Morgunblaðið - 30.04.1996, Blaðsíða 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 30. APRÍL 1996 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Lækkun á endurgreiðslu virðisaukaskatts vegna vinnu við íbúðarhúsnæði
Vísitala byggingar-
kostnaðar hækkar um 3,3%
VÍSITALA byggingarkostnaðar mun hækka um
3,3% ef endurgreiðsla virðisaukaskatts af vinnu
við íbúðarhúsnæði verður lækkuð í 60% eins og
áætlanir eru uppi um til að mæta tækjutapi sem
verður vegna fyrirhugaðra breytinga á álagningu
vörugjalda. Þegar einnig er tekið tillit til áhrifa
breytinga vörugjalds á byggingarvörur má reikna
með að vísitalan hækki um 3,1%.
Þetta kemur fram í útreikningi sem Hagstofa
íslands hefur gert að beiðni Samtaka iðnaðarins.
Ennfremur kemur fram að byggingarvísitaian
hafi ekki bein áhrif á vísitölu neysluverðs nema
hvað varðar viðhald húsnæðis í húsnæðislið vísi-
tölunnar. Gera megi ráð fyrir að vísitala neyslu-
verðs hækki um 0,03% af þessum sökum, en aðr-
ar breytingar á vístölunni vegna vörugjaldsbreyt-
inganna megi áætla að leiði til 0,1% lækkunar
hennar. í það heila tekið megi gera ráð fyrir að
vísitala neysluverðs lækki um 0,06-0,07% þegar
bæði er tekið tillit til hækkunar byggingarvísi-
tölunnar og breytinga á vörugjaldskerfinu. Vísi-
tala neysluverðs leysti lánskjaravísitöluna af hólmi
sem verðtryggingarviðmiðun fyrir nokkrum miss-
erum, en áður vó byggingarvísitalan þriðjung í
Vísitala neysluverðs
lækkar um 0,06-0,07%
lánskjaravísitölunni á móti launavísitölu og fram-
færsluvísitölu.
Þakefni lækka um 14%
Þá kemur fram að breytingar á vörugjöldum
af byggingarvörum eru helstar þær að vörugjald
er fellt niður á málningu og þakefnum, en hækk-
ar á góifefnum, blöndunartækjum og raflagna-
efni. Ef þessar breytingar skili sér í lækkun vöru-
verðs megi gera ráð fyrir að innlend málning
lækki um 6% og þakefni um tæplega 14%. Vöru-
gjöid á gólfefnum, raflagnaefni og biöndunartækj-
um hækka um 1,1%. Samanlagt megi gera ráð
fyrir að þessar breytingar vörugjalda geti leitt til
lækkunar byggingarvísitölunnar um 0,2%.
Sveinn Hannesson, framkvæmdastjóri Samtaka
iðnaðarins, sagði að þessi niðurstaða kæmi ekki
á óvart, því þeir hefðu talið að þau verðiagsáhrif
sem væru fólgin í því að lækka endurgreiðsluhlut-
falls virðisaukaskatts af vinnu við íbúðarhúsnæði
væru á bilinu 3-3,5%. Niðurstaða Hagstofunnar
staðfesti þetta og að auki komi fram að vörugjöld
á byggingarvörur lækki lítið og því séu lækkunar-
áhrif sem geti vegið á móti þessari hækkun nú
óveruleg.
Hann sagði að fyrirhugaðar breytingar á vöru-
gjöldum væru í samræmi við það sem rætt hefði
verið um við hagsmunaaðila. Hins vegar legðust
Samtök iðnaðarins alfarið gegn þeim tillögum sem
væru um ijármögnun vegna þessara breytinga,
þ.e. að lækka endurgreiðslu á virðisaukaskatti
vegna vinnu iðnðarmanna við íbúðarhúsnæði á
byggingarstað um 450 milljónir króna. „Þarna er
verið að lækka neysluskatt og við töldum eðlilegt
að það yrði fjármagnað með því að færa það yfir
í annan neysluskatt sem er virðisaukaskatturinn,
en ekki með því að hækka byggingarkostnað,"
sagði Sveinn.
