Morgunblaðið - 30.04.1996, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 30. APRÍL 1996 _______________________
ERLENT
Reuter
LOFTMYND af húsinu, sem fjöldamorðinginn á áströlsku eynni Tasmaníu kom sér fyrir í ásamt gíslum eftir að hafa myrt 32 manns.
Maðurinn náðist er hann kom hlaupandi út úr alelda húsinu. Eins og sést á myndinni brann það til grunna og stendur aðeins skor-
steinninn upp úr brunarústum þess. A myndinni fyrir miðju sést eitt af fórnarlömbum fjöldamorðingjans á Tasmaníu flutt á Konung-
lega sjúkrahúsið í Hobart, höfuðborg eyjunnar. A myndinni til hægri sést fjöldamorðinginn á Tasmaníu i svip þar sem hann er borinn
á börum eftir að hann náðist í gær. Að minnsta kosti 34 létu lífið í árásinni og 19 særðust.
Ástralíumaður myrti 34
manns á ferðamannastað
Handtekinn eftir 18 stunda umsátur
Canberra, Hobart, London. Reuter.
ÁSTRALI framdi fjöldamorð á eynni
Tasmaníu, einu fylkja Ástralíu, á
sunnudag og myrti að minnsta kosti
34 manns og særði 19. Hann náðist
ekkí fyrr en í gærmorgun eftir 18
stunda umsátur lögreglu um lítið
hús, þar sem hann hafði komið sér
fyrir ásamt gíslum. Hann er á sjúkra-
húsi og hefur ekki enn verið ákærður.
Þetta er blóðugasta fjöldamorð,
sem framið hefur verið í Ástralíu og
Ástralar eru harmi slegnir yfir þess-
um atburði. Árásarmaðurinn, sem
er sagður 28 ára gamall, náðist þeg-
ar hann kom hlaupandi út úr alelda
byggingunni, sem hann var í ásamt
gíslum sínum. Var eldur í fötum
mannsins og reyndi hann að rífa þau
af sér.
Atburður þessi átti sér stað í ferða-
mannabænum Port Arthur, þar sem
hægt er að skoða minjar um þá tíma,
sem Ástralía var fanganýlenda
breska heimsveldisins. Þarna var
fjöldi ferðamanna þegar maðurinn,
sem eitt vitni sagði að hefði litið út
eins og dæmigerður „brimbretta-
náungi“, gekk inn í kaffíhús með
íþróttatösku, dró úr henni hálfsjálf-
virkan riffíl og byijaði að skjóta.
Maðurinn hafði tvo öfluga riffla
meðferðis.
Hann myrti 20 manns á veitinga-
staðnum.
Spjallaði við ferðamenn
Vitni sögðu að hann hefði spjallað
við ferðamenn áður en hann fór inn
í Broad Arrow-kaffihúsið. Að sögn
vitna skaut maðurinn ekki af handa-
hófi heldur virtist beita vopni sínu
fumlaust og kerfisbundið.
Þegar maðurinn kom aftur út af
kaffihúsinu gekk hann milli minj-
anna um fanganýlendutímann og
skaut fjóra til viðbótar. Að því loknu
ók hann að hliðinu að svæðinu. Þar
skaut hann til bana móður og tvær
dætur hennar, sex og þriggja ára.
Sex ára stúlkan reyndi að komast
undan byssumanninum og lá í hnipri
bak við tré þegar hún var skotin.
Árásarmaðurinn skaut til bana
fjóra menn í bifreið, sem hann tók
því næst traustataki og ók að bensín-
stöð. Þar myrti hann konu, sem var
32. fórnarlamb hans.
Á bensínstöðinni tók hann mann
í gíslingu og setti hann í farangurs-
rými bifreiðarinnar. Þá ók hann að
áðurnefndu húsi og kom sér þar fyr-
ir ásamt þremur gíslum.
Ekki er vitað hvernig kviknaði í
húsinu. Lögregla sagði í gær að jarð-
neskar leifar tveggja gísla hefðu
fundist, en engar vísbendingar um
þriðja gíslinn.
