
1994
jan.-okt.
1995
jan.-okt.
breyting á
föstu gengi’
Útflutningur alls (fob) 90.861,8 94.393,4 4,0
Sjávarafurðir 70.887,7 69.425,1 -2,0
AÍ 8.760,9 9.970,5 13,9 :
Kísiljárn 1.919,5 2.454,4 28,0
Skip og flugvélar 993,9 2.350,4 1
Annað 8.299,8 10.193,0 22,9
Innflutningur alls (fob) 76.326,3 79.905,9 4,8
Sérstakar fjárfestingarvörur 3.758,6 2,127,0 .
Skip 3.610,8 1.351,6
Flugvélar 105,3 728,5
Landsvirkjun 42,5 46,9
Titstóriðju 4.535,6 5.391,3 19,0
íslenska álfélagið 4.032,7 4.799,8 19,1
l'slenska járnblendifélagið 502,9 591,5 17,7
Almennur innflutninqur ' 68 032,1 72.387,6 6,5
Olía 6.061,7 5.645,4 -6,8
Matvörur og drykkjarvörur 7.594,9 8.190.1 7,9
Fólksbílar 2.882,8 3.691,8 28,2
Aðrar neysluvörur 16.158,3 16.411,0 1,7
Annað 35.334,4 38.449,3 8,9
VöruskÍDtajöfnuður 14.535.5 14.487,5
Án viðskipta íslenska álfélagsins 9.807,3 9.316,8 ,
Án viðskipta íslenska álfélagsins, *
íslenska járnblendifélagsins og sérstakrar fjárfestingarvöru 11.155,4 7.230,5
* Miðað er við meðalgengi á vöaiviðskiptavog; á þann mællwarða var meðalverð erlends gjaldeyria óbreytt
í januar-október 1995 frá sama thia árið áður.
Hémild: HÁGSTOFA ÍSLANDS
Landsbréf
stofna pen-
ingamark-
aðssjóð
LANDSBRÉF hf. hafa sett á stofn
svokallaðan peningamarkaðssjóð
sem fengið hefur heitið Peninga-
bréf. Hér er um að ræða skamm-
tímasjóð sem fjárfestir einungis í
traustustu tegundum verðbréfa á
markaðnum, einkum skammtíma-
bréfum ríkissjóðs og bankastofn-
ana. Meðalbinditími eigna sjóðsins
er mjög stuttur þannig að sjóður-
inn er ekki næmur fyrir vaxta-
breytingum og stöðugleiki næst í
ávöxtun, að því er segir í frétt.
Peningabréf eru laus til útborg-
unar án kostnaðar þegar 10 dagar
eru liðnir frá kaupum. Hægt er
að leysa út bréfin hvenær sem er
eftir þann tíma með einu símtali.
Peningabréf henta t.d. fyrir-
tækjum, sveitarfélögum, trygg-
ingafélögum og einstaklingum
sem vilja festa fé til skamms tíma.
Landsbréf benda á að erlendis
hafi slíkir sjóðir verið vinsælasti
farvegurinn fyrir sparnað sem
ekki hefur verið hægt að binda
beint í ákveðnum skammtímaverð-
bréfum.
Hér á landi hafi hins vegar ekki
verið til hentug form á verðbréfa-
markaði fyrir aðila sem hafa viljað
festa fé á öruggan hátt í skamman
tíma, þ.e. 10-45 daga. Bankavíxl-
ar fáist skemmst til 45 daga en
90 daga ríkisvíxlar fáist í útboðum
Lánasýslu ríkisins.
Nýjung í umbúðaprentun hjá Plastos
PLASTOS hf. býður nú upp á nýjung í umbúða-
prentun hér á landi, svonefnda Iameringu eða
prentun á milli laga. Samkvæmt því sem fram
kemur í fréttatiikynningu frá fyrirtækinu er þetta
í fyrsta sinn sem boðið er upp á þennan möguleika
hér á landi.