Hann sagði að byggingariðnaðurinn stæði í
raun og veru mjög illa núna að taka þessa þessa
hækkun á sig. Hann væri ennþá í lægð. Það
væri sölutregða á íbúðarhúsnæði og þess vegna
ætti byggingariðnaðurinn mjög erfitt með að þola
þessa hækkun nú.
Gríms-
vötn eft-
ir hlaup
ÍSSKJÖLDURINN á Gríms-
vatnaöskjunni, sem sést til
hægri á myndinni, hefur lík-
lega sigið um 80 metra eftir
nýafstaðið Skeiðarárhlaup.
Myndin var tekin 26. apríl síð-
astliðinn í skemmtiferð nokk-
urra félaga. Greinilega má sjá
hvernig íshellan hefur sprung-
ið við sigið. Einn ferðalang-
anna, Birgir Jónssonjarðfræð-
ingur, segir að sprungurnar
hafi verið svo rosalegar að
ferðafélagarnir hafi ekki hætt
sér niður af brúninni. Myndin
er tekin til vesturs og er horft
meðfram norðurvegg Gríms-
fjalls, sem nefnist Stórkonuþil.
Þilið er 300-400 metra hátt
og hafa mörg snjóflóð fallið
niður hlíðina. Hæsti hnjúkur-
inn á myndinni heitir Svía-
hnjúkur vestri og er um 1.700
metra hár.
Þjófar færa
fólki blóm
TALIÐ er að ungar konur hafi stol-
ið flórum málverkum úr sameign
fjölbýlishúss aldraðra við Hæðar-
garð á sunnudagskvöld. Þessar kon-
ur eru taldar hafa leikið það nokkr-
um sinnum að stela ýmsum verð-
mætum úr sameign og íbúðum í ijöl-
býlishúsunum við Hæðargarð. Þær
hafa komist inn í húsið með því að
kynna sig sem sendla frá blómabúð
og hafa fært fólki í húsunum blóm
en haft með sér verðmæti úr sam-
eigninni.
Á sunnudagskvöldið var knúð dyra
hjá íbúum í Hæðargarði 33-35 og
sagt að á ferðinni væri sendill með
blóm. Sendingin kom fólkinu í opna
skjöldu en það tók við henni. Kort
sem fylgdi sendingunni var autt.
Síðar urðu íbúarnir þess áskynja
að fjögur málverk voru horfín úr
sameigninni. Um er að ræða tvö
olíumálverk, 80x60 og 100x80 senti-
metrar í þvermál. Á öðru er mynd
úr skógi og á hinu er landslagsmynd
með brú. Einnig hurfu tvær vatns-
litamyndir.
Fleiri íbúar hafa undanfarna daga
fengið óumbeðnar og óútskýrðar
blómasendingar og hefur þá jafn-
framt verið stolið myndum, dúkum
og blómum úr sameign eða íbúðum
nærliggjandi húsa við Hæðargarð.
Morgunblaðið/Birgir Jónsson
Hægt að fjölga stórlaxi
með sérstakri pörun
Tíðni stórlaxa .
í afkvæmum
- 1 /'■'Á;':
Tveir stórlaxar paraðir saman,
af 399 afkvæmum voru ...
I 112 stórir (28,1%) og 287 smálaxar (71,9%)
KÍ

Stór kvenfiskur og smár
Wf karlfiskur paraðir saman,
alls 22 pör
af 209 afkvæmum voru ...