Sagður fullur
útlendingahaturs
Ekki er vitað hvers vegna maður-
inn framdi fjöldamorðið. Birt hefur
verið mynd af honum og á Tasmaníu
er hermt að hann sé frá Hobart,
höfuðborg eyjarinnar. Sjónvarps-
fréttastöðin Sky sýndi viðtal við fyrr-
um starfsfélaga árásarmannsins.
Hann hélt því fram að byssumannin-
um hefði verið illa við alla þá útlend-
inga, sem kæmu til Tasmaníu.
Vitni í Port Arthur sagði að árás-
armaðurinn hefði sagt að þar væri
allt fullt af „hvítum engilsaxneskum
mótmælendum í dag“ áður en hann
hóf skothríðina.
Fjórir útlendingar voru meðal
fórnarlamba árásarmannsins, tveir
Malasíubúar, Nýsjálendingur og
maður frá Suður- eða Suðaustur-
Asíu. Kanadískur stjórnarerindreki
og kona hans og Bandaríkjamaður
voru meðal hinna særðu.
Mörg hundruð manns sóttu sér-
staka bænagjörð í dómkirkjunni i
Hobart í gærkvöldi til að minnast
hinna látnu. John Howard, forsætis-
ráðherra Ástralíu, sagði að þessi árás
bæri vitni þeirri voveiflegu þróun að
ofbeldi væri að gegnsýra ástralska
menningu.
„Þetta er atburður, sem ætti að
knýja okkur öll til að velta fyrir okk-
ur eðli þessa þjóðfélags okkar," sagði
Howard.
Eftirlitsstofnun EFTA
Fimm rökstudd álit
til íslands 1995
EFTIRLITSSTOFNUN EFTA
(ESA) sendi íslenzkum stjómvöld-
um fimm rökstudd álit á síðasta
ári vegna þess að stofnunin taldi
íslenzk lög ekki standast samning-
inn um Evrópska efnahagssvæðið.
Þetta kemur fram í ársskýrslu ESA,
sem gefin hefur verið út.
Hlutverk ESA er að sjá til þess
að aðildarríki EFTA, ísland, Liec-
htenstein og Noregur, haldi EES-
samninginn og hrindi reglum hans
í framkvæmd. Þegar ESA telur að
aðildarríki uppfylli ekki skilyrði
samningsins er yfirleitt byrjað á því
að senda því óformleg boð um að
kippa málunum í lag. Næsta skref
er að senda, formlegt erindi. Verði
aðildarríkið enn ekki við tilmælum
ESA, er gefíð út rökstutt álit, sem
er hæsta stig athugasemda stofn-
unarinnar. Gerist enn ekkert af
hálfu viðkomandi ríkis, er málinu
vísað til EFTA-dómstólsins.
Á síðasta ári gaf ESA út fimm
rökstudd álit vegna meintra brota
íslands á EES-samningnum og eitt
EVRÓPA^
mál, varðandi álagningu og inn-
heimtu vörugjalda hér á landi, var
sent EFTA-dómstólnum. Aðeins
eitt rökstutt álit var sent til Noregs
og ekkert til Liechtenstein. Hins
vegar voru 15 formleg erindi send
norskum stjórnvöldum, 14 til ís-
lands og níu til Liechtenstein. Til
stofnunarinnar bárust níu kvartanir
vegna löggjafar eða framkvæmdar
hennar á Islandi, en 38 frá Noregi.
Formlegu erindin, sem send hafa
verið íslenzkum stjórnvöldum,
varða meðai annars misbrest á inn-
leiðingu tilskipana Evrópusam-
bandsins varðandi merkingu og
innihald matvæla, meðferð áburðar,
hættuleg efni, hugverkaréttindi,
fóður, fræ og heilbrigði dýra, starfs-
réttindi lækna, fjarskipti um gervi-
hnetti, breytingar á erfðavísum og
upplýsingaskyldu vinnuveitenda.
Hins vegar fær ísland einnig hrós
fyrir að hafa lögleitt ýmsar tilskip-
anir ESB, þrátt fyrir að hafa feng-
ið aðlögunartíma að þeim.