Með prentun á milli laga verður áferð umbúð-
anna dýpri og glansmeiri en umbúðir sem prentað-
ar eru með hefðbundnum hætti, að því er segir í
fréttatilkynningunni. Þessi áferð er sögð auka
gæðaímynd matvöru og sælgætis. Vélin, sem notuð
verður til þessarar framleiðslu, er væntanleg til
landsins í næsta mánuði, en í tilefni þessarar nýj-
ungar mun Plastos halda sýningu á lofttæmipökk-
unarvélum laugardaginn 25. nóvember í húsakynn-
um sínum að Krókhálsi 6. Sýningin er fyrst og
fremst ætluð fagfólki og framleiðendum matvöru
og stendur hún frá kl. 10-16.
RANNÍS
/
Rannsóknarráð Islands auglýsir
styrki úr eftirfarandi sjóðum með umsóknarfrest
til 15. janúar 1996:
* Vísindasjóður hefur það hlutverk að efla vísindarannsóknlr.
* Tæknisjóður hefur það hlutverk að styðja nýsköpun í
íslensku atvinnulífi með því efla tækniþekkingu, rannsóknir
og þróunarstarf.
Umsækjendur geta verið; v
* Vísindamenn og sérfræðingar.
* Háskóiastofnanir og aðrar vísinda- og rannsóknastofnanir.
* Fyrirtæki, einstaklingar og samtök er hyggjast vinna að
rannsóknum og nýsköpun.
Veittir eru þrenns konar styrkir úr ofangreindum sjóðum sem hér segir:
(1) „Verkefnastyrkir“ til fræðilegra og hagnýtra verkefna.
Miðað er við að upphæð styrkia geti numið allt að
5.000 þúskr.
(2) „Forverkefna- og kynningarstyrkir“ (umsóknarfrestur er opinn)
* til undirbúnings til stærri rannsókna- og þróunarverkefna,
allt að 600 þús kr.
* til að fylgja eftir og koma framfæri niðurstöðum verkefna sem
lokið er
* styrkir til undirbúnings umsókna í 4. Rammaáætlun
. Evrópusambandsins, allt að 300 þús kr.
(3) „Starfsstyrkir“
Veittar verða tvær tegundir starfsstyrkja:
* Rannsóknastöðustyrkir" eru veittir úr Vísindasjóði tii t tíma-
bundinna starfa vísindamanna, er nýlega hafa lokið doktorsprófi
eða hlotið samsvarandj menntun við viðurkennda háskóla.
Styrkir eru veittir til allt að 3ja ára til starfa við innlenda stofnun
og nema launum sérfræðings.
* „Tæknimenn í fyrirtæki“ er heiti styrkja sem veittir eru úr
Tæknisjóði til fyrirtækja í þeim tilgangi að ráða vísinda- og/eða
tæknimenntað fólk til starfa. Styrkir eru veittir til allt að 3ja ára
og nema hálfum launakostnaði sérfræðings.
Matsforsendur
Vísindasjóður:
Mat á umsóknum til Vfsindasjóðs skal fyrst og fremst byg-
gja á eftirfarandi:
* Vísindalcgu gildi viðfangscfnisins.
Hæfni umsækjenda til að leysa verkefniO samkvæmt
mati á menntun þeirra, reynslu og árangri.
* Raunhæfri verk- og kostnaðaráætlun.
* AöstöOu unisækjenda til aö ná settu niurki.
Að auki leggur Rannsóknarráð fslands áherslu á að
verkefni stuðli að aukinni santvirkni og leiöi þannig til
etlingar vísindastarfsemi á viökomandi sviði hcr á
landi. Ennfremur njóta þau verkefni forgangs að öðru
jöfnu, sem beinast að viðfangsefnum þar sem líklegt er
aö Islendingar getið náö góðum árangri.
Tæknisjóður;
Mat á umsóknum til Tæknisjóös skal fyrst og fremsl bygg-
ja á eftirfarandi:
* Vísindalegu eða tæknilegu nýnæmi.