32 stórir
(15,3%;
og 177 smálaxar (84,7%)
ÞAÐ ER mál fjölmargra veiðiréttar-
eigenda og laxveiðimanna að stór-
laxi hafí fækkað verulega í íslensk-
um ám síðustu árin, en dr. Jónas
Jónasson fiskierfðafræðingur hjá
Veiðimálastofnun segir að rann-
sóknir bendi til þess að ákveðin pör-
un laxa geti aukið hlut þeirra á
nýjan Ieik. Þær staðfesti að „eigin-
leikinn" hjá laxi að dvelja í sjó eitt
ár eða tvö sé að einhverju leyti fólg-
inn í erfðum, en umhverfisþættir
geti einnig komið við sögu.
Rannsóknir þær sem Jónas grein-
ir frá og voru gerðar í Laxéldisstöð
ríkisins í Kollafirði, fóiust í því að
úr einum árgangi voru búnar til 53
„fjöiskyidur" stórlaxa, þannig að
bæði hængur og hrygna voru
tveggja ára fiskar úr sjó, og 22 fjöl-
skyldur til viðbótar þar sem hængur-
inn var eins árs fiskur úr sjó, eða
smálax, en hrygnurnar tveggja ára
fiskar. Á bak við hvern hæng voru
2-3 hrygnur.
Þar sem foreldrar voru báðir stór-
laxar var tíðni stórlaxa 28,1%, en
þar sem hængurinn var smálax var
tíðnin 15,3%. Jónas kynnti þessar
niðurstöður á ársfundi Veiðimála-
stofnunar um ‘síðustu helgi og í
máli hans kom einnig fram að keim-
líkar athuganir sem gerðar voru á
írlandi árin 1991 og 1992 bentu til
hins sama. Fyrra árið voru smáiaxar
paraðir saman annars vegar og stór-
laxar hins vegar. Aðeins 3,3% af-
kvæma smálaxanna komu aftur sem
stórlaxar fyrra árið og 1,4% síðara
árið. Afkvæmi stórlaxanna voru
13,4% stórlaxar fyrra árið og 8%
síðara árið.
Stórlaxar láta undan
Jónas sagði að vart væri hægt
að gera athuganir af þessu tagi
annars staðar en í hafbeitarstöð, þar
væri hægt að fylgjast nákvæmlega
og vísindalega með gangi mála.
„Þarna höfum við grundvöll til að
meta áhrif sem veiðar kunna að
hafa í þessu sambandi. Stórlaxi get-
ur fækkað af ýmsum orsökum, t.d.
hefur hagstætt og óhagstætt árferði
áhrif á tíðni stórlaxa . Hjá okkur
hefur síðasti áratugurinn verið frem-
ur kaldur og á sama tíma telja marg-
ir að stórlaxi hafi fækkað.“
Jónas heldur áfram: „Þegar niður-
stöður á borð við þær sem nú liggja
fyrir eru skoðaðar virðist ljóst að
stórlaxinn gæti átt í vanda. Hann
gengur fyrr í árnar en smálaxinn
og er því mun lengur undir veiði-
álagi. Það eru ekki til tölur um hlut-
fall stór- og smálaxa í göngum ein-
stakra áa, en í dag er til tækni til
að stærðarmæla allan lax sem í ár
kemur, svokallaður vakateljari. Með
honum er hægt að meta fjölda stór-
og smálaxa í göngunum. Komi í Ijós
að neta- og/eða stangaveiði veiði
hærra hlutfall af stórlaxi en smálaxi
er ljóst að veiðar geta gengið hægt
og bítandi á stórlaxa."
Erlendis hefur það færst í vöxt
að stangaveiðimenn sleppi öllum laxi
og hér á landi hefur sú þróun orðið
að margir sleppa hluta síns afla,
helst stórum hrygnum síðla sumars.
Jónas sagði um þetta atriði, að ekk-
ert benti til þess að ofveiði færi fram
í íslenskum laxveiðiám, en sam-
kvæmt niðurstöðunum væri það
stuðningur við villta stofna að sleppa
stórum laxi og alveg sérstaklega
hængum, gagnstætt því sem áður
var talið, því þeir væru hlutfallslega
afar smár hluti hvers árgangs.