Morgunblaðið - 19.12.1995, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 19. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Yndisleg músík -
í þágu tónlistarhúss
TONLIST
Hljömdiskar
BEETHVOEN,SCHU-
BERT, SCHOSTAKOVICH
OG JÓN NORDAL
Gunnar Kvaran (selló) og Gísli Magn-
ússon (píanó) leika verk eftir Ludwig
van Beethoven, Frans Schubert, Jón
Nordal og Dmitri Schostakovich.
Tónmeistari: Bjarni Rúnar Bjama-
son. Upptökumaöur: Georg Magnús-
son. Útgefandi og dreifing: Japis.
JAP9526-2. Gefíð út til styrktar
byggingu tónlistarhúss.
ÞAÐ er mikið djúp millí náðar-
gáfunnar og ágætra hæfileika. Öll
verkin á þessum hljómdiski bera
þess vitni, fögur tónlist í háum
gæðaflokki, hvernig sem á hana er
litið. Svo er líka um flutningin: tveir
frábærir einleikarar, sem vinna
saman.
Gunnar Kvaran leikur á sitt göf-
uga hljóðfæri einsog sá sem valdið
hefur, en allt stílhreint, agað og
öfgalaust; tilfmningin fyrir sjálfri
tónlistinni djúp og rík. Sjaldan heyr-
ir maður fegurri tóna en hjá Gunn-
ari Kvaran, og fínni „faseringar".
Sama gildir um Gísla Magnússon,
hann er ekki aðeins góður píanisti,
heldur einleikari, sem glímir við
mótherja sinn. Áslátturinn tær og
ekta og tilfinningin fyrir samleik
sönn og lifandi, með afdráttarlaus-
um og hárréttum áherslum.
Við skulum líka minnast þess að
í „orðabók" meistaranna er ekki til
aukahlutverk í samleik af þessu
tagi. Þess vegna eru kröfurnar til
flytjenda háar og ótvíræðar.
Eg hef það á tilfinningunni að
ég hafi vanmetið tónsmíð Jóns Nor-
dal, Myndir á þili, þegar ég fjallaði
um þær fyrir ári síðan eða svo,
skrifaði ég þó vel um þær, en eitt-
hvað fór síðasti þátturinn („sykur-
inn og rjóminn") fyrir brjóstið á
mér. Nú finnst mér hann bæði
skemmtilegur og viðeigandi.
Kannski er það tvímenningunum
að þakka (og tónskáldinu, að sjálf-
sögðu)?
Hápunkturinn á diskinum eru
sónöturnar tvær, einfaldlega af því
þær hljóta að vera efnismestar og
fjölbreyttastar (skyldi þó enginn
vanmeta Beethoven, þegar hann
snýr sér að tilbrigðaforminu!).
„Arpeggione-sónata“ Schuberts er
með yndislegri verkun fyrir selló (þó
hún sé samin fyrir einhvern bast-
arð, sem enginn þekkir í dag). Schu-
bert gat nefnilega ekkert gert að
því að hann gat ekki samið vonda
músik, og ekki einusinni grunn, þó
hann væri í „aðgengilegu stuði“.
Sónata Schostakovich er meist-
arastykki, í öllu tilliti. Frjálslegt,
djúpt og fyndið, jafnvel ærslafeng-
ið, innan hins stranga forms sónöt-
unnar. Hinn áhrifaríki „Largo“-
kafli er einstaklega fallega leikinn
og sama er að segja um hinn hnittna
og snilldarlega lokakafla („Allegr-
etto“).
Þessi hijómdiskur er gefinn út
til styrktar byggingu tónlistarhúss,
enda rennur allur ágóði af sölu
hans óskiptur til þessa brýna og
löngu tímabæra málefnis.
Um leið er okkur boðið upp á
frábæran tónlistarflutning, yndis-
legan og viðgeigandi í alla staði.
Leggjum okkar af mörkum til
að raunverulegt tónlistarhús megi
rísa. Við eigum það skilið.
Oddur Björnsson
Nýt, ifÝili ©SM
Audiovox GSM - 650
263 g með rafhlöðunni
sem fylgir símanum •
Rafhlaða endist í 70 mín.
samtal eða 18 klst. bið •
Tekur stórt kort

o
0
PÓSTUR OG SÍMI
Söludeild Ármúla 27, sími 550 7800
Þjónustumiðstöð f Kírkjustræti, sími 550 6670
Söludeild Kringlunni, sími 550 6690
Póst- og símstöðvum um land allt
VEITING bókmenntaverðlauna er ávísun á mikla bóksölu.
Þekktustu ítölsku bókmenntaverðlaunin, Strega, hlaut bók
Maria Theresa Di Lascia, „Passaggio in ombra“.