* Hagnýtu gildi viðfangscfnisins fyrir íslenskt atvinnu-
líf.
* Hæfni umsækjenda til aö leysa verkefniö samkvæmt-
mati á mcnntun þeirra, rcynslu og árangri.
* Raunhæfri verk- og kosnaöaráætlun.
* Aöstööu uinsækjenda til aö ná settu marki.
Eyðublöö og leiðbeiningar (einnig á tölvudisklingi)
verða tilbúin 27. nóv. nk. og skal sækja til
Rannsóknarráös íslands, Laugavcgi 13,
sími 562 1320, fax 5529814.
Reglugerð um virðisaukaskatt breytt
í samræmi við álit Samkeppnisráðs
Braut í hága við
samkeppnislög
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ hefur
breytt ákvæðum reglugerðar nr.
248/1990 í samræmi við álit sem
Samkeppnisráð sendi nýlega frá
sér. 1 áliti Samkeppnisráðs voru
ákvæði 5.tl. 12.gr. reglugerðarinn-
ar talin stangast á við samkeppnis-
lög þar sem þau mismunuðu mönn-
um á grundvelli menntunar.
Samkvæmt fyrrnefndu ákvæði
gátu opinberar stofnanir fengið
virðisaukaskatt af aðkeyptri sér-
fræðiþjónustu endurgreiddan, ef
viðkomandi sérfræðingur hafði há-
skólapróf eða sambærilegt lang-
skólanám að baki. Á grundvelii
þessa ákvæðis synjaði Ríkisskatt-
sjóri Hafnarfjarðarbæ um endur-
greiðslu á virðisaukaskatti af þjón-
ustu sem bærinn hafði keypt af
Rafni Guðmundssyni þar sem
hann uppfyllti ekki áðurnefnd ski-
lyðri. Rafn hafði hins vegar að baki
um 20 ára reynslu í hugbúnaðar-
gerð, og sætti sig ekki við þessi
málalok. Hann taldi að með þessari
synjun væri verið að draga úr sam-
keppnishæfni hans á þessu sviði.
Eftir að hafa árangurslaust leitað
BARNAHLJÓMLISTINA
færð þú hjá okkur
ÞUMALÍNA
Pósthússtræti 13 -S. 551 2136
eftir leiðréttingu sendi hann erindi
sitt til Samkeppnisráðs.
Samkeppnisráð skilaði áliti um
málið þann 26. október síðastliðinn.
í álitinu kemur fram að ráðið telji l
þessi ákvæði skaða samkeppnis-
stöðu sérfræðinga sem almennt
þjóni viðskiptalífinu en hafi ekki
háskólamenntun eða sambærilega
menntun. Þar segir ennfremur:
„Það er mat "Samkeppnisráðs að
orðalag og túlkun skattayfirvalda á
ákvæði 5.tl. 12.gr. reglugerðar um
virðisaukaskatt hindri og takmarki
frelsi í atvinnurekstri og aðgang
nýrra keppinauta að markaðnum
og stríði gegn markmiði sam-
keppnislaga um að efla virka sam-
keppni í viðskiptum."
Breyting sú sem ijármálaráðu- I
neytið hefur nú gert felur í sér að
heimilt verður að endurgreiða opin-
berum stofnunum virðisaukaskatt
vegna þjónustu sérfræðinga sem
hafa að baki háskólanám eða sam-
bærilegt langskólanám, eða starfa
á sama sviði og þeir aðilar sem
hafa lokið þessu námi og bjóða upp :
á sambærilega þjónustu. í fréttatil- I
kynningu frá ráðuneytinu segir að
með þessari breytingu sé tryggt að
sérfræðingum verði ekki mismunað
á grundvelii menntunar og fratn-
vegis verði það sérfræðiþjónustan
sem slík sem ráði við túlkun ákvæð-
isins.
píiOTgimliIteliiíi
-kjarni málsins!