í heild hefur ísland lögleitt 92,6%
af tilskipunum ESB, sem eru hluti
af EES-samningnum, Noregur 93%
og Liechtenstein 68,4%. Við lestur
þessara talna ber að hafa í huga
að Liechtenstein gerðist ekki aðili
að EES-samningnum fyrr en 1. maí
1995 og segir í ársskýrslunni að
miðað við þá staðreynd og smæð
stjórnsýslunnar í Liechtenstein sé
árangurinn frábær.
Miðlungsgóður árangur miðað
við aðildarríki ESB
í formála ársskýrslunnar segir
Knut Almestad, forseti ESA, að
Noregur og ísland standi sig miðl-
ungsvel við lögleiðingu EES-reglna
miðað við árangur aðildarríkja Evr-
ópusambandsins. Þá hafi náðst góð-
Framkvæmd
EES-samningsins
í EFTA-ríkjunum ^
Formleg erindi ESA 14 9 15
Rökstutt álit ESA 5 0 1
Kvartanirtil ESA 9 0 38
Tilskipanir komnar
í framkvæmd (%) 92,6 68 93
ur árangur á síðasta ári við það að
laga ríkiseinkasölur að EES-samn-
ingnum.
Almestad segir að í þeim tilvik-
um, þar sem ESA hafi ýtt við aðild-
arríkjunum, sé yfirleitt ekki um það
að ræða að stofnunin og aðildarrík-
in séu beinlínis ósammála um túlk-
un EES-samningsins, heldur sé
seinagangi við löggjafarstarfið um
að kenna.
Almestad segist þeirrar skoðunar
að tveggja stoða kerfi EES, sem
byggist á samstarfí EFTA og ESB,
hafí staðizt fækkunina í EFTA og
endurskipulagningu stofnana þess.
Samstarfíð við framkvæmdastjórn
ESB sé áfram prýðilegt, þrátt fyrir
að þijú ríki hafi farið úr EFTA yfir
í ESB.
MORGUNBLAÐIÐ
FJÖLDAMORÐ í ÁSTRALÍU
Að minnsta kosti 34 létu lífið og
19 særðust þegar vopnaður
Ástrali hóf skothríð á ferðamenn
og starfsfólk í sögubænum
Port Arthur á áströlsku eynni
Tasmaníu á sunnudag.
CANBERRA
Melbourne ^
TASMANÍA j
Aða!- k ^
kort i J
,í;ö v;>
\ W
Hobart ).
! r-)
-/V '( PORT
J\j. I ARTHUR
4

40km
Bretar tengja
slátrun við út-
flutningsbann
Lúxemborg. Reuter.
DOUGLAS Hogg, landbúnaðar-
ráðherra Bretlands, skýrði fram-
kvæmdastjórn Evrópusambands-
ins frá því á fundi í gær að naut-
gripum yrði einungis slátrað í stór-
um stíl í Bretlandi, til að koma í
veg fyrir kúariðu, ef útflutnings-
banni á breskar nautgripaafurðir
yrði aflétt samhliða.
Hogg sagði að Franz Fischler,
sem fer með landbúnaðarmál í
framkvæmdastjórninni, og emb-
ættismenn ESB hefðu tekið vel í
þessi sjónarmið Breta.
Rætt hefur verið um að slátra
allt að 42 þúsund nautgripum til
að reyna að útrýma kúariðunni.
Hogg sagði að engin leið væri
að fá breska þingið til að sam-
þykkja slíkt nema Evrópusam-
bandið myndi samtímis skuldbinda
sig til að aflétta útflutningsbann-
inu. Helmut Kohl, kanslari
Þýskalands, átti í gær fund með
John Major, forsætisráðherra Bret-
lands, í London og á blaðamanna-
fundi að honum loknum játaði
Kohl að þeir hefðu snætt nautakjöt
saman í hádegisverði þeirra. „Ég
held að það hafi nú verið ástæðan
að baki þessum blaðamannafundi,“
sagði Kohl og brosti.