Verðlaunastríð
*
á Italíu
Á ÍTALÍU hafa bókmennta-
verðlaun mest áhrif á það
hvaða bækur seljast vel. Bók-
salan þar fer að langmestu
leyti fram fyrir jólin og met-
söluhöfundurinn þetta árið
virðist ætla að verða Susana
Tamaro. ítalskir gagnrýnend-
ur eru hins vegar lítt hrifnir
og líkja nýjustu bók hennar,
„Lát hjartað ráða för“, við
súpugutl, að þvi er segir í
Aftenposten.
Staða Susana Tamaro er
einstök á Ítalíu, það er afar
sjaldgæft að bækur seljist í
yfir einni milljón eintaka þar
í landi eins og bækur hennar.
ítalskir lestrarhestar er ekki
fjölmennur hópur. Tæplega
10% þjóðarinnar
lesa tíu bækur á
ári. Tæplega 5%
lesa eina bók á mán-
uði. En bók er vin-
sæl jólagjöf og bók-
salafyrir jól er
gríðarleg. Þegar
kaupendur velja
bækur eru það fyrst
og fremst bókmenntaverð-
launin sem ráða valinu.
Þekktustu verðlaunin,
Strega (sem heita eftir þekkt-
um líkjör), féllu þetta árið í
skaut Maria Teresa Di Lascia
en hún lést fyrir nokkrum
árum. „Passaggio in ombra“
(Gengið í skugganum) er eina
bókin sem hún skrifaði en hún
var vel þekkt persóna í ítölsku
stjórnmálalífi. Bókin fjallar
umuppvaxtarár konu á Suð-
ur-ítaliu, líklega hennar eigin.
Önnur verðlaun sem nefna
má eru Campiello, sem hafa
náð fótfestu á Ítalíu. Verð-
launaupphæðin er lág og
táknræn þar sem heiðurinn
og auglýsingagildið er ótví-
rætt, þökk sé beinni útsend-
ingu frá verðlaunakvöldinu í
ítalska ríkissjónvarpinu.
Verðlaunin í ár hlaut Maurizio
Maggiani fyrir„Il coraggio del
pettirosso“ (Hugrekki rauð-
brystingsins) sem hlotið hefur
afbragðsdóma gagnrýnenda.
Þá hlaut Maggiani einnig Via-
reggio-verðlaunin, þriðju
stærstu verðlaunin. Þau
tengdust fyrst og fremst
vinstri mönnum í stjórnmálum
en það er nú liðin tíð.
Bagutta-verðlaunin eru
ekki talin jafn merkileg og
þau sem áður hafa verið nefnd
en verðlaunaupphæðin er hins
vegar mun hærri, rúmar tvær
milljónir kr. Sigurvegari í ár
var Daniele Del Giudice en
miklar væntingar eru gerðar
til hans. Del Giudice hefur
óveiyulegan stíl sem hefur
fallið vel í geð hjá gagnrýn-
endum. Það var hinn þekkti
rithöfundur Italo Calvino sem
kom Del Giudic'e á framfæri
en Calvino lést fyrir nokkrum
árum.
Banacarella-verðlaunin
hlýtur höfundur söluhæstu
bókarinnar og að þessu sinni
hlaut Norðmaðurinn Jostein
Gaarder þau fyrir „Veröld
Soffíu“.
Hinn þrítugi
Andrea Barbero er
enn ein vonar-
stjarnan á Ítalíu.
Hann hóf einnig
feril sinn undir
verndarvæng
þekkts rithöfundar,
Aldo Busi, sem
sagði Barbero
semja betri skáldsögur en
Umberto Eco. Söguleg skáld-
saga hans „Bella vita e guerre
altrui di Mr. Pyle“ (Ljúft líf
og stríð hr. Pyle á öðrum vett-
vangi) er 600 síður og hefur
útgáfurétturinn nú þegar ver-
ið seldur til fjölmargra landa.
Bækur Barberos þykja ein-
stakar í ítalska bókmennta-
heiminum þar sem flestar
skáldsögurnar fjalla fyrst og
fremst um líðan fólks, tengsl
þess við aðra, samskiptaerfið-
leika og sálarkreppu. Örfáir
fjalla um Ítalíu nútímans eða
þær breytingar sem orðið
hafa í landinu síðustu aldir.
Af þeim höfundum sem
unnið hafa sér fastan sess og
selja bækur sínar jafnt og
þétt má nefna Umberto Eco
og Luciano de Crescenzio.
Gagnrýnendum þykir hins
vegar sem ítölum takist um
þessar mundir best upp við
ritun ævisagna og bóka um
málefni líðandi stundar. Bók
Pietri Citatis um Marcel Pro-
ust þykir góð, svo og bók
Cesares Garbolis um rithöf-
undinn Elsu Morante. Einn
ævisagnahöfundanna, Serena
Vitale, fékk svo Comisso-verð-
launin í ár fyrir bók um Pús-
hkíjn.
ítalskir
lestrarhest-
ar eru ekki
stór hópur